Poliflw

Door de hele toeslagellende bij de kinderopvang is het basisinkomen in een stroomversnelling gekomen. Tot voor kort was het idee dat het basisinkomen - ook wel gratis geld voor iedereen genoemd – onbetaalbaar is. Experimenten in het buitenland leken ook niet altijd bemoedigend. De arbeidsparticipatie zou afnemen zoals een voorlopige uitkomst bij het experiment in Finland. Daar wordt dan echter niet bij vermeld dat mensen zich wel veel gelukkiger voelden.

Het basisinkomen gaat over vrijheid en bestaanszekerheid. Je hoeft nooit meer bang te zijn dat je geen geld krijgt of om wat voor reden gekort gaat worden in je uitkering. Dat geeft een stuk minder stress en draagt bij aan je welbevinden. En alles wat je eventueel bijverdient mag je houden. Daardoor ontstaat er ook geen armoedeval. Het zorgt ook voor minder afhankelijkheid van de werkgever.

Maar hoe kan dat ooit betaald worden? Is dat geen utopie? Zeker niet. Met name als mem uitgaat van een vast bedrag per persoon + een vast bedrag voor het huishouden. Daarvoor komen dan wel alle toeslagen en uitkeringen te vervallen en zouden alleen de heel hoge inkomensgroepen iets meer belasting moeten betalen. Zie voor een meer technische uitwerking de site www.basisinkomen.nl Bij deze berekeningen is dan nog niet eens meegerekend wat dit voor besparing aan zorgkosten oplevert.

Het huidige systeem loopt op zijn eind. De staatssecretarissen bij de belastingsdienst hebben nu al de opdracht om naar andere systemen te kijken. Dit is hét moment om het basisinkomen te propageren. Op de bijeenkomst van 15 februari jl. over het basisinkomen bleek dat de Jonge Democraten hier ook al actief mee bezig zijn evenals de PvdA. Zelfs de VVD begint er wat voor te voelen omdat veel van de regeldruk zal verdwijnen. Helaas lijkt GroenLinks zich nog wat afwachtend op te stellen. Afgezien van enkele experimenten met regelarme bijstand lijkt er toch wat koudwatervrees te zijn bij GroenLinks om zich duidelijk te profileren als voorstander voor het basisinkomen. Op het komende congres van 14 maart is er wel een aparte sessie over het basisinkomen. Het is de moeite waard om die bij te wonen!

Hoewel de echte najaarsstormen nog moeten komen, was het politiek een stormachtig jaar. Twee afsplitsingen, de val van het college en wijzelf hadden nogal wat personele wisselingen. Met de vorming van een nieuw coalitieakkoord hopen we nu in rustiger vaarwater te zijn gekomen. Het tijdstip van deze Algemene Beschouwingen is bijzonder omdat het de nieuwe coalitievorming doorkruist. Via diverse media heeft GroenLinks al laten weten dat wij blij zijn deel te gaan nemen aan het nieuwe akkoord met bereikte punten op het gebied van duurzaamheid, schoon vervoer en aandacht voor groen.

Ook de ideeënmarkt leverde wel zeven ideeën voor meer groen! Niet allen zijn te honoreren. Enthousiast zijn we over het idee “Groen Waterrijk”. Een voorstel voor meer groen in Saendelft dat qua groen slecht is bedeeld en dat gedragen wordt door een hechte werkgroep en dat ook de cohesie kan bevorderen. Samen met de VVD dienen wij daar een motie voor in. Ook dienen we samen met het CDA een motie in voor bloeiende braakliggende terreinen en samen met ROSA een motie voor een hondenuitrenplaats in de Russische buurt.

Goed dat er zoveel aandacht is voor groen. Want tenslotte willen wij een aangename en gezonde stad zijn om in te verblijven. Het is moeilijk als we zien hoeveel bomen er verdwijnen. Wij kijken dan ook met spanning uit naar het nieuwe bomenbeleidsplan dat er hopelijk snel komt. En wij vinden het wel erg schraperig dat de thematuinen in het Darwinpark niet meer onderhouden kunnen worden terwijl ze juist vorig jaar zijn opgeknapt….Samen met ROSA komen we daarvoor met een motie.

De opzet van de ideeënmarkt was prima, jammer alleen dat we steeds te moesten benadrukken dat er eigenlijk nergens geld voor is….Misschien is het een idee om een volgende keer een reservepotje aan te houden voor de beste (kleinschalige) ideeën. Gebrek aan financiën is extra lastig uit te leggen als het bekend is dat er bij het rijk veel geld blijft liggen. Als raad hebben wij ook te maken met steeds schommelende bedragen van het rijk wat evenwichtig begroten bijna onmogelijk maakt. Samen met de VNG moeten de gemeenten druk blijven uitoefenen in Den Haag voor een stabielere koers.

