Poliflw

De sierteelt- en de aardappelsector kunnen respectievelijk op €600 miljoen en €50 miljoen steun rekenen om de verliezen als gevolg van de coronacrisis op te vangen. De Partij voor de Dieren vindt dat die miljoenen gebruikt moeten worden voor duurzame omschakeling. "Het is een gemiste kans als een einde aan het grootschalige gifgebruik geen voorwaarde wordt voor steun aan deze sectoren", stelt PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg. “Bij de sierteelt, vooral lelies en tulpen, en de teelt van aardappelen wordt het meeste landbouwgif gebruikt”, licht Frank Wassenberg toe. “De Nederlandse natuur en omwonenden kampen met de schadelijke gevolgen van het gif, terwijl bijna 90 procent van de aardappels en bloemen wordt geëxporteerd. Een bizarre situatie, waar nu verandering in moet komen.” De Partij voor de Dieren wijst er in een schriftelijk overleg met landbouwminister Schouten op dat in de transitie naar natuur-inclusieve kringlooplandbouw de landbouwgronden zo efficiënt mogelijk ingezet moeten worden om duurzaam voedsel te produceren. Duurzame voedingstuinbouw moet dan ook prioriteit krijgen boven de op export georiënteerde sierteelt. Daarom pleit de Partij voor de Dieren ervoor dat een groot deel van de sierteeltbedrijven met dit COVID-19-steunpakket geholpen wordt bij het omschakelen naar duurzame voedingstuinbouw. Daarnaast moeten er volgens de Partij voor de Dieren zowel voor de fritesaardappeltelers als de blijvende siertelers voorwaarden gesteld worden om het gebruik van landbouwgif drastisch te verminderen.

Het is weer de broedtijd. Vogels maken hun nesten in bomen, maar ook bij gebouwen. Helaas worden de nesten van gierzwaluwen in Amsterdam-Zuid verstoord omdat er (weer) steigers zijn geplaatst voor gebouwen. Hierdoor wordt gierzwaluwen de toegang tot hun nest geblokkeerd. Dit is in strijd met de wettelijke bescherming van de vogels. Raadslid Anke Bakker stelt vandaag spoedvragen aan de wethouder en wil een structurele oplossing voor dit probleem. Anke bakker: "Er zou voorafgaand aan de plaatsing van steigers gecontroleerd moeten worden op de aanwezigheid van nesten. Bij het plaatsen van een object voor kleine werkzaamheden zoals onderhoud en het vervangen van dakpannen is het echter zo dat een melding van vijf minuten vooraf volstaat en er geen omgevingsvergunning nodig is. In het online meldingsformulier noch in de algemene voorwaarden voor plaatsing van een object in de openbare ruimte worden inlichtingen gegeven over de benodigde ecologische controle." De Partij voor de Dieren wil graag weten hoe melders in de broedperiode worden ingelicht over de vooraf verplichte controle op aanwezige nesten. Ook is de vraag of de handhaving hierop naar behoren functioneert, gezien er op dit moment nog steeds steigers staan ondanks meldingen van bewoners. Anke Bakker zal vragen hoe de huidige steigers zo snel mogelijk verwijderd kunnen worden en dat dit jaarlijks terugkerende probleem structureel wordt opgelost.

De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over een natuursubsidie van 4,7 miljoen euro die de koning ten onrechte ontvangt voor Kroondomein Het Loo. De algemene voorwaarde voor deze subsidie is dat de landeigenaar maximaal 1 hectare afsluit voor het publiek. De koning heeft echter zonder enige onderbouwing toestemming gekregen 7200 hectare af te sluiten voor bezoekers. De PvdD vindt deze uitzonderingspositie onacceptabel en vindt dat de subsidie met terugwerkende kracht terugbetaald moet worden. Ook moet het Veluwse natuurgebied per direct jaarrond open. Het onderzoeksjournalistieke programma Zembla besteedde op 14 mei aandacht aan de kwestie. In de uitzending spreekt emeritus hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik van "juridische belazerij". Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans zegt “geen enkele deugdelijke onderbouwing te zien” en stelt dat de voorkeursbehandeling van de koning “in strijd is met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur”. Hij heeft maar één verklaring voor deze constructie: “het staatshoofd wil ongestoord kunnen jagen”. Het Kroondomein wordt elk jaar tussen 15 september en 25 december afgesloten voor het publiek. In deze periode wordt er door de Koning en zijn gasten gejaagd in het gebied. In 2017 werden in het Kroondomein 282 herten en reeën, 827 everzwijnen en 3 moeflons geschoten. De Tweede Kamer nam in 2018 een motie van de Partij voor de Dieren aan waarmee het kabinet de opdracht kreeg het Kroondomein voortaan jaarrond open te stellen, maar vooralsnog weigert het kabinet dit te doen. In zijn Kamervragen verzoekt PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg de minister de motie alsnog uit te voeren. Ook wil hij dat de minister een einde maakt aan de onwettige uitzonderingspositie van de koning en dat de subsidie van 4,7 miljoen, verstrekt voor de periode 2016 – 2021, met terugwerkende kracht wordt teruggevorderd. “Subsidieregelingen moeten worden uitgevoerd zonder aanzien des persoons. Voor de koning mogen dus geen andere maatstaven worden gehanteerd dan voor anderen”, aldus Wassenberg.

