Poliflw

Hoe herken je een GroenLinkser? Die vraag houd mij bezig nu er bij het begin van een vergadering door één van de aanwezigen werd geroepen: “maar de vertegenwoordiger van GroenLinks is er nog niet”. Terwijl ik toch gewoon bij spreekster aan tafel zat en we zelfs geen onbekenden van elkaar zijn. Maar ik zag er volgens haar niet uit als een GroenLinkser, vandaar haar vergissing.

Die opmerking puzzelde mij wel. Hoe hoort een GroenLinkser er herkenbaar voor de buitenwacht uit te zien? Volgens sommige rabiate tegenstanders van GroenLinks lopen we allemaal met molentjes op ons hoofd, maar dat heb ik in de praktijk nog nooit kunnen waarnemen. Of dragen GroenLinksers tuinbroeken, geitenwollen sokken in sandalen en hebben ze allemaal een linnen tasje om de nek met daarop een kekke afbeelding of tekst die hun maatschappelijk protest tot uitdrukking brengt? Die types zie ik soms wel, maar dat zijn beslist niet allemaal GroenLinks stemmers. Of had ik zoals onze onvolprezen voorman gewoon is te doen in een shirt met opgestroopte mouwen aan tafel moeten gaan zitten? Was ik dan herkenbaar geweest als GroenLinkser? Of had ik een combinatie van groen en rood moeten aantrekken? Ik was die avond gekleed in een spijkerbroek met een lichtblauw overhemd en een donkerblauwe trui. Gewoon casual, niets bijzonders. Was dat mijn fout?

Wie kan mij een goed advies geven? En houd het dan maar op hoe de mannelijke GroenLinksers zich zou moeten kleden, want van vrouwenkleding heb ik volgens mijn lieftallige echtgenote geen snars verstand. Ik trek bij het winkelen de verkeerde kledingstukken uit het rek. Te lang, te kort, de verkeerde kleur of niet de goede snit. En die enkele keer dat ze wel enthousiast wordt en het ook nog aanschaft (dat zijn overigens twee héél verschillende dingen), dan verdwijnt het vervolgens na één keer dragen achter in de kast en eindigt bij een zus, een vriendin of een tweedehands kledingzaak. Ik houd mij daar dus maar verre van.

Het boek dat ik deze maand uitkoos is FEITENKENNIS van Hans Rosling, ondertitel; 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt.

In het open riool dat het internet in feite is, kun je met enige moeite iets vinden wat van waarde is. Door de stortvloed aan onzin, halve waarheden, roddel, praatjes, bijgeloof, plaatjes, reclame, scheldpartijen en meningen is er een stijgende behoeften aan feiten. Maar een verzameling feiten is vaak weer een uitermate saaie bedoening.

Gelukkig voor ons heeft de babyboomer Hans Rosling (1949-2017) samen met zijn zoon en schoondochter zijn ervaringen als medicus in de derde wereld, wetenschapper en als spreker op vele internationale congressen aan het papier toevertrouwd en wel op een zeer leesbare manier met humor en zelfkritiek en pakkende verhalen en uiteraard ook grafieken. Aan de hand van dertien meerkeuzevragen laat hij ons in de inleiding zien hoe beroerd het gesteld is met onze kennis van de wereld. Maar het ergste is dat deze enquête ook bij internationale congressen werd voorgelegd aan bestuurders, wetenschappers, topambtenaren, politici en wereldleiders. In de loop der jaren bleek het gemiddelde resultaat slechter dan dat van de spreekwoordelijke chimpansee.

Onze instincten bezorgen ons een dramatisch wereldbeeld met als gevolg dat we ons zorgen maken om de verkeerde zaken. We weten niet wat we niet weten.

Rosling doet ons een aantal gereedschappen aan de hand om overdramatische verhalen te herkennen en je (tien)instincten te beheersen zodat we uiteindelijk de chimpansees zullen verslaan:

Weg met het kloofinstinct: niet denken in tegenstellingen (2 categorieën)maar bijvoorbeeld in vier categorieën zoals bij inkomensniveau of zoeken naar een meerderheid.

