In een marathonzitting afgelopen dinsdag van ‘s middags 13.00 uur tot 's avonds laat besprak de gemeenteraad de begroting voor het komende jaar. De begroting werd unaniem goedgekeurd. Hieronder de bijdrage van SP-fractievoorzitter Hans van Gemert.
Voorzitter, vandaag behandelen wij de begroting van 2019. De eerste begroting van dit college en B&W waarin de koers gezet wordt voor de komende jaren. Een koers die volgens ons goed aansluit op de vorige periode. We bouwen verder op de fundamenten van de afgelopen jaren aan een duurzame, sociale en economisch vitale toekomst voor Helmond.
Voorzitter, een van de belangrijkste fundamenten die in de vorige periode gelegd zijn is het fundament dat we gelegd hebben onder het Sociaal Domein. Na de transitieperiode, zijn we de afgelopen jaren gestart met de benodigde transformatie waarbij de toekomst van ons Sociaal Domein vorm gegeven wordt. Zoals wij al vaker aangegeven hebben is dit een langdurig proces waar we de komende jaren nog volop mee bezig zullen zijn. Een proces dat nog steeds volop in ontwikkeling is. Wij zijn trots op het ingezette beleid waarbij we niet in hokjes denken, maar juist oog hebben voor integraliteit in samenwerking met alle betrokken partijen uit onze stad. Beleid van onderaf en waarbij de inzet van ervaringsdeskundigen van grote waarde is.
Voorzitter, in de programmabegroting lezen wij: “In het Sociaal Domein zijn bekendheid en toegankelijkheid van de zorg twee belangrijke voorwaarden om ook echt de ondersteuning te kunnen bieden die mensen nodig hebben. Financiële drempels nemen wij zoveel mogelijk weg en bij voorkeur zetten we in op preventie.” Als SP onderschrijven wij dit en het liefst hadden wij de eigen bijdrage helemaal afgeschaft. Maar wij tellen onze zegeningen en zijn blij dat de coalitie overeengekomen is dat mensen met een inkomen tot 130% van het bijstandsniveau geen eigen bijdrage meer hoeven te betalen en dat er voor de mensen boven deze grens een abonnementstarief van maximaal €17,50 per 4 weken komt. Voor wat betreft bekendheid en de toegankelijkheid van de zorg willen wij graag aandacht vragen voor het rapport van de Nationale Ombudsman “Zorgen voor burgers”. Mensen ervaren bij de toegang tot zorg dat drempels te hoog zijn en regels te complex. Het rapport bevestigd nog eens voor ons de noodzaak om niet in systemen te denken maar in mensen. Maar dat vraagt ook een andere kijk als het gaat om de financiering. In plaats van potjes-denken vraagt het om flexibiliteit wat volgens ons betekent: het weghalen van financiële schotten binnen het Sociaal Domein. Wij horen graag van de verantwoordelijke wethouders hoe zij dit zien en of zij bereid zijn de aanbevelingen uit het rapport over te nemen.
Voorzitter, op het gebied van Veiligheid en handhaving zijn nog steeds tekortkomingen die blootgelegd worden. De maatschappij wordt ingewikkelder en noopt veel inzet van onze diensten. Nog steeds is de politie onderbezet en kan niet genoeg die taken uitvoeren waar ze voor zijn bedoeld. Populair gezegd boeven vangen. En daarbij kreeg de politie de afgelopen jaren ook nog eens te maken met een toename van incidenten van personen met verward gedrag. Terecht luidde zij vorig jaar de noodklok. De acties uit het plan “Aanpak Personen met Verward gedrag” moeten ertoe leiden dat ook de last voor de openbare orde en veiligheid zal verminderen. Met het 24/7 beschikbaar maken van expertise op het gebied van verwardheid geven we gehoor aan een dringende oproep van de politie. Verder wordt er in de begroting gesproken van goede opvang en vervoer. Hierbij denkt de SP bijvoorbeeld aan een spoedeisende psychiatrische onderzoeksruimte oftewel “SPOR” en aan de “psycholance”, in plaats van een politiecel en een politiebusje. Maar wat verstaat de wethouder onder goede opvang en vervoer?
