Poliflw

Donderdag 31 oktober werd in de raad de begroting voor 2020 besproken. In het voorjaar was de beleidsrichting via de kadernota en de inbreng van fracties via algemene beschouwingen uitgezet. De begroting geeft daar invulling aan. Desondanks zijn er altijd nog wel punten van aandacht. De ChristenUnie-SGP heeft het volgende hierover ingebracht.

Voorzitter, de ChristenUnie-SGP maakt de volgende kanttekeningen bij de begroting die we vanavond bespreken.

We constateren dat de coalitie de inwoner volgend jaar ongeveer 7% hogere gemeentelijke lasten wil  laten betalen. Dat komt voor een groot deel door de forse stijging van de afvalstoffenheffing met ca 20%. Het argument is de extra afvalstoffenbelasting en de stijging van het restafval.

Dat laatste wordt veroorzaakt door gebrek aan goed beleid van dit en het vorige college: tot twee maal toe konden deze colleges geen deugdelijke uitvoeringsplan door de raad loodsen.

Wethouder Hagen wil nu eerst een uitgebreide consultatie van de fracties. Wat ons betreft kan dat heel snel; in september hebben de fracties uitvoerig hun opvattingen aangegeven. Wij gaan ervan uit dat een gewijzigd, en dit keer wel deugdelijk, voorstel in het eerste kwartaal 2020 voorgelegd kan worden.

Maar om tempo te maken, dienen wij vanavond alvast twee moties in. Ten eerst (samen met Lijst 8 Kernen) een motie met het verzoek na te gaan of de doorbelaste kosten van de afvalverwerkers niet omlaag kunnen. Ten tweede, samen met PvdA/GL en Lijst 8 Kernen, een motie om een Afvalbarometer in te voeren.  De inwoner heeft nu geen informatie over hoeveelheden en kosten. Deze barometer moet dan aangeven hoeveel afval maximaal ingeleverd mag worden om de heffing gelijk te houden of zelfs met bijvoorbeeld 5 of 10% te verlagen. Tegelijk moet die barometer maandelijks aangeven waar we staan, zodat de inwoner ziet of we de goede of verkeerde kant op gaan. Naast de duurzaamheids motivatie, een financiële prikkel om de inwoner te motiveren beter te scheiden, minder restafval aan te leveren en daarmee in de toekomst minder heffing te betalen.

Nu we het toch over verduurzamen hebben. In de begroting lezen we

Om onze ambitie De Ronde Venen klimaatneutraal 2040 te realiseren zijn we in grote mate afhankelijk van keuzes en initiatieven van onze inwoners en bedrijven. Daarom werken we met hen samen aan duurzaamheids initiatieven en blijven we die initiatieven stimuleren

De ChristenUnie-SGP is van mening dat de inwoners daar een flinke steun in de rug bij kunnen gebruiken om door het doolhof van oplossingen, aanbieders, subsidies en financiering heen te komen. Veel mensen doen nu niets omdat ze niet weten waar en hoe te beginnen. In diverse gemeenten worden nu initiatieven gestart om inwoners de ontzorgen. Voor dit doel dienen we samen met PvdA/GL een motie in.

Het college heeft recent besloten om af te zien van het fietspad op de oude spoorbaan. Daarmee valt een bedrag van ruime 2,5 ton vrij uit het "Fietsplan 2019" waartoe we vorig jaar per amendement hebben besloten. Wat ons betreft blijf dit budget beschikbaar voor verbetering van fietsroutes in onze gemeente en dus dienen we hiervoor (samen met PvdA/GL en Lijst 8 Kernen) een motie in.

Het college gaat uit van ca 25-30% externe inhuur. Tijdens de commissiebehandeling gaf de wethouder aan, dat dit een soort landelijk gemiddelde is. Wij hebben dat nagekeken, maar voor een gemeente van onze omvang ligt het gemiddelde onder de 20%. We dienen dus (samen met Lijst 8 Kernen) een motie in om de inhuur onder de 20% te houden. Daarmee voorkomen we verloop van kennis en expertise en vergroten we de kwaliteit van de eigen organisatie.

Dan hebben wij ons verbaasd over de optimistische raming in de begroting van de kosten voor het sociaal domein. Met name de kosten voor de jeugdhulp en de huishoudelijke hulp. Als we de informatie uit de monitor over het 1e halfjaar bekijken, dan gaan we in dit jaar niet met het begrote budget uitkomen. En daarmee mist een lager budget hiervoor in 2020, zoals de begroting aangeeft, elke grond. We komen dus met een amendement om € 430.000 extra voor het sociaal domein te begroten.

Wat de jeugdhulp betreft: we zijn teleurgesteld dat dit college, inmiddels meer dan anderhalf jaar onderweg, nog steeds geen jeugdbeleidsplan heeft kunnen presenteren. Daarmee is voor de raad en de inwoners onduidelijk hoe dit college de stijging van de jeugdhulp wil tegengaan. Hoe haar gewenst preventief beleid er precies uit ziet. Laat staan dat we daar in 2020 al de vruchten van zouden plukken.

Wat ons betreft moet "investeren in gezinnen" daarbij een belangrijke peiler zijn. En dan niet als de gezinnen al uit elkaar liggen (waar deze gemeente wel heel wat energie in steekt), maar vooral voordat er problemen ontstaan. Als het jeugdbeleidsplan daar geen goede invulling aan geeft, zal de ChristenUnie-SGP daar geen steun aan geven.

In de begroting geeft het college aan "We evalueren het huidige gezondheidsbeleid en leveren een nieuw beleidsplan op. Hierin is aandacht voor gezondheidsbevordering, preventie en vroegsignalering van problemen" en " Er moet aandacht zijn voor de schadelijke gevolgen

van roken, overgewicht en drugsgebruik".

Hoewel wij dat laatste zeker toejuichen, verbaast het ons dat de begroting nergens spreekt over alcohol. Alleen in de passage over de GGD komt dat woord voor met de tekst " In onze gemeente is relatief veel overgewicht en wordt relatief veel alcohol gedronken, mede door jongeren". De GGD signaleert dus een serieus probleem, wat we bevestigd zien in de GGD-atlas. Vreemd genoeg wordt dat door het college in een recente informatienota weg gewimpeld.

