Poliflw

Toekomstige organisatie van de Huishoudelijke hulp

In het collegeakkoord van 2014-2018 ‘Krachten bundelen’ hebben destijds SP, PvdA, Groen Links, CDA/ChristenUnie en VVD afspraken gemaakt over het beleid in het mooie Zutphen. Beleid wat er voor gaat zorgen dat Zutphen zich verder ontwikkelt tot een fijne stad waar het goed wonen, werken en vertoeven is. In dat beleid is o.a. helder afgesproken sámen op te trekken met het bedrijfsleven, maatschappelijke instellingen en particulier initiatief. Want waarom zou je als gemeente zaken zelf in beheer houden die anderen veel beter kunnen doen.

Wat de organisatie van de huishoudelijke hulp in het kader van de WMO ( Wet Maatschappelijke Ondersteuning) betreft is er landelijk een periode geweest van onzekerheid door falende uitvoerende instanties. Dat kwam door de decentralisatie, de economische tijdsgeest van toen en door matig opdrachtgeverschap met aanbestedingen tegen te lage prijzen. Gelukkig staan we er nu beter voor en kunnen we op een goede manier uitvoering geven aan de huishoudelijke hulp in Zutphen door zes organisaties op basis van bestuurlijk aanbesteden. En dat is belangrijk. Honderden cliënten en tientallen professionals in de huishoudelijke hulp hebben recht op continuïteit.

En daarom maakt de VVD zich hard voor een goede uitvoering van huishoudelijke hulp in Zutphen met goede arbeidsverhoudingen. Geen stichting onder gemeentelijk beheer. Geen situatie waarin de gemeente uiteindelijk altijd invloed heeft, geen stichting die het wiel opnieuw gaat uitvinden terwijl er professionele organisaties klaar staan om Zutphen hierin te ont-zorgen.

Waarom kiest de VVD een andere richting? Er is geen stad in Nederland die de huishoudelijke hulp organiseert op de wijze die recent is voorgesteld door het college via het zogenaamd quasi inbesteden. Dat is ook begrijpelijk. De financiële risico’s zijn ongewis en nog groter dan bij correct opdrachtgeverschap aan professionele partijen in de markt. Dit wordt door diverse experts op dit gebied ook nadrukkelijk onderschreven. De investering tot het oprichten van de stichting vergt zeker 800.000 euro. Kiezen voor de voorgestelde stichting betekent nog anderhalf jaar onzekerheid voor cliënten én de professionals in de huishoudelijke zorg door wederom een korte verlenging van de contracten. Het is een oplossing die goed lijkt voor de werknemersomstandigheden op korte termijn, maar die op lange termijn gedoemd is te mislukken.

Is het plan van de stichting dan werkelijk zo slecht? Waar het om gaat is dat je de klok niet 60 jaar terug moet draaien. De gemeente bewaakt kritische processen en heeft daarbij juist oog voor mensen in een kwetsbaardere positie, zoals de ontvangers van huishoudelijke hulp. Dat kan de gemeente Zutphen uitstekend doen door aan de markt, dus aan de gespecialiseerde bedrijven, te vragen dit te blijven regelen op basis van langlopende contracten. Met goede tarieven en goede afspraken over innovatie zijn de wensen van college en gemeenteraad  goed te borgen. Het kan dan ook aanzienlijk sneller. Immers, deze organisaties zijn al ervaren en hebben alles al op orde. Er hoeft niet geïnvesteerd te worden in software, er hoeft geen “nieuw bedrijf” opgericht te worden. En die investering van 800.000 euro komt dan gewoon ten goede van de huishoudelijke hulp. Daar hoort dat geld ook thuis.

De VVD is voorstander van het continueren van de huidige aanbesteding waarnaast ruimte is voor een werknemerscoöperatie waarbij professionals in de huishoudelijke hulp, als ze dat willen, zich kunnen verenigen. Deze coöperatie kan eveneens  uitvoerend optreden en gestalte geven aan goede kwalitatieve huishoudelijke zorg. Een werknemerscoöperatie kan al met een paar maanden operationeel zijn. Met de bestaande marktpartijen kunnen de wensen op het gebied van innovatie vastgelegd worden en kan er succesvol uitvoering gegeven worden aan de gehele organisatie van huishoudelijke hulp in Zutphen. Hierbij blijft de wettelijk vereiste keuzevrijheid bestaan. Dát doet recht aan alle betrokkenen.

