Poliflw

Afgelopen donderdag werd het voorstel van GroenLinks om meer bloemen en kruiden te laten groeien rond eikenbomen, aangenomen.

Pleiten voor biodiversiteit is niet nieuw voor GroenLinks. De reden dat we dit voorjaar met dit voorstel kwamen, is dat er steeds meer bewijs is dat een grotere biodiversiteit het beste middel is om een eikenprocessierupsplaag te voorkomen.

Het voorstel maakt deel van uit van de kadernota, waarin de beleidslijnen voor het komende jaar worden uitgezet. Biodiversiteit opbouwen vraagt wel meer dan een jaar. Het duurt enkele jaren eer de inheemse bloemen en kruiden terugkomen die wij willen zien, of beter gezegd: die graag gezien worden door de insecten die ook vijand van de processierups zijn.

Behalve over planten, ging het voorstel ook over nestkasten (voor mezen). Daarvan bleek dat de RMN, verantwoordelijk voor het groenonderhoud in IJsselstein, die al had aangeschaft. Ze zijn inmiddels opgehangen op plekken waar weinig mensen langskomen. Op drukkere plekken laat de gemeente de eiken nog preventief bespuiten om overlast door de eikenprocessierups tegen te gaan. Hoe dan ook zorgen nestkastjes alleen niet voor een afdoende natuurlijke bestrijding. 

Het natuurlijk bestrijden van de plaag, oftewel het vergroten van biodiversiteit, vraagt om een combinatie van maatregelen. Het vraagt onder meer om minder maaien en om afvoeren van het maaisel. De gewenste bloemen en kruiden kunnen ook sneller verschijnen, als je ze inzaait. Dit valt wellicht ook beter in woonwijken dan een wilde berm, waarin de eerste tijd ook nog brandnetels e.d. staan. Maar ook ingezaaide bermen of perken moeten onderhouden worden.

Welke aanpak het ook wordt, een goede uitvoering vraagt om kennis van zaken en een toereikend budget. En hier wordt het spannend, de komende jaren. Het college gaat er namelijk van uit dat het vergroten van de biodiversiteit kostenneutraal moet zijn. Het is de vraag of dit kan. Nu wordt hier en daar in IJsselstein ook al aan natuurlijk groenbeheer gedaan. Daarbij leunt de gemeente voor de kennis, en soms ook voor de uitvoering, op vrijwilligers van het Groen Platfom en Klimaatneutaal IJsselstein.

Wij vinden dat het vergroten van de biodiversiteit vraagt om een meer structurele aanpak, die wordt gedragen vanuit de gemeente. Te denken valt aan een stadsecoloog (evt. in deeltijd) en een eigen budget. Deze wensen voerden te ver voor dit voorstel, dat is toegespitst op de beschrijding van de eikenprocessierups. Ze passen beter in het nieuwe groenbeleidsplan, dat begin 2021 op de agenda komt.

Hondenbelasting wordt voorlopig niet afgeschaft in IJsselstein

Het werd toch nog spannend gisteravond, in de eerste live raadsvergadering sinds tijden. Het begon met de algemene beschouwingen, waarin sommigen – ook GroenLinks – wezen op het veelvuldig vooruitschuiven van beleidsplannen en beslissingen door het college. Een oorzaak van deze stagnatie is bekend: de ontvlechting van de samenwerking met Montfoort (waar wij tegen waren). Die had tot gevolg dat veel ervaren ambtenaren zijn vertrokken. 

Daar komt bij dat de reserves van de gemeente tijdens de eerste jaren van dit college flink zijn geslonken. Dit heeft onder andere te maken met de hoge kosten van de jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning – of beter gezegd de te lage vergoeding voor de taken vanuit de landelijke overheid. Maar waar het hier om gaat: de raad hoort al tijden dat er geen geld is voor nieuwe plannen.

In lijn hiermee kregen de partijen dit voorjaar het verzoek om voorstellen voor de kadernota in te dienen die een bezuiniging zouden opleveren, geen geld zouden kosten of geld zouden opleveren. En wat gebeurt er dan, na een jaar waarin het collegeplan van gratis parkeren (gedurende twee uur, in de parkeergarages) werd ingevoerd? Beleid dat drie ton per jaar kost? Drie partijen, waaronder GroenLinks, kwamen met het voorstel om de hondenbelasting niet af te schaffen. Het overboord gooien van deze belasting, een ander plan uit het coalitieakkoord, zou een ton per jaar kosten.