Op onze technische vragen rondom het gezondheidsbeleid, blijkt dit nogal versnipperd te zijn. En de focus met betrekking tot gebruik van drank en drugs vooral op jongeren 13+ te liggen. Ouders zijn sowieso buitenbeeld, hoewel zij de belangrijkste beïnvloeders van hun kinderen zijn. Bij de discussie over de coffeeshop begin dit jaar, was er geen meerderheid te vinden om die meer aan banden te leggen, maar wel om het preventiebeleid, met name voorlichting, op te schroeven. Daarom komen we met een motie voor een meer integraal en transparant gezondheidsbeleid en meer aandacht voor ouders bij de voorlichting.

Uit de begroting blijkt dat de gemeente er vooralsnog gezond voor staat. Met een algemene reserve van ca 20 miljoen  en een begrotingsresultaat voor de komende twee jaar  van bijna 2 miljoen is er op de korte termijn geen vuiltje aan de lucht. Daarvan is 1 miljoen veroorzaakt door de recent gemelde hogere bijdrage van het rijk, maar we weten inmiddels dat dit een instabiele jojo is. En aangenomen moties en amendementen vanavond zullen ook invloed hebben.

Overigens dat miljoen is in 2023 door tekorten in de jaren 2022 en 2023 al weer verdampt. Daarnaast zijn de stijgende kosten in het sociaal domein een reële bedreiging van de beoogde begrotings-overschotten.

Maar vooral de jaren na 2023 verdienen extra aandacht. Geen substantiële inkomsten meer uit grondexploitaties, maar wel structureel stijgende lasten door de investeringen die we tot dan toe van plan zijn te doen. Met name in wegen en bruggen. We zien in de begroting dat na 2023 het investeringsplafond is bereikt, terwijl we nog wel ambities hebben zoals het gemeentehuis en het laatste deel van de Baambrugse Zuwe. Een ontwikkeling waar de ChristenUnie-SGP in 2015 al voor heeft gewaarschuwd en waar onder andere dat investeringsplafond uit is voortgekomen.

2023 is nog even weg, maar regeren is vooruitzien. Wij zijn wel benieuwd welke creatieve oplossingen het college, en andere fracties, mogelijk hebben om ook na 2023 de financiën in balans te houden.

Alle moties en amendementen kunnen teruggelezen worden via https://derondevenen.raadsinformatie.nl/vergadering/656203/Begrotingsraad%2031-10-2019

Naschrift

Tijdens het debat bleek al snel dat onze moties over afval het niet zouden halen, de coalitie gaf aan geen enkele motie of amendement over dat onderwerp te zullen steunen. Omdat de wethouder aangaf in januari met een nieuw voorstel te komen en de suggesties in onze moties daarbij mee te zullen nemen, hebben wij (in overleg met PvdA/GroenLinks en Lijst 8 Kernen) besloten de moties voor dit moment in te trekken.

Ons amendement over de Jeugdhulp en Huishoudelijke Hulp heeft het niet gehaald, de wethouder gaf aan alles nog eens goed bekeken te hebben en het college is van mening dat de begroting voor het totale sociaal domein toereikend zou moeten zijn.

Ook onze motie over het gezondheidsbeleid en de limitering externe inhuur redde het helaas niet. Maar het signaal is afgegeven en te zijner tijd (behandeling gezondheidsnota resp. jaarrekening2020) zullen we hier extra scherp op letten.

Onze motie over het behoud van het Fietsbudget leidde tot een nogal technische discussie, waarna we die hebben aangepast. Deze motie is vervolgens wel aangenomen. Datzelfde geldt ook voor onze motie "Ontzorgen vergroot verduurzaming"

Daarnaast hebben we steun gegeven aan de motie "Bereikbaarheid nieuwe MBO-campus Utrecht" (mede-indiener) en het amendement "Onderhoud kunstwerken (kunst en cultuur)".

Voorzitter, de ChristenUnie-SGP maakt de volgende kanttekeningen bij de begroting die we vanavond bespreken.

We constateren dat de coalitie de inwoner volgend jaar ongeveer 7% hogere gemeentelijke lasten wil  laten betalen. Dat komt voor een groot deel door de forse stijging van de afvalstoffenheffing met ca 20%. Het argument is de extra afvalstoffenbelasting en de stijging van het restafval.

Dat laatste wordt veroorzaakt door gebrek aan goed beleid van dit en het vorige college: tot twee maal toe konden deze colleges geen deugdelijke uitvoeringsplan door de raad loodsen.

Wethouder Hagen wil nu eerst een uitgebreide consultatie van de fracties. Wat ons betreft kan dat heel snel; in september hebben de fracties uitvoerig hun opvattingen aangegeven. Wij gaan ervan uit dat een gewijzigd, en dit keer wel deugdelijk, voorstel in het eerste kwartaal 2020 voorgelegd kan worden.

Maar om tempo te maken, dienen wij vanavond alvast twee moties in. Ten eerst (samen met Lijst 8 Kernen) een motie met het verzoek na te gaan of de doorbelaste kosten van de afvalverwerkers niet omlaag kunnen. Ten tweede, samen met PvdA/GL en Lijst 8 Kernen, een motie om een Afvalbarometer in te voeren.  De inwoner heeft nu geen informatie over hoeveelheden en kosten. Deze barometer moet dan aangeven hoeveel afval maximaal ingeleverd mag worden om de heffing gelijk te houden of zelfs met bijvoorbeeld 5 of 10% te verlagen. Tegelijk moet die barometer maandelijks aangeven waar we staan, zodat de inwoner ziet of we de goede of verkeerde kant op gaan. Naast de duurzaamheids motivatie, een financiële prikkel om de inwoner te motiveren beter te scheiden, minder restafval aan te leveren en daarmee in de toekomst minder heffing te betalen.

Nu we het toch over verduurzamen hebben. In de begroting lezen we

Om onze ambitie De Ronde Venen klimaatneutraal 2040 te realiseren zijn we in grote mate afhankelijk van keuzes en initiatieven van onze inwoners en bedrijven. Daarom werken we met hen samen aan duurzaamheids initiatieven en blijven we die initiatieven stimuleren

De ChristenUnie-SGP is van mening dat de inwoners daar een flinke steun in de rug bij kunnen gebruiken om door het doolhof van oplossingen, aanbieders, subsidies en financiering heen te komen. Veel mensen doen nu niets omdat ze niet weten waar en hoe te beginnen. In diverse gemeenten worden nu initiatieven gestart om inwoners de ontzorgen. Voor dit doel dienen we samen met PvdA/GL een motie in.

