Poliflw

Afgelopen dinsdag werd in de gemeenteraad de begroting 2020 besproken. Dinsdag 12 november wordt dit vervolgd. Lees hieronder de inbreng van GroenLinks fractieleider Sjaak Kruis tijdens deze gemeenteraadsvergadering. 

“Ga niet met de bijl het koraalrif te lijf” Die waarschuwing van MDF – directeur Rik Bovenberg vorige week is bij mij blijven hangen. En: de bibliotheek als ontmoetingsplaats waar rijk en arm, jong en oud, gelauwerd en beperkt elkaar treft. De inclusieve stad is voor ons een belangrijke thema: de stad waar kwetsbare mensen voldoende steun krijgen om zelfstandig gaande te blijven. En krachtige mensen met hen één samenleving vormen. Deze begroting maakt spannend of dat nog lukt.

GroenLinks stelde daarom bij de behandeling van de kadernota voor om een deel van het jaarresultaat 2018 niet toe te voegen aan het weerstandsvermogen maar te benutten om in 2020 minder te hoeven bezuinigen. Het is goed dat dat nu gebeurt. We hadden moeite dat er weer extra ambtenaren gevraagd werden. In de begroting zien we een taakstelling op de bedrijfsvoering. We bepleitten al langer de invoering van toeristenbelasting. In deze begroting gebeurt dat. We maakten ons grote zorgen over het bezuinigen op maatschappelijke instellingen. We zijn er nog niet, maar het college doet in ieder geval een lofwaardige poging om ze in 2020 nog te ontzien. Daarover zijn we tevreden.

Het college bracht op ons verzoek de gevolgen van niet indexeren van subsidies voor de gesubsidieerde instellingen in beeld. Het bewijst dat onze zorgen terecht zijn. De overheid verwacht veel van de samenleving. Maatschappelijke instellingen zijn daarin cruciaal. Om de samenleving bij elkaar te houden moeten zij hun werk goed kunnen doen. In de risico-paragraaf stelt het college vast dat daarin eigenlijk de ondergrens bereikt is. Daarom stellen wij voor de inflatiecorrectie in 2020 toch te handhaven. En via de volgende kadernota te bezien of de financiële situatie dan mogelijk maakt minder of helemaal niet te bezuinigen. Dat is ons belangrijkste wijzigingsvoorstel.

Het college heeft (prima actie) aan bewoners gevraagd om input voor de bezuinigingen, maar luistert daar nog al selectief naar. Acquisitie en promotie wordt vaak genoemd als iets om op te bezuinigen. Er gaat daarin veel geld om: meer dan €2,5 mln. Ook in de voorbesprekingen met de raad kwam die optie regelmatig naar voren. Maar het gebeurt niet, eerder het tegengestelde. Wij stellen voor dat ook economische promotie en acquisitie hun fair share leveren aan de bezuinigingen.

Onder de noemer “klein, maar voor de samenleving groot” zijn we (mede-)indiener van voorstellen om de motiemarkt en mensen maken de buurt gewoon structureel te verankeren in de begroting. Het geld is er en deze initiatieven zijn buitengewoon succesvol. Ze helpen de stad echt verder. En we steunen de PvdA in hun motie voor een actie-onderzoek met als doel tot een gefundeerd innovatieve benadering van het sociaal domein te komen.

Wat de stad niet verder helpt is een “koersdocument”, waarin een groei naar 100.000 inwoners nodig wordt geacht. Hebben we niets van het verleden geleerd? Gaan we weer alsdan redeneringen houden over wat er kan als ooit …..? Zet nu toch in op een stevige stad, die staat als een huis. Voor de ca. 80.000 inwoners die we hebben. Menig stad functioneert bij zo’n aantal inwoners prima. “Zorg goed voor de stad en voor elkaar”, waren de wijze laatste bestuurlijke woorden van Eberhard van der Laan.  Dat vraagt in deze stad een stevig sociaal fundament, een trotse samenleving, scherpte in het profiel en het benutten van de kwaliteiten. We hebben dat benoemd: “Hoofdstad van de nieuwe natuur, kuststad en logistieke hotspot”. Laten we daarmee aan het werk gaan. Dan komt de groei vanzelf wel.

