Voorzitter, toen ik de begroting uit had, bekroop mij niet alleen een gevoel van teleurstelling, maar ook van grote zorg. De keuzes van dit politiek veelkleurige college zijn niet de keuzes van de ChristenUnie/SGP. Hun prioriteiten zijn niet de onze. Dit is niet hoe ik de toekomst van onze stad zie. Ik pleit vandaag voor een betere kijk op Den Haag. Voor een begroting en beleid waarbij we niet langer wegkijken, maar omkijken naar elkaar en beter vooruitkijken.
Kijk niet langer weg…
Voorzitter, met welke bril kijken wij eigenlijk naar de werkelijkheid, kijken wij naar onze stad? Welke bril zetten we op? En welke bril hebben we nodig?Dat we soms door een andere bril moeten kijken, werd weer eens duidelijk begin deze maand. Plaatsvervangend politiechef Paul Entken sprak niet mis te verstane woorden in deze zaal. Hij waarschuwde voor de grote groei van drugsmarkten. En hij zei het minister Grapperhaus na: “We moeten het eens hebben over de vraagkant van de drugsmarkt.” En terecht, een markt zonder vraag bestaat niet. De snel groeiende vraag duidt op een ongekende normalisering van drugs. Maar al dat snuiven en slikken heeft vele keerzijden. “Denk even aan deze puinhoop als je weer gezellig een pilletje neemt om te feesten”, twitterde wethouder Van Asten een jaar geleden terecht naar aanleiding van een drugsafvaldumping. En voorzitter, erger dan dat is natuurlijk de ondermijning van een stevig deel van onze stedelijke economie met al dat drugsgeld. De Weimarstraat is al veelvuldig aan bod gekomen het afgelopen jaar. Hoe staat en gaat het daar eigenlijk met de aanpak van ondermijning? En dan de harde criminaliteit, soms culminerend in liquidaties. Na de liquidatie gisteren op nota bene een advocaat - een paar jaar ouder dan ik, vader van twee jonge kinderen - staat die keerzijde weer op ons netvlies gebrand.
Natuurlijk schrikken we hiervan. Van dumpingen en hartinfarcten. Van zwart drugsgeld dat wordt witgewassen. Van liquidaties, nota bene van onschuldigen, en aanvallen op de rechtsstaat. Maar wat ik bij drugs echt niet begrijp is de dubbele standaard, de dubbele moraal, de houding van moet kunnen. Van wel problemen met het eten van een gehaktbal hier in het stadhuis (GroenLinks) of met de komst van een Burger King (D66), maar niet met het slikken van een pilletje of het snuiven van een lijntje coke. Alsof we massaal bijziend zijn. We schudden het hoofd over wat we dichtbij zien passeren, maar we doorzien niet de consequentie van onze inconsistentie.
Voorzitter, is het college het eigenlijk eens met politiechef Entken dat we het eens moeten hebben over de vraagkant van de drugsmarkt? Welke ambitie heeft het college om de groeiende vraag in onze stad naar wiet, cocaïne en XTC terug te dringen? Hoe geeft het daar invulling aan?
En voorzitter, over groeiende vraag gesproken. Waar ik me toch van geschrokken ben de afgelopen maanden is van de volgende krantenkoppen: “Twee twintigers met dwarslaesie door lachgas ”, “Studente invalide na inhaleren 360 lachgaspatronen”, “Lachgaspatronen in auto dodelijk ongeval ”, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Allemaal krantenkoppen over de gevolgen van het zogenaamde recreatieve gebruik van lachgas. Het wordt met de dag duidelijker hoe schadelijk en ontwrichtend dat spul is.
Al sinds begin 2017 trekt de ChristenUnie/SGP bij het college aan de bel om de verkoop van lachgas aan banden te leggen. Soms alleen, soms samen met de collega’s van Groep de Mos en het CDA. En herinnert u zich nog de motie die we daar vorig jaar over indienden? En is het u ook opgevallen hoe ontzettend stil het daarna is gebleven? Geen briefje, geen afdoening, geen uitvoering. En dit terwijl, terwijl allerlei gemeenten inmiddels zijn overgegaan tot lokale verboden.
