Poliflw

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de verduuzaming van de financiële sector. Vier Kamerleden van vier verschillende partijen schreven daarover een opiniestuk. 

Ook deze zomer was er een van uitersten. Nog nooit werden zoveel tropische dagen achter elkaar geteld. De weekgemiddelde maximumtemperatuur was het hoogste sinds de start van de metingen in 1901 en de neerslagtekorten liepen net als in 2018 in sommige regio’s op tot boven de 300 millimeter. Het agrarische verdienmodel voor dit jaar loopt, door onder meer een combinatie van droogte, hitte en soms beperkte irrigatiemogelijkheden, een flinke knauw op.

Zo is de klimaatschade aan de omzet van boeren dit jaar exemplarisch voor iets waar toezichthouders ons sinds enkele jaren voor waarschuwen: financiële risico’s door gebrekkige verduurzaming. Dat is een tweeledig gevaar. Enerzijds zullen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies schade toebrengen aan verdienmodellen. Denk aan een boer die niet langer aan zijn kredietverplichtingen kan voldoen door langdurige droogte. Anderzijds lijden financiële instellingen verliezen als ze gebrekkig anticiperen op de aanstaande verduurzamingstransitie, door te blijven investeren in technologieën die uitgefaseerd worden.

Voor uw instellingen is dit verhaal gelukkig niet nieuw. Verschillende banken, pensioenfondsen en verzekeraars experimenteren met meetmethoden om duurzaamheidsrisico’s in kaart te brengen en rapporteren hierover. Daarnaast committeert de gehele financiële sector zich aan het Klimaatakkoord, waarmee ze belooft een bijdrage te leveren aan Parijs. Ook toezichthouders zitten bepaald niet stil. Nederland loopt op dit gebied dan ook internationaal voorop. 

Er is desalniettemin geen aanleiding om achterover te leunen. De blik op wat er al gebeurt, moet niet afleiden van de visie op waar we naartoe moeten. Dat eindpunt ligt immers nog ver weg. Zo ging in 2018 80%-95% van de nieuwe energie-financieringen die uw sector aanging naar de fossiele industrie. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat uw instellingen onvoldoende grondig rapporteren over hun materiële duurzaamheidsrisico’s. En hoewel het Klimaatakkoordcommitment ‘een bijdrage’ expliciteert, brengt ons dat nog niet zomaar bij de daadwerkelijke reductie in 2030 die nodig is om Parijs te halen.

Het beheersen van duurzaamheidsrisico’s is niet enkel aan de sector zelf, maar zeker ook een politieke verantwoordelijkheid. Met de politiek als hoeder van het klimaatbeleid, en als aanjager en ondersteuner voor de financiële sector. Die eerste verantwoordelijkheid is genomen met de klimaatwet en het klimaatakkoord. Die laatste verantwoordelijkheid kan nu scherper ingevuld worden. Daar doen wij voorstellen toe in onze initiatiefnota over de verduurzaming van de financiële sector, waarover we vandaag met de Tweede Kamer en het kabinet in debat gaan. Jullie zijn uitgenodigd in de toekomst het gesprek tussen sector en politiek samen verder te brengen.

Wij roepen u op uw beurt op om uw ambities en commitment sneller om te zetten in actie. Kom met concrete plannen om de CO2-impact van uw portefeuille in 2030 met 55% terug te dringen. Geef inzicht in het ‘klimaatpad’ van uw huidige portefeuille. Wacht niet tot 2022 met het publiekelijk maken van reductiedoelstellingen als dat niet nodig is. Zet waar mogelijk uw middelen in om kennis te delen en achterblijvers aan te sporen. En gebruik ons duwtje in de rug om grondiger over duurzaamheidsrisico’s te rapporteren. Alleen zo brengen we de verduurzaming van de financiële sector in de juiste versnelling.

Bart Snels (GroenLinks), Joost Sneller (D66), Eppo Bruins (ChristenUnie) & Evert-Jan Slootweg (CDA)  

GroenLinks komt met een wetswijziging die regelt dat werknemers een veto kunnen uitspreken als het salaris van bestuurders van grote ondernemingen harder stijgt dan het CAO-loon. Dat kondigt Jesse Klaver vrijdagavond  -de dag voor het GroenLinks-partijcongres- aan.

Een CEO van een grote onderneming verdient op dit moment maar liefst 171 keer zoveel als de gemiddelde werknemer van zijn bedrijf. Volgens Klaver past dat niet meer bij 2019.

Klaver: “De tijdgeest keert, onze idealen hebben de wind in de rug. De tijd dat multinationals ongestoord belasting konden ontwijken en absurde megasalarissen uitdelen is voorbij. Het moet afgelopen zijn met de praktijk dat de beloningen aan de top de pan uit rijzen, terwijl de salarissen van gewone werknemers achterblijven.”