Na enig gepingpong, waarbij de wethouder herhaalde dat de hondenbelasting een achterhaalde en oneerlijke algemene belasting was, en de indieners herhaalden dat deze belasting feitelijk de kosten van het hondenbeleid dekt, kwam de stemming. En die bleek in het voordeel van de oppositie uit te vallen. Het was voor het eerst dat de minderheidscoalitie zo duidelijk bakzeil moest halen.

Voor alle duidelijkheid: de hondenbelasting is dus niet ‘gered’ om de verhoogde subsidie van Museum IJsselstein te dekken. Daarvoor werd gisteravond bepaald dat die de komende jaren betaald wordt uit het extra geld dat de overheid onlangs beschikbaar heeft gesteld voor met name sociale taken, jeugdzorg en de kosten van de coranacris. 

Menso Bosma treedt per 1 juni uit de GroenLinks-fractie. Met ingang van die datum wordt hij griffier in een andere gemeente, een functie die niet goed verenigbaar is met openlijke politieke activiteit.

Menso was sinds begin 2016 raads- en commissielid voor GroenLinks. Hij liet zich in die functie kennen als iemand die uitstekend op de hoogte was van wet- en regelgeving en deze kennis ook graag toepaste. Met zijn bondig verwoorde commentaar op stukken en procedures dwong hij respect af in de raad. Bij een enkeling was hij ook gevreesd.

De weergave van artikel 1 van de grondwet op een muur van gemeentehal is niet alleen een herinnering aan dit antidiscriminatie-artikel. Het is voor GroenLinksers ook een zichtbare herinnering aan Menso’s inzet voor rechtmatig een eerlijk bestuur. De tekst kwam er namelijk op zijn aandringen.

Menso had meer noten op zijn zang. Hij zette zich in voor een groen en duurzaam IJsselstein, met onder meer een volgehouden actie tegen de vervuiling door rubberkorrels in de kunstgrasvelden. Hij was trouw en liet zelden verstek gaan bij fractie- en ledenvergaderingen.

Menso’s kwaliteiten worden hier noodgedwongen in de verleden tijd beschreven, omdat ze dat voor GroenLinks nu zijn. Maar hij heeft ze natuurlijk nog steeds en ze zullen zeker van pas komen in zijn werk als griffier. Wij wensen Menso veel succes in zijn nieuwe baan.

Afgelopen week werd bekend dat VVD en LDIJ hun pogingen om de coalitie te verbreden, staakten. GroenLinks is niet verbaasd.

De partijen waarmee werd gepraat, zouden te hoge eisen stellen, aldus de fractievoorzitters van VVD en LDIJ. Enkele van die eisen waren om het coalitieplan om de hondenbelasting (in 2021) af te schaffen, te schrappen en het nieuwe parkeerbeleid aan te passen of terug te draaien. Die eisen zijn niet onredelijk, als je weet dat gratis parkeren in de parkeergarages en afschaffen van de hondenbelasting samen zo’n vier ton per jaar kosten, terwijl het tekort op de gemeentebegroting nu al in de miljoenen loopt.

GroenLinks eiste daarnaast dat de coalitie de maatregelen die het klimaatakkoord vraagt, omarmt. Dat houdt in: de inwoners niet langer sterken in het verhaal dat we het in en om IJsselstein  wel redden zonder windmolens. Ook wilden we een aantal zaken uitgevoerd zien om de positie van de minder draagkrachtigen in IJsselstein te verbeteren: een versterkte inzet op sociale huur en gratis ov in IJsselstein en Nieuwegein voor U-pashouders.  

Wij hebben in de gesprekken geen aanwijzing opgevangen dat onze wensen, of een deel daarvan, ingewilligd zou worden. Wel was duidelijk dat partijen die instappen, een wethouder mochten leveren. Maar die partijen zouden dan ook tekenen voor de bovengenoemde, vermijdbare kosten, en voor mogelijke bezuinigingen op het gebied van zorg en cultuur. Want de bezuinigingen zullen worden gezocht in deze ‘zachte’ sectoren. En dan is er nog het punt dat een extra, vijfde wethouder ook extra op de begroting zou drukken.

Al met al vindt GroenLinks dat het het gemeentebestuur in deze tijden beter dient vanuit de oppositie. Bij de bezuinigingsvoorstellen die er zeker aan komen, is het goed als de coalitie een stevig tegengeluid krijgt. Als nu de coalitie zorgt dat wij tijdig betrokken worden bij gevoelige plannen, en als het college accepteert dat het af en toe een nederlaag lijdt, kan het gemeentebestuur best op koers blijven.

