De tweede column van onze wethouder Bert Nederveen over de herindeling in het Westerkwartier gaat over de openstelling van winkels op zondag.
InleidingAls we de journalisten mogen geloven wordt de koopzondag het belangrijkste onderwerp in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen voor de nieuwe gemeente Westerkwartier. Zowel Richard Lamberst (De Streekkrant) als Koos Bijlsma (Dagblad van het Noorden en Westerkwartier) laten geen kans voorbij gaan om dit onderwerp aan de orde te stellen. Met als (voorlopig) hoogtepunt een opinieartikel van Koos in het DvhN van 16 augustus j.l. onder de titel ‘Koopzondag in het gehele Westerkwartier een kwestie van tijd’.
Zondagsrust niet exclusief van christelijke partijenSommige mensen denken dat het onderwerp ‘zondagsrust’ en dus ook het al of niet toestaan van koopzondagen’ iets is wat exclusief bij christelijke partijen als CDA, ChristenUnie of SGP hoort. Dit is een misverstand. Ook de SP is erg kritisch op dit punt, en had (ook op dit punt) in het Westerkwartier een goede inbreng kunnen hebben.En de analyse van Koos Bijlsma over de Zuidhornse coalitieonderhandelingen in 2014 zit er wel heel ver naast. Dat is niet zo vreemd, want hij was er niet bij, maar hij had beter kunnen weten. Want het was GroenLinks Zuidhorn dat in 2014 in het verkiezingsprogramma pleitte voor het behoud van de zondag als rustdag. En ook in Marum, waar de christelijke partijen sterk in de minderheid zijn, zijn de winkels op zondag nog dicht.
Waar gaat het eigenlijk om?Veel mensen hebben het idee dat de zondag op grond van de bijbel een dag is waarop je vooral veel dingen niet mag. Maar niet (mogen) werken betekent vooral wel (mogen) rusten. Als gemeenschappelijke rustdag heeft de zondag de samenleving veel goeds gebracht. Al eeuwenlang. En juist in een tijd van toenemende tijdsdruk, is een vast moment van rust waardevol. Voor christenen heeft de zondag extra waarde als dag om God te eren, een dag voor rust en bezinning. Maar ook voor iedereen, christen of niet, is een wekelijks moment van rust belangrijk. Tijd voor gezin, familie, vrienden, ontspanning. Ik was in Amerika en bezocht daar ook de grote ‘malls’, die 7 x 24 uur per week open zijn. Moeten wij dat willen? Nee toch? Natuurlijk is het belangrijk om elkaar vrij te laten, maar laten we ook om elkaar denken en rekening houden met elkaar.De wens van supermarkten om op zondag open te kunnen is niet vreemd, zeker als dat in omliggende gemeenten ook gebeurt. Maar veel kleine ondernemers zitten hier niet op te wachten, want openstelling van hun winkels op zondag confronteert hen met extra personeelskosten, waarbij maar de vraag is of de omzet toeneemt. En als de supermarkten wel open gaan en zij niet, leidt dit tot wegvallen van omzet.Voor de supermarkten zal het niet moeilijk zijn om personeel te vinden, de jeugd wil wel werken zeker als ze extra betaald worden (al vrees ik dat die extra beloning ook wel zal verdwijnen, kijk maar naar de horeca). Maar is het ook voor hen niet goed om het af en toe even rustiger aan te doen?
Praktische oplossingen?In de huidige situatie zijn de supermarkten in het dorp Leek elke zondag open. In Grootegast, Marum, Zuidhorn, de voormalige gemeente Ezinge en de andere kernen van Leek zijn ze dicht.Ik begrijp de uitspraak van Peter Holsappel, lijsttrekker van de ChristenUnie, onlangs in de krant, dat er geen zaken teruggedraaid gaan worden. Maar dat betekent toch niet dat we alles maar vrij moeten laten? In één koopzondag per maand geloof ik niet, dat is meer een symbool dan dat je er echt iets mee vrij geeft. Als het dan toch moet, zou een praktische oplossing kunnen zijn om per voormalige gemeente elke week één supermarkt open te laten gaan, dan blijft de belasting voor het personeel beperkt, pikt elke supermarkt zijn graantje mee en kan iedereen binnen redelijke afstand zijn of haar boodschappen doen. Ook de gevolgen voor de kleine ondernemers zijn dan minder groot.De supermarkten zijn vast wel in staat om hier goede afspraken over te maken met elkaar. En natuurlijk kunnen we voor bijzondere momenten, denk aan een zondag vlak vóór de twee kerstdagen, een uitzondering maken en alle supermarkten open laten gaan. Daar moeten we dan niet moeilijk over doen.Maar er zijn meer mogelijkheden, zonder dat direct alles altijd open gaat. Daarbij moeten we vooral de mensen waar het om gaat betrekken, de ondernemers, maar ook de inwoners. In 2015 is in Zuidhorn een enquête gehouden, waaruit bleek dat de meerderheid van de inwoners niet voelde voor zondagsopenstelling. Dit zouden we ook in de nieuwe gemeente kunnen doen, en de winkels alleen daar op zondag open doen waar een duidelijke meerderheid daarvoor is. Het feit dat je gaat herindelen wil nog niet zeggen dat alles overal hetzelfde moet worden!
En toch…..Ik weet dat de tijd verandert en dat je sommige zaken niet tegen kunt houden. En ik vrees dat de koopzondag hier ook onder valt. Maar toch denk ik soms: moet dat nou echt? Of zijn wij in het Westerkwartier samen in staat een signaal af te geven tegen de 24-uurs-economie, tegen het ‘meer, meer, meer’, tegen het jachten en het jagen?Als wij er nu eens in slagen om de nieuwe gemeente te laten starten zonder koopzondagen, te laten zien dat het wel kan. Gewoon de boodschappen door de week of op zaterdag doen en op zondag van de rust te genieten. Er is zoveel te genieten in Het Westerkwartier, laten we daar dan ook de tijd voor nemen. En voor onszelf, voor het gezin, voor het dorp. En als omliggende gemeenten dat voorbeeld dan eens zouden volgen, dan de hele provincie, en dan heel Nederland……. Dan draaien we geen zaken terug, maar juist vooruit!Ik denk dat ik droom, maar kan mij niet voorstellen dat dit voor anderen een nachtmerrie is!
Bert Nederveen, 22 augustus 2018
Reacties zijn welkom via Twitter (@bertnederveen), email (bert.nederveen@westerkwartier.nl), telefoon (0594-508805) en natuurlijk persoonlijk.
Lees ook nog eens het artikel van Harry van der Tuin (CDA) over “Koopzondag geen abc’tje in gemeente Westerkwartier” in De Streekkrant van 15 mei j.l.: http://destreekkrant.nu/koopzondag-geen-abctje-in-gemeente-westerkwartier/.
