Poliflw

Een week geleden werd bekend dat Eneco verkocht zal worden aan het Japanse Mitsubitshi voor 4,1 miljard. De Haagse aandelen van Eneco zouden goed zijn voor 680 miljoen euro. De onderhandelende partijen VVD, D66, GroenLinks, CDA en PvdA lijken gretig om het geld uit geven, bijvoorbeeld aan de energietransitie. De SP roept de nieuwe coalitie op om de besteding van de Eneco-miljoenen te koppelen aan een Haagse banengarantie.

SP-fractievoorzitter Lesley Arp: ‘Er wachten in Den Haag veel mensen op een kans om weer aan het werk te komen. Door de energietransitie komen er veel banen in de bouw en installatietechniek bij. Als we aan bedrijven de voorwaarde te stellen dat zij Hagenaars aan het werk helpen, worden de Eneco-gelden via een omweg ook weer in Den Haag uitgegeven.’

Ook wil de SP dat de gemeente renovaties van woningcorporaties gaat voorfinancieren, zodat ook sociale huurders kunnen profiteren van de energietransitie. ‘Door de financiële problemen van de Haagse corporaties dreigen veel huurders nog jarenlang in slecht geïsoleerde en ongezonde woningen te zitten. Zij krijgen bovendien te maken met stijgende gasprijzen, terwijl zij zelf niet kunnen verduurzamen. De Eneco-gelden moeten daarom niet alleen ten goede komen aan de toekomstige bewoners van de Binckhorst en de dure woontorens in het centrum, maar juist ook aan de huidige huurders in bijvoorbeeld Den Haag Zuidwest’, aldus Arp.

Voorop staat voor de SP dat Eneco nooit verkocht had mogen worden. De gemeente loopt nu immers jaren aan dividendinkomsten mis. Daarnaast vraagt de energietransitie juist om meer grip op onze energievoorzieningen, in plaats van deze te verkopen aan multinationals die vooral uit zijn op winst. Arp: ‘Nu het ernaar uitziet dat Eneco helaas toch verkocht wordt, moeten de onderhandelaars zich wel realiseren dat je de opbrengst maar één keer uit kan geven. Wat de SP betreft moet deze ten goede komen aan Hagenaars die nog niet profiteren van de energietransitie.’

Bovenstaande voorstellen heeft Arp ingebracht tijdens haar gesprek met formateur Tom de Bruijn over het naderende coalitieakkoord. De SP zal zich de komende jaren hard blijven maken voor een sociale energietransitie.

Welke woningen gaan we bouwen? Wie mag waar wonen? Dit zijn centrale thema`s die elk verkiezingsdebat terug blijven komen. De SP is debat na debat glashelder: de enorme wachtlijsten zijn voor betaalbare koopwoningen en sociale huurwoningen. Die moeten dan ook veel meer gebouwd worden, met hulp van de provincie! 

Al jaren is het streven van het Haagse stadsbestuur dat 30% van de nieuw te bouwen woningen in Den Haag sociaal moet zijn. En telkens weer blijkt deze ambitie, als puntje bij paaltje komt, een wassen neus. Een greep uit de resultaten van de afgelopen jaren:  2,2% sociale woningbouw in 2015, 6% in 2016 en 5% in 2017. Ook het nieuwe Haagse stadsbestuur houdt op papier vast aan 30% sociale woningbouw. En nu al ziet het ernaar uit dat dit streven voor de jaren 2018 en 2019 bij elkaar nog niet eens gehaald wordt. Het zal geen verrassing zijn wie de prijs betaalt voor deze politiek van boterzachte ambities. Zo moet de gemiddelde starter bijna vijf jaar wachten op een sociale huurwoning in Den Haag.