Den Haag zal ook de portemonnee moeten trekken voor tekorten bij Jeugdzorg, daklozenopvang en het verminderen van lerarentekorten om maar wat te noemen. Natuurlijk moeten de benodigde gelden naar Jeugdzorg gaan. Er worden ook goede stappen gemaakt worden om de kosten te beperken. Feit blijft dat er heel weinig geld over is voor extra leerkrachten, voor inburgering, voor daklozen en Veilig Thuis.

Extra leerkrachten zijn hard nodig om de kwaliteit van het onderwijs op peil te houden. Wij vinden het ongewenst dat er ouders voor de klas staan. Het rijk zal echt over de brug moeten komen, gemeentes kunnen slechts noodmaatregelen nemen, waarbij wij het betreuren dat gemeenten proberen om leerkrachten van elkaar af te troggelen.

Het aantal daklozen dat opvang nodig heeft stijgt opzienbarend, met name in de grote steden. Voor Zaanstad kennen wij de precieze cijfers niet eens. Wij vinden dat Zaanstad hier beter op moet monitoren en vooral moet inzetten op preventie. Het kan toch niet dat er in de winter mensen buiten moeten slapen. Samen met de SP komen wij hierover met een motie.

Wij kennen allemaal het goede werk dat “De Sluis” doet. De betaalde krachten van “De Sluis” zullen extra hard nodig zijn voor het uitvoeren van de nieuwe inburgeringswet die per 1 januari 2021 naar de gemeenten gaat. Maar daar moeten ze dan wel toe in staat gesteld worden. Wij hebben begrepen dat met de huidige subsidie ze het komende jaar niet kunnen uitzingen. Samen met fractie Hotaman komen we hierover met een motie.

Hoe staat het in dit verband met de mogelijkheden voor opvang van asielzoekers en daklozen in het voormalige UWV gebouw? Daar horen wij al tijden niets meer over, terwijl dit gebouw daar uiterst geschikt voor is.

Zaanstad wil voor al onze bewoners een veilige en duurzame stad zijn. Klimaatadaptief veilig en sociaal veilig. Voor dat laatste aspect zijn de buurthuizen van essentieel belang. Zij vormen een centrum voor cohesie, voor cultuur, voor vermindering van eenzaamheid en vaak als thuisbasis voor de sociale wijkteams. Het voortbestaan van veel buurthuizen is echter wankel, het hebben van een betaalde beheerder speelt daarin een grote rol. Daarover willen wij graag het gesprek aangaan.

Ik kom tot een afronding. GroenLinks is aan een nieuwe periode begonnen, waarbij wij ons blijvend zullen inzetten voor een groen , schoon en sociaal waardig bestaan voor al onze inwoners!

Op zaterdag 26 oktober hebben de leden van GroenLinks in een ALV deelname aan het college van Zaanstad, als ook de voordracht van Wessel Breunesse als kandidaat wethouder, ondersteund.

GroenLinks Zaanstad sluit samen met zes andere partijen een nieuw coalitieakkoord voor Zaanstad. De partijen zijn met elkaar het gesprek aangegaan nadat het college haar meerderheid in de gemeenteraad verloor. Het nieuwe akkoord kent een aantal belangrijke punten voor GroenLinks op het gebied van groen, schoon vervoer, de fiets, duurzaamheid en wonen. Ook levert GroenLinks een kandidaat voor de portefeuilles “Ruimtelijke Ontwikkeling, Natuur en Landschap, Milieu en Klimaatadaptatie”: Wessel Breunesse.

Over Wessel Breunesse: Wessel Breunesse (40 jaar) werkt op dit moment als bestuursadviseur bij de gemeente Haarlem. Daarvoor was hij werkzaam als bestuurder en onderhandelaar bij vakbond CNV. Breunesse is sinds 1997 lid van GroenLinks en op verschillende manieren actief geweest voor die partij. Van 2002 tot 2010 was hij raadslid en fractievoorzitter in het Amsterdamse stadsdeel Bos en Lommer. Binnen GroenLinks Zaanstad is hij sinds 2013 actief binnen het bestuur en de fractie, waardoor hij goed bekend is met de Zaanse politiek. Samen met zijn vrouw en twee kinderen woont hij in ’t Kalf.

Wessel Breunesse: “De stad groeit. Er is een enorme behoefte aan betaalbare woningen. Tegelijkertijd liggen er enorme kansen om wijken duurzaam, groen en klimaatbestendig te maken. Ik heb er ontzettend veel zin in om hier samen met de andere partijen en de stad aan te gaan werken.”

GroenLinks Zaanstad is blij met de voordracht. Omdat hij de Zaanstreek en haar politiek goed kent, ervaren is met het werken in een complexe bestuurlijke omgeving en geruime tijd actief is voor de partij.