Het college van B&W van Lelystad wil verkennen of de Noordzoom, zoals het gebied rond het tuindersbos heet, geschikt is als locatie voor “excellent wonen”. GroenLinks Lelystad vindt dit geen goed idee. Net als veel omwonenden, die hun zorgen tijdens twee raadsvergaderingen duidelijk kenbaar hebben gemaakt.

GroenLinks deelt die zorgen, om meerdere redenen. De voornaamste reden is de belangrijke groene functie van het Tuindersbos. Het is een van de oudste bossen van Lelystad, dat dagelijks door vele inwoners van onze stad wordt gebruikt om te recreëren. Het is volgens ons dan ook zonde om zo’n waardevol, volwassen bos onherstelbaar te beschadigen door er te gaan bouwen.

Bossen én weilanden horen bij de structuur van het Tuindersbos

Tijdens de raadsvergadering op dinsdag 16 april toonde het college, vertegenwoordigd door wethouder Sparreboom (VVD) een kaartje van het gebied met daarop de locaties waar mogelijk gebouwd kan worden. Volgens de wethouder is het plan om alleen op de velden te bouwen, en “zo min mogelijk” bomen te kappen. De “bestaande structuren” moeten zoveel mogelijk behouden blijven.

Maar: wat is “zo min mogelijk” kappen? Hoe kunnen wij het college daaraan houden? En wat zijn de gevolgen voor de paardenweides en de volkstuincomplexen? Die horen, lijkt ons, toch ook bij de “bestaande strucuur”. Bovendien behoren volgens GroenLinks ook de weilanden en velden tot de bestaande structuur.

Juist de afwisseling tussen bos en veld, met daartussen mooie bomenlanen, doorkijkjes en landelijke functies zoals de volkstuinen en de paardenweides geven dit gebied zijn unieke karakter.

Overlast van verkeer in Karveel dreigt

Wethouder Sparreboom beweerde bovendien dat er voor deze bouwplannen nauwelijks nieuwe infrastructuur nodig zal zijn. Maar ook daar hebben wij onze twijfels bij. De plekken die op de kaart staan gemarkeerd, zijn op dit moment niet goed ontsloten voor autoverkeer. Er zal dus wel degelijk extra wegen aangelegd moeten worden, en ook zal het op de smalle Bosweg aanzienlijk drukker worden met auto- en fietsverkeer.

Natuur maakt Lelystad aantrekkelijk voor velen

Wat GroenLinks Lelystad betreft zijn er nog voldoende andere mooie locaties voor dure woningen, waar dit niet ten koste gaat van belangrijk natuur- en recreatiegebied. We vinden daarom dat het college eerst deze andere locaties zou moeten onderzoeken. Want juist de mooie, en inmiddels volwassen, natuur die Lelystad omringt is voor veel van onze inwoners de positieve eigenschap die het wonen in deze stad aantrekkelijk maakt.

GroenLinks is er geen voorstander van om alleen voor de hoogste inkomens te zorgen dat zij “excellent” kunnen wonen. Wij willen “excellent wonen” voor alle inkomensgroepen van Lelystad, in gemengde wijken in plaats van enclaves voor de rijken. Het behouden van de groene randen van Lelystad, waar iedereen van kan genieten, lijkt ons dan ook in het belang van alle Lelystedelingen.

De plannen zoals ze er nu liggen, verminderen echter het woongenot van honderden, zo niet duizenden Lelystedelingen. We hopen dan ook dat het college zich bedenkt en de verkenning van de mogelijkheden in de Noordzoom stopzet.