Het college heeft recent besloten om af te zien van het fietspad op de oude spoorbaan. Daarmee valt een bedrag van ruime 2,5 ton vrij uit het "Fietsplan 2019" waartoe we vorig jaar per amendement hebben besloten. Wat ons betreft blijf dit budget beschikbaar voor verbetering van fietsroutes in onze gemeente en dus dienen we hiervoor (samen met PvdA/GL en Lijst 8 Kernen) een motie in.

Het college gaat uit van ca 25-30% externe inhuur. Tijdens de commissiebehandeling gaf de wethouder aan, dat dit een soort landelijk gemiddelde is. Wij hebben dat nagekeken, maar voor een gemeente van onze omvang ligt het gemiddelde onder de 20%. We dienen dus (samen met Lijst 8 Kernen) een motie in om de inhuur onder de 20% te houden. Daarmee voorkomen we verloop van kennis en expertise en vergroten we de kwaliteit van de eigen organisatie.

Dan hebben wij ons verbaasd over de optimistische raming in de begroting van de kosten voor het sociaal domein. Met name de kosten voor de jeugdhulp en de huishoudelijke hulp. Als we de informatie uit de monitor over het 1e halfjaar bekijken, dan gaan we in dit jaar niet met het begrote budget uitkomen. En daarmee mist een lager budget hiervoor in 2020, zoals de begroting aangeeft, elke grond. We komen dus met een amendement om € 430.000 extra voor het sociaal domein te begroten.

Wat de jeugdhulp betreft: we zijn teleurgesteld dat dit college, inmiddels meer dan anderhalf jaar onderweg, nog steeds geen jeugdbeleidsplan heeft kunnen presenteren. Daarmee is voor de raad en de inwoners onduidelijk hoe dit college de stijging van de jeugdhulp wil tegengaan. Hoe haar gewenst preventief beleid er precies uit ziet. Laat staan dat we daar in 2020 al de vruchten van zouden plukken.

Wat ons betreft moet "investeren in gezinnen" daarbij een belangrijke peiler zijn. En dan niet als de gezinnen al uit elkaar liggen (waar deze gemeente wel heel wat energie in steekt), maar vooral voordat er problemen ontstaan. Als het jeugdbeleidsplan daar geen goede invulling aan geeft, zal de ChristenUnie-SGP daar geen steun aan geven.

In de begroting geeft het college aan "We evalueren het huidige gezondheidsbeleid en leveren een nieuw beleidsplan op. Hierin is aandacht voor gezondheidsbevordering, preventie en vroegsignalering van problemen" en " Er moet aandacht zijn voor de schadelijke gevolgen

van roken, overgewicht en drugsgebruik".

Hoewel wij dat laatste zeker toejuichen, verbaast het ons dat de begroting nergens spreekt over alcohol. Alleen in de passage over de GGD komt dat woord voor met de tekst " In onze gemeente is relatief veel overgewicht en wordt relatief veel alcohol gedronken, mede door jongeren". De GGD signaleert dus een serieus probleem, wat we bevestigd zien in de GGD-atlas. Vreemd genoeg wordt dat door het college in een recente informatienota weg gewimpeld.

Op onze technische vragen rondom het gezondheidsbeleid, blijkt dit nogal versnipperd te zijn. En de focus met betrekking tot gebruik van drank en drugs vooral op jongeren 13+ te liggen. Ouders zijn sowieso buitenbeeld, hoewel zij de belangrijkste beïnvloeders van hun kinderen zijn. Bij de discussie over de coffeeshop begin dit jaar, was er geen meerderheid te vinden om die meer aan banden te leggen, maar wel om het preventiebeleid, met name voorlichting, op te schroeven. Daarom komen we met een motie voor een meer integraal en transparant gezondheidsbeleid en meer aandacht voor ouders bij de voorlichting.

Uit de begroting blijkt dat de gemeente er vooralsnog gezond voor staat. Met een algemene reserve van ca 20 miljoen  en een begrotingsresultaat voor de komende twee jaar  van bijna 2 miljoen is er op de korte termijn geen vuiltje aan de lucht. Daarvan is 1 miljoen veroorzaakt door de recent gemelde hogere bijdrage van het rijk, maar we weten inmiddels dat dit een instabiele jojo is. En aangenomen moties en amendementen vanavond zullen ook invloed hebben.

Overigens dat miljoen is in 2023 door tekorten in de jaren 2022 en 2023 al weer verdampt. Daarnaast zijn de stijgende kosten in het sociaal domein een reële bedreiging van de beoogde begrotings-overschotten.

Maar vooral de jaren na 2023 verdienen extra aandacht. Geen substantiële inkomsten meer uit grondexploitaties, maar wel structureel stijgende lasten door de investeringen die we tot dan toe van plan zijn te doen. Met name in wegen en bruggen. We zien in de begroting dat na 2023 het investeringsplafond is bereikt, terwijl we nog wel ambities hebben zoals het gemeentehuis en het laatste deel van de Baambrugse Zuwe. Een ontwikkeling waar de ChristenUnie-SGP in 2015 al voor heeft gewaarschuwd en waar onder andere dat investeringsplafond uit is voortgekomen.

2023 is nog even weg, maar regeren is vooruitzien. Wij zijn wel benieuwd welke creatieve oplossingen het college, en andere fracties, mogelijk hebben om ook na 2023 de financiën in balans te houden.

Naschrift

Tijdens het debat bleek al snel dat onze moties over afval het niet zouden halen, de coalitie gaf aan geen enkele motie of amendement over dat onderwerp te zullen steunen. Omdat de wethouder aangaf in januari met een nieuw voorstel te komen en de suggesties in onze moties daarbij mee te zullen nemen, hebben wij (in overleg met PvdA/GroenLinks en Lijst 8 Kernen) besloten de moties voor dit moment in te trekken.

Ons amendement over de Jeugdhulp en Huishoudelijke Hulp heeft het niet gehaald, de wethouder gaf aan alles nog eens goed bekeken te hebben en het college is van mening dat de begroting voor het totale sociaal domein toereikend zou moeten zijn.

