Poliflw

Na twee weken onderhandelen eindigde zaterdagavond de 24e VN-klimaatconferentie in Polen. Europarlementariër Bas Eickhout nam deel aan de top met een delegatie van het Europees Parlement: "Dit had de klimaattop moeten worden die het grote gat tussen nationaal klimaatbeleid en de doelstelling van het Parijsakkoord zou dichten of op z’n minst zou verkleinen.  Dat is niet gelukt. Er is technische vooruitgang geboekt, maar de zo cruciale politieke vooruitgang is uitgebleven. Dat is onacceptabel en kan de EU worden aangerekend."

De COP24 draaide om twee zaken. Eickhout: "Allereerst een politiek gedeelte dat had moeten leiden tot het ophogen van nationale klimaatplannen, maar waar geen enkel tastbaar resultaat uitgekomen is. Ten tweede een technisch gedeelte waarin de afspraken van het Parijsakkoord verder uitgewerkt moesten worden in het zogeheten rulebook. De tekst die is aangenomen ziet er over het algemeen behoorlijk uit en is een duidelijke verbetering ten opzichte van de regels onder het Kyotoprotocol."

"Uiteraard zijn goede regels die het Parijsakkoord operationeel maken belangrijk," stelt Eickhout. "Echter, de duizenden mensen die twee weken terug in Brussel en andere steden de straat opgingen willen veel ambitieuzere bescherming van ons klimaat zien. Aan die eis is tijdens deze top absoluut niet voldaan. Regeringleiders negeren deze mensen net als dat ze de wetenschap genegeerd hebben. Het recente IPCC-rapport toont dat per direct keiharde actie nodig is, als we klimaatverandering in toom willen houden."

De Europese Unie draagt een grote verantwoordelijkheid voor het zwakke COP24-resultaat qua aanscherping van nationaal klimaatbeleid. Eickhout: "Na het wegvallen van de Verenigde Staten is de EU als economische supermacht met een berg aan historische verantwoordelijkheid, de aangewezen partij om de klimaatonderhandelingen vooruit te brengen. De EU toonde echter nauwelijks leiderschap. Leiden doe je door het juiste voorbeeld te geven. Zo creëer je momentum."

Het is duidelijk dat de EU intern nog niet klaar was om een concrete aanscherping van klimaatbeleid aan te kondigen. Het is ook duidelijk dat andere belangrijke spelers als China daar op wachten. Er komt een herkansing. De VN heeft een speciale bijeenkomst in september 2019 ingelast. Dat is het moment om het wereldwijde klimaatbeleid in lijn te brengen met de wetenschap. Deze kans moet de EU met beide handen aangrijpen. 

Eickhout: “Kortom, het wordt een belangrijk jaar. Het worden belangrijke Europese verkiezingen.”

Succes voor GroenLinks in de Tweede Kamer. Vandaag worden er twee voorstellen van de partij aangenomen die gezamenlijk voor 1,5 megaton CO2-reductie zorgen. Ter vergelijking: de kolencentrale op de Maasvlakte stoot jaarlijks zo’n 3,2 megaton uit.

De voorstellen zorgen er voor dat bedrijven vanaf 2020 ledverlichting moeten gebruiken en dat cv-ketels beter ingesteld moeten worden.

GroenLinks Kamerlid Tom van der Lee: ‘Deze maatregelen kosten de overheid niets maar ze voorkomen enorm veel uitstoot. Het is een hele grote stap die we vandaag zetten. En ik ga me hard maken om daar nog veel meer grote stappen aan toe te voegen.’

Verplichte ledverlichting in winkels en bedrijven bespaart bijna een megaton aan CO2, zo rekenden het Planbureau voor de Leefomgeving en Martien Visser, lector Energie & Netwerken aan de Hanzehogeschool in Groningen voor. Op basis van een eigen berekening van GroenLinks levert het beter instellen van de cv-ketel jaarlijks zo’n 0,5 megaton op. Nu worden cv’s in de fabriek ingesteld en dan in huizen geplaatst. Het zou veel beter zijn om de instellingen aan te passen op basis van de locatie. Dat scheelt ook de bewoner veel geld omdat er efficiënter met energie wordt omgegaan.

De opgave voor 2030 is om 48,7 megaton CO2-uitstoot te verminderen bovenop bestaand beleid. 1,5 megaton is  3% van het doel.

De zeven oppositie- en coalitiepartijen die het voor de zomer eens werden over de Klimaatwet hebben de wet vandaag aangemeld voor behandeling door de Tweede Kamer. Daarmee committeren de politieke partijen zich aan de doelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 en 95 procent CO2-reductie in 2050.

Nadat GroenLinks, PvdA, SP, ChristenUnie, D66, VVD en CDA het eind juni eens werden over de wetstekst voor de Klimaatwet, is de wet voor advies opgestuurd naar de Raad van State. Dat advies is binnen en de reactie op het Raad van State advies is af. Daarmee is de wet klaar voor parlementaire behandeling.