Als bewoner van het Karveel schrik ik van de plannen om in ons mooie Tuindersbos te bouwen. Ik woon er nu bijna 3 jaar naar volle tevredenheid, en de groene omgeving is daar de hoofdreden van.

Hiervoor woonde ik in Utrecht, en wat ik daar niet had, bos, heb ik nu als achtertuin. Het Karveel zelf heeft niet overal evenveel groene openbare ruimte, maar de nabijheid van het Tuindersbos maakt dat meer dan goed. Het geeft wonen in het Karveel een gouden randje.

In korte tijd ben ik ernorm aan het Tuindersbos gehecht geraakt. Dit komt voor mij vooral door de enorme diversiteit aan inrichting. Het is niet alleen een bos met wat wandelpaden. Er zijn bomenlanen. Heggetjes. Veldjes. Sloten. Volkstuinen. Paardenweides. Dit diverse landschap verveelt nooit en blijft mij verrassen.

Ik kan er een wandeling van 15 minuten maken als pauze op een thuiswerkdag; tijdens een lange zomeravondwandeling kom ik geregeld een hertje tegen en hoor ik spechten tikken, en de nieuwsgierigheid die het gebied in mij opwekt zorgt ervoor dat ik geregeld veel langere rondjes hardloop dan ik van tevoren van plan was. Ik pluk er bramen, appels en pruimen en voel mij er verbonden met de natuur.

Als Utrechtse, afkomstig van het 'oude land', had ik zoiets in de polder niet verwacht. Je kunt in het Tuindersbos makkelijk vergeten dat je je op nieuw land bevindt.

Een dergelijk stuk natuur en landschap is uniek voor Lelystad en omgeving. Ik hoop dat de wethouder en de raadsleden hiervan ook de waarde hebben gezien tijdens hun wandeling op zaterdag 30 maart. Het zou jammer zijn als ons gouden randje wordt ingewisseld voor een gouden randje voor een klein aantal beterbedeelden.

Sjaak Kruis constateert dat er in de huidige gemeenteraad steeds minder naar breed gedragen compromissen wordt gezocht. Een blog over omgaan met tegenstrijdige belangen.

Op een in de NRC van 12 januari 2019 gekochte pagina verwijt Cees Okkerse van de Stichting “Lelystad Airport moet door” de “milieulobby” alsnog de in de 80-er jaren spelende vertraging van de spoorlijn, die uiteindelijk niet door, maar om de Oostvaardersplassen heen werd aangelegd. Hij is er met terugwerkende kracht nog verbolgen over. Hij trekt een parallel met de gang van zaken rond Lelystad Airport. “Laat je leiden door de feiten”, adviseert hij premier Mark Rutte, en: “een betrouwbare overheid is niet een voorrecht van de tegenstanders.” Een goed advies, hoewel het voor mij heel anders uitwerkt dan voor Okkerse c.s.

Op 1 januari 1980 kwam ik naar Lelystad. Ik ging werken bij de toenmalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP). De gemeente Lelystad was net ingesteld. Het credo in dit gebied was voor velen “God schiep hemel en aarde, en de RIJP Flevoland”. Er was nog geen volwaardige democratische structuur. Er was letterlijk ruimte zat. Functies en mensen zaten elkaar nauwelijks tot niet in de weg.

Inmiddels is Lelystad 52 jaar oud. Het gemeentelijke grondgebied wordt volledig benut. De relaties met de omgeving worden steeds groter. We maken onderdeel uit van het noordelijk deel van de randstad. Er kan nog steeds veel, maar de stad en haar omgeving zijn in veel opzichten steeds “gewoner” aan het worden. En dat betekent dat er vaker conflicterende belangen zijn. Een voorbeeld is de relatie tussen natuur/landschap en de ontwikkeling van grootschalige economische activiteiten, zoals Lelystad Airport. Voor de start- en landingsbaan is een ecologische verbindingszone onderbroken. De afrit vanaf de snelweg scheert langs De Burchtkamp, een klein vogelgebiedje waarvan de vraag is of het kan blijven functioneren. Er blijft twijfel over de gevolgen van de luchtvaart voor de vogels in en rond de Oostvaardersplassen.