Voorzitter, de vervanging van de veiligheidscamera’s ter ondersteuning van de politie op straat vinden wij een goede en noodzakelijke investering. De huidige bewakingscamera’s zijn sterk verouderd. Het zullen er niet meer worden in aantal, maar de nieuwe techniek laat toe dat ze op het glasvezelnet kunnen worden ingeprikt. Het grote voordeel is dat deze camera’s eventueel kunnen worden verplaatst. Maar ook dat bewegingen of calamiteiten rechtstreeks door de eenheden kan worden bekeken. Met andere woorden, de aanrij tijd kan aanzienlijk worden verkort.
Voorzitter, als het gaat om veilige en leefbare wijken en buurten is het ook van belang dat bijvoorbeeld parken en openbare speelvoorzieningen goed onderhouden worden. Verloedering kan de leefbaarheid maar ook het veiligheidsgevoel aantasten. Onkruidbestrijding maakt hier ook een onderdeel van uit. We moeten de klachten en ergernis van de afgelopen jaren over de toename van onkruid serieus nemen. Het is daarom goed dat het College hiervoor nu extra geld uit gaat trekken.
Voorzitter, op het gebied van werk en inkomen kunnen we een inhaalslag maken. Nu de hoogconjunctuur aan de horizon schijnt moet ook iedereen ervan kunnen profiteren. Helaas is dit nog niet echt merkbaar, ook mensen met banen kunnen niet altijd rondkomen. Het beste medicijn tegen armoede is een baan, maar dan moet werk wel lonend zijn!.. Vaste banen, met voldoende contracturen, met een fatsoenlijk loon. En het doorgeslagen flexwerken moet een halt toe worden geroepen. Dat.. is waar de wethouder voor moet waken als het gaat om de economie van de toekomst.
Voorzitter, ook op het gebied van werkgelegenheid wordt er samengewerkt met verschillende partners. Zowel lokaal als regionaal. De regiogroep “onderwijs en arbeidsmarkt” is hier een mooi voorbeeld van. Tijdens de presentatie van de uitvoeringsagenda “onderwijs en arbeidsmarkt” vroegen wij hierbij al eerder speciale aandacht voor de zorgsector. Opleiden kost tijd en het huidige personeelstekort zal hiermee niet op korte termijn opgelost zijn. De eerste tussenevaluatie van deze uitvoeringsagenda staat op juli 2019 gepland maar gezien de oplopende problematiek zijn wij erg benieuwd of hierin al concrete stappen zijn ondernomen. Graag een reactie van de wethouder.
Voorzitter, voor wat betreft de re-integratie is het voor ons van groot belang dat trajecten zinvol zijn en leiden tot het gewenste resultaat. Bijstandsgerechtigden moeten niet gepest worden maar verdienen een respectvolle benadering en behandeling. Niet gedwongen worden, maar gestimuleerd. De begeleiding moet maatwerk zijn, waarbij mensen kansen en perspectief geboden moet worden en waarmee mensen daadwerkelijk vooruitgeholpen worden. De werkwijze van het Stadsleerbedrijf is hier een goed voorbeeld van en wij zijn ontzettend trots, dat we dit in Helmond gerealiseerd hebben. Hier zien we de praktijk van hoe mensen i.p.v. het systeem centraal gesteld worden. Waar zelfs op een ongedwongen en natuurlijke wijze de integratie en inburgering van statushouders plaatsvindt. Hier wordt gewerkt volgens de bedoeling!