Weg met het negativisme-instinct: hij noemt zestien slechte dingen die afnemen en zestien goede dingen die toenemen, goed nieuws is geen nieuws, geleidelijke verbetering is geen nieuws, slecht nieuws kan ook verbetering van onderzoekmethoden inhouden zonder dat de wereldsituatie verslechtert en het verleden is vaak te rose voorgesteld.

Weg met het rechte-lijninstinct: rechte lijnen komen in de werkelijkheid zelden voor, er zijn veel meer S- , J-, U- en C-curven.

Weg met het angstinstinct: van de 40 miljoen vliegtuigvluchten per jaar lopen slechts tien niet goed af. Risico = gevaar x blootstelling.

Weg met het grootte-instinct: alle onderwerpen op je lijst zijn niet even belangrijk. Dus niet China en India als de grootste CO2 vervuilers zien maar kijken naar de uitstoot per persoon. Verhoudingen hebben vaak meer betekenis dan getallen.

Weg met het lotsinstinct: alles verandert wel ook gaat het vaak langzaam, praat met je grootouders.

Weg met het generalisatie-instinct: twijfel aan je categorieën. Ga er van uit dat jij niet ”normaal” bent en dat de anderen geen idioten zijn.

Weg met het éénperspectief-instinct: doe niet alleen een hamer in je gereedschapskist

, laat mensen die het niet met jouw eens zijn, jouw nieuwe ideeën testen. Hoed je voor simpele ideeën en simpele oplossingen, combineer en sluit compromissen.

Weg met het zondebokinstinct: “Zij mogen niet leven zoals wij nu doen” veranderen in “Wij mogen niet leven zoals wij nu doen” De rijkste 12% verbrandt de helft van de fossiele brandstof. Zoek niet naar zondebokken maar naar systeemfouten.

Weg met het urgentie-instinct: geen “morgen is het te laat” effect, hamer niet de slechtste voorspellingen en meest ongunstige scenario’s.

Natuurlijk moeten ons zorgen maken om een mogelijke wereldwijde pandemie, financiële ineenstorting, derde wereldoorlog, klimaatverandering, opwarming van de aarde en extreme armoede(niveau 1: 700 miljoen mensen). Maar haal diep adem, vraag meer informatie en data en pas op voor toekomstvoorspellers.

Het boek is luchtiger geschreven dan de onderwerpen doen vermoeden. Je hoeft niet perse het boek van voor naar achteren door te lezen. Het is ook nuttig voor lokale zaken en organisaties omdat daar de feitenkennis vaak ook maar matig is. De 28 pagina’s aan bronnen staan verdere uitdieping niet in de weg. Je krijgt naast veel leesplezier ook genoeg stof om te overdenken en dat voor de prijs van slechts 22,50 €.

Voorafgaand aan het Democratiefestival werd op donderdag 29 augustus de Summer School Democratie georganiseerd. Deze dag was speciaal voor ambtenaren, burgemeesters, statenleden, raadsleden, wethouders en alle andere mensen die vanuit hun werk of politieke rol te maken hebben met democratie. Omdat ik nieuwsgierig was naar dit festival én er interessante onderwerpen op het programma stonden ben ik hier naartoe gegaan.

Het terrein van de Summer School Democratie lag op Veur Lent. Voor mij vanaf Elst een klein stukje met de trein en benenwagen. De dag begon met een inleiding door de dagvoorzitter Eveline van Rijswijk. Zij is programmamaker, presentator, dagvoorzitter, mediatrainer, spreker, theatermaker, wetenschapsjournalist & historica en studeerde politicologie, filosofie en geschiedenis. Een zeer goed gekozen dagvoorzitter!

