We zouden inmiddels beter moeten weten. Na zeker 30 jaar “visieloze knutselpolitiek van het CDA en de VVD en de boerenlobby “ (Marjan Slob, Volkskrant 20 oktober 2019), is dat beleid onhoudbaar geworden. de natuur hebben we te lang willens en wetens genegeerd. Maar de uitspraak van de Raad van State verplicht ons nu de binnenlandse stikstof-emissie met zo’n 50% te reduceren. En alleen als we er eerst en slagen de stikstofdepositie daadwerkelijk te doen dalen, ontstaat er ook weer ruimte voor andere economische ontwikkelingen, zoals de woningbouw. Maar vooralsnog blijven we zwabberen en dweilen, terwijl de kraan wagenwijd open blijft staan. Het wordt tijd, nee noodzakelijk, om nu ook de kraan dicht te gaan draaien.
Het provinciebestuur in Brabant zag deze situatie al eerderaankomen. In juli 2017 besloot het provinciebestuur, toen nog met de SP in de coalitie, om serieus vaart te maken met een beperking van de stikstof-uitstoot. En ondanks een flink pakket aan compensatie mogelijkheden, ging dat ook toen niet zonder slag of stoot. Ook toen waren er politieke partijen die alleen het boerenbelang zagen en vast wilden houden aan het oude beleid. Liever deelden zij nog wat extra dweilen uit, dan het probleem bij de bron aan te pakken.
De uitspraak van de Raad van State, die de in feite de noodzaak van de maatregelen van de provincie legitimeert, zou hen echter nu tot inkeer hebben moeten brengen. Het CDA zou zich, nu het weer zitting heeft genomen in het Brabantse provinciebestuur, eens kunnen ontdoen van de enorme boterberg op het hoofd. Maar dat blijkt niet het geval, men wenst het hoofd nogmaals te stoten. Hun “eisen voor Brabants landbouwbeleid” die afgelopen vrijdag naar buiten kwamen, getuigen daarvan. Het zijn oude voorstellen, meer van hetzelfde, waaruit blijkt dat men stijfkoppig volhard in de inmiddels achterhaalde knutselpolitiek. Weer wordt ingezet op vertraging, uitstel en het versoepelen van regels en normering.
Het lijkt er op dat deze zelfverklaarde boerenpartij nog volop ruimte ziet om onze natuur verder te belasten met stikstof. Maar dan heeft men de uitspraak van de Raad van State misbegrepen. Er is eenvoudig geen onderhandelingsruimte meer. En dus zeker geen ruimte voor de theoretische-, niet-gebruikte of latente-ruimte in de eerder verleende vergunningen. Het is immers het deel van de stikstof-emissie waarvoor wel een vergunning is afgegeven, maar die nog niet daadwerkelijk plaatsvindt. Het is de ruimte waardoor de natuur op dit moment dus nog niet belast wordt. Het beschikbaar houden van die ruimte zou de “stikstof-kraan” alleen maar verder opendraaien en nog meer vragen van hen die moeten blijven zwabberen en dweilen.
Voor een daadwerkelijke daling van de emissie, ontkomen we dus niet aan stringentere maatregelen. Met alleen de theoretische of “papieren” ruimte helpen we de natuur helemaal niets. Het gaat juist om het terugdringen van de emissieruimte in een vergunning die al wel in gebruik is. Een eis, zoals het CDA dat nu stelt aan het eigen provinciebestuur, dat boeren hun “latente ruimte” mogen behouden, zal de toets van de Raad van State niet overleven. Maar triester, het zal onze natuur verder decimeren.
Als SP staan we voor maatregelen die ook effect hebben, waarbij we erkennen dat de ontstane situatie niet aan de individuele boeren te wijten is. We zullen ruimhartig moeten uitkopen en afkopen en vervolgens niet de aldus verkregen ruimte meteen weer allemaal in andere vervuilende activiteiten inzetten. Wat de SP betreft draaien we de kraan zover mogelijk dicht, zodat we ook niet meer hoeven te dweilen. Dat dat een stuk efficiënter is, kan iedereen met een beetje boerenverstand zelf bedenken.
Henri Swinkels
SP Lid Provinciale Staten Noord-Brabant
Frank Futselaar
SP lid Tweede Kamer
