Poliflw

Nederland moet migranten evacueren uit Libië. Dit stelt GroenLinks-Tweede Kamerlid Bram van Ojik naar aanleiding van het oplaaiend geweld in Libië. GroenLinks stelt samen met ChristenUnie, SP en PvdA schriftelijke vragen. 

Sinds enkele weken is het geweld in Libië opnieuw opgelaaid. Ongeveer 3.000 migranten verspreid over 5 detentiecentra binnen of rond Tripoli zitten vast in gebieden waar hevig wordt gevochten.

Deze migranten lopen het risico slachtoffer te worden van direct geweld. Zo beschoten op 23 april strijders van generaal Haftar migranten in detentiecentrum Qasr Ben Ghashir. Op 7 mei melden gedetineerden in detentiecentrum Tajoura dat een luchtaanval een deel van de compound raakte, op 100 meter van waar gedetineerden gevangen zitten. Twee migranten raakten gewond. Alle 5 detentiecentra bevinden zich dichtbij de frontlinies (zo’n 5-10 kilometer).

Tot nu toe is Italië de enige EU-lidstaat die 146 migranten naar Italië geëvacueerd heeft. Daarnaast heeft de UNHCR 165 migranten overgebracht naar haar centrum in Niger.

Bram van Ojik roept het kabinet deze week op: evacueer 150 migranten in levensgevaar van Libië naar Nederland.

Deze week is een rechtszaak aangespannen tegen Duitsland, Oostenrijk en verschillende luchtvaartmaatschappijen wegens het opslaan, verwerken en delen van veel te veel passagiersgegevens, waaronder creditcardnummers. Naar alle waarschijnlijkheid is de Europese PNR-richtlijn, ook wel het vakantieregister, strijdig met het Europees Grondrechtenhandvest. Om die reden heeft GroenLinks in de Tweede Kamer gevraagd om een rechterlijke uitspraak. Nu dat politiek niet gelukt is, sluit Kathalijne Buitenweg zich als burger aan bij de rechtszaak. Lees hieronder waarom zij dit doet.

Chantage

Ruim 13 jaar geleden voerde ik samen met een aantal collega Europarlementariërs en Bits for Freedom actie bij de luchthaven Zaventem. We hadden een acteur ingehuurd, die mensen het hemd van hun lijf te vroeg. Naar hun bestemming, met wie ze vlogen, wat het nummer van hun creditcard was en meer. Het doel was om hen bewust te maken van het feit dat al deze informatie verzameld werd door luchtvaartmaatschappijen, en vervolgens doorgestuurd naar de Verenigde Staten, zonder dat daar een wettelijke basis voor was. En ook zonder dat duidelijk was wat de toenmalige regering-Bush ermee ging doen.

De gegevensoverdracht werd door de Europese regeringen oogluikend toegestaan, uit angst voor Amerikaanse repercussies. Europa werd gechanteerd.

Nederlands verzet

Inmiddels is er wel een wettelijke basis: een richtlijn, die in 2016 is vastgesteld en in 2018 in nationale wetgeving moest zijn omgezet. Nederland heeft zich hier lang tegen verzet. De toenmalige regeringspartijen VVD en PvdA dreigden zelfs naar het Europees Hof van Justitie te stappen. Volgens hun waren nut en noodzaak van de richtlijn niet aangetoond, en gelijk hadden ze. Want we hebben al de nodige afspraken staan om te kunnen kijken of iemand’s naam of paspoortnummer op een opsporingslijst voorkomt. Maar liefst 39 soorten gegevens mogen allang gedeeld worden om te kijken of een passagier een risico voor het land van bestemming vormt. De nieuwe richtlijn, de Passenger Name Record (PNR)-richtlijn, gaat verder. Die maakt het mogelijk dat alle gegevens, inclusief betaalgegevens, emailadressen en informatie over medepassagiers jarenlang beschikbaar zijn en blijven om mensen te profileren. Ook als ze het land al lang uit zijn.

Canada

De Europese lidstaten spraken af om de PNR-richtlijn binnen twee jaar in nationale wetgeving om te zetten. Voor mei 2018 moest het zijn afgerond. Ondertussen speelde een rechtszaak over een PNR-verdrag tussen de EU en Canada. Volgens de Raad van State bevat dit verdrag op belangrijke onderdelen vrijwel identieke bepalingen als in de PNR-richtlijn staan. Ook dat verdrag maakte de opslag van veel passagiersgegevens voor lange tijd mogelijk, en voor andere doelen dan grenscontrole alleen. In 2017 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat die bepalingen te ver gingen. Als mensen al vertrokken zijn uit een land, vormden ze ook geen risico meer. Er was daarom geen reden meer om informatie over hen te verwerken. Het verdrag werd ongeldig verklaard, wegens strijdigheid met het Europees Grondrechtenhandvest, en het daarin vastgelegde recht op privacy.