Terwijl de bouw van betaalbare woningen jaar op jaar achterblijft, grijpt het college naar schijnoplossingen om de krapte op de woningmarkt te bezweren. Zo krijgen bepaalde groepen uitverkorenen als het aan wethouder Boudewijn Revis (VVD) ligt voortaan voorrang op een sociale huurwoning, en wil men in Moerwijk aan de slag met de stigmatiserende Rotterdamwet. Het gevolg van deze maatregelen zal vooral zijn dat huurders tegen elkaar worden uitgespeeld.

Toegegeven: het kan nog vele malen asocialer. Kijk naar Rotterdam, waar het stadsbestuur zo’n vele duizenden sociale woningen in de stad wil slopen. Maar zolang grote steden de woningnood vertikken aan te pakken of zelfs moedwillig verergeren, zijn kwetsbare minima vogelvrij op de woningmarkt. Als moderne nomaden zullen zij zich moeten vestigen in de gemeente die hen nog wil herbergen. Terwijl wonen zoveel meer is dan enkel een dak boven je hoofd, maar ook het recht om te wortelen in een gemeenschap waar broodnodige voorzieningen - zoals een goede verbinding naar het werk - binnen handbereik zijn én waar je sociale netwerk is.

Alleen een sociaal en daadkrachtig provinciebestuur kan voorkomen dat mensen met een smalle beurs de speelbal worden van falend woningbouwbeleid. Wat de SP betreft houden we gemeenten streng aan hun bouwafspraken en worden betaalbare woningen als eerste gebouwd. Stevige maatregelen, zoals het opleggen van een bouwstop wanneer een gemeente vertikt sociaal te bouwen, moeten hierbij niet worden geschuwd. In tijden dat onze grote steden meer bezig lijken met het lokken van jonge hoogopgeleiden en expats dan het bestrijden van de woningnood, is een provincie die het lef heeft om gemeenten op de vingers te tikken harder nodig dan ooit.

In navolging van Amsterdam en Utrecht gaat de gemeente Den Haag ervoor zorgen dat nieuw te bouwen middeldure huurwoningen (met een huurprijs tussen de 720 en 950 euro) ook 20 jaar lang middelduur moeten blijven. Toch zat in de Woonagenda van wethouder Boudewijn Revis (VVD) een cadeautje voor de markt verstopt. Verhuurders mochten als het aan Revis lag al na tien jaar een verzoek indienen om middeldure huurwoningen te verkopen of duurder te maken. Dankzij een aangenomen SP-voorstel is er tijdens de behandeling van de Woonagenda in de raad korte metten gemaakt met deze mogelijkheid om woningen versneld duurder te maken.

SP-fractievertegenwoordiger Lesley Arp: ‘Waar SP-wethouders Laurens Ivens in Amsterdam en voormalig wethouder Paulus Jansen in Utrecht voorop liepen in het beteugelen van absurde huurstijgingen in de vrije sector, sukkelde Den Haag achter de andere grote steden aan. Mooi dat het Haagse stadsbestuur eindelijk hun voorbeeld volgt. Maar het was voor de Haagse SP een raadsel waarom wethouder Revis huurders van een middeldure woning mogelijk al na 10 jaar de hoofdprijs wilde laten betalen. Goed dat hij alsnog tot inkeer is gekomen.’

Liever had de SP in de Woonagenda nog stevigere afspraken gezien voor de bouw van middeldure én sociale huurwoningen, door de bouwambities voor verschillende prijscategorieën in bestemmingsplannen vast te leggen. Immers wordt de ambitie om 30% sociale huurwoningen te bouwen in Den Haag al jaren bij lange na niet gehaald. Hiertoe dienden de PvdA, Haagse Stadspartij en SP een gezamenlijk voorstel in, dat op onvoldoende steun kon rekenen. Ook betreurt de SP het dat de Woonagenda experimenten met flexibele huurcontracten en de stigmatiserende Rotterdamwet mogelijk maakt: maatregelen waarmee kwetsbare huurders tegen elkaar worden uitgespeeld op de woningmarkt zolang er een tekort is aan betaalbare woningen. Reden voor de SP om uiteindelijk tegen de Woonagenda te stemmen.