“Lelystad krijgt niets cadeau”, citeerde de Stentor rond de jaarwisseling burgemeester Ina Adema. Dat duidt er wat mij betreft vooral op dat we in deze stad nog om moeten leren gaan met strijdige belangen. Dat we wegen moeten vinden om met elkaar tot compromissen te komen over ontwikkelingen, waarbij we ook simpelweg rekening houden met elkaar. In de gemeenteraad hoor ik tegenwoordig nogal eens een collega over de inbreng van een ander zeggen: “Daar gáát het nu niet om.” Dat moge dat raadslid vinden. Als er voor de ander wel een verband is heb je daar samen, als het enigszins kan, rekening mee te houden.

In lange processen, zoals Lelystad Airport, kom je niet verder op basis van louter beloften en opvattingen uit het verleden. De wereld verandert snel. Toen eerdere besluiten werden genomen was de ernst van de klimaatproblematiek bijvoorbeeld nog minder helder. En als besluiten op onjuiste gronden, of vanwege actuele kennis, moeten worden herzien, dan hoort dat bij het proces. Dat gaat niet over populistische stemmingmakerij of moedwillige vertraging. Dat gaat over de feiten. En dan is het beter ten halve te keren dan ten hele te dwalen.

De kracht van goede democratische besluitvorming zit in het rekening houden met minderheden en steeds weer opnieuw de vraag beantwoorden of het te nemen besluit ook na langere tijd nog steeds verstandig is. Zo functioneert een betrouwbare overheid.

Juist dat maakt dat politici niet moeten streven naar besluiten op basis van een meerderheid van 50% plus één, maar op het maximaliseren van draagvlak. Dat gebeurt in de Lelystadse gemeenteraad nu steeds minder vaak. En daar maak ik mij zorgen over.

In 2013 dreigde op een open veld middenin het Knarbos een biogas-vergistingsinstallatie gebouwd te worden. Mede door inzet van GroenLinks Lelystad kon dit plan niet doorgaan. Nu wordt het veld beplant met bomen.

Midden in het Knarbosgebied aan de Vogelweg ligt een open veld. Dit veld  werd, voor de voorgenomen uitbreiding van Lelystad Airport, lange tijd gebruikt door parachutisten. Het was misschien wel vreemd om midden in een natuurgebied zo’n open veld te hebben, maar ja: het lag er nu eenmaal.

Biogasinstallatie in plaats van natuur?

Door de uitbreiding van de luchthaven verviel echter de behoefte aan dit veld. Daarop kwam HarvestaGG in 2013 op het idee op bijna het gehele grasveld (6,5 hectare) een bedrijf te vestigen, dat speciaal geteeld gras zou vergisten om daar biogas van te maken. De grondstoffen zouden in geheel Oostelijk Flevoland en vooral rond het vliegveld geteeld kunnen worden. Het biogas was bestemd voor de voertuigen op Schiphol, dat daarmee een lagere milleubelasting hoopte te bereiken.

Midden in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), waar het Knarbos deel van uitmaakt, zouden lange grote bedrijfshallen van 20 meter hoog verrijzen, die voor de fauna een ondoordringbare muur zouden vormen. In combinatie met de te verwachten stoet aan transportvoertuigen zou het met de rust in het gebied voorgoed gedaan zijn.

Breed verzet

Om dit mogelijk te maken waren zowel een bestemmingsplan wijziging van de gemeente Lelystad, alsook een wijziging in de EHS door Gedeputeerde Staten van Flevoland noodzakelijk. HarvestaGG had echter niet gerekend op het verzet van burgers, politici en natuurorganisaties. Want ook al zijn wij bij GroenLinks, en met ons vele anderen, niet tegen biogas, op deze locatie leek het ons niet zo’n goed idee.