Te midden van de coronacrisis gaat het storten van de afvalstof granuliet in natuurplassen nog altijd door. De Partij voor de Dieren vindt dat dit per direct moet stoppen vanwege de grote kans op schadelijke gevolgen voor de natuur en het milieu. "Hiermee doorgaan is absoluut onverantwoord”, hield PvdD-Kamerlid Eva van Esch staatssecretaris Stientje van Veldhoven voor tijdens het debat . Gisteren bij het debat ging het vooral over de zandwinningsplas ‘Over de Maas’, waarbij na het winnen van het zand de plas weer wordt ‘verondiept’. Dat betekent dat de diepte in de plas, ontstaan door de zandwinning, wordt opgevuld met restmaterialen, in dit geval de afvalstof granuliet. De gedachte daarachter is dat het goed zou zijn voor de natuur. Maar zekerheid daarover is er geenszins. Van Esch: “Het onderzoek naar de ecologische effecten loopt nog. Wel ziet de onderzoeker nu al voldoende aanleiding om de stort in ieder geval tijdelijk te stoppen. Ook hangt het er erg vanaf welke materialen er gebruikt worden om te verondiepen. In granuliet zit bijvoorbeeld een chemisch vlokmiddel dat afbreekt tot het kankerverwekkende acrylamide." 'Greenwashing' De Partij voor de Dieren wil dan ook dat het verondiepen van plassen in ieder geval tijdelijk stopt tot er meer zekerheid is over de ecologische effecten. In Nederland zijn ongeveer 40 plassen die worden verondiept met verschillende restmaterialen. “Het idee om restanten van de industrie en baggerindustrie te storten in plassen in Nederland om het daarna natuur te noemen is te gek voor woorden. Op deze manier van ons afval af komen is pure greenwashing”, aldus Van Esch. Ondanks alle wetenschappelijke en juridische bezwaren gaat de staatssecretaris door. Volgende week stemt de Tweede Kamer over de ingediende motie van de SP, Partij voor de Dieren, GroenLinks en 50plus die de stort in ieder geval tijdelijk stil moet leggen. Lees hier de bijdrage van Van Esch aan het debat.

In hoog tempo kapt de gemeente Amsterdam duizenden bomen, maar van herplant komt weinig terecht. Raadslid Anke Bakker is verbijsterd over de verontrustende cijfers over de herplant in de stad. Het college blijkt hopeloos achter te lopen met het vijfjarige kap- en herplantprogramma ‘Bomen’. Na een jaar blijken er van de 5722 nodige nieuwe bomen slechts 215 verwezenlijkt te zijn. Kap minder bomen, geef herplant hoge prioriteit en maak het bomenbeleid voor Amsterdammers transparant, stelt Anke Bakker. Het is een herkenbaar beeld op straat: een lege, verwaarloosde boomspiegel met daarin een boomstronk waar ooit een prachtige plataan, iep of populier stond. Ik kan verschillende straten in Amsterdam aanwijzen waar al langer dan drie jaar een afgezaagde stam staat. In hard tempo worden bomen in Amsterdam gekapt, maar de aanplant van nieuwe bomen blijft fors achter. Dit terwijl alle bomen in de stad hard nodig zijn voor de luchtkwaliteit, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Dit is niet het bomenbeleid dat we verwachten van een groen college. In de Amsterdamse bomenverordening is vastgelegd dat het kappen van een boom moet worden gecompenseerd met een nieuwe boom. En gelukkig maar, want op deze manier beschermen we het aantal bomen dat de stad rijk is. Amsterdam heeft ongeveer 300.000 bomen in haar beheer. In het programma ‘Bomen’ staan de bomen waarvan na onderzoek is vastgesteld dat ze een veiligheidsrisico vormen of in slechte gezondheid verkeren. Deze bomen worden gekapt en vervangen. De cijfers laten nu zien dat er wel duizenden bomen zijn gekapt, maar slechts een paar honderd zijn herplant. Nog geen 4% van de bomen is vervangen! En dan zijn er nog alle bomen die buiten dit programma voor herinrichting of woningbouw worden omgezaagd. Zo werd voor het Zuidasdok het astronomische aantal van 14.400 bomen gekapt. Door het gebrek aan openbare administratie is het volstrekt onduidelijk of en waar herplant is gerealiseerd. Voor 2019 was er zelfs nog geen uniform registratiesysteem bij de stadsdelen over kapaanvragen en