Soms spelen er zaken in de raad waar je wel een boek over zou kunnen schrijven, de huishoudelijk hulp is daar een voorbeeld van. Graag geven we jullie wat extra uitleg en vertellen tegelijkertijd hoe ingewikkeld het soms kan zijn als raad een besluit te nemen en ook hoe het weleens niet alleen over inhoud gaat, maar over politieke strategie.

In ons vorige artikel vertelden we al dat er na 10 jaar onrust duidelijkheid moet komen voor zowel huishoudelijke hulpen als cliënten. Duidelijkheid waarbij hulpen hun werk met plezier en tegen een eerlijk salaris kunnen doen en duidelijkheid waarbij cliënten zorg krijgen van een vertrouwde hulp. Maandagavond (18 december jl.) hadden wij verwacht en gehoopt dat de raad een keuze kon maken, maar dit is niet gebeurd. In dit artikel leggen wij graag uit waarom wij nog steeds staan voor de oprichting van een “stichting huishoudelijke hulp”.

Uitstel beslissing huishoudelijke hulp

Het liefst hadden we de huishoudelijke hulpen en hun cliënten voor de kerst duidelijkheid gegeven over de richting, maar dat is niet gelukt. In ons vorige artikel eindigden we met het statement: “Tijd om een keuze te maken”. Dat vinden we nog steeds en we hadden graag 18 december jl. een keuze gemaakt. In de forumvergadering (vooroverleg van de raad tussen fractievertegenwoordigers en college) bleek dat veel partijen nog aanvullende vragen hadden aan het college. Deze vragen konden tijdens het forum niet behandeld worden en daarom is besloten het onderwerp “huishoudelijke hulp” pas te behandelen in de raad op 15 januari 2018. Dit geeft het college de tijd alle vragen te beantwoorden en raadsleden de tijd om tot een weloverwogen en gedragen besluit te komen. Heel belangrijk bij zo’n onderwerp, waar het gaat over het werk en leven van veel mensen! 

Achtergrondinformatie

Allereerst willen we nog eens uitleggen waarom een stichting huishoudelijke hulp volgens ons de beste optie is. Cliënten hebben de afgelopen jaren steeds meer te maken gekregen met de gevolgen van de marktwerking in de zorg en huishoudelijke hulp. Zorg en hulp werden gestandaardiseerd in producten en minuten: mensen werden een middel om omzet te vergroten of winst te maken. Hulpen werden rond geschoven tussen steeds weer andere werkgevers waarbij arbeidsvoorwaarden verslechterden en cliënten onzeker zijn of ze hun vertrouwde hulp kunnen behouden. Dit is natuurlijk een onhoudbare en vooral onmenselijke situatie! Tijd dus voor een situatie waarbij de regie weer in handen komt van cliënt en huishoudelijke hulp: tijd voor een “stichting huishoudelijke hulp”!

Een stichting huishoudelijke hulp is uniek in Nederland. Ja, het is spannend dat het nog nooit is gedaan, maar dat is wat een speerpunt innovatie in de zorg inhoudt. Aan elk besluit dat we nemen kleven risico’s, maar de businesscase geeft ons vertrouwen dat die risico’s te overzien zijn. Het is voor cliënten en professionals belangrijk om weer vertrouwen te krijgen in de basis die veiligheid, continuïteit en geborgenheid moet bieden. GroenLinks gaat niet voorschrijven wat nodig is aan hulp en zorg: dat is aan de cliënt en aan de professional. Zij bouwen in goed overleg met het netwerk van de cliënt en -waar nodig- met ondersteuning van andere professionals in de wijk aan zorg die nabij is.

