Poliflw

We leven in uitdagende tijden. Er komen allerlei maatschappelijke opgaven op gemeenten af die niet altijd vanzelfsprekend onderwerp van gesprek waren. Zaken als klimaatverandering, energietransitie, extra woningbouw, veranderende mobiliteit, natuur en groen hebben allen ruimtelijke impact. Er is raadsbrede steun voor zaken als het behoud van natuur en de reductie van CO2, maar als het spannend wordt en er keuzes moeten worden gemaakt, houdt het college dan de poot stijf? Of kiest het college voor de oplossingen die op de korte termijn het minste pijn doen. Daarnaast is er sprake van polarisering in de maatschappij. Voor GroenLinks is het cruciaal dat we deze uitdagingen aangaan door bruggen te bouwen, empathie te tonen en eerlijk te delen. Nog voordat wij naar het financiële plaatje van de stad kijken.

Vanavond bespreken we de financiële begroting van 2019. Een begroting die een andere aanloop had dan we gewend zijn in de gemeente Zoetermeer. Het heeft uiteraard te maken met het tekort in de Jeugdzorg. Dit brengt een flinke uitdaging met zich mee voor ons allemaal. GroenLinks is blij dat deze uitdaging op een zorgvuldige manier wordt aangevlogen. Het college maakt duidelijk de keuze om niet het kind met het badwater weg te gooien door rigoureuze taakstellingen op te leggen, maar door de tijd te nemen en verstandige besluiten te nemen waarbij we de impact van keuzes goed kunnen overzien.

Met name op het gebied van de jeugdzorg is GroenLinks te spreken over het feit dat er niet gekozen wordt voor het opleggen van budgetplafonds of andere maatregelen die de kinderen en jongeren in onze stad onherroepelijk zouden raken. Dat neemt niet weg dat we verwachten dat dit college flink aan de slag gaat om grip op de jeugdzorg te krijgen.

Door, in het kader van de bezuinigingen, een pas op de plaats te maken is het logisch dat er gekeken is hoe er voor 2019 alsnog een sluitende begroting gemaakt kan worden. De balans tussen een greep uit de vrij inzetbare reserves en een pas op de plaats te maken voor een aantal beleidsintensiveringen is daarbij een pijnlijk, maar wat GroenLinks betreft wel een passend antwoord. We zorgen dat we de reserves gebruiken waarvoor ze nodig zijn en er ligt een plan om de reserves weer aan te vullen. Daarnaast is de reserve 'vrij inzetbaar' sinds vrijdag alweer voor een deel aangevuld door het Rijk. Complimenten aan het college voor de inspanning om het maximale uit de stroppenpot te halen.

Daarnaast zorgt dit college dat het DNA met onderwerpen als wijkgericht werken, duurzaamheid, groen en wonen grotendeels overeind blijven. Desalniettemin heeft mijn fractie wel een aantal zorgen die we graag aan de orde willen stellen.

In mijn intro noemde ik al dat we moeten zoeken naar gelijke kansen van ieder kind. Helaas is dat nog steeds niet voor iedereen het geval. Kinderen die na 5 jaar in Nederland geworteld zijn worden zonder moeite teruggestuurd en lopen zo een nieuw trauma op. Helaas zien we maar een deel van die kinderen terug in de media, maar het is wachten tot er ook een Zoetermeers kind wordt teruggestuurd. Ook al is het Kinderpardon geen lokale kwestie. Gezien de actualiteiten en de schade die het deze kinderen aanricht, vindt GroenLinks dat wij als volksvertegenwoordigers een verantwoordelijkheid hebben naar deze kinderen. Het is belangrijk een signaal af te geven dat kinderen die 5 jaar in deze stad wonen onderdeel zijn van onze gemeenschap en daarom dient GroenLinks samen met de PvdA, D66 en CU-SGP een motie in.