Voorzitter, de overheveling van de Participatiewet naar de gemeenten is net zoals de Wmo en Jeugdzorg gepaard gegaan met bezuinigen. Het budget is beperkt en zal zo efficiënt mogelijk ingezet moeten worden. Ook daarom is het goed om trajecten tegen het licht te houden en de daadwerkelijke praktijk in beeld te brengen. Maar ook door de integrale werkwijze in het Sociaal Domein verder door te voeren met ontschotting, denken wij dat er veel meer mogelijk is. Wat wij hierboven voor de re-integratie stellen, geldt ook voor de werknemers in de sociale werkvoorziening. Te vaak worden mensen, zonder enig perspectief, jaren in dezelfde situatie gehouden. De huidige sociale werkvoorzieningen dienen meerdere belangen. Enerzijds zijn het commerciële bedrijven die geld moeten verdienen, anderzijds bieden zij beschut werk aan mensen die het nodig hebben. Vooral voor dat laatste dient oog te blijven: het commerciële belang mag niet doorslaggevend zijn. Het bieden van de juiste ondersteuning en begeleiding naar werk en het toepassen van maatwerk hierin zijn van groot belang. Werkbedrijf Senzer heeft de afgelopen jaren al signalen vanuit de werkvloer opgepikt en daar zijn wij blij mee. In de door hen opgestelde plannen zien wij ook een positieve ontwikkeling van het door ons gewenste maatwerk. Wij zullen het allemaal kritisch blijven volgen en doen hierbij nogmaals een beroep op de wethouder om de daadwerkelijke praktijk inzichtelijk te maken. Voorzitter, maar ook de Participatiewet maakt onderdeel uit van de transformatie en gaat gepaard met een cultuuromslag. Wij zijn ons daarvan bewust en beseffen daarbij dat dit van alle betrokkenen om de nodige tijd vraagt.
Voorzitter, kansen en perspectief bieden aan kinderen daar draait het ook om bij de aanpak van generatiearmoede. Om de vicieuze cirkel te doorbreken is er volgens ons veel meer nodig dan bijvoorbeeld een kindpakket en een armoederegisseur. Gelukkig is hier oog voor en zien we hierbij ook integraal beleid. Armoede gaat over zoveel meer dan alleen geld,.. en alleen de mensen die in armoede leven, weten écht wat armoede met je doet. Bij de aanpak van generatiearmoede ziet de SP dan ook een grote rol weggelegd voor de ervaringsdeskundigen. Op steeds meer plaatsen in Nederland zien we hier voorbeelden van.
Zoals het initiatief “Ervaringsdeskundigheid in armoede en sociale uitsluiting” dat zich richt op mensen in generatiearmoede, bij wie armoede van generatie op generatie wordt doorgegeven. Is de wethouder bekend met dit initiatief of met andere voorbeelden? Wat vindt hij van ons voorstel om soortgelijke initiatieven te betrekken in de aanpak van generatiearmoede?
Voorzitter, onze kinderen hebben de toekomst en in kinderen moeten we investeren. Dat Helmond een kindvriendelijke stad moet worden kunnen wij van harte ondersteunen. Ook hier bouwen we verder op de eerder gelegde fundamenten en wij zijn blij met de voorgenomen doorontwikkelingen. Voor wat betreft de Jeugdzorg, blijft voor ons belangrijk dat er geen wachtlijsten zijn, de inkoop van specialistisch hulp goed moet aansluiten bij de bestaande vraag en dat verwijzingen en indicaties van deskundigen in de jeugdzorg niet door de gemeente geblokkeerd worden. Hoe denkt de wethouder hierover en hoe gaan wij hier in Helmond eigenlijk mee om? Net zoals bij de Participatiewet vinden wij het moeilijk om inzicht en grip te krijgen op de praktijk van onze jeugdzorg. Bij deze willen wij dan ook een beroep doen op deze wethouder om samen met de raad te kijken hoe wij ook hier meer inzicht kunnen krijgen, hoe het beleid in de praktijk uitpakt. Wij horen graag of de wethouder hiertoe bereid is.
Voorzitter, Helmond moet niet alleen een kindvriendelijke stad worden maar ook een inclusieve stad. Oog voor alle doelgroepen dat spreekt ook ons aan! Maar onder een inclusieve stad verstaan wij ook een toegankelijke stad. Helaas zien we dat er nog steeds gebouwen en delen van de openbare ruimte niet toegankelijk zijn voor minder valide mensen. Zij ondervinden hierbij vele belemmeringen. Een belangrijk onderwerp wat wij zowel in het coalitieakkoord als in deze begroting missen. Wij nemen aan dat het College toch op de hoogte is van het VN verdrag Handicap dat nota bene opgesteld is vóór een inclusieve samenleving. Gemeenten zijn immers verplicht het verdrag uit te voeren. Een verdrag dat niet alleen belangrijk is voor mensen met een beperking maar voor iedereen. Graag een reactie. Wordt er in Helmond al uitvoering gegeven aan dit verdrag? Zo ja, hoe dan? Zo nee, hoe en wanneer gaat het College uitvoering geven aan dit verdrag?