opgelegde herplant, waardoor veel informatie mist. Stadsdeel Zuidoost kon zelfs geheel geen cijfers leveren. Nu is er een centrale registratie en dat is een flinke stap vooruit, maar nog altijd zijn plannen omtrent kap en herplant onnavolgbaar. Daarom pleit de Partij voor de Dieren al jaren voor een real-time bomenboekhouding waardoor duidelijk wordt wanneer en waar bomen worden gekapt en herplant. Op die manier kunnen ook omwonenden makkelijk zien welke bomen in hun buurt bedreigd worden met kap. Het college meldt dat de vertraging komt door een heel scala aan oorzaken, zoals benodigd bodemonderzoek, de Japanse Duizendknoop en door complicaties bij het optuigen van een goede uitvoeringsorganisatie. Opmerkelijk is dat deze obstakels niet eerder zijn gemeld aan de gemeenteraad en blijkbaar als een verrassing komen. De vertraging zal verergeren door het feit dat er jaarlijks opnieuw zo’n 2000-2500 bomen gekapt gaan worden. Het is rampzalig dat de gemeente de bomenkap totaal niet kan bijbenen met herplant. Bomen zonder monumentale status zijn nu nergens zeker van hun leven. Een boom staat gemiddeld slechts 43 jaar in Amsterdam. De Partij voor de Dieren wil dat bomen in Amsterdam een veel langere levensduur krijgen. Een kritischere blik bij het besluit tot kap is daartoe noodzakelijk. Ook al wordt er herplant: het duurt tientallen jaren voordat jonge aanplant dezelfde kwaliteiten heeft als een oude boom. Bij herinrichting zou het behoud van gezonde bomen dan ook een onbetwistbaar uitgangspunt van het ontwerp moeten zijn. En onzinnige bomenkap, zoals binnenkort voor een festivalterrein in het Noorderpark, zou onmogelijk moeten worden. Het college heeft beloofd groeiplaatsen bij herplant te verbeteren, zodat boomwortels meer ruimte krijgen. Daar zou ook bij bestaande bomen voor gezorgd moeten worden. En als het echt niet anders kan: oudere bomen kunnen ook behouden blijven door ze te verplaatsen. Alleen door minder te kappen en sneller te herplanten kunnen we de bomenpracht in Amsterdam op peil houden. Daar zou het college haast mee moeten maken. Lees ook: Schriftelijke vragen over de zeer tegen­val­lende cijfers over de herplant van bomen in Amsterdam

Vandaag is het Wereldproefdierendag. Alleen al in Nederland worden jaarlijks circa een half miljoen dierproeven uitgevoerd. De regering heeft weliswaar de mond vol van goede intenties om proefdiergebruik terug te dringen, maar het aantal van een half miljoen proefdieren blijft al jaren min of meer gelijk. De regering houdt krampachtig een verouderd en achterhaald onderzoekssysteem overeind. Covid-19 lijkt dit systeem uit die kramp te halen. Want we hebben haast. Wereldwijd zijn miljoenen mensen ziek, tienduizenden zijn overleden. Dankzij wereldwijde lockdownmaatregelen is de opmars van de ziekte afgeremd, maar niet gestopt. Om dat te doen is een vaccin tegen Covid-19 van levensbelang. Letterlijk. De race naar zo’n vaccin is in volle gang. Normaal kost het ontwikkelen van een vaccin zeker tien jaar, onder grote druk kan dat misschien in de helft van de tijd. Maar ook dat is te lang om een groot deel van de wereld in (gedeeltelijke) lockdown te houden. Om een vaccin tegen Covid-19 te ontwikkelen zijn daarom onorthodoxe maatregelen nodig. Één maatregel die genoemd wordt is het overslaan van de gebruikelijke dierproef. Normaal wordt een vaccin uitgebreid in dieren getest. Niet omdat de dierproef de betrouwbaarste manier zou zijn, maar simpelweg omdat dat altijd al gebeurde. Maar dierproeven kosten veel tijd, veel geld en geven lang niet altijd zekerheid over de te verwachte werking. Slechts 15 procent van alle dierproeven voor nieuwe medicijnen levert resultaat op voor mensen, concludeerden onderzoekers van RadboudUMC Nijmegen, UMC Utrecht en het Nederlands Hartinstituut twee jaar geleden. Honderdduizenden proefdieren lijden en sterven dus voor niets. Proefdieren blijken vaak te zeer van de mens te verschillen. De dierproef - in de zeventiende eeuw ontstaan en vanaf de negentiende tot nu breed