Aansluitend daarop is het belangrijk om de diversiteit in onze maatschappij te vieren en te zien wat we van elkaar kunnen leren en hoe we elkaar kunnen versterken. Bruggen bouwen door met elkaar in gesprek te gaan in plaats van over elkaar te praten en verschillen waarderen en deze optimaal benutten. Het is cruciaal dat we als gemeente daar het voorbeeld in geven en dit, waar mogelijk, faciliteren. We maken ons dan ook zorgen dat het beperkte budget hiervoor geschrapt is in de begroting. Daarom zou GroenLinks graag zien dat we ons in ieder geval wel aansluiten bij een internationaal initiatief vanuit de Europese Unie: het Charter voor diversiteit. Inmiddels hebben ministeries en vele gemeenten dit Charter getekend, waarin ze uitspreken diversiteit binnen de eigen organisatie van groot belang te vinden. Zoetermeer kan daar volgens GroenLinks, PvdA, CDA, D66 en PvdZ niet bij ontbreken.

Over het sociaal domein heb ik in mijn intro al het nodige gezegd. Voor GroenLinks staat de zorg voor kwetsbare burgers voorop. De ontwikkelingen binnen de jeugdzorg volgen we nauwgezet en we kijken uit naar het nieuwe armoedebeleid. Op het gebied van Wmo hebben we wel een aantal zorgen. Wachtlijsten en een dramatische leverancier maakt dat we op dit moment moeite hebben om waar te maken waar we als stad voor staan. We hebben er vertrouwen in dat de wethouder grip krijgt op de situatie, maar willen dat zij ons goed blijft informeren. Beide problemen moeten, wat GroenLinks betreft, zo snel mogelijk worden opgelost, ook als dit betekent dat er (tijdelijk) extra middelen nodig zijn.

De woningmarkt verslechterd met de dag. Steeds meer mensen zitten in de knoop en kunnen geen passende woning vinden. Voor starters is het al helemaal een onmogelijke missie geworden. Naast dat we tempo moeten maken met bouwen (van woningen) is het voor GroenLinks belangrijk dat de woningen die we bouwen terecht komen bij de mensen die ze nodig hebben en niet de mensen die ze voor financieel gewin gebruiken. Vooruitlopend op de reactie op onze schriftelijke vragen dienen we de motie van de PvdA mede-in.

Waar we aan de ene kant bij willen bouwen moeten we zorgen dat we aan de andere kant zuinig omgaan met ons groen en onze natuur. Het is immers datgene dat de Zoetermeerder het meeste waardeert aan onze stad. De kap van bomen brengt keer op keer tientallen inwoners op de been. Wij kijken dan ook uit naar een spoedige herziening van het bomenbeleid.

Daarnaast willen wij graag een aantal natuurgebieden expliciet beschermen. Zo is er aan de oostkant van de stad een zeer bijzonder stukje natuur de ‘Plas van Poot’, dat momenteel bedreigd wordt door ontwikkelingen. U heeft vanavond gehoord wat het belang van dit gebied is voor aalscholvers, vleermuizen, blauwe reigers, spechten en roofvogels. Wat GroenLinks betreft benoemen we dit dan ook tot een stuk natuur en gaan we op de Plas van Poot geen verdere ontwikkelingen toestaan. Het is in onze ogen het voorbeeld van de keuzes die we moeten maken met onze beperkte ruimte.

Een zomer die nog nooit zo warm was gaf dit jaar maar weer aan hoe groot de impact van klimaatverandering is. GroenLinks maakt zich dan ook grote zorgen om de energietransitie. We zien in de begroting een streefcijfer voor CO2-reductie staan dat wat GroenLinks betreft veel te langzaam oploopt. Wij snappen dat er een exponentiële ontwikkeling moet komen, maar met het huidige tempo is in 2040 CO2-neutraliteit behalen een illusie. Daarnaast zien we landelijk en wereldwijd belangrijke ontwikkelingen spelen. Bijvoorbeeld de recente uitspraak in de Urgenda rechtszaak die de staat verplicht om in 2020 minimaal 25% CO2-reductie te realiseren. Hoe verhoudt dit zich tot de 12% die we in Zoetermeer gaan realiseren in 2020? Een mooie eerste stap zou zijn om het klimaatpact een plek te geven in ons huidige beleid. De motie van de PvdA steunen we daarom van harte.

Naast energietransitie is de leefbaarheid in een wijk van groot belang. De luchtvervuiling in Zoetermeer en de regio is een groot probleem, vergelijkbaar met het inademen van 5 sigaretten per dag zonder dat we daar zelf invloed op hebben. Steeds meer inwoners willen dat de overheid hier regie op voert en beleid op maakt. Aangezien we voor een groot deel afhankelijk zijn van de regionale uitstoot van fijnstof is de MRDH een belangrijk orgaan. Ziet het college binnen de MRDH kansen om dit thema voortvarend op te pakken?