Coalitie akkoord: Duurzaam, schoon en groen

Er zijn 7 partijen die een coalitieakkoord sluiten (GroenLinks, D66, PvdA, CDA, ChristenUnie, VVD en Rosa). Daarnaast hebben de SP en Democratisch Zaanstad op een aantal onderwerpen een inbreng gegeven. GroenLinks Zaanstad is tevreden met het proces en de uitkomst. Een aantal voor GroenLinks belangrijke punten worden toegevoegd aan het coalitie akkoord, zoals de fietscoördinator, schoon vervoer en een Zaanse groennorm.

Fractievoorzitter Romkje Mathkor: “We hebben intensief met de andere partijen gesproken en voelden veel steun om Zaanstad voor te bereiden op een duurzame toekomst. Ruim baan voor de fietser, betere plannen voor schoon vervoer, en genoeg groen in de buurt voor iedereen.”

Maandagavond 8 juli vond er een extra raadsvergadering plaats over de bestuurlijke situatie die ontstaan is nadat twee VVD-raadsleden uit de fractie werden gezet en kort daarop de VVD-wethouders hun ontslag indienden. Dientengevolge heeft de coalitie geen meerderheid meer. Hoe GroenLinks hierover denkt en hoe wij verder zouden willen gaan is hieronder te lezen in de constructieve bijdrage zoals deze tijdens de raadsvergadering werd uitgesproken door onze fractievoorzitter Paul Laport.

"Ongelooflijk, wat een puinhoop heeft de grootste winnaar van de verkiezingen van 2018 ervan gemaakt. De VVD verkeert nu al wekenlang in een crisis en dat straalt negatief af op de gehele Zaanse politiek.

Het zou de VVD sieren om nu bescheidenheid te betrachten, grote bescheidenheid. Ze hebben een slecht track-record opgebouwd de afgelopen jaren. Volgens mij moet de partij nu eerst bij zichzelf te rade gaan en orde op zaken stellen. Van het artikel dat vandaag in het NH Dagblad staat, werd ik ook niet erg vrolijk. Het modder gooien is nog altijd niet gestopt, en ondertussen praat de partij – getuige een artikel van afgelopen zaterdag - alweer over meebesturen.

Deze politieke crisis heeft tot gevolg dat ook andere politieke partijen overuren draaien. Wij zijn het afgelopen weekend in breed verband bij elkaar geweest en hebben met fractie en bestuur besproken hoe wij als GroenLinks het beste kunnen acteren op dit moment.

De afgelopen dagen zagen we heel uiteenlopende moties en voorstellen voorbij komen.

Het zou misschien chic zijn om helemaal opnieuw te beginnen, maar wij denken dat dat voor Zaanstad niet de beste oplossing is. Het is, mede vanwege de onzekere financiële situatie, niet goed voor de stad als er lange tijd geen regie wordt gevoerd. En bovendien denken wij dat het aantal opties voor een nieuw college tamelijk beperkt is.

Wij begrijpen in dat licht het voorstel van de overblijvende coalitiepartijen om het voortouw te mogen nemen.

Natuurlijk zal GroenLinks zich constructief opstellen. Wij vinden het van belang dat vóór eventuele nieuwe onderhandelingen aan álle partijen zeer helder inzicht wordt gegeven in de financiële toestand op dit moment. Tijdens eventuele nieuwe gesprekken, vinden wij het logisch dat ook het aantal fte’s en de portefeuilleverdeling opnieuw ter sprake komen.

Wanneer GroenLinks gevraagd wordt om aan te schuiven, zullen wij deze onderwerpen dus ter sprake brengen. En vanzelfsprekend zullen wij daarnaast nog een aantal duidelijke GL-accenten willen zetten."

Het leek wel een feestje. De stemming aan het einde van de behandeling van de Voorjaarsnota. Maar liefst tien voorstellen van GroenLinks werden aangenomen. Wat maar weer eens aantoont dat je ook als oppositiepartij behoorlijk veel invloed kunt hebben op het bestuur van de stad!

Het was een merkwaardige vergadering. In de VVD-fractie is grote onenigheid en dat zorgt voor spanning in de gehele raad, terwijl de sfeer bij ons juist uitstekend is. Zeventien moties en amendementen hadden we de afgelopen weken ingediend om het beleid van dit college een meer groener én linkser gezicht te geven. Van tevoren hadden we niet verwacht dat maar liefst tien van de voorstellen zouden worden aangenomen. Romkje trommelde enthousiast op haar bankje toen het amendement Armoede-opgave werd aangenomen, Hildr was blij dat haar ‘Digibeten’-motie het haalde, Jan straalde omdat de door hem opgestelde motie voor een droogteplan werd aanvaard, en Paul was vooral supertrots op het totale eindresultaat. In vogelvlucht hieronder de aangenomen moties.