Samen met Ferenc van Damme (“Als de provincie een bedrijf zou zijn, dan is democratie haar belangrijkste product.”) gaf Eveline een introductie op wat we konden verwachten. Namelijk: wat is democratie nou precies en hoe zorg je ervoor dat mensen zich gehoord voelen?

Vooraf kon je je aanmelden voor lezingen en workshops. Mijn eerste sessie had als titel Deep democracy in de praktijk. Ik had hiervoor gekozen omdat dit onderwerp ook in Overbetuwe op de agenda staat en ik er nog (te?) weinig van weet. Jitske Kramer leidde deze sessie. Jitske is corporate antropoloog, spreker, ondernemer, facilitator, oprichter van HumanDimensions en auteur, onder andere van ‘Deep Democracy, de wijsheid van de minderheid’. Een sessie van een uur even kort weergeven is niet mijn sterkste punt, dus ik hou het hier even bij de hoogtepunten. Zorg goed voor Harry! Hebben we genoeg kampvuren? Maar we kunnen toch ook...? De piemelfontein! Een wethouder voor democratisering! Geintje met een seintje. Mocht dit vragen oproepen dan hoor ik dat graag :-)

Na de lunch met keus uit smakelijke broodjes, salades, (vegetarische) hotdogs en risotto was het weer tijd voor inhoud. Mijn volgende sessie was met Gerard Drosterij, politiek filosoof en columnist voor de Volkskrant. De titel van de bijeenkomst was ‘Ken jezelf als burger’. Met een quiz leerden we over onszelf hoe democratisch we waren. Voor de nieuwsgierigen: ik scoorde 15 van de 20 punten en behaalde daarmee 1 van de highscores. Voor mij was de tijd die we hadden eigenlijk te kort. Je wilt graag met elkaar in gesprek, maar dat kon maar even. Belangrijk punt dat ik noteerde was besturen versus sturen. Welke keuzes maak je daarin als politiek en overheid? Goed om dat in je achterhoofd te houden, zeker ook als raadslid!

Mijn laatste bijeenkomst met de titel ‘Botsende waarden binnen de Omgevingswet’ werd gegeven door Pascale Georgopoulou. Zij is verbonden aan het Programma Invoering Omgevingswet van de VNG nadat ze eerder werkte als raadsgriffier. De Omgevingswet wordt van kracht op 1 januari 2021. Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Ook hier weer enkele hoogtepunten. Ja mits is onderdeel van de Omgevingswetbingo! Maatwerk heeft een randje van willekeur. Pleit voor een visie met een langere horizon dan vandaag en deze week! Breng in het gesprek de dilemma’s in beeld. Heeft het niet je voorkeur of ben je echt faliekant tegen?

Ik heb een leuke dag gehad op dit festival. De informele setting maakt dat je makkelijk met mensen uit andere delen van het land en met heel andere perspectieven in gesprek raakt. Zo sprak ik een wethouder, een raadslid, een griffier en vele anderen en daar leer ik van. Ondanks dat er in de media vooraf weer het nodige te doen was over dit festival heb ik mijn bezoek als waardevol ervaren. Op deze manier kennis opdoen en delen is voor mij erg inspirerend.

 

De belangrijkste nieuwsberichten en weetjes uit Overbetuwe op een rij. 

 

Infrastructuur en mobiliteit

Buurtschap Reeth heeft weer plaatsnaamborden. De borden zijn aangeschaft vanuit het compensatiepotje die het buurschap kreeg vanwege de bouw van de vier windmolens op Park 15.

De vaak overvolle ochtendspitstrein tussen Tiel en Arnhem wordt verlengd. Er zijn sinds maandag 19 augustus enkele tientallen zitplaatsen bijgekomen, waardoor de inzet van een extra bus in het najaar niet meer nodig is.

In de ochtend en middagspits rijden er sinds maandag 19 augustus op buslijn 14 meer bussen tussen Elst/Oosterhout en Nijmegen. Hiermee wil Hermes de overvolle bussen op dit traject aanpakken. In de ochtendspits zijn er vier extra ritten van Elst/Oosterhout naar Nijmegen. Twee vanuit Elst en twee vanuit Oosterhout. In de middag en avondspits krijgt buslijn 14 van het centraal station in Nijmegen naar Oosterhout er negen busritten bij, deze vertrekken tussen 14.30 en 19.15 uur.