Ook onze motie over het gezondheidsbeleid en de limitering externe inhuur redde het helaas niet. Maar het signaal is afgegeven en te zijner tijd (behandeling gezondheidsnota resp. jaarrekening2020) zullen we hier extra scherp op letten.

Onze motie over het behoud van het Fietsbudget leidde tot een nogal technische discussie, waarna we die hebben aangepast. Deze motie is vervolgens wel aangenomen. Datzelfde geldt ook voor onze motie "Ontzorgen vergroot verduurzaming"

Daarnaast hebben we steun gegeven aan de motie "Bereikbaarheid nieuwe MBO-campus Utrecht" (mede-indiener) en het amendement "Onderhoud kunstwerken (kunst en cultuur)".

Aanstaande donderdag, 31 oktober, zal de ChristenUnie-SGP bij de behandeling van de begroting 2020 voorstellen indienen om te komen tot een lagere afvalstoffenheffing. Onder andere door de inwoners permanent via een Afvalbarometer een middel te geven waarmee zij zelf de kosten van onze afvalverwerking kunnen beïnvloeden.

In september jongsleden sneuvelde opnieuw een Uitvoeringsplan Afval. Zowel dit college als het vorige college was niet in staat om een deugdelijk plan te presenteren wat de goedkeuring van de raad kon krijgen.

Maar ondertussen lopen de kosten voor de afvalverwerking wel op. De inwoner gaat in 2020 hierdoor een 20% hogere afvalstoffenheffing betalen. Deels doordat er extra heffingen door het rijk worden opgelegd. Maar ook deels doordat de reservepot in de achterliggende jaren niet voldoende op peil is gehouden omdat de colleges alvast lagere hoeveelheden restafval incalculeerden. Daarnaast stijgt ook weer de hoeveelheid restafval die wij met z'n allen op laten halen en dus stijgen ook de kosten.

"De inwoner is zelf de belangrijkste factor om deze kosten in de hand te houden" aldus Ton van Sligtenhorst (fractieassistent). "Maar dan moet de inwoner wel de goede informatie krijgen" vult Wim Stam (fractievoorzitter) aan.

Daarom komt de ChristenUnie-SGP in de begrotingsraad met een drietal voorstellen:

1) Wethouder Hagen heeft aangegeven eerst alle fracties te willen raadplegen voor zij met een nieuw aangepast voorstel komt. Wij zijn van mening dat die raadpleging met spoed plaats moet vinden. Dat kan ook omdat de fracties in september al uitvoerig hebben aangegeven wat ze wel willen en wat ze niet willen. Een nieuw voorstel moet er dus in de eerste maanden van 2020 kunnen liggen.

2) De ChristenUnie-SGP heeft een analyse gemaakt van de jaarrekening 2018 en de begroting 2020 van de AVU (Afval Verwerking Utrecht = samenwerkingsverband waar De Ronde Venen in deelneemt, die de inzameling en verwerking voor een groot aantal utrechtse gemeenten coördineert). "Onze inschatting is dat door een aantal maatregelen de doorbelaste kosten naar beneden kunnen en dat moet in dat uitvoeringsplan een belangrijk onderdeel worden" zegt Ton van Sligtenhorst

3) De inwoner heeft nu geen informatie over hoeveelheden en kosten. De ChristenUnie-SGP stelt voor om een zogenaamde "Afvalbarometer" in te voeren die op de website en de gemeentelijke informatiepagina moet komen te staan. Deze barometer moet dan aangeven hoeveel afval maximaal ingeleverd mag worden om de afvalstoffenheffing gelijk te houden of zelfs met bijvoorbeeld 5% te verlagen. Tegelijk moet die barometer maandelijks aangeven waar we staan, zodat de inwoner ziet of we de goede of verkeerde kant op gaan. "Dat is een financiële prikkel waarmee we de inwoner willen motiveren om beter te scheiden, minder restafval aan te leveren en daarmee in de toekomst minder heffing te betalen" stelt Wim Stam en merkt vervolgens op "En als u het niet voor het geld doet, dan maakt u onze gemeente in ieder geval duurzamer".

Eenvoudige maatregelen, waarbij we ervan uitgaan dat alle fracties ons hierin gaan steunen.

In september jongsleden sneuvelde opnieuw een Uitvoeringsplan Afval. Zowel dit college als het vorige college was niet in staat om een deugdelijk plan te presenteren wat de goedkeuring van de raad kon krijgen.

Maar ondertussen lopen de kosten voor de afvalverwerking wel op. De inwoner gaat in 2020 hierdoor een 20% hogere afvalstoffenheffing betalen. Deels doordat er extra heffingen door het rijk worden opgelegd. Maar ook deels doordat de reservepot in de achterliggende jaren niet voldoende op peil is gehouden omdat de colleges alvast lagere hoeveelheden restafval incalculeerden. Daarnaast stijgt ook weer de hoeveelheid restafval die wij met z'n allen op laten halen en dus stijgen ook de kosten.

"De inwoner is zelf de belangrijkste factor om deze kosten in de hand te houden" aldus Ton van Sligtenhorst (fractieassistent). "Maar dan moet de inwoner wel de goede informatie krijgen" vult Wim Stam (fractievoorzitter) aan.

Daarom komt de ChristenUnie-SGP in de begrotingsraad met een drietal voorstellen:

1) Wethouder Hagen heeft aangegeven eerst alle fracties te willen raadplegen voor zij met een nieuw aangepast voorstel komt. Wij zijn van mening dat die raadpleging met spoed plaats moet vinden. Dat kan ook omdat de fracties in september al uitvoerig hebben aangegeven wat ze wel willen en wat ze niet willen. Een nieuw voorstel moet er dus in de eerste maanden van 2020 kunnen liggen.