Klaver ziet op allerlei vlakken een nieuwe meerderheid in Nederland ontstaan die wil breken met de status quo. Hij verwijst naar de klimaatmars op 10 maart en naar de acties van scholieren.  Maar ook naar de ophef vorig jaar over de salarisverhoging van ING-topman Ralph Hamers, de commotie over de dividendbelasting en het pleidooi van minister Hoekstra (CDA) afgelopen zaterdag voor het verkleinen van de kloof tussen inkomens van CEO’s en dat van gewone werknemers.

Klaver: “Niemand vindt het normaal dat een CEO van een groot bedrijf binnen twee dagen een heel jaarsalaris kan verdienen. Politici kunnen het niet meer laten bij morele verontwaardiging, dit is het moment om tot wetgeving over te gaan. Een bedrijf is een gemeenschap. De winst van een bedrijf is net zo goed te danken aan de mensen op de werkvloer als aan de mensen in de boardroom.”

Klaver stelt de positie van het grote bedrijfsleven al langer ter discussie. Voorzitter van lobbyclub VNO-NCW Hans de Boer noemde het voorstel van Klaver voor een CO2-belasting voor de grote industrie recent levensgevaarlijk. Unilever-baas Paul Polman bekritiseerde Klaver in het AD vanwege de herstelwet dividendbelasting die GroenLinks had aangekondigd. Een paar jaar terug botste Klaver in de Tweede Kamer hard met ABN-commissaris Rik van Slingelandt over de salarissen bij de bank.

De wetswijziging die GroenLinks nu voorstelt, regelt dat de Ondernemingsraad (OR) instemmingsrecht krijgt op het salaris van bestuurders als dat salaris sneller stijgt dan het CAO-loon. Het is wat GroenLinks betreft een eerste stap om werknemers meer zeggenschap te geven over de beloningen aan de top en om de inkomenskloof te verkleinen.

Een bijzondere samenwerking van zeven politieke partijen: de initiatiefwet die excessieve bankiersbeloningen aan banden moet leggen is vandaag ingediend. Hij gaat nu naar de Raad van State voor advies.

De ondertekenaars van de wet zijn Snels (GroenLinks), Van Dijck (PVV), Leijten (SP), Nijboer (PvdA), Van Raan (PvdD), Van Rooijen (50plus) en Azarkan (Denk). Zij benadrukken dat andere partijen welkom zijn om zich op een later moment als medeondertekenaar aan te sluiten.

De initiatiefwet bankiersbeloningen regelt dat salarisverhogingen van bestuurders van systeembanken vooraf de instemming moeten krijgen van de Minister van Financiën. Daarnaast scherpt het wetsvoorstel de definitie van vaste beloningen aan. Zo wordt de sluiproute in de bonuswet gedicht. Het is dan niet langer mogelijk in de financiële sector om het vaste salaris met variabele bestanddelen, zoals aandelenpakketten, uit te keren.

Jesse Klaver: ‘De initiatiefwet bankiersbeloningen wordt inmiddels door 69 Kamerleden gesteund. We gaan alles op alles zetten om links en rechts op deze wet te verenigen. In een week tijd heeft de politiek laten zien dat we niet alleen verontwaardigd zijn, maar ook kunnen doorpakken als het nodig is. Wij willen deze wet met spoed behandelen om te zorgen dat de minister van financiën snel invloed krijgt op het salaris van bankiers en strapatsen zoals met ING kunnen worden voorkomen. De tijd dat bankiers vanuit een ander universum kunnen doen wat ze willen is definitief voorbij.’

Tony van Dijck (PVV): ‘Goed dat er nu wetgeving komt om het excessief graaigedrag van hardleerse bankiers in de toekomst te kunnen voorkomen.’

Renske Leijten (SP): ‘Het is duidelijk, de politiek moet grenzen stellen aan de banken en hun bestuurders omdat zij die grenzen zelf niet hebben. Het is goed dat er nu een veto voor de minister komt op wereldvreemde loonsverhogingen. Samen maken we een einde aan de ‘pakken wat je pakken kan’ mentaliteit.’

Henk Nijboer (PvdA): ‘De verziekte bonuscultuur bij banken kan alleen met harde wettelijke maatregelen aan banden worden gelegd. Dat doen we met deze wet. Keer op keer blijkt dat het old boys network de strenge bonuswetgeving wil omzeilen, daarom is een verdere aanscherping noodzakelijk. Gezien de brede maatschappelijke verontwaardiging hoop en reken ik ook op steun van ChristenUnie, CDA en D66.’

Lammer van Raan (PvdD): '‘Systeembanken zijn door de belastingbetaler overeind gehouden en zullen zich om die reden ook moeten houden aan de publieke moraal. Zolang dat niet het geval is een wettelijke beperking nodig. Bankdirecteuren die vinden dat ze te weinig verdienen, moeten hun heil elders zoeken.’