De voorbereidingen voor de uitrol van 5G leiden ook in IJsselstein tot zorgen, bleek op de themabijeenkomst van 23 januari. GroenLinks vindt dat er onderzoek moet worden gedaan naar de effecten van dit netwerk. Nu en in de toekomst.

Landelijk GroenLinks vroeg voorjaar 2019 in de Tweede Kamer om een onderzoek naar de gezondheidseffecten van 5G, uit te voeren door de Gezondheidsraad. Helaas ontraadde het kabinet dit onderzoek. 

Overigens vindt er wel onderzoek plaats. Zo wordt er al twintig jaar onderzoek gedaan naar de effecten van elektromagnetische straling op de mens.

Daarnaast is er, sinds de eerste GSM op de markt verscheen, veel medisch onderzoek gedaan naar mogelijke effecten van deze straling. Daar zijn geen duidelijke aanwijzingen uitgekomen dat de elektromagnetische straling kwaad kan.

Het RIVM verzamelt het onderzoek dat op dit terrein wordt gedaan. Het concludeerde dat de straling van 5G, met de kennis van nu, redelijk veilig kan worden geacht. Stralingsdeskundigen zeggen zelfs dat de straling minder is geworden, sinds de eerste GSM. Dat zou ook voor 5G gelden.

Maar zoals  toonaangevende onderzoekers ook aangeven, zit de onzekerheid in de effecten op de heel lange termijn. Daarnaast benadrukt een aantal deskundigen dat de stralingseffecten kort na de invoering van 5G, als alle antennes zijn opgesteld, goed gemeten moeten worden. Onderzoekers moeten de stralingseffecten dus intensief en aanhoudend blijven onderzoeken. En Nederlandse en Europese bestuurders moeten de uitkomsten van het stralingsonderzoek serieus nemen. 

Misschien is deze weergave niet helemaal geruststellend. Dat zal zeker gelden voor de mensen die klachten hebben die moeilijk te verklaren zijn en die een verband vermoeden met elektromagnetische straling.

Maar wij vertrouwen op instituten als het RIVM, de GGD en toonaangevende wetenschappers. Het is waar dat in Nederland het economisch belang vaak vooropstaat. Maar onze instituten en universiteiten zijn doorgaans onafhankelijk en van hoog niveau.

Dat wil niet zeggen dat we kritiekloos elke nieuwe ontwikkeling moeten omarmen. We zullen het onderzoek  en het beleid over 5G nauwlettend blijven volgen, en we zullen de invloed die we plaatselijk hebben - op de plaatsing van antennes – goed gebruiken.

Zo, de kop is eraf, ik heb de eerste raadsvergadering gehad. Na mijn installatie op 12 december 2019 heb ik direct zitting kunnen nemen in de raadsvergadering. De vergadering had zo op het oog géén spannende agenda. Helaas heb ik mij daarin vergist. Het werd behoorlijk spannend en dat kwam vooral door mijn eigen inbreng.

Die ging over het agendapunt ‘verlening ontheffing van het vereiste van ingezetenschap’ voor een wethouder. Anders gezegd: het voorstel om een wethouder toe te staan buiten de gemeente te wonen. Daar moet de raad mee akkoord gaan. En omdat we politiek bedrijven, ga je daar als oppositie niet automatisch mee akkoord. Althans, dat vind ik. En dus ga je wat speldenprikken uitdelen. Nou dat heb ik geweten!

Ik begon mijn betoog met het voorlezen van de wet. In de wet staat duidelijk dat een wethouder in zijn gemeente moet wonen. Daarnaast geldt dat hij in bijzondere gevallen voor ten hoogste een jaar ontheffing kan krijgen. Helaas staat er ook dat dit laatste jaarlijks moet gebeuren.

‘Bijzonder’ betekent dat er iets ongewoons aan de hand moet zijn. Aangezien GroenLinks vindt dat je moet vragen wat er bijzonder is wanneer dat niet wordt genoemd, en niet gewoon bij het kruisje moet tekenen, heb ik die vraag gesteld. Tenslotte heeft de gemeenteraad de taak en plicht het college te controleren!

Tot mijn grote verbazing reageerde de fractievoorzitter van de VVD als door een horzel gestoken. In mijn hele vorige periode als raadslid (2010 – 2018) heb ik zo’n reactie nooit mogen meemaken. Mijn optreden zou ongewoon en beschamend zijn. Hoe haalde ik het in mijn hoofd om erover te beginnen? De wethouders doen hun stinkende best, staan uren in de file, werd mij voorgehouden.

Betekent dit dat ze niet met de wetten geconfronteerd hoeven worden? Daar denk ik dan anders over.