Dilemma

Het oordeel van het Hof bracht de Tweede Kamer afgelopen jaar flink in de problemen. Het leidde er mede toe dat de deadline niet gehaald werd, en pas in 2019 gestemd werd over de nationale wet die dit “vakantieregister” (dixit Dijkhoff) zou opzetten. We worstelden ermee dat de Tweede Kamer aan de ene kant verplicht is om een Europese richtlijn in nationale wetgeving om te zetten. Maar aan de andere kant zijn we ook verplicht om niet te handelen in strijd met het Europees Grondrechtenhandvest. En gezien de uitspraak van het Europees Hof, die dateert ná het afspreken van de PNR-richtlijn, is er grote kans dat die laatste ook strijdig is met het Grondrechtenhandvest. Om precies dezelfde redenen als waarom de afspraak met Canada ongeldig is verklaard.

Proefproces

Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft ervoor gekozen om in te stemmen met het vakantieregister. GroenLinks, en enkele andere partijen, hebben aangedrongen op een toetsing door het Hof. Daar kregen we de handen niet voor op elkaar. Ik heb daarom nu een ongebruikelijke stap gezet. Ik heb me aangesloten bij een rechtszaak tegen de PNR-richtlijn. Zodat het Europees Hof van Justitie snel de kans krijgt om de richtlijn te toetsen, en we niet eerst jarenlang inbreuk plegen op de rechten van mensen zoals die beschermd zijn door het Grondrechtenhandvest.

De rechtszaak wordt aangespannen door de Duitse burgerrechtenorganisatie “Freiheitsrechte”. Om klagende partij te zijn heb ik een ticket gekocht (die ik later kan annuleren), en betaald met mijn creditcard. De vraag die voorligt is of die informatie jarenlang opgeslagen en verwerkt mag worden. Doel is om een uitspraak van het Europees Hof van Justitie af te dwingen. Zie voor meer informatie de website www.nopnr.eu.

Ik houd jullie op de hoogte van het antwoord.

Criminaliteit moet worden aangepakt door contante betalingen voortaan al vanaf 5.000 euro te controleren. Een Kamermeerderheid steunt vandaag een voorstel van GroenLinks en de PvdA hiertoe. De grens moet ten minste worden gehalveerd, van 10.000 euro naar 5.000 euro. Zo wordt het moeilijker voor criminelen om zwart geld uit te geven.

De Eerste Kamer heeft vandaag ingestemd met het voorstel om transgender personen en intersekse personen expliciet te beschermen tegen discriminatie.

D66-Kamerlid Vera Bergkamp: “Het is stuitend dat transgender personen en intersekse personen zo vaak te maken hebben met discriminatie. Transgender personen worden zelfs achtergesteld op de arbeidsmarkt, hun werkloosheidspercentage ligt 20 procent hoger dan gemiddeld. Deze wetswijziging versterkt hun rechtspositie en maakt voor iedereen duidelijk dat discriminatie van transgender personen en intersekse personen onacceptabel is.”

Aanpassing van de wet

Bergkamp heeft samen met Kirsten van den Hul (PvdA) en Nevin Özütok (GroenLinks) een initiatiefwet ingediend om de Algemene wet gelijke behandeling (Awgb) aan te passen. Transgender personen en intersekse personen worden vaak geconfronteerd met discriminatie, zo blijkt uit onderzoek.

Het wetsvoorstel expliciteert dat onder discriminatie van geslacht ook vallen: discriminatie op grond van geslachtskenmerken (vrouwelijke en/of manlijke lichaamskenmerken), genderidentiteit (of je je vrouw of man voelt) en genderexpressie (of je je masculien of feminien gedraagt). Daarmee worden transgender personen en intersekse personen expliciet beschermd tegen discriminatie.

Iedereen moet zichzelf kunnen zijn

Van den Hul: “Helaas is voor veel transgender personen en intersekse personen discriminatie aan de orde van de dag. Met deze wetswijziging geven wij een heel duidelijk signaal: iedereen moet zeker zijn dat je jezelf kan zijn. Wie je ook bent.”

Özütok: “Nederland moet weer in de top 10 komen van meest LHBTI-vriendelijke landen van Europa en deze wet draagt daaraan bij. Want het maatschappelijke probleem, de achterstelling waar mensen in de praktijk mee te maken hebben, is de reden dat wij deze initiatiefwet hebben gemaakt. Ik ben trots en blij met ons resultaat vandaag.”