Iedereen die de natuur een warm hart toe draagt, zo ook GroenLinks Lelystad, wendde al zijn kracht en invloed aan om dit idee van tafel te krijgen. Door het rondleiden van raadsleden in het gebied, het inspreken op voorbereidingssessies door de directeur van Flevolandschap, het indienen van zienswijzen, het schrijven van een brief door de gezamenlijke natuurorganisaties. Uiteindelijk trok HarvestaGG zich in 2014 terug.

Nieuwe natuur

Nu, 4 jaar later, is het gebied in het bezit van Het Flevolandschap en wordt het deze winter ingeplant met een keur van bomen en struiken. Nu wordt het weer een echt onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur en van het Knarbos. GroenLinks is daar blij mee. Natuur en landschap zijn belangrijk, en zeker ook de EHS. Daarom zijn wij blij dat er nu, na 4 jaar, een mooi nieuw stukje bos zal ontstaan midden het prachtige Knarbosgebied.

Tien tips van GroenLinks voor het nieuwe bosbeleid van Lelystad.

Het bosbeleid van de gemeente Lelystad is wat verouderd en aan vernieuwing toe. Daarom ging het college in gesprek met de raad om van gedachten te wisselen en de wensen te inventariseren.

Vanuit GroenLinks, zijn wij zeer betrokken bij de natuur en onze bossen in het bijzonder. In Lelystad zijn we gezegend met zoveel bos en natuur dicht bij huis. De bossen voorzien ons van zuurstof, het zijn onze longen, zij zorgen voor biodiversiteit, die we moeten koesteren. We dienen ons bewust te zijn dat bomen geen gebruiksvoorwerp zijn die we weg kunt gooien en in de winkel aan kunt schaffen als je dat uitkomt, het duurt vele tientalen jaren voor een boom volwassen word, dat gooi je niet zo maar weg. Bomen plant je voor je kinderen en kleinkinderen.

De essentaksterfte en de daardoor noodzakelijke kap van bomen heeft ons zeer aangegrepen.

Mede daarom wilden wij het college dan ook onze visie op het bosbeleid meegeven.

Onze 10 belangrijkste aandachtspunten. 

Bos is er niet alleen voor recreatie, natuur (flora, fauna) en houtproductie zoals nota 1996 aan geeft, maar juist ook voor milieu / klimaat (“longen van de aarde”). Bos is dus geen (zoals de nota 1996) suggereert natuurlijk ogend decor. Het is een noodzakelijk onderdeel van het (gevarieerde) landschap. De natuurfunctie is wat GroenLinks betreft dus niet ondergeschikt aan de recreatiefunctie, maar minstens nevengeschikt. De houtproductiefunctie is wel ondergeschikt aan de andere functies. Bouwen in het bos is daar uit voortvloeiend dan ook uit den boze. GroenLinks opteert voor een zo natuurlijk mogelijk beheer. “Dood hout” blijkt bijvoorbeeld heel veel leven te herbergen. Composterende bladeren en takken leveren een voedselrijke bodem op. Ecologische verbindingen tussen bossen, stedelijke groengebieden en andere (groene) landschapselementen zijn wezenlijk voor een goed functionerende groenstructuur. Mbt essentaksterfte: de WUR acht rigoureus alles kappen niet gewenst. Op plekken waar geen paden of wegen, dus gevaar voor de mens is hoeft niet meteen gekapt te worden. Mogelijk ontwikkelen zich natuurlijke afweermechanismen. Variatie in bossen is belangrijk, aantrekkelijk en vermindert de kwetsbaarheid. Daarbij horen nadrukkelijk ook vruchtdragende gewassen, m.n. voor dierenleven en mens (en dus biodiversiteit). Bossen zijn er niet uit financieel gewin of om biomassa te kweken en bomen plant je voor je (klein-)kinderen. Wees dus zeer terughoudend met kappen. Formuleer heldere randvoorwaarden voor beheer door derden (zoals Staatsbosbeheer).