Op 16 januari debatteerde de commissie Ruimte van de Haagse gemeenteraad over de Woonagenda van het stadsbestuur. Partijen werden door verantwoordelijk wethouder Boudewijn Revis (VVD) uitgedaagd om met ideeën te komen. Een definitieve uitwerking van de woonplannen van het college moet nog komen. Wat was de inzet van de SP?

1. Geen extra voorrangsregelingen, geen flexhuur

Wethouder Revis lijkt de oplossing voor de grote druk op de betaalbare woningvoorraad vooral te zoeken in het schuiven met groepen mensen. Sommige van de geopperde voorrangsregelingen (zoals bijvoorbeeld het verloten van woningen voor starters) lijken op het eerste oog sympathiek. Maar zolang de voorraad sociale huurwoningen - en met name in het goedkopere segment - de komende jaren niet flink toeneemt, zullen deze maatregelen vooral een ‘verdeel en heers’-effect hebben. Groepen woningzoekenden zullen met elkaar moeten concurreren om de schaarse voorraad betaalbare woningen, en vooral kwetsbare minima zullen hierbij steeds meer het onderspit delven. Ook woningcorporaties en huurdersorganisaties zijn tegen de nieuwe voorrangsregelingen, en vrezen zelfs dat de wachttijd van andere woningzoekenden hierdoor zal oplopen. Wethouder Revis had echter geen boodschap aan hun kritiek.

Even kritisch is de SP op het voornemen om met flexibele huurcontracten te gaan werken. Hiermee krijgen jongeren, die ook vaak aangewezen zijn op flexbanen, een dubbel zo onzeker bestaan. Schrijnend was dat het college geen duidelijk antwoord had op de vraag wat er met flexhuurders gebeurt die bij het aflopen van hun huurcontract geen alternatieve woonruimte hebben.

2. Ambitieuzere aanpak middenhuur

De SP is blij dat Den Haag, in navolging van andere grote steden, eindelijk met een aanpak komt om nieuw te bouwen middenhuur-woningen (710 – 950 euro) ook middelduur te houden. Echter mist de nodige ambitie. Waar Amsterdam (met SP-wethouder Laurens Ivens) er naar streeft om deze woningen 50 jaar middelduur te houden, gaat Revis voor een termijn van 20 jaar. Bovendien schermt de wethouder nu al met de optie om middenhuur-woningen al na 10 jaar in de verkoop te doen. ‘Een cadeautje voor marktpartijen’, stelt SP fractievertegenwoordiger Lesley Arp. Revis heeft de SP toegezegd om zijn eigen ambities nog eens kritisch onder de loep te nemen.

Ook wil de SP dat het college onderzoekt of een gemeentelijk puntenstelsel ingevoerd kan worden voor middenhuur woningen. Hiermee kunnen we zorgen dat deze woningen ook op de langere termijn niet duurder mogen worden zolang de kwaliteit niet aanmerkelijk verbeterd is.

3. Geen gegoochel met bouwcijfers meer

Al jaren heeft de SP kritiek op het feit dat het stadsbestuur geen aparte ambities opstelt voor de bouw van sociale studentenwoningen (gebouwd door corporatie DUWO) enerzijds, en ‘gewone’ sociale huurwoningen anderzijds. Dit geeft een erg vertekend beeld van de daadwerkelijke bouwprestaties van het college. Zo bestond de helft van de sociale woningbouw die in 2017 in aanbouw is genomen uit 1 grote studentenflat achter station Hollands Spoor. Hierdoor hoefde het college veel minder sociale huurwoningen te bouwen om haar eigen ambities te halen. Wat de SP betreft moet het afgelopen zijn met dit soort gegoochel met cijfers, en moet het stadsbestuur vooraf heldere bouwambities formuleren.