Groen Er blijft geld gereserveerd voor de herplant van bomen en er zal ook gewerkt worden aan een beter maaibeleid dat de biodiversiteit stimuleert. De gemeente zal bovendien een droogteplan ontwikkelen om de stad beter voor te bereiden op klimaatveranderingen.

Duurzaamheid De motie Fiets naar je werk kreeg voldoende steun, net als de motie om het autodelen in Zaanstad te stimuleren. CO2 wordt weer opgenomen in de jaarstukken als indicator, zodat beter kan worden gestuurd op het terugdringen van de CO2-uitstoot. Zaanstad zal ook maatregelen treffen om duurzaam toerisme te bevorderen.

Diverse Om het funderingsherstel te versnellen, zal er gekeken worden naar de inzet van wisselwoningen. De gemeente zal informatie blijven delen via de huis-aan-huisbladen (Zaanstad ook voor digibeten) en de bezuiniging op armoede van 380 duizend euro zal ongedaan worden. Vooral over dat laatste zijn we zeer tevreden, want in Zaanstad groeit maar liefst één op de zeven kinderen op in armoede. Wij vinden dat onacceptabel.

Schiphol wil groeien. Dit jaar zal de teller al komen te staan op 500.000 vliegbewegingen, maar dat is bllijkbaar niet genoeg voor de luchthaven. Ze willen meer, nog meer. Gelukkig is er een groeiend aantal mensen in Nederland die dat niet meer willen, die zich zorgen maken over het effect van de luchtvaart op de klimaatverandering, over de toekomst van hun (klein)kinderen en die deze zorgen ook uitspreken. 

Voor bewoners rondom de luchthaven komt er nog iets anders bij. Zij ondervinden steeds meer geluidsoverlast en dat geldt niet alleen voor de mensen die pal naast de Zwanenburg- of Polderbaan wonen, maar dat geldt zeker ook voor de mensen die verderop wonen, in Amstelveen, Uithoorn, Castricum en voor heel veel inwoners van Zaanstad, met name de inwoners van Assendelft en Krommenie. Naast de geluidsoverlast maken deze mensen zich ook grote zorgen over de enorme gezondsheidsrisico’s, door de uitstoot van (ultra)fijnstof.Voor GroenLinks is de maat dan ook echt vol. De groei van Schiphol, de groei van de luchtvaart in het algemeen, moet stoppen! Op landelijk niveau zet ons Tweede-Kamerlid Suzanne Krὄger zich daar geweldig voor in, maar ook op lokaal niveau kunnen wij veel doen. Natuurlijk kan de gemeente Zaanstad de groei van Schiphol in haar eentje niet beteugelen. Maar de gemeente is een belangrijke speler in de diverse gremia rondom Schiphol en moet daar een voortrekkersrol in gaan spelen om te voorkomen dat Schiphol verder groeit. Tijdens het agenda initiatief in april over dit onderwerp, bemerkten wij tot ons groot genoegen dat hiervoor binnen de gemeenteraad veel steun was. Afgelopen week dienden wij dan ook samen met ROSA, SP, PvdD, D66, PvdA en CU een motie in om te bepleiten dat de gemeente Zaanstad haar verantwoordelijkheid neemt en in de diverse gremia zal bepleiten dat Schiphol tot minstens 2023 niet verder groeit, dat de nachtvluchten zullen worden afgeschaft, met andere partners binnen het BRS (Bestuurlijke Regio Schiphol) zal kijken hoe het aantal goedkope vakantievluchten beperkt kan worden en te promoten dat bestemmingen binnen 750km per trein kunnen worden afgelegd.

Deze motie werd afgelopen week in de raadsvergadering behandeld. Met uitzondering van de “usual suspects”, PVV, POV,DZ en VVD, die nog met een aantal tegensputteringen kwamen, werd de motie door een meerderheid aangenomen.

GroenLinks Zaanstad voelt zich hierdoor zeer gesteund. Wij zullen de komende jaren er dan ook zeker op toezien dat de gemeente Zaanstad zich aan deze afspraken zal houden. Wij zeggen daarom ook “to be continued’!

Het is lang stil gebleven rond Schiphol. Figuurlijk gesproken dan want de geluidsoverlast is sterker toegenomen dan het aantal vliegbewegingen. Gelukkig ontstaat er nu meer tegenstand. Niet alleen door de toegenomen geluidsoverlast, maar ook door de toenemende zorg over de gezondheid van alle omwonenden en werknemers bij Schiphol. We weten al dat fijnstof het leven bekort van mensen die rond Schiphol wonen en werken; naar ultra fijnstof wordt nog steeds onderzoek gedaan. Maar bekend is wel dat dit ultra fijnstof uit hele kleine deeltjes bestaat die meer dan fijnstof ook in de hersenen kunnen doordringen. Inmiddels is gemeten dat ook taxiënde vliegtuigen (ultra) fijnstof produceren.

