Poliflw

De commissie Remkes waarschuwde voor “de neiging om hoge ambities vast te stellen, maar realisatietermijnen vooruit te blijven schuiven en te reageren op wat op korte termijn prioriteit heeft”. Maar dat is precies wat het nieuwe Brabantse college doet. Voor de aangekondigde nieuwe Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS) laat men de oren volledig hangen naar de minister van LNV en het IPO. Belangrijkste wapenfeit wordt daarmee wat extra bedenktijd voor veehouders. Betrokken veehouders die overwegen te stoppen, doen dat nu ruim een jaar later. Met als gevolg een minder snelle reductie van de stikstofdepositie in Natura2000-gebieden, minder snel herstel van de natuurwaarden en voorlopig ook minder stikstofruimte voor economische ontwikkelingen.

Terwijl de minister op allerlei manieren (met verlaging van de snelheid op snelwegen, aanpassingen van het veevoer) een weliswaar marginale maar dan toch gegarandeerde afname van stikstofdepositie in Natura2000-gebieden probeert te realiseren, zet uitgerekend Brabant de hakken in het zand. De door Brabant in 2017 ingezette - en recent door de rechter toegestane - versnelling in de transitie wordt grotendeels teniet gedaan. Voor de echte keuzes die er uiteindelijk toe doen verschuilt het college zich vooral achter de minister van LNV en het IPO. Hoewel het nieuwe BOS pas komende winter wordt gepresenteerd, is nu al duidelijk dat dat niet meer wordt dan landelijk beleid aangevuld met de reeds in het bestuursakkoord aangekondigde maatregelen.

Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof

Aan de hand van de beantwoording van onze vragen (zie bijlage) valt op te maken dat de nieuwe aanpak (pas) komende winter aan Provinciale Staten zal worden voorgelegd. Het provinciebestuur heeft daarbij geen eigen inzet voor ogen. Men wil “samen met de minister en de overige provincies een oplossing formuleren”. Voor wat betreft reacties op het slotrapport van de commissie Remkes schaart men zich eveneens achter de reacties van de minister en van het IPO.

Wat wordt het doel?

Het college zegt voor de “doelen voor Natura2000-gebieden” aan te sluiten bij de door het ministerie van LNV geformuleerde aanwijzingsbesluiten per Natura2000-gebied. Deze doelen werden in 2006 geformuleerd waarbij realisatie van die doelen voor de meest urgentie situaties in een periode van zo’n 10 jaar zou plaatsvinden. Nu zegt het college, met de minister, realisatie in 2050 (bijna 30 jaar later) na te streven.

Waar de commissie Remkes stelt dat het, voor een robuust herstel van de natuur, essentieel is dat de stikstofdepositie uiteindelijk onder de Kritische Depositie Waarde (KDW) wordt gebracht, ziet het Brabants college dat als “geen doel op zichzelf”. Toch schaart het college zich even gemakkelijk achter het doel van de minister van LNV om landelijk 50% van de Natura2000-gebieden in 2030 onder de KDW te brengen. Maar als dat vervolgens zou gaan betekenen dat Brabant een hogere reductie opgave krijgt, wil het college daar weer niet aan meewerken. Hier blijkt het effect van gebrek aan een eigen visie.

Duidelijk wordt dat men niet uit is op een robuust natuurherstel, maar slechts aan de minimale juridische voorwaarden wil voldoen. Men zwakt zelfs het herstel van natuurwaarden af door genoegen te nemen met “(zicht op) het realiseren van de doelen voor beschermde natuurwaarden”.

Resultaatverplichting

Ook volgt het Brabantse college de minister waar het gaat om een wettelijk verankerde resultaatverplichting, maar ontwijkt een antwoord op mogelijke verplichtende maatregelen om dat resultaat ook te kunnen afdwingen met “dit is vooralsnog niet aan de orde”.

Aanpassing Natura2000-gebieden

Voor de met veel bravoure aangekondigde “aanpassing van Natura2000-gebieden” volgt het college eveneens de minister en schetst de commissie Remkes dat de mogelijkheden daartoe nihil zijn. Het is daarmee vooral een zoethoudertje voor met name VVD en FvD, die niet zoveel op lijken te hebben met biodiversiteit.

Stikstof is GEEN uitsluitend juridisch probleem

Saillant detail in de beantwoording is dat het voltallige college zich distantieert van de mening van het FvD dat stikstof een puur juridisch probleem zou zijn. Blijkbaar zijn de bestuurders van deze partij inmiddels tot inkeer gekomen.