4. Steun voor huurders die te duur wonen

Het aantal huurders van een corporatiewoning dat naar verhouding van hun inkomen te duur woont is tussen 2009 en 2015 verdubbeld. De SP maakt zich hier ernstige zorgen over. Daarom wil de SP dat het stadsbestuur onderzoekt of de gemeente, in navolging van Amsterdam, een woonkostenbijdrage voor deze huurders in het leven kan roepen. Hiermee krijgen zij meer ademruimte, waardoor de kans op schulden afneemt.

‘Ook de sociale woningbouw wordt steeds duurder in onze stad’, concludeerde wethouder Revis (wonen, VVD) onlangs in een commissiedebat. Hoewel de onlangs gepresenteerde Woonagenda van het college veel aandacht besteedt aan de woonbehoeften van de middenklasse, ontbreken maatregelen om dit schrijnende probleem aan te pakken. ‘Bovendien zoekt wethouder Revis de ‘oplossing’ voor de woningnood vooral in het voortrekken van bepaalde groepen, waardoor woningzoekenden tegen elkaar uitgespeeld dreigen te worden. Zolang er geen broodnodige betaalbare woningen bijkomen dreigen kwetsbare minima langzaam maar zeker de stad uit te worden geduwd’, aldus SP fractievertegenwoordiger Lesley Arp.

Veel sociale huurwoningen die vandaag de dag in de onze stad wordt gebouwd  worden verhuurd voor een prijs die net onder het maximum ligt dat corporaties voor een sociale huurwoning mogen vragen (711 euro per maand). Meer dan de helft van de sociale huurwoningen die in 2017 werden opgeleverd hebben een huurprijs tussen de 640 en 711 euro per maand. Ondertussen zijn veel sociale huurwoningen in onze stad verouderd en staan zij in de planning om opgeknapt of gerenoveerd te worden. Vaak gaan deze ingrepen gepaard met een huurstijging. Hierdoor komt de voorraad goedkope sociale huurwoningen steeds meer onder druk te staan.

De wethouder geeft aan dat het ‘op termijn’ de bedoeling is dat de corporaties 750 nieuwe sociale huurwoningen per jaar gaan bouwen. Hoe lang het gaat duren voordat de corporaties deze ambitie halen, is volstrekt onduidelijk. Ook is onduidelijk of studentenkamers die gebouwd worden door corporatie DUWO ook onder deze doelstelling vallen. De SP heeft er altijd voor gewaarschuwd dat de opname van studentenwoningen in deze doelstelling een vertekend beeld geeft, aangezien studentenkamers relatief makkelijker te bouwen zijn.

Schuiven met mensen als 'oplossing'

Opvallender is echter dat de Woonagenda geen oplossing biedt voor de dreigende afname van de voorraad goedkopere sociale huurwoningen - met een huurprijs onder de 640 euro -  in onze stad. Zo mist de SP een duidelijke strategie om deze voorraad op peil te houden nu nieuw te bouwen en opgeknapte sociale huurwoningen steeds duurder dreigen te worden, mede door de grotere aandacht voor duurzaamheid en het puntensysteem dat gehanteerd wordt door het Rijk. Wethouder Revis lijkt de oplossing voor de grote druk op de betaalbare woningvoorraad dan ook vooral te zoeken in het schuiven met groepen mensen. Zo krijgen starters en jongeren meer kans op slagen bij hun zoektocht naar een sociale huurwoning, krijgen mensen met een vast inkomen op basis van de ‘Rotterdamwet’ voorrang op een woning in Moerwijk  en worden alleenstaanden in een grote woning mogelijk geconfronteerd met huurverhogingen.  Ook wil de wethouder zogenaamde ‘onmisbare beroepsgroepen’ - zoals leraren, politieagenten en zorgpersoneel - voorrang geven op een sociale huurwoning.