En dan hebben we het nog niet eens over de urgentie van CO2– reductie en de schadelijke effecten van slaapverstoring door nachtvluchten. Bovendien heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid diverse keren verklaard dat de veiligheid van Schiphol nu al in het geding is, laat staan bij uitbreiding.

Zoals gezegd, gelukkig ontstaat er steeds meer verzet van gemeentes en omwonenden tegen verdere uitbreiding van Schiphol. Dit is ook nodig want er wordt op dit moment aan de Alderstafel onderhandeld over hoe het tot 2030 verder met de luchtvaart moet terwijl ze nu al zitten aan de afgesproken grens van 500.000 vliegbewegingen tot 2020. Onderhandelingen met de ORS (Omgevings Raad Schiphol) zijn nog met een maand uitgesteld omdat ze nog niet tot overeenstemming kunnen komen. Als ze er uiteindelijk niet uitkomen, dan beslist het kabinet. En dat met een VVD minister die over de luchtvaart gaat.

Er wordt vaak beweerd dat uitbreiding van Schiphol goed zou zijn voor de economie, maar al die goedkope budgetvluchten dragen daar nauwelijks iets aan bij, terwijl ze wel onze lucht en ons milieu vervuilen. En het is vooral flexibele werkgelegenheid die Schiphol verschaft. Om tot een duurzame luchthaven te komen, dient vliegen beprijsd te worden naar de schade die ze veroorzaken. Dan is het uit met de pretvluchten. In dit opzicht stelt die 7 Euro vliegtaks helemaal niets voor. En natuurlijk moet het internationaal treinverkeer bevorderd en goedkoper gemaakt worden, maar dat zal nog enige tijd in beslag nemen.

Hoe staan de zaken er nu voor in Zaanstad? Daar hoorden we tot voor kort ook niet zoveel van. GroenLinks heeft in 2017 een agenda-initiatief ingediend (samen met de Volkstem en de ChristenUnie), dat is uitgemond in een motie dat Schiphol zich aan zijn afspraken moet houden en dat onze wethouder dat standpunt moet uitdragen in alle organen. Omdat het heel lang duurde dat die weer bij elkaar kwamen, is er in de tussentijd niet veel gebeurd. Alleen was tot onze verbazing in de Begroting niets over het aantal door Schiphol gehinderden  vermeld. Dat is door een motie van onze hand inmiddels gerepareerd.  En ook in de Regioraad is een beleidsstuk dat domweg de groei van Schiphol als vaststaand feit  aangaf door ons toedoen aangepast.

Maar in de komende tijd gaat het er echt op aankomen! Belangrijk dat we wethouder Krieger op de voet blijven volgen en de overlast van Schiphol ook in de raad aan de orde stellen. En ere wie ere toekomt: Winnie de Wit heeft in een gesprek met de Raad dit weer op de agenda gezet  en een positieve respons gekregen.  Ik voel me nu niet helemaal alleen meer als een roepende in de woestijn. Mooi begin van het nieuwe jaar als de Raad nu in actie komt!

Romkje Mathkor

De afgelopen weken was een hectische periode. Namens GroenLinks onderhandelden Wessel Breunesse en fractievoorzitter Paul Laport met andere partijen over de coalitievorming. Het ene moment waren we de meest geliefde partner van de VVD, het volgende moment kregen we een lading kritiek over ons heen van diezelfde partij. Hoewel er teveel is gebeurd om even kort samen te vatten, hieronder toch een feitenrelaas vanuit ons perspectief.

Sinds het duidingsdebat hebben wij ons constructief opgesteld. Wij hebben consequent laten weten dat er een verbindende coalitie moet worden gesmeed tussen rechts en links, waarin ruimte is voor een stevig groen en sociaal geluid. Voor ons was dat een coalitie van VVD, PvdA, ROSA, D66, GroenLinks en CDA.

De verkenners Boom en Gerritsen selecteerden zeven partijen die in aanmerking kwamen voor collegeonderhandelingen: VVD, PvdA, D66, GroenLinks, CDA, ROSA en POV. De verkenners gaven aan dat van de laatste twee partijen (ROSA en POV) er één zou moeten afvallen. Van meet af aan was echter duidelijk dat de verkenners en de VVD graag wilden dat ROSA zou afvallen. Op donderdag 19 april ontvingen wij dan ook een uitnodiging om met de zes overgebleven partijen te gaan formeren. Wij gingen niet in op deze uitnodiging en noemden daarbij drie argumenten:

Oneens met de manier waarop ROSA is afgevallen;

Een sterk voorbehoud ten aanzien van de inhoud en politieke stijl van de POV;

De voorgestelde zes-partijen-combinatie is onaanvaardbaar: niet evenwichtig genoeg in de links/rechtsverhouding.