Als het gaat over duurzaamheid en leefbaarheid speelt ook de plastic afvalberg een rol. Recent heeft deze raad een prachtig burgerinitiatief aangenomen om het oplaten van ballonnen te verbieden. Het was een mooie eerste stap om naar een economie te gaan waarin we producten gebruiken die afbreekbaar zijn. Wat GroenLinks en een zevental andere fracties betreft gaan we binnenkort een nieuwe stap zetten met het verbieden van single-use-plastics bij evenementen. We dienen daarvoor een motie in.

We wonen in een prachtige stad waar vrijwel elke Zoetermeerder met veel plezier woont. Dat neemt niet weg dat we voor grote uitdagingen staan. Ik zou het college willen vragen om ons tijdig te informeren wanneer deze uitdagingen onder te grote druk komen staan door bijvoorbeeld financiële beperkingen. Wij hebben er alle vertrouwen in dat we dan samen deze stad nog een stukje groener en socialer kunnen maken. 

De woningbouwproductie in Zoetermeer blijft achter bij de beoogde 700 woningen per jaar. In 2017 is voor een kleine 500 woningen de omgevingsvergunning afgegeven. Voor 2018 is de verwachting, dat er voor ongeveer 520 woningen de omgevingsvergunning wordt afgegeven. Dat wil trouwens nog niet zeggen, dat de woningen daadwerkelijk gebouwd zijn. Het College heeft daarom, de Versnellingsagenda Woningbouw bedacht, met het idee om sneller meer woningen te kunnen bouwen.

Eerst een stukje geschiedenis. 

In februari 2017 heeft de gemeenteraad met de stemmen van onder andere GroenLinks de Zoetermeerse Bouwagenda vastgesteld waarbij de belangrijkste ambitie is om in de komende 10-15 jaar circa 10.000 woningen toe te voegen aan de woningvoorraad. Dit komt neer op een gemiddelde bouwproductie van 700 woningen per jaar. In september 2017 is het Woningbouwprogramma Zoetermeer in de raad vastgesteld. GroenLinks heeft toen tegen gestemd, omdat voor ons het percentage sociale huurwoningen te laag was. In huidige coalitieakkoord zijn we alsnog hiermee akkoord gegaan.

In januari 2018 is het Woningbouwprogramma ‘Solitaire locaties’ vastgesteld. GroenLinks heeft hier tegen gestemd. We wilden de locaties Olaf Palmalaan, Martin Luther Kinglaan, Voorweg en Baggerdepot Zwartslootseweg  schrappen. Deze amendementen hebben het niet gehaald. In het coalitieakkoord zijn onder andere (gelukkig) de locaties Voorweg en Baggerdepot Zwartslootseweg geschrapt als mogelijke bouwlocaties.

Wat houdt de versnellingsagenda in? 

Naast het nogmaals bevestigen van de verdeling tussen goedkope, middenhuur en koopwoningen, de primaire doelgroepen waarvoor we gaan bouwen en de (solitaire) locaties, waar niet gebouwd zal worden, is een 14-tal extra woninglocaties aangewezen, waar versneld gebouwd zou moeten worden.

Een in onze ogen aardige bijkomstigheid is, dat de dure huurwoningen, met een huur van meer dan € 970 per maand, nu bij de koopwoningen worden gerekend. Voor al deze 14 locaties is de bouwhoogte, parkeernorm en de doelgroepen waarvoor gebouwd zou worden in het raadsbesluit bepaald. Een groot deel van deze locaties ligt in het stadshart. Voor deze locaties zijn bouwhoogtes tot maximaal 70 meter voorzien. En een parkeernorm van 0,5 tot 1,0 auto per woning.

Wat is het probleem? 

Zowel tijdens de commissievergaderingen als tijdens de raadsvergadering ging het de facto met name om de hoogbouw en de parkeernormen van de locaties in het Stadshart. De insprekers, meestal bewoners van de Binnenstad, als ook de oppositiepartijen Zo!Zoetermeer, SP, Partij Democratie voor Zoetermeer (PDvZ) en PVV trokken fel van leer. Op sommige locaties hoogbouw realiseren is onaanvaardbaar en ook de lage parkeernorm is voor hen veel te laag en onrealistisch.

