Voorzitter, leden van het college, collega raadsleden en alle geïnteresseerden op de publieke tribune of thuis achter de pc,
Tijdens de jaarlijkse Algemene Beschouwingen wordt van alle politieke partijen verwacht dat ze binnen een vooraf aangegeven tijdsbestek iets vinden van de begroting. Het is min of meer een verplichte rituele dans waaraan we allemaal mee moeten doen. Gelukkig hoeven partijen zich niet te beperken tot op- of aanmerkingen op de begroting zelf maar mogen ook dit podium gebruiken om te laten blijken of ze het wel of niet eens zijn met het gevoerde beleid van het afgelopen jaar of met het huidige beleid. En als lid van de oppositie kun je dan aangeven, waar je tegenaan loopt. En dat voorzitter, was en is heel wat.
De Ouderenpartij heeft geen goed woord over voor de manier waarop de coalitie omgaat met tekorten in het Sociaal Domein en met de oppositie die zich vanuit de inhoud sterk wil maken voor een socialer beleid. Vragen van de oppositie om de aangekondigde 24 bezuinigingsvoorstellen in het Sociaal Domein bespreekbaar te maken, worden niet gehonoreerd, brieven worden zelfs niet beantwoord. Nee voorzitter, dit heeft niets met democratie te maken maar veel meer met macht. Wat is er mis mee als de oppositie, die opkomt voor de zwaksten in onze samenleving, aandacht vraagt voor die zwakkere burgers en een oproep doet om niet alleen naar bezuinigingen binnen het Sociale Domein maar ook naar bezuinigingsmogelijkheden daarbuiten – het zogenaamde Fysieke Domein – te kijken? En mochten er binnen het Fysieke Domein geen bezuinigingen mogelijk zijn, laat dat dan zien en leg dat dan uit. Ga het gesprek aan maar vlucht niet in een soort struisvogelpolitiek: de oppositie vraagt om een gesprek, stelt vermoedelijk lastige vragen, dus gaan we het gesprek niet aan en beantwoorden we zelfs brieven niet meer. En dat laatste voorzitter heeft met fatsoen en respect te maken. We hebben hier in Nederland te maken met een democratisch bestel hetgeen wil zeggen dat het volk vertegenwoordigd wordt door gekozen volksvertegenwoordigers die namens het volk beslissingen nemen. Daarbij is van belang dat de beslissingen genomen worden door alle volksvertegenwoordigers en niet slechts door een deel daarvan. De huidige coalitie steunt op 55% van de in maart uitgebrachte stemmen, de oppositie op 42%. Dat de meerderheid uiteindelijk beslist wil niet zeggen dat de minderheid niet aan het woord mag komen. In het besluitvormingstraject mogen voor- maar ook tegenstanders het woord voeren maar deze uitleg van het begrip democratie is kennelijk nog niet doorgedrongen tot het college en een groot deel van deze raad! En ook al vindt de coalitie dat ze aan de voorgenomen bezuinigingen vast moet houden, dan nog moet je het gesprek met de oppositie aangaan, moet je brieven beantwoorden. Het enige gesprek dat heeft plaatsgevonden is tussen wethouder Jongen en een afvaardiging van de Alliantie Sociaal Verzet, maar de Alliantie Sociaal Verzet is niet de oppositie. Het siert wethouder Jongen dat hij in gesprek is gegaan met de Alliantie hoewel de Ouderenpartij geenszins te spreken is over het feit dat een wethouder van PvdA huize het toelaat dat de zwaksten in onze samenleving de dupe worden van de bezuinigingsdrang van deze coalitie. Was en is de PvdA niet de partij die haar historische wortels heeft liggen in het sociaal verzet, in het overbruggen van tegenstellingen, in het polderen?? Is het eigenlijk niet bizar dat de Alliantie Sociaal Verzet een wethouder tegenover zich ziet zitten die deze ideologische veren kennelijk heeft afgeschud ? Dat er bezuinigd moet worden dat ziet ook de Ouderenpartij in. Maar wat de Ouderenpartij niet inziet is het feit dat die bezuinigingen enkel binnen het Sociale Domein gezocht worden.