De VVD heeft ons vervolgens uitgenodigd om ‘over onze schaduw heen te stappen’. Op zaterdag 22 april overlegden onze onderhandelaars in een informele setting met de VVD-onderhandelaars. Bovenstaande argumenten zijn daarbij nogmaals helder op tafel gelegd. De VVD opperde vervolgens het idee dat beide partijen een informateur zouden aanstellen: de heer Eric Van der Burg (VVD) en mevrouw Zita Pels (GroenLinks).

Twee informateurs Op dinsdag 24 april hebben deze informateurs gesprekken gevoerd met meerdere partijen en meerdere combinaties. Tijdens deze sessies sloten ROSA en POV elkaar voor het eerst expliciet uit. Dat zorgde ervoor dat inderdaad één van beide moest afvallen. Er is ons vervolgens verzocht het gesprek aan te gaan met de POV. Na intensief beraad met fractie en bestuur, bleek er voldoende vertrouwen om deze stap te zetten. Tijdens het gesprek (25 april) met de POV is er gesproken over inhoud en politieke stijl. Inhoudelijk zijn er zeer grote verschillen tussen de POV en GroenLinks, maar beiden waren bereid om een gezamenlijke coalitie te onderzoeken. Dit is gemeld aan de informateurs en aan VVD, PvdA en D66. De afspraak was om vervolgens met z’n vijven nadere gesprekken te gaan voeren. Het zou een krappe meerderheid van 20/19 opleveren, maar wel een meerderheid waarbij iedere partij ‘enig comfort’ voelde. De POV zou de achterban nog raadplegen, maar voorzag geen problemen.

Vertrouwen verloren Op donderdag 26 april, een kwartier voor een nieuwe update aan de gemeenteraad, kwam het bericht dat de POV uitsluitend in een coalitie wilde stappen waaraan ook het CDA meedeed. Wij waren verbaasd dat dit voorstel nu weer op tafel kwam, omdat we deze combinatie al meerdere keren hadden afgewezen. Ook waren we zeer verbolgen over de timing van de POV. GroenLinks heeft vervolgens in een mail aan de VVD, PvdA en D66 laten weten het vertrouwen te hebben verloren in de variant met POV. In deze mail adviseerden wij tegelijkertijd om de variant VVD, PvdA, ROSA, D66, GroenLinks en CDA nu eens te gaan onderzoeken. Onze voorkeursvariant en een stabiele coalitie van 22 zetels, die ook prima paste binnen de conclusies van de eerste verkenners. De PvdA ondersteunde ons idee.

Verbazing Een dag later ontvingen wij tot onze grote verbazing de mail van de VVD waarin zij ons beschuldigden van ‘onverantwoordelijk gedrag’ en het ‘bruuskeren van andere partijen’. Met een korte mail hebben wij geantwoord dat we ons absoluut niet herkenden in dat beeld dat werd geschetst. Inmiddels begrepen we dat nu ROSA was benaderd om mee te praten over mogelijke coalitievorming. Toch vreemd dat de VVD daar in een eerder stadium niet toe bereid was. Als het aan ons had gelegen, was ROSA al wel veel eerder benaderd.

Nu gaan VVD, PvdA, ROSA, D66, CDA en CU proberen een coalitie te vormen door inhoudelijke gesprekken te voeren. We wachten af of dat gaat lukken. Ondertussen bereiden wij ons voor op een rol in de oppositie waarbij wij ons constructief blijven opstellen de komende periode. Ook vanuit de oppositie zullen we ons best doen om Zaanstad groener, duurzamer, socialer én mooier te maken!

Nogal verwarrende krantenkoppen de afgelopen dagen. Op zaterdag 21 april berichtte NH Dagblad: ‘GroenLinks wil niet zonder ROSA’ en op maandag 23 april: ‘GroenLinks houdt deur naar coalitie flink open’. Belangrijk om helderheid te verschaffen over ons perspectief.

Op 10 april mochten de onderhandelaars (Wessel Breunesse en Paul Laport) van GroenLinks Zaanstad voor de eerste keer aanschuiven bij de verkenners die door de VVD waren aangesteld. Tijdens dit gesprek hebben wij aangegeven dat het groene, sociale geluid in een nieuwe coalitie duidelijk hoorbaar moet zijn. Ook hebben we onze coalitievoorkeur aangegeven en ons voorbehoud ten opzichte van sommige partijen. Enkele dagen later werd er verslag uitgebracht door de verkenners, waarin werd geconcludeerd dat er zeven partijen in aanmerking komen voor de coalitievorming. In volgorde van grootte: VVD (6), POV (4), ROSA (4), PvdA (4), D66 (3), GroenLinks (3) en CDA (2). De verkenners concludeerden dat al deze partijen bereid zijn om in een coalitie te treden, maar dat er voorbehouden waren ten opzichte van ROSA en POV.