Voorzitter, het VN verdrag handicap gaat niet alleen over de toegankelijkheid van gebouwen en openbare ruimten. Het gaat ook over werk, zelfstandig wonen en onderwijs. Zo is het voor mensen met een functiebeperking moeilijk om een studie met een bijbaan te combineren. Voor deze doelgroep is bij de invoering van de Participatiewet, de individuele studietoeslag in het leven geroepen. Onlangs trokken verschillende partijen, zoals de Landelijke Studentenvakbond maar ook inwoners van onze stad hierover aan de bel. Zij signaleren de volgende problemen:
1.De hoogte van het bedrag is in veel gemeenten ontoereikend en varieert sterk
2.De doelgroep is onvoldoende op de hoogte van de mogelijkheid gebruik te maken van de individuele studietoeslag. Kortom: de voorlichting hierover is niet op peil
3. De aanvraagprocedure is te ingewikkeld, kost veel werk en heeft hiermee als risico een drempel te vormen voor jongeren om überhaupt aan een dergelijke procedure te beginnen
Voorzitter, de SP onderschrijft de voorgestelde maatregelen van de Landelijke Studentenvakbond om deze problemen op te lossen en dient hiervoor een motie in.
Voorzitter, terwijl wij ons nog volop in de transformatie van het Sociaal Domein bevinden staan we ook aan het begin van een andere grote transformatie. Namelijk de invoering van de Omgevingswet. Net zoals in het Sociaal domein krijgen gemeenten meer beleidsvrijheid. Volgens Emeritus-hoogleraar Friso de Zeeuw is de Omgevingswet voor 80% mentaliteit en voor 20% regelgeving. En integraal en dereguleren zijn de kernbegrippen in de filosofie van de nieuwe Omgevingswet. Zoals het college al stelt denken ook wij dat deze wet goed aansluit op de transformatie en cultuuromslag waar we al aan werken. Samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners een werkwijze ontwikkelen met meer maatwerk en ruimte voor initiatief. Voorzitter, het is goed dat we in Helmond de voorbereiding serieus oppakken en wij zijn blij dat we door middel van pilots met de wet aan de slag kunnen gaan. Een proces van doen, experimenteren en lerend aan de veranderingen werken waarvoor we ons de nodige tijd moeten gunnen.
Voorzitter, ik ga naar een afsluiting toe maar wil eerst nog expliciet de aandacht vragen voor de situatie waar onder andere de Stichting Draaiorgels en het EDAH museum zich in bevinden. Ons cultureel erfgoed moet bewaard blijven en een oplossing moet gevonden worden. Wij begrijpen dat het niet gemakkelijk is, maar deze verenigingen verkeren al zo lang in onzekerheid en hebben recht, om op korte termijn, eindelijk duidelijkheid te krijgen. Wij vragen de wethouder dan ook hier de hoogste prioriteit aan te geven.
Voorzitter, tot slot. Er zijn nog veel belangrijke onderwerpen waar wij graag nog wat van hadden willen zeggen. Zoals bijvoorbeeld Sportcampus de Braak, het centrumplan, bereikbaarheid, milieu en klimaat. Maar helaas is onze tijd hiervoor vandaag te beperkt. Voorzitter, de SP is blij om verder te kunnen gaan waar wij de vorige periode gebleven waren. Vol vertrouwen bouwen wij verder op de fundamenten van de afgelopen jaren aan een duurzame, sociale en economisch vitale toekomst voor Helmond.
Helmond… Blijft een stad in beweging.
Ik dank U wel.
Samen met PvdA en GroenLinks diende de SP een motie in "Individuele studietoeslag voor studenten met een functiebeperking". De motie werd unaniem aangenomen.
Motie (pdf-bestand)