Mogelijk is een deel van de verontwaardiging te verklaren door een andere vraag die ik stelde. Die ging over de reisdeclaraties van de wethouder. Oplopende reiskosten zijn, vermoed ik, een van de redenen voor het vereiste van ingezetenschap. De wethouder antwoordde dat hij nooit declareert. Dat klopt, kon ik gelukkig vaststellen.

Hoe dan ook had ik na de felle reactie van de VVD geen zin meer om verder te gaan met de zaak. Ik was te geschokt en verbaasd. Dat dit mij geen tweede keer zal overkomen, hoef ik denk ik niet duidelijk te maken.

De recente uitspraak van de Hoge Raad dat de staat het Urgendavonnis uit 2015 moet naleven, inspireert tot het bedenken van meer toepassingen van het recht. Een Urgenda-zaak om kinderarmoede te bestrijden, bijvoorbeeld: zou dat niet mooi zijn?

Vrijdag 20 december 2019 kwam de Hoge Raad met de uitspraak dat de staat het Urgendavonnis uit 2015 toch echt moet naleven. Dat houdt in dat de overheid snel extra maatregelen moet nemen om alsnog te zorgen dat de CO2-uitstoot in 2020 25% lager zal zijn dan in 1990.

Gaat de rechter met deze uitspraak op de stoel van de politiek zitten, zoals sommigen beweren? Neen, natuurlijk niet. De rechter zegt immers niet wat en hoe het gedaan moet worden. Hij zegt alleen maar dat de staat verplicht is zich te houden aan de door hemzelf opgestelde wetten en regels.

Maar waar ik het hier eigenlijk over wil hebben: we kunnen we de hoogste rechter ook voor andere zaken inschakelen. Bijvoorbeeld voor de bestrijding van de armoede onder kinderen. Daar is reden genoeg voor. We weten dat kinderen die in armoede leven een achterstand krijgen in hun ontwikkeling op sociaal, mentaal, fysiek en intellectueel gebied. Dit is kort geleden weer eens vastgesteld door het onderwijsonderzoeksbureau DUO.

Wat we ook weten, is dat het aantal gezinnen dat gebruik moet maken van de voedselbank de afgelopen twee jaar is toegenomen. Het aantal gezinnen dat de afgelopen jaren onder de armoedegrens leeft, is dus toegenomen.

Bekijk dit tegen de achtergrond van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Artikel 27 van dit verdrag gaat over de levensstandaard van kinderen. De eerste regel van dit artikel luidt: Staten … erkennen het recht van elk kind op een levensstandaard die geschikt is voor de fysieke, mentale, spirituele, morele en sociale ontwikkeling van het kind. Voor mij is duidelijk dat Nederland niet aan de regels van dit verdrag voldoet. Dus, wie durft de staat aan te klagen en af te dwingen dat deze de armoede in gezinnen met kinderen opheft?

De complete tekst van artikel 27 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind:

1. Staten die partij zijn, erkennen het recht van elk kind op een levensstandaard die geschikt is voor de fysieke, mentale, spirituele, morele en sociale ontwikkeling van het kind.

2. De ouder (s) of anderen die verantwoordelijk zijn voor het kind hebben de primaire verantwoordelijkheid om, binnen hun mogelijkheden en financiële mogelijkheden, de levensomstandigheden te waarborgen die nodig zijn voor de ontwikkeling van het kind.

3. De staten die partij zijn, nemen, in overeenstemming met nationale voorwaarden en binnen hun mogelijkheden, passende maatregelen om ouders en anderen die verantwoordelijk zijn voor het kind te helpen dit recht uit te voeren en bieden in geval van nood materiële bijstand en ondersteuningsprogramma's, met name met betrekking tot voeding, kleding en huisvesting.

4. De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om het verhaal te waarborgen van uitkeringen tot onderhoud van het kind door de ouders of andere personen die de financiële verantwoordelijkheid voor het kind dragen, zowel binnen de Staat die partij is als vanuit het buitenland. Met name voor gevallen waarin degene die de financiële verantwoordelijkheid voor het kind draagt, in een andere Staat woont dan die van het kind, bevorderen de Staten die partij zijn de toetreding tot internationale overeenkomsten of het sluiten van dergelijke overeenkomsten, alsmede het treffen van andere passende regelingen.

Groenlinks sprak zich 12 december uit tegen een nieuwe beperking die de gemeente wil opleggen aan kinderopvang op sociaal-medische indicatie. Die indicatie zal voortaan voor maximaal zes maanden worden verleend. Wij vroegen, samen met het CDA, om deze maximumtermijn te laten vervallen, omdat deze weinig rekening houdt met het belang van het kind. De wethouder reageerde met de toezegging dat de termijn niet zo strikt zal worden gehanteerd, en dat de nieuwe regeling na twee jaar zal worden geëvalueerd.

