Geachte voorzitter,college, collega raadsleden en vrienden van de politiek,
Het CDA is de partij van de samenleving. ‘Samenleven doe je niet alleen’. De mens is verantwoordelijk: voor zichzelf, maar ook voor zijn naaste en zijn omgeving. Wij willen een samenleving waarin iedereen er toe doet. We willen een maatschappij waarin iedereen mee mag en kan doen.
We zien dit in de praktijk tijdens werkbezoeken, waar we altijd weer onder de indruk raken van de inzet van de vele vrijwilligers in Amstelveen. Het zijn er duizenden, misschien wel tienduizenden. Mensen die zich belangeloos inzetten bij de voetbal, vervoer van minder validen, de scouting, de EHBO, in de kerk. Het is vrijwilligerswerk in georganiseerd verband. Maar er zijn ook initiatieven die spontaan opbloeien: in wijken, in straten, bij VvE’s. Wij zien dit als de praktijk die wordt uitgedrukt in woorden als, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit, maar ook in rentmeesterschap en rechtvaardigheid.
We zijn daarom bijzonder blij dat dit college het idee van het CDA heeft overgenomen in de Perspectiefnota om een pilot te starten met Lief- en Leedstraten. Lief- en leedstraten zijn straten waar mensen zorg hebben voor elkaar. Waar burenhulp tot stand komt. Waar zieke buren een bloemetje thuisbezorgd krijgen. Waar ouderen bijelkaar komen om koffie te drinken, samen te zingen, te dansen, te wandelen, elkaar hun levensverhaal te vertellen. De Lief- en Leedstraten zijn een fantastische aanvulling op bestaande wijk- en buurtinitiatieven. Het gaat om initiatieven waar geen ingewikkelde organisaties voor hoeven worden opgetuigd. Waarbij de gemeente ‘slechts’ faciliteert, stimuleert en subsidieert waar dat nodig is. Maar waarbij het echte werk gebeurt door de mensen zelf.
Tot zover het goede nieuws.
In deze bijdrage, wil ik u wijzen op een groot probleem. Iets dat vreet aan de samenleving in Amstelveen en dat de gemeenteraad aangaat. Het wordt te vaak over het hoofd gezien, soms per ongeluk, maar soms ook expres vrees ik. En daarom wil ik het daar vandaag over hebben met u.
Leefwereld vs systeemwereld
Het gaat om het verschil tussen systeemwereld en leefwereld. De leefwereld is de wereld zoals wij die ervaren om ons heen, waar we wonen en werken, onze relaties met anderen, met de omgeving, en met de overheid. De systeemwereld is de wereld van plannen en projecten, beleidsdocumenten en visiestukken, van middelen en maatregelen.
Tussen deze twee werelden, die van het systeem en van de leefwereld, ontstaat steeds meer spanning. Zoveel zelfs dat mensen zich vervreemd voelen van de politiek; en dus ook van de gemeenteraad.
Als u nu denkt “waar heeft die Pier het over?”, laat ik u dan in gedachten even meenemen naar het Stadshart, de McDonalds, daarna naar de rand van de Poel, en we eindigen bij de Hortensialaan. Wat zien we daar? Penthouses in aanbouw, villa’s, en nog meer villa’s. Ze kosten miljoenen, en zijn onbereikbaar voor 99% van de Amstelveners. Ik vertel u niets nieuws. Maar heeft u er wel aan gedacht, collega’s en college, dat deze bouwprojecten zichtbaar zijn en blijven voor iedereen de komende jaren? Zo bouwde Amstelveen. Voor de kleine groep mensen die zich dat kon veroorloven. En waarom? Omdat er een ‘beleid’ en een ‘woonvisie’ is geweest, helaas ook met medewerking van het CDA, waarin dit mogelijk is gemaakt.
Binnen het systeem van gemeentefinanciën, woonvisie en woonbeleid is het allemaal prima te begrijpen. Maar hebben we wel door dat wat gebeurd is een stempel drukt op de stad die niet zomaar weggaat? Het is een beeld waarin de leefwereld van mensen haaks staat op de systeemwereld. Het ondermijnt het gevoel dat het gemeentebestuur zorg heeft voor de inwoners. Het wekt de suggestie dat er andere krachten aan het werk zijn, waarbij de financiële belangen, of de belangen van een kleine groep welgestelden, de boventoon voert.
Dit gezegd hebbend zijn wij dan ook verheugd vandaag samen met D66, AvA en VVD een motie in te dienen die voor woningzoekenden verlichting zal brengen. Het plan is dat Eigen Haard actief huurwoningen verkoopt en voor elke verkochte woning er een terug mag bouwen. De gemeente zorgt voor nieuwe bouwlocaties en geeft ruim baan aan dit proces. Ik hoop van harte dat de motie de steun krijgt die het verdient en dat het de doorstroming zal bevorderen.
Politiebureau’s
Ik zie het systeemdenken ook terug in hoe we omgaan met de politie. Vanuit de systeemwereld is kennelijk, ergens, besloten dat in de toekomst de politiebureaus in Amstelveen niet ’s nachts open hoeven te zijn. De argumentatie zal wel te maken hebben met effectiviteit en efficiëntie. Mooie woorden, en ik weet er als ondernemer ook alles van. Maar de politie verkoopt geen boeken!