2) De ChristenUnie-SGP heeft een analyse gemaakt van de jaarrekening 2018 en de begroting 2020 van de AVU (Afval Verwerking Utrecht = samenwerkingsverband waar De Ronde Venen in deelneemt, die de inzameling en verwerking voor een groot aantal utrechtse gemeenten coördineert). "Onze inschatting is dat door een aantal maatregelen de doorbelaste kosten naar beneden kunnen en dat moet in dat uitvoeringsplan een belangrijk onderdeel worden" zegt Ton van Sligtenhorst

3) De inwoner heeft nu geen informatie over hoeveelheden en kosten. De ChristenUnie-SGP stelt voor om een zogenaamde "Afvalbarometer" in te voeren die op de website en de gemeentelijke informatiepagina moet komen te staan. Deze barometer moet dan aangeven hoeveel afval maximaal ingeleverd mag worden om de afvalstoffenheffing gelijk te houden of zelfs met bijvoorbeeld 5% te verlagen. Tegelijk moet die barometer maandelijks aangeven waar we staan, zodat de inwoner ziet of we de goede of verkeerde kant op gaan. "Dat is een financiële prikkel waarmee we de inwoner willen motiveren om beter te scheiden, minder restafval aan te leveren en daarmee in de toekomst minder heffing te betalen" stelt Wim Stam en merkt vervolgens op "En als u het niet voor het geld doet, dan maakt u onze gemeente in ieder geval duurzamer".

Eenvoudige maatregelen, waarbij we ervan uitgaan dat alle fracties ons hierin gaan steunen.

Zoals u vorige week uit de lokale kranten hebt kunnen lezen, is op zondag 15 september de Seniorenpartij uit de coalitie gestapt. Vier dagen later kondigden de overige coalitiepartijen aan met z'n drieen door te zullen gaan. Wij vonden dat hier een raadsdebat over gehouden zou moeten worden. Het enige middel dat een raadslid daarvoor heeft, is een "Verzoek tot Interpellatie". Dat verzoek hebben we dus ingediend en op ons initiatief is in de raad van 26 september dus een debat over deze kwestie gehouden. Wim Stam heeft dat als volgt toegelicht.

Maandag 16 september, vroeg in de ochtend, werd ik gewaar dat de Seniorenpartij uit de coalitie was gestapt, door een mailtje van een lokale journalist om een reactie. Donderdagavond  vernam ik dat de overgebleven coalitiegenoten hadden besloten met z'n drieën verder te gaan, via een persbericht.

Dat was het dan, alsof het een onbetekenend detail in de gemeentepolitiek is, dat één van de vier coalitiepartijen, nota bene de grote winnaar van de verkiezingen, met - overdrachtelijk - slaande deuren de coalitie uitstapt. Geen lijmpoging, geen consultatie van andere partijen, geen overleg over een eventueel andere deelnemer. Maar ook geen openbaar debat over de ontstane situatie. De ChristenUnie-SGP vindt dat niet gepast. Vandaar ons verzoek voor een interpellatie.

Wij hebben daarbij de volgende vragen.

1) De Seniorenpartij heeft in haar persbericht forse beschuldigingen geuit, met name aan het adres van het CDA en de RVB, maar ons is de motivatie en onderbouwing niet duidelijk. Kan de Seniorenpartij daar toch wat meer duiding op geven.

2) We hebben de indruk dat het al langer niet boterde in de coalitie. Welke acties hebben de overige coalitiepartijen (en met name het CDA als grootste fractie) ondernomen om dit vertrek uit de coalitie te voorkomen?

3) in dat licht ook: in hoeverre hadden de coalitiegenoten feitelijk van de Seniorenpartij dan wel haar wethouder mevrouw Becker al afscheid genomen gezien de uitspraken van VVD-raadslid Van Olden in de commissie van woensdag 11 september over gebrek aan "Leiderschap". Wij kregen eerlijk gezegd wel een naar deja-vu gevoel op grond van onze ervaringen in 2013 en 2016 met coalitiegenoten in deze gemeente.

4) Wat heeft de huidige coalitiepartijen bewogen geen enkel overleg met ander fracties te voeren over die situatie dan wel geen andere fractie te benaderen over eventuele deelname aan de coalitie ter vervanging van de Seniorenpartij? Daarbij is het overigens interessant dat deze partijen op donderdag de 19e een persverklaring hebben gegeven, maar dat de bijlage met de nieuwe portefeuilleverdeling kennelijk twee dagen eerder al gereed was (gedateerd 17 september).

5) Welke motivatie heeft het college dan wel de coalitie ten aanzien van de herverdeling van de portefeuilles. Het valt ons bijvoorbeeld op dat "kunst en cultuur" enerzijds en "erfgoed" anderzijds nu bij twee verschillende portefeuillehouders terecht is gekomen. Saillant omdat onder andere D66 in de commissie bij de behandeling van de Kunst- en cultuurnota (ook van mevrouw Becker) nog sterk bepleitte Erfgoed er maar uit te schrappen.

Aanvullend werden door RVB (mede namens Lijst 8 Kernen) en PvdA/GroenLinks nog vragen gesteld over de status van het coalitieakkoord en waarom de coalitie denkt het nu wel met drie wethouders af te kunnen.

Vanuit de Seniorenpartij werd aangegeven dat per abuis en in de haast een verkeerd persbericht was uitgestuurd waardoor er onnodige verwarring was ontstaan over de rol van onder andere D66 en RVB. De heer Luijben maakte daar excuses voor, maar gaf wel een uitleg hoe men tot de keuze is gekomen om uit de coalitie te stappen. Dat had vooral te maken met de bejegening van mevrouw Becker door zowel oppositie als coalitiepartijen.

Vanuit de coalitie gaf de raadslid Rouwenhorst een (naar ons oordeel nogal nietszeggende) reactie op de vragen. Refererend aan de goede sfeer en samenwerking tussen de drie overige partijen, wens tot snelle besluiten en geen bereidheid bij de Seniorenpartij tot overleg (wat de heer Luijben bevestigde) verdedigde hij het ontbreken van overleg met andere fracties en keuzes die verder gemaakt zijn. Wim Stam heeft in een afrondende reactie (het recht van de interpellant) aangegeven de reactie op onderdelen ongeloofwaardig te vinden en het vermoeden te hebben, dat de drie huidige coalitiepartijen al langer hierop voorbereid waren.

Artikel 38 (Reglement van Orde van de gemeenteraad De Ronde Venen) Interpellatie

1. Het verzoek tot het houden van een interpellatie wordt, behoudens in naar het oordeel van de voorzitter spoedeisende gevallen, ten minste 48 uur voor de aanvang van de vergadering schriftelijk bij de voorzitter ingediend. Het verzoek bevat een duidelijke omschrijving van het onderwerp waarover inlichtingen worden verlangd alsmede de te stellen vragen.