Een helikopter van spoorwegbeheerder ProRail was eind augustus bezig met het in kaart brengen van de Betuwelijn (van Tiel naar Elst) en de Betuweroute. De helikopter vloog op een hoogte van gemiddeld 190 meter. Dit is lager dan gewoonlijk, waardoor de vliegbeweging en – geluid goed waarneembaar waren. Met de helikopter werden luchtfoto’s en laserscans gemaakt.

Oosterhout krijgt dit jaar een rechtstreekse fietsverbinding met het nieuwe bedrijventerrein Park 15. Er komt een fietspad in de voor autoverkeer afgesloten van Balverenlaan.

 

Wonen, zorg en welzijn

Op het te bouwen terrein van de hoge hof in Herveld komen hoofdzakelijk woningen voor vitale senioren en een aantal jongeren die onder begeleiding wonen. Hoogstwaarschijnlijk keert een gemeenschappelijke recreatiezaal terug, zodat het weer goeddeels de functie van het aloude bejaardenhuis uit de jaren 70 krijgt. Medio september toont de directeur van stichting Valburg Marc Jansen de impressieschetsen tijdens een informatiebijeenkomst. De bouwkosten voor het nieuwe hoge hof project bedragen zo’n 10 miljoen euro.

Omwonenden van de Prins Hendrikstraat in Elst zijn de overlast van vogels zat en willen dat zes van de tien gleditsia’s (valse christusdoorn) worden gekapt. De gemeente stemt in. Dit tot groot ongenoegen van GroenLinks die moeite heeft met de reflex om bomen te kappen als mensen overlast ervaren. Vorig jaar speelde een soortgelijke kwestie in Heteren. GroenLinks en PvdA maakten toen tevergeefs bezwaar.

Twee vrouwen die zich voordeden als “hulpverleners” van de gemeente Overbetuwe hebben op de avond van 13 augustus een vrouw in Elst bestolen. Het lukte het duo om met een smoesje de woning van de Elsterse binnen te komen. Na het bezoek miste de vrouw veel sierraden. De vrouwen melden zich als zorgmedewerkers. Omdat het slachtoffer, dat slecht ter been is, enkele weken gelden een brief van de gemeente Overbetuwe had ontvangen over thuiszorg, wekte dat verhaal geen argwaan. Een woordvoerder van de gemeente benadrukt dat medewerkers nooit onaangekondigd aan huis komen. De gemeente stuurt altijd een brief waarin staat wanner mensen bezoek kunnen verwachten en zijn bovendien herkenbaar aan hun identiteitsbewijs van de gemeente.

De gemeente Overbetuwe gaat onderzoeken hoe inwoners hun woonomgeving beleven en welke wensen er in de dorpen leven. Om die wensen te vervullen moeten de inwoners vervolgens wel zelf met oplossingen komen om de gebreken aan te pakken. De gemeente gaat het proces faciliteren. In Driel, Oosterhout en Slijk-Ewijk vielen de eerste schriftelijke vragenlijsten, 6.300 stuks, vanaf 19 augustus op de deurmat. Herveld-Andelst volgt begin volgend jaar. Zetten, Hemmen en Randwijk halverwege 2020, en Heteren en Elst sluiten de rij in 2021. De gemeente hoopt met de enquête inzicht te krijgen in wat er in de dorpen leeft.

Sinds 1 september krijgen mantelzorgers in de gemeente Overbetuwe te maken met Forte Welzijn. Het huidige knooppunt Mantelzorg Overbetuwe wordt opgeheven. Forte Welzijn Mantelzorg Overbetuwe biedt naast ondersteuning ook activiteiten voor mantelzorgers.