Hierna hebben de verkenners afzonderlijke gesprekken gevoerd met ROSA en POV. Er werd geconcludeerd dat van de zeven partijen ROSA moest afvallen. De VVD heeft vervolgens 6 partijen uitgenodigd voor inhoudelijke formatiegesprekken: VVD, POV, CDA, D66, PvdA en GroenLinks. Op die uitnodiging zijn wij niet ingegaan om drie redenen: 1) Er zijn nauwelijks inhoudelijke argumenten gegeven waarom ROSA zou moeten afvallen; 2) Onze twijfels ten opzichte van de POV (stijl en inhoud) zijn onvoldoende weggenomen; 3) De voorgestelde zespartijencombinatie vinden wij niet evenwichtig genoeg, het groene, sociale geluid komt daarin onvoldoende tot z’n recht.

Nadat we dit kenbaar hebben gemaakt, zijn we uitgenodigd om in gesprek te gaan met de VVD. In een prettig en constructief gesprek op zaterdag 21 april hebben we deze drie argumenten nogmaals naar voren gebracht. Ook hebben we duidelijk gemaakt dat we een voorkeur hebben voor samenwerking met ROSA, maar dit niet als voorwaarde zien. Zoals in het NH Dagblad staat: ‘we houden geen handjes vast met ROSA’. Maar voor de duidelijkheid: hun programma biedt veel aanknopingspunten voor een stevig groen en sociaal geluid in de coalitie.

De conclusie van de VVD en GroenLinks was om gezamenlijk de handschoen op te pakken en het proces vlot te trekken. Zij houden de lead met hun informateur Eric van der Burg (demissionair wethouder in Amsterdam), maar wij leveren ook een eigen informateur aan: Zita Pels (GL-statenlid in Noord-Holland). Van der Burg en Pels kennen bovenstaande overwegingen van ons, en nemen die mee tijdens hun gesprekken. De komende dagen praten zij met (combinaties van) verschillende partijen om tot een politiek evenwichtige partijencombinatie te komen die recht doet aan de verkiezingsuitslag van 21 maart. Wij hebben vertrouwen in een positieve uitslag en houden je ervan op de hoogte.

Er verschijnen de afgelopen weken veel berichten in de media over het Cultuurhuis en een eventueel referendum daarover. In die berichten staan veel halve waarheden en minstens zoveel grove onwaarheden. Hieronder proberen wij enkele terugkerende vragen te beantwoorden om een paar feiten helder te krijgen.

Kost de bouw van het Cultuurhuis inderdaad 50 miljoen? Nee. Zoals de initiatiefnemers van een referendum (de Kultuurklutsers) in de krant (NH Dagblad, 8 februari) zelf al aangeven is dat een ‘verzinsel’ van hen. Op dit moment heeft de gemeenteraad minder dan 36 miljoen gereserveerd voor de bouw van het Cultuurhuis.

Is dat niet héél veel geld? Ja, dat is veel geld. GroenLinks vindt het belangrijk om na jarenlange bezuinigingen te investeren in cultuur en gelooft dat dit een goede investering is.

Waarom vindt GroenLinks het Cultuurhuis een goed idee? Zaanstad presteert heel matig op cultureel gebied. Wij denken dat de bouw van een professionele culturele voorziening een positieve bijdrage kan leveren. De plek naast het station is goed bereikbaar voor iedereen en het gebouw kan een iconische uitstraling krijgen. We vinden dat er op cultureel gebied zeker voor jongeren op dit moment weinig te doen is in Zaanstad. Wij vinden het onze taak om niet alleen aan onze eigen culturele behoeften te denken, maar ook aan die van onze kinderen en toekomstige inwoners van Zaanstad.

Wat is het alternatief? De Kultuurklutsers willen het liefst gebruikmaken van oude gebouwen die er nu al zijn. GroenLinks gelooft niet dat dat een goedkopere oplossing is.

Wat kosten die plannen dan van de Klutsers? De Klutsers hebben zelf nooit een financieel plaatje getoond. Maar een zelfstandig poppodium kost algauw tussen de 10 en 15 miljoen euro. Daarnaast zou je de huidige panden ook voor nog eens 5 á 10 miljoen moeten aanpakken. Er zijn inmiddels al voor circa 4 miljoen aan voorbereidingskosten geïnvesteerd en de organisatie van een referendum kost ook ettelijke tonnen. Dan volgt er mogelijk ook nog een schadeclaim van enkele miljoenen van de NS, omdat de gemeenteraad in 2013 een deal heeft gesloten. Wij geloven niet dat Zaanstad goedkoper uit is als we de plannen van de Klutsers volgen. Bovendien is er geen meerderheid in de gemeenteraad voor deze plannen én is het geld voor deze plannen dus ook helemaal niet beschikbaar.