Uit alle prognoses met betrekking tot de bevolkingsontwikkeling is zichtbaar dat de bevolking van Kerkrade uit steeds meer ouderen gaat bestaan. Als we het over meer ouderen hebben dan hebben we het ook over meer zorg, over meer aandacht, over meer eenzaamheid, over meer financiële middelen die nodig zijn om de ouderen in Kerkrade op een prettige manier oud te laten worden.
Helaas constateren wij dat in de voorliggende begroting wederom geen plaats is voor een beleidsveld gewijd aan ouderen. We hebben als Ouderenpartij eerder om een extra beleidsveld voor ouderen gevraagd maar die vraag werd door een meerderheid van de commissie Burgers & Samenleving indertijd helaas niet gehonoreerd. Jammer voorzitter, want de ouderen maken toch steeds meer een substantieel deel uit van de Kerkraadse bevolking.
Ik doe hier dan ook nogmaals een oproep om in de begroting voor het jaar 2020 een extra beleidsveld voor ouderen op te nemen.
Dat extra beleidsveld voor ouderen is nodig want op een eerder door mij gestelde vraag hoeveel de gemeente, naast de wettelijke taken in het kader van de Wmo of de Participatiewet, extra uittrekt voor ouderen bleek dat dit bitter weinig was; een schamele € 46.000,00 in 2017 ! Een bedrag dat geen recht doet aan deze grote groep burgers van Kerkrade.
Wat de Ouderenpartij ook niet zint is het feit dat het ouderenbeleid bij een wethouder is onder gebracht die al een zeer zware portefeuille heeft. Naast het ouderenbeleid is deze wethouder onder andere verantwoordelijk voor de Wmo, volksgezondheid, welzijn en maatschappelijke zorg. Het is ons inziens zo goed als onmogelijk om bij een dergelijk zware portefeuille voldoende aandacht te geven aan onze ouderen, die wel deze aandacht verdienen. Natuurlijk zal de wethouder zeggen dat de gemeente wel heel veel doet voor de ouderen. Ik daag de wethouder bij dezen van harte uit om met concrete voorbeelden te komen van zaken die men specifiek voor ouderen op touw heeft gezet. Natuurlijk zal de wethouder aangeven dat het college het bestrijden van eenzaamheid onder ouderen voortvarend heeft opgepakt. Prima, de OPK ondersteunt dit. Maar wat heeft het college dan nog meer voor onze ouderen gedaan? Als de wethouder roept dat de gemeente veel voor de ouderen doet dan moet het toch niet zo moeilijk zijn om met een lijst van aansprekende projecten te komen die het college in de voorbije periode heeft gerealiseerd.
Nee voorzitter, de ouderen zijn ook in deze begroting wederom het stiefkindje en dat moet eindelijk eens veranderen!
Nu voorzitter, naar de begroting zelf.
Als we terugkijken naar de begroting van 2017 dan zagen we een sluitende begroting maar de werkelijkheid was kennelijk weerbarstiger dan de theorie want uit de Jaarrekening is gebleken dat het jaar 2017 is afgesloten met een miljoenentekort en de Ouderenpartij gaat er van uit dat dit ook in 2018 het geval zal zijn.
En voorzitter, zoals in voorgaande jaren presenteert het college ook nu wederom een sluitende begroting en doet het daarbij voorkomen of alles onder controle is. Maar is dat wel zo? Het sluitend maken van de begroting is slechts een boekhoudkundig trucje. Weliswaar heeft het college enkele bezuinigingstrajecten in gang gezet maar denkt het college nu werkelijk het miljoenentekort van 2017 in het Sociaal Domein om te kunnen buigen in de wetenschap dat veel van de zoekgebieden autonome ontwikkelingen bevatten waarbij de instroom maar zeer beperkt beïnvloedbaar is?
Voorzitter, dit college vlucht in wensdenken. Tegen beter weten in blijft het college maar roepen dat alles onder controle is en dat er van een zorgelijke situatie geen sprake is. Maar de realiteit is helaas anders. Voorzitter, wensdenken is geen goede basis voor een verantwoord financieel beleid. De gemeente heeft eind 2019 langlopende leningen ten bedrage van 113 miljoen euro. Naast het oplopen van langlopende schulden constateren we dat de reserves elk jaar minder worden en dat zijn toch signalen die het ergste doen vermoeden.