2. De voorzitter brengt de inhoud van het verzoek zo spoedig mogelijk ter kennis van de overige leden van de raad en de wethouders. Bij de vaststelling van de agenda van de eerstvolgende vergadering na indiening van het verzoek wordt het verzoek in stemming gebracht. De raad bepaalt op welk tijdstip tijdens de vergadering de interpellatie zal worden gehouden.

3. De interpellant voert niet meer dan tweemaal het woord, de overige leden van de raad, de burgemeester en de wethouders niet meer dan eenmaal, tenzij de raad hen hiertoe verlof geeft.

Maandag 16 september, vroeg in de ochtend, werd ik gewaar dat de Seniorenpartij uit de coalitie was gestapt, door een mailtje van een lokale journalist om een reactie. Donderdagavond  vernam ik dat de overgebleven coalitiegenoten hadden besloten met z'n drieën verder te gaan, via een persbericht.

Dat was het dan, alsof het een onbetekenend detail in de gemeentepolitiek is, dat één van de vier coalitiepartijen, nota bene de grote winnaar van de verkiezingen, met - overdrachtelijk - slaande deuren de coalitie uitstapt. Geen lijmpoging, geen consultatie van andere partijen, geen overleg over een eventueel andere deelnemer. Maar ook geen openbaar debat over de ontstane situatie. De ChristenUnie-SGP vindt dat niet gepast. Vandaar ons verzoek voor een interpellatie.

Wij hebben daarbij de volgende vragen.

1) De Seniorenpartij heeft in haar persbericht forse beschuldigingen geuit, met name aan het adres van het CDA en de RVB, maar ons is de motivatie en onderbouwing niet duidelijk. Kan de Seniorenpartij daar toch wat meer duiding op geven.

2) We hebben de indruk dat het al langer niet boterde in de coalitie. Welke acties hebben de overige coalitiepartijen (en met name het CDA als grootste fractie) ondernomen om dit vertrek uit de coalitie te voorkomen?

3) in dat licht ook: in hoeverre hadden de coalitiegenoten feitelijk van de Seniorenpartij dan wel haar wethouder mevrouw Becker al afscheid genomen gezien de uitspraken van VVD-raadslid Van Olden in de commissie van woensdag 11 september over gebrek aan "Leiderschap". Wij kregen eerlijk gezegd wel een naar deja-vu gevoel op grond van onze ervaringen in 2013 en 2016 met coalitiegenoten in deze gemeente.

4) Wat heeft de huidige coalitiepartijen bewogen geen enkel overleg met ander fracties te voeren over die situatie dan wel geen andere fractie te benaderen over eventuele deelname aan de coalitie ter vervanging van de Seniorenpartij? Daarbij is het overigens interessant dat deze partijen op donderdag de 19e een persverklaring hebben gegeven, maar dat de bijlage met de nieuwe portefeuilleverdeling kennelijk twee dagen eerder al gereed was (gedateerd 17 september).

5) Welke motivatie heeft het college dan wel de coalitie ten aanzien van de herverdeling van de portefeuilles. Het valt ons bijvoorbeeld op dat "kunst en cultuur" enerzijds en "erfgoed" anderzijds nu bij twee verschillende portefeuillehouders terecht is gekomen. Saillant omdat onder andere D66 in de commissie bij de behandeling van de Kunst- en cultuurnota (ook van mevrouw Becker) nog sterk bepleitte Erfgoed er maar uit te schrappen.

Aanvullend werden door RVB (mede namens Lijst 8 Kernen) en PvdA/GroenLinks nog vragen gesteld over de status van het coalitieakkoord en waarom de coalitie denkt het nu wel met drie wethouders af te kunnen.

Vanuit de Seniorenpartij werd aangegeven dat per abuis en in de haast een verkeerd persbericht was uitgestuurd waardoor er onnodige verwarring was ontstaan over de rol van onder andere D66 en RVB. De heer Luijben maakte daar excuses voor, maar gaf wel een uitleg hoe men tot de keuze is gekomen om uit de coalitie te stappen. Dat had vooral te maken met de bejegening van mevrouw Becker door zowel oppositie als coalitiepartijen.

Vanuit de coalitie gaf de raadslid Rouwenhorst een (naar ons oordeel nogal nietszeggende) reactie op de vragen. Refererend aan de goede sfeer en samenwerking tussen de drie overige partijen, wens tot snelle besluiten en geen bereidheid bij de Seniorenpartij tot overleg (wat de heer Luijben bevestigde) verdedigde hij het ontbreken van overleg met andere fracties en keuzes die verder gemaakt zijn. Wim Stam heeft in een afrondende reactie (het recht van de interpellant) aangegeven de reactie op onderdelen ongeloofwaardig te vinden en het vermoeden te hebben, dat de drie huidige coalitiepartijen al langer hierop voorbereid waren.

Artikel 38 (Reglement van Orde van de gemeenteraad De Ronde Venen) Interpellatie

1. Het verzoek tot het houden van een interpellatie wordt, behoudens in naar het oordeel van de voorzitter spoedeisende gevallen, ten minste 48 uur voor de aanvang van de vergadering schriftelijk bij de voorzitter ingediend. Het verzoek bevat een duidelijke omschrijving van het onderwerp waarover inlichtingen worden verlangd alsmede de te stellen vragen.

2. De voorzitter brengt de inhoud van het verzoek zo spoedig mogelijk ter kennis van de overige leden van de raad en de wethouders. Bij de vaststelling van de agenda van de eerstvolgende vergadering na indiening van het verzoek wordt het verzoek in stemming gebracht. De raad bepaalt op welk tijdstip tijdens de vergadering de interpellatie zal worden gehouden.

3. De interpellant voert niet meer dan tweemaal het woord, de overige leden van de raad, de burgemeester en de wethouders niet meer dan eenmaal, tenzij de raad hen hiertoe verlof geeft.

Sinds 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor het brede terrein van werk en inkomen op basis van de zogenaamde Participatiewet. Eind 2014 heeft de raad het beleidsplan daarvoor vastgesteld. Na vier jaar is dat nu herijkt en dus legde het college in de vergadering van 26 september de nieuwe "Participatiekoers" aan de raad voor. Onze inbreng leest u hier.