Voorzitter, wat betreft de ChristenUnie/SGP wacht ook de gemeente Den Haag niet langer op het andere Den Haag met het nemen van maatregelen tegen deze partydrug. Daarom presenteer ik vandaag ons initiatiefvoorstel “Van het lachgas af”. Mijn fractie stelt voor om (1) het gebruik en (2) het venten van lachgas in aangewezen gebieden te verbieden en (3) wil mijn fractie een verkoopverbod opnemen in de evenementenvergunning.
Graag dien ik het voorstel hierbij in en ik ben benieuwd naar uw eerste welwillende reactie.
…maar kijk om naar elkaar…
Voorzitter, ik had het zojuist over de noodzaak van het opzetten van een bril, maar soms twijfel ik of het college wel de goede bril op heeft gehad. Bij het bestuderen van de begroting bekroop me namelijk vaak het gevoel dat vooral door een roze bril is gekeken. Alsof je zonder gevolgen voor mensen die afhankelijk zijn van zorg 33 miljoen euro kunt bezuinigen.
En natúúrlijk: dat het college zorgcowboys wil aanpakken: prima. Dat het college af wil van scootmobielen die buiten staan te verroesten: prachtig. Dat het college af wil rekenen met fraude: perfect.
Maar sommige maatregelen zijn van een heel andere orde. Ambtenaren die gaan indiceren in plaats van zorgprofessionals en kostenbesparingen inboeken door het leveren van meer lichte in plaats van zware zorg. Hoe moet ik dit voor me zien? Heeft onze wethouder Parbhudayal bijzondere gaven waarvan wij het bestaan nog niet kennen? Die ervoor zorgen dat mensen ineens minder zorg nodig hebben? Ik ben bereid veel te geloven - ik zit niet voor niets bij deze fractie - maar dit zou ik wel heel wonderlijk vinden. Ik ben zeer benieuwd naar haar reactie.
Voorzitter, en over wethouder Parbhudayal gesproken; ik zou bijna denken dat haar collega’s een hekel aan haar hebben. Terwijl ze collega De Mos volslagen over het hoofd zagen bij het oplossen van de financiële problemen; die hoeft immers niets te bezuinigen, keken ze alleen maar naar onze wethouder zorg, jeugd en volksgezondheid. En die had al te forse bezuinigingen op haar bordje op welzijn en beschermd wonen vanuit het coalitieakkoord. Vooruit, wethouder Bruines doet een klein duitje in het zakje, maar daar is ook alles mee gezegd. Hoe en waarom heeft wethouder Parbhudayal zich zo de kaas van het brood laten eten? En waarom hebben bijvoorbeeld de wethouders Van Tongeren en Van Alphen dit zo geaccepteerd? De gekozen oplossing is toch niet bepaald sociaal?
… en vooruitkijken!
Voorzitter, ik stelde de brilkeuze van het college bij het opstellen van de begroting al aan de orde. Waar ik echter nog meer aan twijfel is of het college de beschikking heeft over een verrekijker. Is er bij het opstellen van de begroting bijvoorbeeld eigenlijk wel gedacht aan de volgende generatie wethouders? Ik betwijfel dat.
Hoe kun je anders zo’n greep doen uit de reserves? Herinnert de wethouder financiën zich nog zijn antwoord op mijn vragen over de financiële gezondheid van onze gemeente? Nog geen vier maanden geleden gaf hij mij de garantie dat hij de solvabiliteitsratio niet onder het gezondheidsminimum van 20% zou laten zakken. Wat schetst mijn verbazing? In deze begroting kom ik 15% tegen. Kijk, ik weet dat het Rijk het heeft af laten weten, maar dit kan toch niet wethouder? Wat was uw garantie waard? Waarom bijvoorbeeld die grote uitruil met de Activareserve?