(Hieronder vindt u de beantwoording van de vragen die we eerder over dit onderwerp stelden.)

Bijlage: 

antwoorden_gevolgen_adviescollege_remkes.pdf

We zouden inmiddels beter moeten weten. Na zeker 30 jaar “visieloze knutselpolitiek van het CDA en de VVD en de boerenlobby “ (Marjan Slob, Volkskrant 20 oktober 2019), is dat beleid onhoudbaar geworden. de natuur hebben we te lang willens en wetens genegeerd. Maar de uitspraak van de Raad van State verplicht ons nu de binnenlandse stikstof-emissie met zo’n 50% te reduceren. En alleen als we er eerst en slagen de stikstofdepositie daadwerkelijk te doen dalen, ontstaat er ook weer ruimte voor andere economische ontwikkelingen, zoals de woningbouw. Maar vooralsnog blijven we zwabberen en dweilen, terwijl de kraan wagenwijd open blijft staan. Het wordt tijd, nee noodzakelijk, om nu ook de kraan dicht te gaan draaien.

Het provinciebestuur in Brabant zag deze situatie al eerderaankomen. In juli 2017 besloot het provinciebestuur, toen nog met de SP in de coalitie, om serieus vaart te maken met een beperking van de stikstof-uitstoot. En ondanks een flink pakket aan compensatie mogelijkheden, ging dat ook toen niet zonder slag of stoot. Ook toen waren er politieke partijen die alleen het boerenbelang zagen en vast wilden houden aan het oude beleid. Liever deelden zij nog wat extra dweilen uit, dan het probleem bij de bron aan te pakken. 

De uitspraak van de Raad van State, die de in feite de noodzaak van de maatregelen van de provincie legitimeert, zou hen echter nu tot inkeer hebben moeten brengen. Het CDA zou zich, nu het weer zitting heeft genomen in het Brabantse provinciebestuur, eens kunnen ontdoen van de enorme boterberg op het hoofd. Maar dat blijkt niet het geval, men wenst het hoofd nogmaals te stoten. Hun “eisen voor Brabants landbouwbeleid”  die afgelopen vrijdag naar buiten kwamen, getuigen daarvan. Het zijn oude voorstellen, meer van hetzelfde, waaruit blijkt dat men stijfkoppig volhard in de inmiddels achterhaalde knutselpolitiek. Weer wordt ingezet op vertraging, uitstel en het versoepelen van regels en normering.

Het lijkt er op dat deze zelfverklaarde boerenpartij nog volop ruimte ziet om onze natuur verder te belasten met stikstof. Maar dan heeft men de uitspraak van de Raad van State misbegrepen. Er is eenvoudig geen onderhandelingsruimte meer. En dus zeker geen ruimte voor de theoretische-, niet-gebruikte of latente-ruimte in de eerder verleende vergunningen. Het is immers het deel van de stikstof-emissie waarvoor wel een vergunning is afgegeven, maar die nog niet daadwerkelijk plaatsvindt. Het is de ruimte waardoor de natuur op dit moment dus nog niet belast wordt. Het beschikbaar houden van die ruimte zou de “stikstof-kraan” alleen maar verder opendraaien en nog meer vragen van hen die moeten blijven zwabberen en dweilen.

Voor een daadwerkelijke daling van de emissie, ontkomen we dus niet aan stringentere maatregelen. Met alleen de theoretische of “papieren” ruimte helpen we de natuur helemaal niets. Het gaat juist om het terugdringen van de emissieruimte in een vergunning die al wel in gebruik is. Een eis, zoals het CDA dat nu stelt aan het eigen provinciebestuur, dat boeren hun “latente ruimte” mogen behouden, zal de toets van de Raad van State niet overleven. Maar triester, het zal onze natuur verder decimeren. 

Als SP staan we voor maatregelen die ook effect hebben, waarbij we erkennen dat de ontstane situatie niet aan de individuele boeren te wijten is. We zullen ruimhartig moeten uitkopen en afkopen en vervolgens niet de aldus verkregen ruimte meteen weer allemaal in andere vervuilende activiteiten inzetten. Wat de SP betreft draaien we de kraan zover mogelijk dicht, zodat we ook niet meer hoeven te dweilen. Dat dat een stuk efficiënter is, kan iedereen met een beetje boerenverstand zelf bedenken.

Henri Swinkels 

SP Lid Provinciale Staten Noord-Brabant

Frank Futselaar

SP lid Tweede Kamer