SP, GroenLinks, 50PLUS en PvdA dienen vandaag een initiatiefwet in om gelijke beloning voor hetzelfde werk tussen vrouwen en mannen af te dwingen.

De vier partijen willen dat daarvoor de bewijslast wordt omgekeerd. Niet langer de werknemer moet achterhalen of er sprake is van ongelijkheid in salaris, maar de werkgever wordt er verantwoordelijk voor gelijke beloning binnen de organisatie. Dit is hard nodig, want ondanks dat ongelijke betaling al bijna veertig jaar wettelijk verboden is, is er nog steeds sprake van een forse onverklaarbare loonkloof tussen vrouwen en mannen.

Lilianne Ploumen (PvdA): “Dit komt niet vanzelf goed en het duurt al veel te lang. Hoog tijd voor dwingende maatregelen dus.”

Jasper van Dijk (SP): “Honderd jaar na de invoering van het vrouwenkiesrecht wordt het hoog tijd om de lonen van vrouwen gelijk te stellen aan die van mannen. Ongelijke beloning voor hetzelfde werk is zo ouderwets, laten we daar snel een eind aan maken.”

Nevin Özutok (GroenLinks): “Het is te gek voor woorden dat in 2019 vrouwen minder betaald krijgen dan mannen voor hetzelfde werk. GroenLinks wil dit veranderen. Deze wet gaat bedrijven dwingen om eindelijk stappen te zetten. Want wij willen gelijk loon voor gelijk werk.”

Corrie van Brenk (50PLUS): “Gelijke beloning nú is noodzakelijk voor een gelijk pensioen later”.

De initiatiefwet wordt nu ter advisering aangeboden aan de Raad van State. 50PLUS, SP, GroenLinks en PvdA rekenen op brede steun van andere partijen.

GroenLinks en PvdA nodigen andere partijen in de Tweede Kamer uit hun initiatiefwet voor een betere asielprocedure voor kinderen te ondertekenen. De initiatiefwet stelt voor het recht van kinderen beter te toetsen en gezinnen met kinderen voorrang te geven in de asielprocedure. De wet ligt klaar om in te dienen in de Tweede Kamer.

GroenLinks-Tweede Kamerlid Bram van Ojik: “Met D66 en CDA is er nu een grote meerderheid in de Kamer voor een ruimhartig kinderpardon. Ik hoop dat de gezinnen hier snel een beroep op kunnen doen.”

Van Ojik stelt dat het nu nodig is de krachten in de Tweede Kamer te bundelen voor kinderen die in de toekomst een beroep doen op asiel: “We moeten voorkomen dat kinderen die nieuw aankomen in Nederland straks weer jaren in onzekerheid zitten. Onze initiatiefwet stelt daarom voor beter te kijken naar de belangen van kinderen die asiel aanvragen in Nederland. Als de coalitiepartijen echt stappen willen zetten, dan kunnen zij onze initiatiefwet mede-ondertekenen. Ik nodig alle partijen in de Kamer daar vandaag van harte voor uit.”

PvdA-Tweede Kamerlid Attje Kuiken: “Ik ben erg blij dat D’66 en CDA nu wat willen doen voor deze kinderen. Het gaat om kinderen die hier door lange procedures al jaren zijn. Zij hebben hier vriendjes, gaan hier naar school en kennen soms zelfs geen ander land dan Nederland. We moeten voorkomen dat er nog meer kinderen in zo’n situatie terecht komen. Daarom zorgen we met ons wetsvoorstel ervoor dat al aan het begin rekening wordt gehouden met hun belangen. Zo voorkomen we jarenlange procedures en geven we deze kinderen duidelijkheid en de kans om een goed leven op te bouwen.”

De initiatiefwet regelt dat in asielprocedures voortaan beter aan de belangen van kinderen wordt getoetst. Denk bijvoorbeeld aan het Egyptische meisje dat gevaar loopt te worden besneden bij terugkeer, of de jongen die bij uitzetting naar Congo mogelijk in de handen valt van ronselaars voor kindsoldaten. Door al in de eerste procedure de belangen van deze kinderen te toetsen, kunnen we voorkomen dat in de toekomst een langdurige juridische strijd over hun belang ontstaat.

Gezinnen met kinderen moeten daarnaast voorrang krijgen in de asielprocedure. Dit voorkomt dat kinderen in Nederland wortelen terwijl zij wachten op een beslissing op hun aanvraag. Het is niet goed voor kinderen als zij pas na jaren horen dat zij Nederland moeten verlaten. De wachttijd voor de asielprocedure is inmiddels opgelopen tot meer dan 43 weken.