De begroting en de hele financiële situatie van de gemeente Kerkrade baren de Ouderenpartij grote zorgen. Ik heb dat in eerdere Algemene Beschouwingen meermaals aangegeven.
Het college blijft volhouden dat deze schuldenpositie nog steeds in overeenstemming is met de financiële regels die de provincie hanteert. Maar voorzitter, ook al past deze schuldenpositie nog binnen de provinciale normen, dan doet dat toch niets af aan de zorgelijke situatie!
Daar komt bij dat de gemeente thans geld heeft geleend tegen buitengewoon gunstige condities. De rente is nog steeds historisch laag maar mocht de rente onverhoopt gaan stijgen, dan kan de situatie bij herfinanciering van de lening portefeuille binnen de kortste keren zodanig verslechteren dat de gemeente de aangegane verplichtingen niet meer na kan komen!
En stel voorzitter, een meerderheid van deze raad gaat eind van dit jaar onverhoopt akkoord met de bouw van het Center Court, dan wordt de gemeentelijke schuld verhoogd met ca. 40 à 50 miljoen euro ! Natuurlijk zal het college ook dan weer aangeven dat deze schuldenpositie nog altijd past binnen de richtlijnen van de provincie. Maar voorzitter, dit geld moet wel ooit terugbetaald worden. Met dit – in onze ogen – onverantwoorde financiële beleid, zadelt de coalitie onze kinderen en kleinkinderen op met een forse schuldenlast.
En hoe kan de meerderheid van deze raad, die wellicht voor de bouw van het Center Court gaat stemmen, aan mensen die de dupe worden van de bezuinigingen, uitleggen dat er geen geld is voor bijvoorbeeld de chronisch zieken en gehandicapten, maar dat er kennelijk wel geld is voor de bouw van een dergelijk groot bouwproject ? De Ouderenpartij kan dit in ieder geval niet aan burgers uitleggen en we doen ook geen enkele moeite om een redelijke uitleg te bedenken. Wij laten dit graag over aan de partijen die instemmen met het voorstel om weer een gigantisch bedrag te lenen!
Voorzitter, ik roep dan ook alle partijen in deze raad op om de ernstige financiële gevolgen die de bouw van het Center Court voor de gemeente kan hebben, goed te overwegen. En voor alle duidelijkheid: het gaat niet om de grondgedachte van Center Court. Die onderschrijft de Ouderenpartij volledig. Ook wij willen een vitale bevolking in Kerkrade, willen dat ouderen meer bewegen et cetera, maar dit niet ten koste van een financieel bankroet.
Voorzitter, het zal u duidelijk zijn dat de Ouderenpartij zeer bezorgd is over deze gang van zaken. De partij verwacht zelfs dat het aangaan van een nieuwe schuld ten behoeve van de bouw van het Center Court – in combinatie met alle andere financiële knelpunten – op termijn zelfs zou kunnen leiden tot een artikel 12 status, een situatie waarin de gemeente niet meer zelfstandig over haar uitgaven kan en mag beslissen!
En daarmee, voorzitter, rommelt de huidige coalitie de stad Kerkrade mogelijk een herindeling in! De voorstanders van een herindeling zullen een dergelijke situatie immers met beide handen aangrijpen om de zelfstandigheid van onze gemeente ter discussie te stellen.
En dus voorzitter is het zaak geen nieuwe schulden aan te gaan! We moeten immers bezuinigen!
De Ouderenpartij vreest dat met het aangaan van nog meer nieuwe financiële verplichtingen de ruimte om nieuw beleid te ontwikkelen of nieuwe investeringen te plegen steeds kleiner wordt. Dit zal ongetwijfeld ten koste gaan van nieuwe, maar minder kostbare initiatieven. En daar heeft onze mooie stad juist dringend behoefte aan.
Voorzitter, tot zover in eerste instantie.