Het plan om de overlast van hondenpoep in Overbetuwe te bestrijden met gebruik van dna is van de baan. Dit blijkt te ingewikkeld te zijn. Er zijn vragen over de juridische haalbaarheid, en er zijn in ons land geen bedrijven die het systeem, wat dit zou kunnen uitvoeren, leveren en ervaring mee hebben. Hierdoor ziet de gemeente op dit moment van de invoering af.

 

Natuur, milieu en energie

De mestplaat op het boerenbedrijf van Frans Vossebelt en Riet de Swart aan de Rijksweg-zuid in Elst mag blijven liggen. Met dit oordeel kwam de Raad van State op 31 juli. Daarmee lijkt er een einde te komen aan een al bijna twintig jaar durend conflict tussen de agrariërs en de gemeente Overbetuwe. Volgens de gemeente was de plaat te groot.

Het rioolwater dat nu nog in Valburg en Zetten wordt gezuiverd, gaat straks door nieuwe grote persleidingen naar het rioolgemaal in Dodewaard. Die locatie wordt uitgebreid en voorzien van een andere snellere zuiveringsmethode, zodat meer midden-betuws afvalwater daar terecht kan. Dit om de kwaliteit van het water in de Linge te verbeteren. Alle werkzaamheden moeten volgend jaar zijn afgerond.

Op vier plaatsen in de Betuwe werd op zaterdag 17 augustus aandacht gevraagd voor biodiversiteit in het Betuwse landschap. Dat gebeurde op de dag van de bloemrijke akkerranden. Die akkerranden zijn van belang voor insecten en vogels. Aan enthousiasme ontbrak het niet op de locaties aan het fietspad langs de Linge bij Angeren, in het Pakhuis in Hemmen, bij landwinkel De Woerdt in Ressen en in Park Lingezegen. De bezoekers lieten het vanwege het slechte weer alleen grotendeels afweten.

 

Financiën en bestuur

Burgerlid Gerard Romijn (70) van PvdA is overleden. Hij overleed vorige maand in zijn huis in Elst. Dhr Romijn was namens de PvdA sinds 2014 burgerlid van de gemeente Overbetuwe. Binnen de PvdA was het opkomen voor mensen met een beperking één van zijn passies. De uitvaart vond plaats op vrijdag 2 augustus.

De gemeente Overbetuwe heeft de financiën voor de aanleg van de spoortunnel op de Rijksweg-noord rond. De gemeente kreeg in de week van 19 – 25 augustus harde toezeggingen. De provincie Gelderland (2,3 miljoen euro) en het Rijk (1,85 miljoen euro) leggen 4,15 miljoen euro bij. Met het totale bedrag van 6,85 miljoen euro zijn de kosten daarmee gedekt.

Het aantal openbare bijeenkomsten van de dorpsraad in Heteren gaat terug naar vier keer per jaar. Het aantal wordt teruggeschroefd om meer bezoekers te trekken. De bijeenkomsten, die op verschillende plaatsen in het dorp worden gehouden, krijgen een specifiek voor inwoners belangrijk thema. Op die manier denkt de dorpsraad ook meer inwoners te trekken. Er wordt een splitsing gemaakt tussen gesloten en openbare bijeenkomsten, deze gingen eerst in elkaar over.

 

Onderwijs, cultuur, sport en recreatie

De gemeente Overbetuwe gaat “stolpersteine” leggen bij de woningen van in de oorlog weggevoerde Joodse inwoners. De eerste legging is gepland op 7 april 2021. Het leggen van de gedenkstenen, die raadsbrede steun kreeg, heeft veel voorbereiding en uitzoekwerk nodig. Op de uitgekozen dag is het Jom Hasjoa, de dag dat in Israël en in de Joodse gemeenschap elders de Holocaust wordt herdacht. Op de metalensteen komen de namen van de bewoners te staan.