ingezet in medisch-biologisch onderzoek - maakt gebruik van de overeenkomsten tussen mensen en dieren. De medisch onderzoekers waren daarbij niet geïnteresseerd in de proefdieren zelf, maar gebruikten het proefdier als een modelsysteem voor de mens. De bloedsomloop of de anatomie van zoogdieren heeft inderdaad veel overeenkomsten. Het proefdier werd beschouwd en onderzocht als minimensje en de resultaten werden vertaald naar de mens. Maar in die vertaling gaat het heel vaak mis. Begrijpelijk: want de steeds diepgaandere kennis van genetica en celbiologie laat namelijk, naast alle overeenkomsten, ook steeds meer grote verschillen zien tussen dieren en mensen. En daarmee wordt steeds meer duidelijk dat het systeem waarbij we een dier kunstmatig ziek maken, om vervolgens het genezingsproces te onderzoeken, weinig zegt of ook mensen daar beter van kunnen worden. Anders dan in financiële zin. Geld dat aan zinloze dierproeven wordt besteed, kan niet besteed worden aan proefdiervrij onderzoek, ook al worden juist daar steeds betere resultaten mee bereikt. Veel onderzoekers snakken naar betere modelsystemen. En die zijn er ook. Door gebruik te maken van de vele mogelijkheden uit de computertechnologie in combinatie met het kweken van cellen en organen in het laboratorium bijvoorbeeld. Of door gebruik te maken van restmateriaal uit de operatiekamer van het ziekenhuis. Menselijk weefsel vertelt ons véél meer over bijvoorbeeld de werking van medicijnen in de mens dan proefdieren ooit zullen doen. Maar politieke molens malen langzaam en veel politici hebben weinig kennis van de vele beperkingen van proefdierenonderzoek. De angst voor het nieuwe overheerst. En dus gebeurt er weinig: proefdieronderzoek blijft de heilige graal voor Den Haag, hoe ondeugdelijk het ook is volgens de onderzoekers zelf. Proefdieronderzoek in Nederland is ook anno 2020 muurvast verankerd in de zeventiende eeuw. Deze week nog werd bekend dat Java-apen in het BPRC in Rijswijk besmet zullen worden met het Covid-19-virus en zullen worden ingespoten met experimentele vaccins. Omdat Java-apen op een soortgelijke manier kunnen lijden aan Covid-19 als mensen, wat weinig tot niets zegt over de kansen op genezing van het virus. Een valse geruststelling dat proefdieronderzoek ons versneld uit de lockdown zou kunnen halen, waarvoor geen enkele aanwijzing bestaat. BPRC-onderzoekers proberen hun imago te verbeteren door goedkoop mee te liften op alle aandacht die er is voor het coronavirus en de hunkering naar een vaccin, maar het enige dat vooralsnog vaststaat is dat in dit onderzoek Java-apen ernstig zullen lijden, zonder enige garantie dat dat lijden enige verlichting zal brengen voor huidige of toekomstige Covid-19-patiënten. Als we de ontwikkeling van onze kennis van ziekte en gezondheid niet langer willen laten remmen door dierproeven, moet de overheid andere keuzes durven maken. De overheid steekt elk jaar vele honderden miljoenen euro’s subsidie in onderzoek met proefdieren. Minder dan één procent van het onderzoeksbudget gaat naar nieuwe onderzoeksmodellen zonder proefdieren. Dat moet anders. Hoe? Door een percentage van het proefdierenbudget versneld over te hevelen naar proefdiervrij onderzoek. Op die manier krijgt het proefdiervrije onderzoek elk jaar opnieuw een flinke ‘boost’ van vele miljoenen, waardoor er echt geïnvesteerd kan worden in innovatieve technieken zonder proefdieren en met betere resultaten. De ontwikkeling van een vaccin tegen corona kan een belangrijke testcase zijn. Bij die ontwikkeling kunnen innovatieve onderzoeksmethoden zonder proefdieren breed worden inzet. Dat scheelt vooral veel tijd. Onderzoekers die apetrots melden dat ze dieren gaan besmetten voor het algemeen belang, dienen vooral hun achterhaalde eigenbelang. Laten we deze crisis als keerpunt gebruiken, juist omdat we haast hebben. Frank Wassenberg Lees hier de Kamervragen die Frank Wassenberg heeft gesteld over het onderzoek met apen voor de ontwik­keling van een vaccin tegen COVID-19.