Wat gebeurt er als er genoeg handtekeningen zijn opgehaald? Wanneer de Kultuurklutsers 5000 handtekeningen hebben verzameld, dan moet de gemeenteraad opnieuw besluiten of er een referendum kan worden georganiseerd. Enkele partijen (VVD, CDA) hebben al aangegeven dat ze sowieso tegen een referendum zijn. Het is al duidelijk dat er op z'n vroegst in augustus/september een referendum kan plaatsvinden. 

Wat is de waarde van het referendum? Wanneer er een referendum wordt gehouden, is dat een raadgevend referendum. De gemeenteraad is volgens de referendumverordening niet verplicht de uitkomst op te volgen.

Gaat het referendum over een ja of nee tegen het Cultuurhuis? Nee. De gemeenteraad heeft in grote meerderheid (30-8) in 2013 besloten dat er een Cultuurhuis moet komen tegenover het stadhuis. Een eventueel referendum zou hooguit kunnen gaan over de extra kredietaanvraag van 7,7 miljoen die vorig jaar aan de gemeenteraad is voorgelegd. Dit extra bedrag is onder meer bestemd voor meer duurzaamheid en een hogere kwaliteit van het gebouw.

Is het goed voor de Zaanse cultuur als het Cultuurhuis er niet komt? De Kultuurklutsers vinden dat de huidige culturele voorzieningen voldoende zijn. GroenLinks is het daar niet mee eens. Wij vinden dat veel van de huidige panden niet meer van deze tijd zijn. En wij vinden bovendien dat er veel te weinig cultureel aanbod is voor bijvoorbeeld jongeren (tieners en twintigers). Wij vinden dat de Kultuurklutsers vooral voor hun eigen generatie actie voeren.

Verdwijnt De Fabriek als het Cultuurhuis er komt? Nee. Op dit moment zit er een maatschappelijke bestemming op het gebouw. De kans is groot dat de horecagelegenheid in De Fabriek blijft en het mogelijk wordt omgevormd tot een cultureel centrum of debatcentrum. Ook bestaat de mogelijkheid dat er een zelfstandig filmhuis gevestigd blijft.

Wat gebeurt er met het gereserveerde geld als het Cultuurhuis niet doorgaat? De 35,9 miljoen die nu gereserveerd is voor het Cultuurhuis, vloeit dan terug naar de algemene middelen. Nieuwe colleges besluiten dan wat er met het geld gaat gebeuren. Het is allerminst gezegd dat het bedrag aan cultuur besteed zal worden. Sterker nog, die kans is erg klein. Er blijft tenslotte een ‘lelijk gat’ tegenover het stadhuis bestaan, waar de gemeente invulling aan moet geven.

Worden culturele organisaties gedwongen om te verhuizen? Nee. Er is de afgelopen jaren voortdurend en intensief overlegd met de culturele organisaties. In eerste instantie was er weerstand tegen de nieuwbouw, maar inmiddels zijn de organisaties enthousiast om te verhuizen. Zij behouden hun subsidies en de gemeente dekt de exploitatielasten van het Cultuurhuis. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er ook vrijwilligers zijn die het niet zien zitten, maar iedere verandering roept ook weerstand op.

Zijn de plannen voor een Cultuurhuis slecht voor de spreiding van cultuur? Nee. Behalve Zaanradio, zijn alle organisaties die ernaartoe verhuizen op dit moment in Zaandam gevestigd. Als de plannen doorgaan, verhuizen ze naar een veel beter bereikbare locatie. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat er culturele activiteiten blijven plaatsvinden in de rest van Zaanstad. Wij zijn bijvoorbeeld voor een klein Cultuurhuis als onderdeel van De Pelikaan, en voor een soort culturele dependance in Wormerveer.

Staat GroenLinks alleen in zijn opvattingen? Zeker niet. Sterker nog, op dit moment is onze stem niet eens nodig voor een meerderheid. Alle huidige coalitiepartijen (VVD, D66, PvdA, CU, CDA en ZVI) zijn voor de bouw van een Cultuurhuis. En in een recent verleden stemde de SP er verdeeld over.

Is er verdeeldheid binnen GroenLinks (zoals werd gesuggereerd in een krantenartikel)? Zeker niet. De fractie en het bestuur zijn altijd eensgezindheid geweest over de plannen voor het Cultuurhuis. Natuurlijk zijn er, zoals bij ieder onderwerp, leden die er anders over denken. Maar wij hebben geen signalen dat onze achterban er compleet anders over denkt.

Heeft u nog andere vragen en/of opmerkingen? Wij zijn te allen tijde bereid om met u het gesprek aan te gaan. Dat kan per e-mail, maar ook telefonisch.