Dit staat er op het spel mensen: Amstelveen vergrijst en ouderen zijn kwetsbaar. Bij hen is er echt angst voor inbraak en onveiligheid. Dat is hun leefwereld. We kunnen daar makkelijk over doen, of met statistieken aankomen die laten zien hoe veilig Amstelveen is. Maar dat is weer redeneren vanuit een systeem.
Het CDA vindt het dan ook onbegrijpelijk dat het college er over nadenkt het laatste politiebureau in Amstelveen ’s nachts te sluiten en op basis van gemaakte afspraken met Den Haag en Amsterdam zich verontschuldigt dat er niet meer politie bijkomt op straat.
Jeugdzorg
De systeemwereld is ook aanwezig in de jeugdzorg. Wij spreken hier al snel over de tekorten op de begroting, over kwaliteitsmetingen, dienstverlening, etc. Het systeem jeugdzorg is onze verantwoordelijkheid, en wij hebben die uitbesteed aan een uitvoeringsorganisatie. Geen slechte keus misschien, maar wel een systeem.
Overdrijf ik hier? Laat ik u voorlezen uit een brief die ik mocht inzien van iemand die jeugdzorg toegekend kreeg. Ik citeer:
Wat hebben wij besloten? U komt in aanmerking voor 10033 B minus 51 bij jeugdjulp. Deze beschikking wordt gebruikt als zorgtoewijzing. Er is u een SPIC-Code toegewezen. Uw gezin krijgt een segment, profiel, 1 minus 11 en intensiteit in plaats van een product en een intensiteit. Hiermee kunt u de jeugdhulp ontvangen die uw gezin nodig heeft.
Collega’s, u heeft het goed gehoord; het gezin krijgt geen zórg maar een SPIC-Code!
Achter deze SPIC-Code gaat een wereld schuil dat een systeem is. Dit moet anders. Er zijn het afgelopen jaar al meerdere studies en artikelen verschenen over hoe het beter kan in de jeugdzorg, meer afgestemd op de leefwereld van jongeren en hun ouders. Ik roep het college op om daar invulling aan te geven. Minder ambtenaren, meer zichtbare zorg; door mensen voor mensen, met gebruik van praktische inzichten.
Schiphol
Dit brengt mij bij Schiphol. Dit college wil een vliegveld in zee hebben. Hoe kan dát nou college? Hoort u de protesten van onze jongeren en de toespraken van Greta Thunberg niet? Over hoe ontzettend veel zorgen zij zich maken over de toekomst. Hun eigen leefwereld staat op het spel, zo voelen zij dat. Die staat op het spel door de uitstoot van co2, iets waar geen zichtbare maatregelen tegen worden genomen. Integendeel, u stelt voor om Schiphol in zee te leggen, zodat Schiphol nog véél verder kan groeien? Alsof CO2 boven de Noordzee niet uitmaakt. Schiphol naar de zee dragen noem ik dat. Een onzinnig plan.
Amstelveen heeft de lasten èn de lusten van Schiphol, dat begrijp ik heel goed. Maar wíj zijn de gemeente bij uitstek om te laten zien dat we de zorgen van jongeren en ouderen begrijpen. Zij voelen al de consequenties van het klimaatprobleem. En wij denken nog in een systeem waarin economische groei en werkgelegenheid alleen maar kan plaatsvinden bij meer vliegverkeer. U moet niet verbaasd opkijken als in de nabije toekomst schoolkinderen hier op de tribune komen zitten en ons vragen wat wij doen om hun leefwereld in stand te houden.
College, ik roep u op om aan de inwoners van Amstelveen en aan de Minister een plan te presenteren, dat uitlegt hoe de economische bedrijvigheid kan blijven bestaan, terwijl het aantal vluchten niet meer groeit.
Gemeentefinanciën
Tot slot de financiën. Het college heeft 16 projecten op de rol staan, waarvoor geen dekking is. Daarmee stel ik vast dat dít college verantwoordelijk is voor een verhoging van de OZB. Zij formuleert wel de projecten, en knipt straks graag de linten door. Maar als we nu al zien dat het niet te betalen is, dan gaat er dus kennelijk een OZB-verhoging aankomen. Het kan nog even duren, maar het college mag zich verantwoordelijk voelen voor dit onderwerp. Zij kan zich niet én op de borst kloppen voor een lage OZB, én projecten in de pijplijn zetten die niet te betalen zijn. Dit college is kampioen solvabiliteit. Maar als dit kampioenschap aan de mogelijkheid om geld te lenen in de weg staat verwordt het tot cijferfetisjisme waar geen inwoner belang bij heeft.
Voorzitter, ik sluit af. Als de gemeente dienstbaar wil zijn aan de samenleving, dan zal zij uit het systeem moeten komen en zich spiegelen aan de leefwereld van mensen. Het CDA roept u hiertoe op. Houdt het politiebureau open, laat de jeugdzorg beter werken, stop nieuwe vluchten op Schiphol, en maak dat de financiën passen bij de ambities van Amstelveen.
Voorzitter, ik dank u wel.
Pier Rienks, woensdag 9 juli 2019