Felle nieuwe ledlampen in Mariahoeve houden bewoners ‘s nachts uit hun slaap. Zowel bewoners als de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de hinder van de lampen voor dieren. Raadslid Robin Smit (Partij voor de Dieren) roept de gemeente op de felle lampen te dimmen. Klachten bij bewoners De klachten zijn ontstaan na goedbedoelde maatregelen om energie te besparen. Zo zijn veel galerijen voorzien van ledverlichting. De gekozen verlichting is echter bijzonder fel en straalt breed uit. Bewoners geven aan hun woonkamers ‘s avonds niet meer verduisterd te krijgen. Ook verstoort de felle verlichting hun nachtrust. Lichten dimmen De Partij voor de Dieren roept daarom op om onnodige verlichting weg te halen, te vervangen door minder felle lampen of te voorzien van bewegingssensoren. Ook vraagt de partij de wethouder om in gesprek te gaan met beheerders in de wijk om verlichting op privéterreinen aan te pakken. Raadslid Smit: ‘Het is een kleine moeite om lichten wat te dimmen. Zo maken we Mariahoeve leefbaarder en besparen ook nog energie.’ Effect op natuur Ook dieren kunnen hinder ondervinden van felle verlichting. Vleermuizen, bijvoorbeeld, mijden gebieden die fel verlicht zijn. Dit kan zorgen dat deze beschermde diersoorten uit de groene wijk verdwijnen. Smit: ‘We moeten dieren niet uit groene wijken als Mariahoeve jagen met felle schijnwerpers.’

De gemeente Arnhem heeft het nieuwe bomenplan vastgesteld tijdens de raadsvergadering van 19 februari. Door dit plan zouden bomen in Arnhem veel beter beschermd kunnen worden. Helaas is door een amendement van VVD, D66, Arnhem Centraal en de Arnhemse Ouderenpartij een heleboel van die bescherming weggevallen. Eigenaren van percelen van minder dan 1000 m2 vallen niet onder de nieuwe beleidsregels voor bomenkap. Ook zijn we niet tevreden dat het moratorium op bomenkap al is vervallen met het vaststellen van dit bomenplan. Het is immers een visiedocument. Weliswaar een stap in de goede richting, maar het moet nog op veel punten worden uitgewerkt voordat er duidelijkheid is over de beschermde status van veel bomen en voordat voor iedereen duidelijk is wat de situatie is. Een motie van ons om het moratorium voorlopig te handhaven heeft het niet gehaald. Wel zijn twee van onze amendementen aangenomen die het bomenplan sterker maken. Zo komt er meer nadruk op de ecologie van het bomenbeleid en moet de gemeente de komende 3 jaar zorgen voor minstens 2% toename van het boomoppervlak in heel Arnhem. In wijken waar het aantal bomen voorheen is afgenomen, moet dat 5% zijn. Een winstpunt dat we al eerder, op 12 februari binnen haalden: de gemeente Arnhem heeft grond in bezit die verpacht wordt aan boeren. Dankzij een aangekondigde motie heeft de wethouder aan Leo de Groot toegezegd om de mogelijkheden te gaan verkennen voor het gebruiken van verpachte landbouwgrond van de gemeente voor aanplant van nieuw bos. Met elk pachtcontract dat vrijvalt kan de gemeente dan, stap voor stap, zorgen voor meer bomen in Arnhem.