De wet ligt klaar om in te dienen in de Tweede Kamer. Kritiek die de Raad van State had op een eerdere versie van het voorstel, is al verwerkt.

Volgens GroenLinks, SP en de PvdA moeten juist kinderen uit armere gezinnen naar de voorschool kunnen. Op deze manier worden taalachterstanden zo vroeg mogelijk aangepakt. Nu vallen steeds meer van deze kinderen uit, omdat hun ouders sinds kort een eigen bijdrage moeten betalen en deze niet kunnen opbrengen. De drie partijen schrijven een wet die het mogelijk maakt dat gemeenten deze bijdrage voor werkende armen kunnen betalen.

GroenLinks wil van minister Bruins weten onder welke voorwaarden medici en apothekers medicijnen zelf kunnen bereiden als farmaceutische monopolisten torenhoge prijzen vragen.

Tijdens het debat over de initiatiefnota ‘Big Farma’ die GroenLinks opstelde met SP en PvdA vragen Kamerleden Corinne Ellemeet en Lisa Westerveld om helderheid van Bruins. Eind november oordeelde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd dat ziekenhuizen zelf goedkope medicijnen mogen maken in hun strijd tegen exorbitant dure middelen van de farmaceutische industrie, maar de finale toezegging van de minister ontbreekt vooralsnog.

Dat is vreemd, vindt Ellemeet. ‘Ik ben blij met de positieve uitspraak van de Inspectie, omdat het waarschijnlijk betekent dat ook het kabinet de strijd tegen torenhoge prijzen van de farmaceutische industrie steunt. Maar een toezichthouder legt de kaders niet vast: die bewaakt ze. Dus waar blijft het verlossende woord van deze minister?’

Verder moeten de kaders helder worden waarbinnen de ‘magistrale bereiding’ mag plaatsvinden. ‘Simpel gesteld: de medische gemeenschap moet er mee aan het werk kunnen. Dus ik wil geen lijst met onmogelijke eisen waardoor het op papier wel mogelijk is om als ziekenhuis zelf een medicijn te ontwikkelen, bijvoorbeeld voor patiënten met een stofwisselingsziekte, maar in de praktijk totaal onuitvoerbaar. Dan schieten we er niets mee op. Ik wil dat deze minister zich actief en ondersteunend opstelt, zodat Big Farma ook echt kan worden aangepakt waar dat nodig is.’

Met de initiatiefnota doen GroenLinks, PvdA en SP verstrekkende voorstellen om de greep van grote farmaceutische bedrijven op de ziekenzorg te verzwakken. Ellemeet: ‘In de farmaceutische industrie lopen op dit moment te veel cowboys rond die winst veel belangrijker vinden dan mensen beter maken. De voorstellen die we in deze nota doen met de andere linkse partijen moet gezondheid weer centraal stellen. Ik snap dat medicijnen ontwikkelen geld kost, maar de vergoeding moet redelijk zijn en de mensen moeten voorop staan.’

GroenLinks, SP, PvdA en Partij voor de Dieren, SGP en 50plus roepen de minister op om alle CO2-uitstoot van de luchtvaart te onderzoeken. Op dit moment wordt alleen de uitstoot van grondverkeer, starten en landen meegenomen in het onderzoek. Hierdoor blijft tot wel 90% van de CO2-uitstoot buiten beeld en dus kan de Tweede Kamer geen eerlijk oordeel vellen over de impact van vliegen op klimaatverandering.

Het klimaatakkoord van Parijs en de klimaatwet zorgen voor een enorme opgave voor alle sectoren om hun CO2 uitstoot naar beneden te brengen. Luchtvaart is toe nu toe buiten het akkoord gebleven maar vormt wel een steeds groter klimaatprobleem door de mondiale groei van de sector. De oppositie eist dat het milieueffect en de CO2 uitstoot nu in ieder geval duidelijk onderzocht worden.

Voor de uitbreiding van een vliegveld moet een Milieu Effect Rapportage (MER) gemaakt worden. Sinds 2014 moet hier van Europa ook de klimaateffecten in beschreven worden. Nederland heeft er voor gekozen om dit te beperken tot de uitstoot van het vliegtuig tot 900 meter van de grond. De vijf oppositiepartijen doen nu het voorstel om verplicht te maken dat alle CO2-uitstoot wordt opgenomen in het onderzoek.

GroenLinks  Tweede Kamerlid Suzanne Kröger: “Luchtvaart is een steeds groter klimaatprobleem. Als we dat serieus willen aanpakken, moet wel alle klimaateffecten bekend zijn. Nu is voor de groei  van Schiphol en Lelystad Airport maar gekeken naar een deel van  de CO2 uitstoot. Dat geeft een verkeerd beeld.”