Ons standpunt. 

Iedereen wil (minimaal) 10.000 nieuwe woningen in Zoetermeer. De weilanden, zoals we die vroeger in Rokkeveen en Oosterheem hadden, zijn er niet meer. Dus, we zullen binnenstedelijk moeten bouwen. Dat betekent, dat we de hoogte in moeten. Zeker in de binnenstad. Verder zien we een trend, die van autobezit naar autogebruik gaat. Er zijn voldoende mensen, die graag in de binnenstad willen wonen met een goed aanbod aan winkels, horeca, theater en een goed hoogwaardig Openbaar Vervoer. Dat zijn mensen, die gebruik gaan maken van deelauto’s, als ze naar plek willen, waar het OV niet of moeilijk komt.

Daarnaast vinden we het belangrijk dat bij al deze ontwikkelingen het groen, de duurzaamheid en klimaatadaptatie een prominente rol speelt. Hiervoor hebben we samen met de overige coalitiepartijen en de PvdA een motie ingediend met bovenstaande strekking. En die heeft het met een ruime meerderheid gehaald.

Verder vinden we het belangrijk, dat de samenspraak serieus gevoerd wordt. Duidelijk aangeven wat de kaders zijn, waarbinnen de samenspraak plaats vindt. Uiteindelijk moet een evenwichtige afweging gemaakt worden tussen individueel en stedelijk belang.

Van de SP kregen we nog het verwijt, dat op deze locaties geen goedkope huur gerealiseerd zal worden. Echter, op 6 locaties zal wel degelijk goedkope huur gerealiseerd worden. Alleen, het precieze aantal is nog niet bekend. En door de bouw van midden huurwoningen, kan de doorstroming op gang komen.

En nu?

Het raadsvoorstel is aangenomen. Alle amendementen en moties van de oppositie zijn verworpen. Naast onze motie “Expliciet aandacht voor groen, duurzaamheid en klimaatadapatie” is een motie van het CDA “Omgeving betrekken”, aangenomen. Deze motie is door alle coalitiepartijen ingediend.

Dit alles betekent zeker niet dat op korte termijn op deze locaties gebouwd zal worden. Voor alle 14 locaties zal eerst een serieuze projectontwikkelaar gevonden moeten worden en dan moet het bestemmingsplan per locatie worden aangepast. Op een aantal locaties is grote weerstand van de omwonenden te verwachten. Dat worden trajecten tot en met de Hoge Raad.

Dus, of dit een versnelling is, is nog de vraag. Volgens ons dient het college alle inspanningen te richten op die locaties, die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden.

GroenLinks heeft vandaag aan de VVD-informateur Marc Rosier laten weten meer opties te willen dan het enige voorstel om met de vier grootste partijen (VVD, LHN, D66 en GroenLinks) te gaan onderhandelen. Toen dat niet mogelijk bleek, heeft GroenLinks aangegeven niet akkoord te gaan met het advies van de informateur.

Voor GroenLinks is het daarnaast onbegrijpelijk dat een coalitie met het CDA onbespreekbaar was voor de VVD, aangezien dit meer kansen biedt voor duurzaamheid dan de enige coalitie die de VVD voorstelt. De LHN heeft het duurzaamheidspact nooit ondertekend, dus als duurzaamheid echt belangrijk is, dan zijn andere partijen nu logischer om mee op te trekken in deze fase.

Uitslag

De VVD gaf slechts één keuze na gesprekken met alle partijen: onderhandelen met de VVD, LHN, D66 en GroenLinks. Voor GroenLinks doet dat geen recht aan de verkiezingsuitslag. De partij gaat voor verandering en heeft een voorkeur voor een brede coalitie. De eerste voorkeur van GroenLinks (VVD-CDA-D66-GL) doet volgens fractievoorzitter Jordy Boerboom het meest recht aan de uitslag, maar GroenLinks is ook bereid te spreken over een afspiegelingscollege met de grootste 5 partijen. Als geen van deze opties mogelijk blijken is GroenLinks ook bereid te zoeken naar andere mogelijkheden. Daarnaast wil GroenLinks grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid de komende collegeperiode. Dan is het belangrijk dat er partijen in het college komen, die dat in hun verkiezingsprogramma hebben staan als ambitie.