We mogen ons gelukkig prijzen, dat we in een gunstige arbeidsregio wonen, wat zonder meer invloed heeft op het relatief lage aantal uitkeringsgerechtigden. We zien dat ook in het overschot van de BUIG-gelden, de vergoeding van het rijk voor de uitkering van de bijstand. We houden daar structureel ca 6 ton per jaar aan over. Het college wil de komende jaren 1 ton per jaar hiervan overhevelen naar extra reintegratie-aanpak. Naar ons oordeel is dat nog wat zuinig, maar voor het moment laten we het daarbij. Want iedere inwoner die we aan werk kunnen helpen, is niet alleen fijn voor die inwoner, maar ook voor de gemeentelijke portemonnee.

Over de hele linie kan de ChristenUnie-SGP de voorgelegde koers steunen. Maar op een aantal punten wil ik toch een accent leggen voor een verdere aanscherping.

Terecht spreekt het voorstel meerdere keren van de mismatch tussen vraag en aanbod. Maar als het om maatregelen gaat, vinden wij de koers daar erg vaag over. U heeft het over "in nauwe samenwerking met werkgevers versterken van de arbeidsmarktpositie van de doelgroep", maar nergens lezen we "Hoe" m.u.v. iets over de studiekeuze van jongeren wat geheel buiten de gemeente om gaat? Kennis, competenties en vaardigheden vergroten bijvoorbeeld via omscholing, zou wat ons betreft de aanpak zijn, maar we lezen daar niets over. Waarom hier niet een concreet programma van gemaakt met cofinanciering van diverse partijen (gemeente, werkgevers en werknemers) en gebruikmakend van subsidies?

Uit de Rapportage Participatie blijkt dat er nog een behoorlijke groep mensen is die na 3 of 6 maanden opnieuw instromen. Over de afgelopen twee jaar is die terugval bijna 20%. Dat vinden wij best veel. Een analyse naar oorzaken hiervan en hoe we de uitstroom effectiever kunnen maken, lijkt ons verstandig. Kan de wethouder dat toezeggen?

U geeft aan de instroom te willen stabiliseren (waarom eigenlijk niet verlagen?) en in te willen zetten op preventie. Dan verbaast het ons dat u er kennelijk genoegen mee neemt pas 3 maanden voordat iemand de bijstand instroomt (dus na ruim 1,5 jaar werkloosheid) geïnformeerd te worden. Waarom niet een veel actievere samenwerking met het UWV dan wel actiever mensen op te roepen zo snel mogelijk na het werkloos worden ook met het werkcentrum contact op te nemen?

Tot slot nog bijzondere aandacht voor statushouders. De ervaring leert, dat zij toch wat extra begeleiding nodig hebben, omdat cultuurverschillen een succesvolle re-integratie in de weg kunnen staan. Dus niet alleen taal, maar ook gebruiken kunnen tot misverstanden leiden. Bij een gesprek op het werkcentrum zal de statushouder wellicht al snel zeggen, dat hij het begrijpt omdat hij niet onbeleefd of dom over wil komen. We hopen dat het werkcentrum daar alert op is. Ook vinden wij het belangrijk dat qua werk zo veel mogelijk wordt aangesloten bij de werkervaring uit het land van herkomst. Waarom iemand naar een baan helpen die totaal niet aansluit bij wat iemand in zijn/haar thuisland deed? Dat leidt misschien wel tot snelle successen, maar niet duurzaam en het demotiveert. En we verspillen menselijk kapitaal en talent. Ook daar zou ik nog wel een reactie van de wethouder op willen horen.

Ondanks dat we niet echt tevreden waren met de beantwoording van het college hebben we het voorstel wel gesteund omdat er ook veel goede dingen in de participatiekoers zitten. Het amendement en de motie van PcdA/GroenLinks samen met RVB hebben we niet gesteund omdat we daar ten opzichte van het raadsvoorstel geen echte meerwaarde in zagen. Het raadsvoorstel is vervolgens aangenomen met alleen tegenstemmen van de RVB-raadsleden.

We mogen ons gelukkig prijzen, dat we in een gunstige arbeidsregio wonen, wat zonder meer invloed heeft op het relatief lage aantal uitkeringsgerechtigden. We zien dat ook in het overschot van de BUIG-gelden, de vergoeding van het rijk voor de uitkering van de bijstand. We houden daar structureel ca 6 ton per jaar aan over. Het college wil de komende jaren 1 ton per jaar hiervan overhevelen naar extra reintegratie-aanpak. Naar ons oordeel is dat nog wat zuinig, maar voor het moment laten we het daarbij. Want iedere inwoner die we aan werk kunnen helpen, is niet alleen fijn voor die inwoner, maar ook voor de gemeentelijke portemonnee.

Over de hele linie kan de ChristenUnie-SGP de voorgelegde koers steunen. Maar op een aantal punten wil ik toch een accent leggen voor een verdere aanscherping.

Terecht spreekt het voorstel meerdere keren van de mismatch tussen vraag en aanbod. Maar als het om maatregelen gaat, vinden wij de koers daar erg vaag over. U heeft het over "in nauwe samenwerking met werkgevers versterken van de arbeidsmarktpositie van de doelgroep", maar nergens lezen we "Hoe" m.u.v. iets over de studiekeuze van jongeren wat geheel buiten de gemeente om gaat? Kennis, competenties en vaardigheden vergroten bijvoorbeeld via omscholing, zou wat ons betreft de aanpak zijn, maar we lezen daar niets over. Waarom hier niet een concreet programma van gemaakt met cofinanciering van diverse partijen (gemeente, werkgevers en werknemers) en gebruikmakend van subsidies?

Uit de Rapportage Participatie blijkt dat er nog een behoorlijke groep mensen is die na 3 of 6 maanden opnieuw instromen. Over de afgelopen twee jaar is die terugval bijna 20%. Dat vinden wij best veel. Een analyse naar oorzaken hiervan en hoe we de uitstroom effectiever kunnen maken, lijkt ons verstandig. Kan de wethouder dat toezeggen?

U geeft aan de instroom te willen stabiliseren (waarom eigenlijk niet verlagen?) en in te willen zetten op preventie. Dan verbaast het ons dat u er kennelijk genoegen mee neemt pas 3 maanden voordat iemand de bijstand instroomt (dus na ruim 1,5 jaar werkloosheid) geïnformeerd te worden. Waarom niet een veel actievere samenwerking met het UWV dan wel actiever mensen op te roepen zo snel mogelijk na het werkloos worden ook met het werkcentrum contact op te nemen?