Met de sociaal-medische indicatie (SMI) kunnen ouders of verzorgers die in de problemen zitten, hun kind tijdelijk naar de kinderopvang sturen. De nieuwe beperking van deze indicatie tot zes maanden dient vooral om een formeel ijkpunt te hebben om te kijken hoe de zaken ervoor staan in het gezin, aldus de wethouder. Maar zoals duidelijk wordt in het raadsvoorstel over de nieuwe regeling en de toelichting daarbij, speelt ook de wens om de kosten in het sociaal domein te beheersen, een belangrijke rol in deze keuze.

GroenLinks is er helemaal voor om een vinger aan de pols te houden bij gezinnen die in de problemen zitten. Maar we vinden het niet juist dat de kinderopvang hierbij als een instrument wordt gebruikt. Een goed kinderdagverblijf draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. Daarbij gaat het om zaken als leren omgaan met leeftijdsgenootjes en zelfvertrouwen opbouwen, en ook om het stimuleren van het denken, praten en rekenen. Juist kinderen uit de doelgroep van deze regeling – met ouders die kampen met lichamelijke of psychische problemen, een verstandelijke beperking of die in detentie zitten – zijn geholpen met de pedagogische aanpak van de kinderopvang. En die aanpak vraagt om continuïteit.

We begrijpen dat de sociaal-medische indicatie een tijdelijke vangnetfunctie heeft, maar hebben moeite met de keuze om de indicatie te maximeren tot een termijn van zes maanden. Een termijn die weliswaar 1 keer, en in uitzonderingsvallen nog een tweede keer, vernieuwd mag worden. Deze als het ware in stukken gehakte toegang tot de opvang zorgt voor onnodige onzekerheid bij de ouder of verzorger, en is zeker niet in het belang van het kind.

Samenvattend vinden wij: een kind móet niet naar de opvang, maar als je ervoor kiest het daarnaartoe te brengen, besef dan dat de band met de leidster, het contact met de andere kinderen en de ontwikkelingsgerichte activiteiten vragen om continuïteit. Dat hiermee weinig rekening wordt gehouden, zit al ingebakken in de landelijke regeling sociaal-medische indicatie. Daar veranderen wij weinig aan. Wat we wel kunnen doen, is de tijdelijkheid niet verder aanscherpen.

Op 12 december 2019 zal Hans Lappee, Groenlinks-raadslid van het eerste uur, afscheid nemen als raadslid. Hans is 25 jaar politiek actief geweest in de IJsselsteinse raad. Een periode die hij twee keer onderbrak om zitting te nemen in het college. 

Hans was het gezicht van GroenLinks IJsselstein, en zal dit voor velen nog wel een tijd blijven. Met zijn lange gestalte en filosofische inslag gaf hij op opvallende wijze invulling aan de GroenLinkse agenda. Door de jaren heen was hij betrokken bij tal van initiatieven om IJsselstein groener en socialer te maken.

Zo zette hij in 2008 als wethouder duurzaamheid op het menu van IJsselstein met het milieubeleidplan IJsselstein Duurzaam. Hij was erbij toen GroenLinks-leden in 2009 actie voerden voor betere fietsparkeervoorzieningen, een actie die resulteerde in extra fietsenstallingen bij de Benschopperpoort. In 2014 trok hij de aandacht in het stadje met de actie 'Stop bomenkap Touwlaan'. 

Ook op sociaal gebied bracht Hans dingen tot stand. Hij was erbij toen IJsselstein in 2007 op voorstel van GroenLinks Millenniumgemeente werd. In 2014 nam hij, als raadslid, het voortouw voor een nieuw minimabeleid. Een initiatief dat leidde tot een rekenkameronderzoek, een raadswerkgroep en een nota minimabeleid.

Hans gaat na zijn afscheid van de gemeentepolitiek niet stilzitten. Hij wordt voorzitter van het bestuur van GroenLinks IJsselstein en zal meer tijd hebben voor de burgerinitiatieven waar hij al bij betrokken was: klimaatneutraal IJsselstein en het Groen Platform IJsselstein. Vanuit die groepen zal hij zich sterk blijven maken voor een gezonde en sociale leefomgeving voor de IJsselsteiners. Op een manier die misschien wel beter past bij de waarden waar Hans voor staat: respect, liefde en begrip, voor mens én planeet.