Garnalenvissers hebben de afgelopen jaren veel meer gevist in de Waddenzee dan volgens hun vergunning mocht, blijkt uit onderzoek van de NOS. Adequate controle en dus ook boetes bleven uit. “Het Waddengebied is een van de meest waardevolle en kwetsbare natuurgebieden met zelfs een UNESCO Werelderfgoed status. Helaas blijkt nu dat er in de praktijk gewoon ongelimiteerd gevist kan worden. Dit kabinet beschermt de natuur alleen op papier. Tijd voor echte maatregelen”, zegt Frank Wassenberg, die Kamervragen heeft gesteld. Onderzoek wijst uit dat het Waddengebied een van de meest intensief beviste gebieden ter wereld is. In 2015 maakte de overheid afspraken met de garnalenvissers om minder te vissen. Nu blijkt dat deze afspraken massaal niet nagekomen worden. Het systeem waarmee gecontroleerd moest worden hoeveel uren er worden gevist, blijkt ook nog eens niet te werken. “In plaats van boetes uit te delen en vergunningen af te nemen, wordt er een oogje dichtgeknepen. Door jarenlange bezuinigingen op de NVWA is het toezicht op de visserij volledig uitgekleed. De vissers mochten zichzelf controleren – maar zij zijn vanuit financieel oogpunt vooral gebaat bij zoveel mogelijk vissen. Dat is vragen om problemen, en de natuur is daarvan de dupe”, aldus Wassenberg. De garnalenvisserij is een bedreiging voor het zeeleven omdat er met een net over de zeebodem wordt gesleept. Hierdoor wordt de bodem van de zee beschadigd, waardoor de leefomgeving van bodemdieren zoals mosselen verdwijnt. Bovendien sleuren de sleepnetten niet alleen garnalen mee, maar ook veel ander zeeleven. Hiervan gaat een groot deel dood weer overboord. Zeereservaten De Partij voor de Dieren pleit voor het instellen van beschermde zeereservaten waar niet gevist mag worden, zodat de natuur kan herstellen. Daar is bovendien makkelijker toezicht op te houden, want alle schepen hebben sinds enkele jaren verplicht een systeem aan boord waarmee hun positie te achterhalen valt. Wanneer een schip zich illegaal in een beschermd natuurgebied bevindt, volgt een boete. Wanneer iemand zich stelselmatig niet aan de regels houdt, wordt zijn visvergunning ingenomen. Net als met verkeersovertredingen. Warme sanering Het afsluiten van gebieden betekent automatisch minder visserij. De Partij voor de Dieren pleit daarom al jaren voor een warme sanering van de visserijsector. Ook een onafhankelijke adviescommissie schreef eind vorig jaar aan de minister dat de overheid individuele vissers moet helpen met het beëindigen van hun visserij-activiteiten. “Helaas heeft de overheid jarenlang illegaal visvergunning na visvergunning uitgedeeld, zonder rekening te houden met de draagkracht van de zee. Hierdoor is de sector volledig uit zijn voegen gegroeid. Nu moeten vissers uitgekocht worden. Dat is volledig te wijten aan het kortetermijndenken van de opeenvolgende kabinetten”, aldus Wassenberg.

Ouwehand sloot een levendig 29ste partijcongres af met een speech waarin ze haar aankondiging deed. Het kwam Ouwehand op een staande ovatie te staan. Kijk haar speech hier terug. Op het met 900 leden meest drukbezochte congres ooit, op zondag 26 janauri in de RAI in Amsterdam, werd afscheid genomen van Marianne Thieme die in oktober stopte als partijleider en fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Thieme, oprichter en sinds 2002 partijleider, riep in haar speech op de focus te houden op de idealen van de partij. Marianne's speech is hier terug te kijken. Op het congres werd het royement van Sebastiaan Wolswinkel toegelicht door het partijbestuur en besproken met de leden. Vervolgens werd het hoofdstuk in het huishoudelijk reglement over het partijbestuur vastgesteld, evenals de begroting voor dit jaar. Ouwehand benadrukte in haar slotwoord de successen van de Partij voor de Dieren van de afgelopen tijd, waaronder de groeiende steun voor een vuurwerkverbod, voor krimp van de veestapel en van de luchtvaart, en het groeiende verzet tegen vrijhandelsdeals. Tevens blikte ze vooruit. Ouwehand: "Het beschermen van het kwetsbaarste, van niet-soortgenoten, waar ons uitgangspunt altijd ligt, zorgt er uiteindelijk ook voor dat ook het leven voor mensen zo veel fijner wordt. Maar het is wel heel hard nodig om die visie uit te dragen en er samen met jullie voor te werken. Want de wereld staat in brand. De tijd is nu.” Bij de aankomende verkiezingen zal voor het eerst de lijst niet door Marianne Thieme aangevoerd worden.