De Klimaatwet moet niet verward worden met het Klimaatakkoord.

De Klimaatwet is een initiatief van politieke partijen en legt de doelstellingen op het gebied van klimaatbeleid wettelijk vast. Het beperkt zo de mogelijkheid voor opeenvolgende kabinetten om terug te komen op eerdere beloften om klimaatverandering te bestrijden. Ook regelt de Klimaatwet de mechanismes om ervoor te zorgen dat deze klimaatdoelen worden gehaald.

Over het Klimaatakkoord wordt, in opdracht van het kabinet, onderhandelt aan de ‘klimaattafels.’ Het klimaatakkoord gaat over de maatregelen die nodig zijn om de doelstellingen uit de Klimaatwet te halen.

De afgelopen maanden heeft de maatschappelijke discussie rondom klimaatbeleid zich met name toegespitst op de vraag of de kosten van de energietransitie door burgers of door de industrie gedragen moeten worden. De Klimaatwet dient als een stok achter de deur: het kabinet moet keuzes maken over de instrumenten. Kiezen voor uitstel of verlaging van de doelstellingen is, na inwerkingtreding van de Klimaatwet, niet zonder meer mogelijk.

De Raad van State wijst er in haar advies onder meer op dat de Tweede Kamer medeverantwoordelijk is voor de uitvoering van de klimaatwet en adviseert de borging van het klimaatakkoord af te stemmen op de cyclus uit de Klimaatwet. Het advies van de Raad van State en de reactie van de indieners is te vinden in de bijlage.

Het Europees Parlement wil dat de CO2-uitstoot van nieuwe personenwagens en lichte bedrijfsvoertuigen met 40 procent daalt in 2030. Daarmee scherpt het Europarlement de eerdere voorstellen van de Europese Commissie aan, ondanks een massale lobby van auto-industrie en Europese Commissie zelf.

“Het is een goed teken om te zien dat het Europarlement de noodzaak van ambitieuze nieuwe regelgeving erkent”, stelt Europarlementariër Bas Eickhout. “Maar het is moeilijk te accepteren dat er veel conservatieve groepen zijn die onze pogingen om de planeet te redden, proberen te dwarsbomen.”

Eickhout: “We weten dat we om onze klimaatdoelen te halen naar een nul-uitstoot in 2050 moeten. Daar moet de transportsector zo snel mogelijk aan bijdragen, want daar zijn de grootste winsten te behalen. Er zijn overweldigende bewijzen van economische en sociale voordelen die de ambitieuzere doelen opleveren.”

Nederland en andere landen hebben al laten weten ook voorstander te zijn van hogere normen. “We kunnen ons klimaat niet in gevaar brengen omdat bepaalde regeringen en de Europese Commissie als lobbyisten voor de auto-industrie optreden. In de komende onderhandelingen moet het Europarlement vasthouden aan zijn nieuwe doelstellingen, anders lopen we het risico dat we ons vermogen om zelfs maar in de buurt van de klimaatverplichtingen van de EU te komen, verder ondermijnen”, aldus Eickhout.

De transportsector valt, samen met huisvesting en landbouw, niet onder het emissiehandelssysteem en moet dus aparte doelstellingen halen. Uit onderzoek blijkt dat in de transportsector ambitieuze reductiedoelen het meest kostenefficiënt zijn. EU-landen hebben een sterke reductie van de CO2-uitstoot in de transportsector nodig om hun afgesproken doelen voor 2030 te halen.

Vandaag publiceerde het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau hun analyse van de Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord die deze zomer werd gepresenteerd. De conclusie: het halen van de doelen uit de Klimaatwet is mogelijk, maar dan zijn er wel snel politieke keuzes nodig. Tegelijkertijd blijkt uit mediaberichten dat vertraging van het sluiten van het Klimaatakkoord dreigt omdat de coalitie het niet eens kan worden.

GroenLinks-klimaatwoordvoerder Tom van der Lee reageert op de analyse van de planbureaus: “Dit is het moment voor politiek leiderschap. Vage plannen moeten snel concrete maatregelen worden. We kunnen ons geen oneindig uitstel van een klimaatakkoord veroorloven. De coalitie is aan zet: we moeten af van politiek taboes rondom het zwaarder belasten van CO2-uitstoot van de grote vervuilende industrie, het inkrimpen van de bio-industrie en het eerlijker betalen voor vervoer."

Politieke keuzes zijn niet alleen nodig om te zorgen dat Nederland de klimaatdoelen gaat halen, maar ook om te zorgen dat de rekening van de energietransitie bij het grote bedrijfsleven komt te liggen en niet bij burgers.

"Het kabinet moet nu richting geven aan een robuust en rechtvaardig klimaatbeleid en daarbij duidelijk maken dat de rekening van de energietransitie niet eenzijdig bij burgers mag komen te liggen. Klimaatrechtvaardigheid en het principe de vervuiler betaalt betekenen dat we van de grote vervuilende bedrijven een grotere bijdrage zullen moeten vragen.”