Meer smaken

GroenLinks is eerder gevraagd door de VVD-informateur welke opties zij zagen. Daar heeft de informateur niets mee gedaan in zijn advies. Een college waarin alle oude partijen doorgaan met een wisseling van de wacht tussen de Partij van de Arbeid en GroenLinks is voor GroenLinks geen goede vertaling van de verkiezingsuitslag. GroenLinks wil meer smaken dan die ene die de VVD nu opdient. Onderhandelen is kijken waar je elkaar kunt vinden, niet doen wat één partij wil. GroenLinks is altijd meer dan bereid om gesprekken te voeren over een coalitie. GroenLinks vindt daarnaast de conclusie in het advies van de informateur, dat de VVD en LHN nu het initiatief gaan nemen voor een nieuwe informatieronde niet logisch en onbegrijpelijk, nu deze eerste informatieronde is mislukt.

GroenLinks Zoetermeer ging van 2 naar 5 zetels. De grote verkiezingswinst wordt toegeschreven aan het Jesse Klaver effect. Als we echter de landelijke trend in de uitslagen vergelijken met de lokale trend in de uitslagen dan blijkt dat in Zoetermeer, GroenLinks het aanzienlijk veel beter gedaan heeft dan de landelijke trend. Dit blijkt uit de analyse van (bijna) oud-fractievoorzitter Marcel van der Tol.

Andersom hebben D’66, PvdA en SP meer verloren dan het landelijk gemiddelde. Een Jesse effect? Ongetwijfeld, maar ook een team effect. Bestuur, fractie, kandidaten en vrijwilligers hebben ieder op hun eigen manier bijgedragen aan de zetelwinst. Variërend van het updaten van de website tot aan het huis-aan-huizen. En vooral dat laatste is enorm belangrijk: we laten zien dat we er zijn in Zoetermeer én we luisteren naar de inwoners. We hebben die informatie gebruikt voor het opstellen van ons verkiezingsprogramma en gebruiken het de komende vier jaar als input voor onze fractie in de gemeenteraad. En we blijven aanwezig in de stad door regelmatig thema-sessies te organiseren, bijeenkomsten, bedrijven en maatschappelijke organisaties te bezoeken en door te blijven huis-aan-huizen.

GroenLinks, PvdA en SP willen wettelijk vastleggen dat het aantal sociale huurwoningen in Nederland tenminste op peil blijft. De partijen presenteren daartoe vandaag een initiatiefwetsvoorstel. De nieuwe wet garandeert dat er in gemeenten altijd tenminste evenveel nieuwe sociale huurwoningen bij moeten komen, als er gesloopt of verkocht worden. Dit is nodig om voldoende betaalbare huurwoningen voor mensen met een kleine beurs beschikbaar te houden.

GroenLinks Tweede Kamerlid Linda Voortman: “De enorme afname van sociale huurwoningen en de enorme toename van vraag ernaar is natuurlijk geen natuurverschijnsel. Het is het gevolg van een lakse overheid die onterecht vertrouwde op de markt. Wij willen dat iedereen betaalbaar en prettig kan wonen. Deze wet zorgt ervoor dat de overheid meer regie neemt om daarvoor te zorgen.”

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer: "Iedereen moet zeker zijn van een goede, betaalbare woning. Maar voor veel Nederlanders is het vinden van een fijn huis een hopeloze zoektocht. Wachtlijsten van vele jaren zijn onacceptabel maar wel vaak de praktijk. In veel gemeenten is echt sprake van woningnood, daarom moeten we de sociale woningbouw beschermen en juist meer gaan bijbouwen.”

SP-Kamerlid Sandra Beckerman: "De komende jaren dreigen vele tienduizenden sociale huurwoningen gesloopt of verkocht te worden, terwijl het aantal mensen dat in aanmerking komt voor een sociale huurwoning juist toeneemt. Deze initiatiefwet beschermt de sociale woningbouw."

21 maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Meer weten over GroenLinks in jouw gemeente? Vind jouw gemeente op onze speciale verkiezingspagina.