En voorzitter, bij Eneco maakt de wethouder het helemaal bont. Zelfs inmiddels lang afgetreden Griekse regeringen boekhouden beter. Als de Hans Klok van het ijspaleis goochelt wethouder Guernaoui geld tevoorschijn dat er helemaal niet is. 51 miljoen euro van de opbrengsten van de Eneco-zilvervloot, die notabene nog moet aanmeren in Den Haag. 51 miljoen om begrotingsgaten te dichten. En dat is nog tot daar aan toe, ware het niet dat de coalitie heeft afgesproken om de opbrengsten van ons tafelzilver te benutten voor echte investeringen in duurzame mobiliteit, energietransitie en gebiedsontwikkeling. En dan de toelichting met zinnen als dat de gemeente “niet kan én wil vooruitlopen op de beoogde verkoopopbrengst uit Eneco.” Bespottelijk. Hoe krijg je het uit je pen. Dit gegoochel met woorden en geld is niet om aan te zien.
En dan ook eens de aloude kaasschaaf, die met het deels inhouden van de loon- en prijsbijstelling over onze ambtenaren wordt gehaald, vooral in de jaren als dit college al geschiedenis is. Ik weet het, voor een protest tegen het inhouden van de loon- en prijsbijstelling komt niemand zijn bed uit, maar dit is toch te makkelijk wethouder?
En voorzitter, waarom toch? Ik snap de frustratie over het Rijk. Ik snap de frustratie over mijn partij, die op dit moment deel uitmaakt van het kabinet. Ik snap het allemaal best. Maar waarom heeft het college niet gekozen voor een wat rechtvaardiger verdeling van de pijn? Waarom niet iets voorzichtiger met al die bezuinigingen op zorg, jeugdhulp en beschermd wonen? Waarom die trucs en grote grepen in de reserves? Waarom niet ook een bijdrage gevraagd aan huizenbezitters, aan hen die zich een tweede auto kunnen veroorloven en aan hondenbezitters? Waarom koste wat kost de goedkoopste OZB-gemeente van het land willen blijven en er nog trots op zijn ook?
Voorzitter, het moge duidelijk zijn. De ChristenUnie/SGP pleit voor een andere, voor een betere kijk op Den Haag. En u kent mijn fractie, wij blijven niet hangen in kritiek. Ik bied ook graag een alternatief. Kortom, ik heb mijn teleurstelling in de begroting van het college omgezet in een voorstel voor een alternatieve begroting. Een realistisch alternatief, een rechtvaardiger alternatief, een alternatief waaruit naar mijn bescheiden mening toch een betere kijk op Den Haag blijkt dan die van het college.
In onze tegenbegroting leggen we de pijn van de gemeentelijke financiële problemen niet eenzijdig neer bij kwetsbare mensen. Een ook niet eenzijdig bij één wethouder. Wij hebben zogezegd mevrouw Parbhudayal even lief als meneer De Mos. En dat levert een veel beter te verteren begroting op dan het voorstel van het college. Een behoorlijk aantal onsjes minder bezuinigingen op zorg en welzijn, een paar ons meer op de weinig effectieve economiegelden, evenementen en citymarketing. Een vleugje ozb per maand er bij en nog wat vleugjes hier en daar. We investeren in een paar broodnodige extra ingrediënten. En zie daar, een smakelijk geheel, waar de wethouder financiën nu toch al het water van in de mond moet lopen.
En serieuzer. De ChristenUnie/SGP vraagt dit college, evenals veel andere fracties, om zijn begrotingskeuzes te heroverwegen. Om niet te blijven steken bij de te gemakkelijke keuzes die zijn gemaakt, maar te gaan voor dappere keuzes. Voor keuzes waarbij we niet wegkijken van wat krom is. Voor keuzes waarbij we omkijken naar elkaar en waar we mensen die zorg en hulp behoeven niet laten bloeden voor het financieel zware weer waar de gemeente in terecht is gekomen, maar waar we van iedereen een rechtvaardige bijdrage vragen. Voor keuzes waarbij we vooruit kijken en investeren in een gezonde en duurzame toekomst. Voorzitter, mijn oproep aan het college is kortom: kijk met de juiste bril naar de begroting en met andere ogen naar onze stad.