Tot slot nog bijzondere aandacht voor statushouders. De ervaring leert, dat zij toch wat extra begeleiding nodig hebben, omdat cultuurverschillen een succesvolle re-integratie in de weg kunnen staan. Dus niet alleen taal, maar ook gebruiken kunnen tot misverstanden leiden. Bij een gesprek op het werkcentrum zal de statushouder wellicht al snel zeggen, dat hij het begrijpt omdat hij niet onbeleefd of dom over wil komen. We hopen dat het werkcentrum daar alert op is. Ook vinden wij het belangrijk dat qua werk zo veel mogelijk wordt aangesloten bij de werkervaring uit het land van herkomst. Waarom iemand naar een baan helpen die totaal niet aansluit bij wat iemand in zijn/haar thuisland deed? Dat leidt misschien wel tot snelle successen, maar niet duurzaam en het demotiveert. En we verspillen menselijk kapitaal en talent. Ook daar zou ik nog wel een reactie van de wethouder op willen horen.

Ondanks dat we niet echt tevreden waren met de beantwoording van het college hebben we het voorstel wel gesteund omdat er ook veel goede dingen in de participatiekoers zitten. Het amendement en de motie van PcdA/GroenLinks samen met RVB hebben we niet gesteund omdat we daar ten opzichte van het raadsvoorstel geen echte meerwaarde in zagen. Het raadsvoorstel is vervolgens aangenomen met alleen tegenstemmen van de RVB-raadsleden.

Eerder deze maand is in de Tweede Kamer gesproken over bodemverontreiniging, waarin ook een brief van De Ronde Venen over lood in onze bodem is behandeld. Naar aanleiding daarvan hebben onze fracties in de Tweede Kamer de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat vragen gesteld. Zie de link onderaan deze pagina.

Sinds eind vorig jaar wordt de raad met regelmaat bijgepraat over de aanwezigheid van lood in onze bodem. Dit is in een ver verleden ontstaan door het opbrengen van huisvuil uit Amsterdam in onze polders (zogenaamde Toemaakdek). Deze discussie is ontstaan door de combinatie van twee factoren. Enerzijds een rapport van het RIVM uit 2015 over de mogelijk schadelijke invloed op de ontwikkeling van jonge kinderen bij een te hoog loodgehalte in de bodem en anderzijds het feit dat na 2021, bij de invoering van de Omgevingswet, de bodemsaneringsplicht van de provincie overgaat op de gemeente.

Met name dat laatste houdt een groot risico voor de gemeente in. Een bodemsanering is een zeer kostbare zaak, wat in de vele miljoenen kan lopen. De gemeente wil dat provincie en rijk ook na 2021 (financieel) mede aansprakelijk blijven voor een dergelijke - eventuele - sanering omdat zij in het verleden daar niets mee gedaan hebben. Ook niet na het RIVM rapport uit 2015. Inmiddels is een eerste verkennend onderzoek door een adviesbureau, in opdracht van de gemeente, gedaan en daar komen naar ons oordeel niet gelijk schrikbarende of verontrustende feiten uit naar voren. De aangetroffen waarden op de getoetste plekken blijken aanzienlijk lager te zijn dat vooraf werd verondersteld. Maar er volgt nog vervolgonderzoek.

Wel heeft het college, naar aanleiding van een motie van RVB, unaniem aangenomen in de raad van 21 februari jl, zowel provincie als rijk een brief geschreven over die aansprakelijkheid. Die brief werd behandeld in de Tweede Kamercommissie van 12 september jl.

Naar aanleiding van de mededeling van de wethouder hierover, hebben wij zowel de ChristenUnie- als de SGP-fractie in de Tweede Kamer hierover benaderd. In goed overleg en samenspraak tussen die fractie, onze lokale fractie, de wethouder en betrokken ambtenaar zijn de betreffende vragen aan de staatsecretaris geformuleerd.

We wachten nu de beantwoording van de staatsecretaris af.

https://www.ad.nl/woerden/tweede-kamerfracties-willen-haast-met-sanering-vervuilde-grond-de-ronde-venen~a73a2089/

Sinds eind vorig jaar wordt de raad met regelmaat bijgepraat over de aanwezigheid van lood in onze bodem. Dit is in een ver verleden ontstaan door het opbrengen van huisvuil uit Amsterdam in onze polders (zogenaamde Toemaakdek). Deze discussie is ontstaan door de combinatie van twee factoren. Enerzijds een rapport van het RIVM uit 2015 over de mogelijk schadelijke invloed op de ontwikkeling van jonge kinderen bij een te hoog loodgehalte in de bodem en anderzijds het feit dat na 2021, bij de invoering van de Omgevingswet, de bodemsaneringsplicht van de provincie overgaat op de gemeente.

Met name dat laatste houdt een groot risico voor de gemeente in. Een bodemsanering is een zeer kostbare zaak, wat in de vele miljoenen kan lopen. De gemeente wil dat provincie en rijk ook na 2021 (financieel) mede aansprakelijk blijven voor een dergelijke - eventuele - sanering omdat zij in het verleden daar niets mee gedaan hebben. Ook niet na het RIVM rapport uit 2015. Inmiddels is een eerste verkennend onderzoek door een adviesbureau, in opdracht van de gemeente, gedaan en daar komen naar ons oordeel niet gelijk schrikbarende of verontrustende feiten uit naar voren. De aangetroffen waarden op de getoetste plekken blijken aanzienlijk lager te zijn dat vooraf werd verondersteld. Maar er volgt nog vervolgonderzoek.

Wel heeft het college, naar aanleiding van een motie van RVB, unaniem aangenomen in de raad van 21 februari jl, zowel provincie als rijk een brief geschreven over die aansprakelijkheid. Die brief werd behandeld in de Tweede Kamercommissie van 12 september jl.

Naar aanleiding van de mededeling van de wethouder hierover, hebben wij zowel de ChristenUnie- als de SGP-fractie in de Tweede Kamer hierover benaderd. In goed overleg en samenspraak tussen die fractie, onze lokale fractie, de wethouder en betrokken ambtenaar zijn de betreffende vragen aan de staatsecretaris geformuleerd.

We wachten nu de beantwoording van de staatsecretaris af.