De Elster wijk Westeraam krijgt een park aan de oostzijde van het nieuwbouwgebied. Het vormt straks een groen overgangsgebied met de agrarische bebouwing tussen de nieuwbouwwijk en de snelweg A325. De grond is gekocht omdat de gemeente en bewoners vinden dat er te weinig openbaar groen in het Westeraam is gekomen.

Het terras van lunchroom en ijssalon La Strada in Elst is sinds augustus deels rookvrij. Mede ondernemers in de Betuwe zien het voorlopig niet zitten rokers te verbannen van hun terras. Ze staan daarmee lijnrecht tegenover de wens van antirook organisatie Clean Air Nederland.

In het najaar komt de Werenfriedkerk in het licht te staan. Het centrummanagement Elst neemt de kosten van het aanlichten van de kerk voor zijn rekening. Hierdoor krijgt het centrum in de avonduren een gezelliger aanblik, maar vergroot het ook het gevoel van veiligheid op straat.

De politie hield de eerste dagen na de zomervakantie extra toezicht op de verkeersveiligheid rondom scholen. Ook de scholen zelf, veilig verkeer Nederland (VVN) en dorpsplatforms op social media hebben zich daar op in gezet. VVN geeft tips aan ouders. Een van voornaamste tips is om de kinderen naar school te laten lopen of fietsend zelf te brengen, omdat kinderen op de achterbank van de auto niets leren.

De gemeenten Overbetuwe en Neder-Betuwe gaan samen met exploitant Drie-Essen onderzoeken of zwembad De Leigraaf in Zetten open kan blijven. De gemeente Overbetuwe staakt in 2023 de financiële steun aan het zwembad. Het gaat om een bedrag van 243.000 euro per jaar. De gemeente Overbetuwe kiest voor nieuwbouw van een zwem – en sportcomplex De Helster in Elst. Het college stelt de gemeenteraad voor om dat in het stationsgebied van Elst (Elst Centraal) te doen. GroenLinks, CDA, GBO en PvdA nemen geen genoegen met een dreigende sluiting. Ze hebben aangedrongen op een onderzoek naar de mogelijkheden om De Leigraaf in Zetten open te houden.

 

Werk en economie

De voormalige bedrijfspanden op de hoek van de kruising in Elst aan de Rijksweg-zuid/Eshofsestraat, waar ooit de firma Francissen zat, zijn tegen de vlakte. Net als het overgrote deel van de monumentale villa ernaast. Alleen de voorgevel is bewaard gebleven.

Supermarkt Albert Heijn in Zetten is sinds het weekend van 17 – 18 augustus op zondag veel langer open. Niet meer van 12.00 – 18.00 uur, maar voortaan van 10.00 – 20.00 uur. Het blijft de enige supermarkt in Zetten die op zondag open is.

De COOP in Herveld is sinds 1 september ook op zondagochtend vanaf 10.00 uur open. Het trekt daarmee de aanvangstijd weer gelijk met concurrent Albert Heijn in Zetten.

Onder leiding van Wageningen Universiteit en Research (WUR) werden er in de week van 18 – 25 augustus in Randwijk met de hand vierhonderd verschillende soorten biologische aardappelen gerooid en geselecteerd. Het doel is om over twaalf jaar smakelijke, winstgevende en aardappelziekte vrije biologische aardappelen in de schappen van de supermarkten te hebben. Een prototype komt volgend jaar al op de markt. De nieuwe superpieper krijgt resistentie ingebouwd na jarenlange veredeling. Het gaat op de proefvelden in Randwijk om een gezamenlijk project van telers, veredelaars en retail, begeleid door de WUR.

Op een veld langs de Linge aan de Gesperdensestraat tussen Hemmen en Dodewaard is voor het eerst vlas geoogst. De Randwijkse agrariër André Jurrius heeft 1,3 hectare verpacht aan studenten van de mode academie Artez, die daar een volledig Nederlands productieproces willen. Volgens de Artez studenten kan dat duurzamer, met zuivere biologische teelt en fabricage in Nederland, dan het productieproces in China.