Sommige van deze maatregelen lijken op het eerste oog sympathiek. Maar zolang de voorraad sociale huurwoningen - en met name in het goedkopere segment - de komende jaren niet flink toeneemt, zullen deze maatregelen vooral een ‘verdeel en heers’-effect hebben. Groepen woningzoekenden zullen met elkaar moeten concurreren om de schaarse voorraad betaalbare woningen, en vooral kwetsbare minima zullen hierbij steeds meer het onderspit delven. Dat is uiterst wrang aangezien het aandeel werkende armen in ons land alsmaar toeneemt. In haar economische beleid zet het huidige stadsbestuur stevig in op de sectoren toerisme en horeca. Juist deze sectoren grossieren in het gebruik van flexcontracten en laagbetaalde arbeidskrachten. Zolang er geen werk gemaakt wordt van de bouw van broodnodige woningen in het allergoedkoopste segment, lijkt de boodschap van het stadsbestuur aan deze mensen: jullie mogen hier maar al te graag komen werken, maar wonen doen jullie maar elders.  

Op 26 september debatteerde de gemeenteraad op verzoek van de SP over het afblazen groepswonen-project voor ouderen aan het Westhovenplein (Moerwijk-Zuid). Afgelopen zomer werd bekend dat woningcorporatie Arcade plotseling de stekker uit dit project had getrokken. Arcade beriep zich op een gebrek aan belangstelling, maar uit de inbreng van de insprekers - onder andere het Centrum Groepswonen, dat mede verantwoordelijk was voor de uitvoering van het plan, en de Pit van Moerwijk - bleek dat er nog volop kansen waren om belangstellenden te werven. ‘Het is ronduit bizar dat Arcade tot dit besluit is gekomen zonder eerst om de tafel te gaan met Centrum Groepswonen’, stelt SP fractievertegenwoordiger Lesley Arp. ‘Een derde van de aanmeldingen was immers al binnen en er lagen concrete plannen voor promotie. Wij verwachten dat het stadsbestuur zich snel inzet voor een alternatief voor dit project in Escamp.’  

Het afgeblazen groepswonen-project maakte onderdeel uit van een groter bouwproject aan het Westhovenplein, dat ruim 60 sociale huurwoningen en 120 zorgappartementen omvat. Later is besloten één woontoren aan te bieden als groepswonen-project, in samenwerking met Centrum Groepswonen. Nu dit van de baan is worden deze woningen op de normale manier aangeboden via Woonnet Haaglanden.

In 2016 pompte het stadsbestuur 600.000 euro uit het budget voor betaalbare woningbouw in dit bouwproject. Afgelopen voorjaar trok ontmoetingsplek de Pit van Moewijk aan de bel bij de politiek, toen bleek dat een deel van de huurwoningen voor 710,68 euro per maand zou worden aangeboden door Arcade. Dit is het absolute maximum wat een corporatie voor een sociale huurwoning kan vragen. Arp: ‘Onbegrijpelijk, aangezien dit project juist het doel had om ouderen in Moerwijk een kans te bieden om zo lang mogelijk in hun geliefde wijk te blijven wonen. Juist in deze wijk was een lagere huurprijs dan veel logischer geweest.’ Helaas kon verantwoordelijk wethouder Revis (VVD) hierop alleen reageren dat Arcade zich met deze huurprijs formeel aan de afspraken hield die met het vorige stadsbestuur waren gemaakt.

Arp: ‘Arcade vraagt voor meer dan de helft van de woningen aan het Westhovenplein het onderste uit de kan. Dit brengt met zich mee dat voor alleenstaanden een aanvullende inkomenseis van 27.000 euro per jaar geldt. Voor sommige geïnteresseerden waren de woningen hierdoor simpelweg onbetaalbaar.’ De SP vindt het niet doorgaan van het groepswonen-project nog altijd een gemiste kans. ‘Wel is het mooi dat de wethouder positief gereageerd heeft op verzoek van de SP om voortaan vooraf duidelijkere afspraken te maken met corporaties over de te vragen huurprijzen. Zeker als de stadsbestuur bouwprojecten steunt met geld voor betaalbare woningbouw, verwachten we dat zij de regie houdt op deze projecten. Hier gaat de SP het college de komende tijd scherp op houden’, aldus Arp.