Tegenstellingen

In de voorbereiding naar de vergadering werd duidelijk dat de uitslag van stemming in de raad afhankelijk zou zijn van toevalligheid; de meerderheid was zo nipt dat de uitslag zeer spannend zou worden. Ondanks het feit  dat  de ‘stichting huishoudelijke hulp’ een unaniem collegevoorstel is (het college bestaat uit: VVD, Burgerbelang, CDA/CU, PvdA en GroenLinks), zijn in de raad op dit moment alleen de laatste twee zeker voor het oprichten van de stichting. Wat GroenLinks betreft is het logisch dat wij met de VVD een verschil van mening hierop hebben, het gaat namelijk om een ideologisch besluit. Wij vinden dat de marktwerking in de zorg is doorgeslagen en daar hebben we de afgelopen jaren de gevolgen van gezien in de huishoudelijke hulp. De VVD denkt hier -zoals bekend- anders over en heeft meer vertrouwen in de markt. Het is ook niet noodzakelijk om een unaniem besluit te hebben, maar wel een meerderheidsbesluit dat breed gedragen kan worden. 

Waarom niet gestemd in de raad?

In de forumvergadering zijn uitgebreid zorgen en dilemma’s gedeeld met elkaar en het college. De zorgen zijn terecht. De verandering die we willen is groot. Welke risico’s zijn er financieel? Hoe zorgt de gemeente voor voldoende expertise? Onze belangrijkste vraag: kan de werknemerscoöperatie ook binnen een stichting ontwikkeld worden als de hulpen daar zelf kansen voor zien? De tijd was helaas te kort om al deze vragen te beantwoorden, dus de wethouder heeft toegezegd deze vragen schriftelijk te beantwoorden. Hier lag een dilemma. De crux van besluiten nemen is dat je nooit alle informatie hebt. “Als-dan-scenario’s” zijn eindeloos uit te schrijven en vragen kun je ook blijven stellen. Voor GroenLinks ligt er nu voldoende op tafel, maar voor een groot deel van de raad helaas nog niet. Dit maakte het voorstel nog niet klaar om in de raad te behandelen. In het vooroverleg met fractievoorzitters (presidium) en in de forumvergadering zelf was dit helder geconcludeerd: er lag dus een afspraak het voorstel niet in stemming te brengen. 

Ordevoorstel

Na het forumbesluit dit onderwerp te verplaatsen naar 15 januari 2018, kwam de SP in de raadsvergadering (een half uur daarna) met een ordevoorstel om het alsnog nu direct in de raad te behandelen. Ondanks het feit dat wij het met de SP eens zijn over het feit dat er nu duidelijkheid moet komen voor hulpen en cliënten, hebben we verdeeld gestemd over dit ordevoorstel. In dit artikel leggen we graag uit waarom.

Waarom wij verdeeld stemden:

Het ordevoorstel van de SP overviel de raad en we moesten in een split second beslissen wat te doen: voor of tegen behandeling stemmen? Gelukkig zijn we als GroenLinks fractie goed op elkaar ingespeeld en hebben we geleerd onze intuïtie te volgen. Inhoudelijk was het stuk wat ons betreft klaar om te behandelen en dit was ook steeds ons standpunt. Victor stemde dus voor directe behandeling. Echter vanuit het belang van een gedragen besluit en een goed besluitvormingsproces was directe behandeling niet wijs om te doen en tegen de afspraak in het forum. André en Liza stemden dus tegen directe behandeling. Dit bleek cruciaal. Het orde voorstel werd met 2 tegenstemmen meer verworpen. Een erg interne en procedurele kwestie. Waarschijnlijk voor buitenstaanders niet te volgen, maar we vinden het toch belangrijk dit toe te lichten en hopen dat met dit stuk te hebben gedaan. Mochten er nog vragen zijn dan beantwoorden we deze graag (mail: zutphen@groenlinks.nl). Wij hopen dat deze uitleg een mooi kijkje geeft in de keuken van de raad en hoe het soms niet over inhoud gaat, maar over politieke strategie.

Wat nu?

De wethouder levert begin januari de schriftelijke beantwoording van de vragen aan. In de raad van 15 januari as. wordt het voorstel in de raad besproken en in stemming gebracht. Wij hopen echt dat we dan tot een gedragen besluit komen met elkaar, want ook dat is in het belang van de hulpen en hun cliënten.  We houden jullie op de hoogte!