Poliflw

Wie had een jaar geleden kunnen denken dat we in Utrecht in 2020 te maken zouden hebben met een gezondheidscrisis en een economische crisis die hun weerga niet kennen. Dat veel Utrechters onzeker zijn over de gezondheid van zichzelf en hun naasten, over hun werk, hun bedrijf, hun inkomen en over activiteiten als school, sport, cultuur en vriendenbezoek die een half jaar geleden nog zo normaal waren. Dat we als gemeenteraad in grote onzekerheid zouden verkeren over zowel de inkomsten als de uitgaven in het lopende begrotingsjaar en de jaren erna. Een situatie die we nog niet eerder hebben meegemaakt. En waarin we allemaal zoekende zijn naar de juiste weg.

Ook dit debat is zoeken. In plaats van over concrete voorstellen, gaat dit debat over hoe, als het ware met welke bril, wij naar de huidige crisis en het herstel kijken. Wat zijn onze toetsstenen als we straks keuzes moeten maken. Voor GroenLinks is dat duidelijk: we moeten blijven investeren om uit de crisis te komen en de weg uit deze crisis is solidair en duurzaam.

Blijven investeren

GroenLinks is ervan overtuigd dat we alleen goed uit deze crisis komen als we niet in de bezuinigingsreflex schieten, maar blijven investeren. Wij willen bij de begroting niet alleen kijken hoe we de koek anders gaan verdelen, maar uitdrukkelijk ook hoe we de koek groter kunnen maken. Daarom volle steun voor de keuze in de kaderbrief om ruimte te maken voor het investeren in de stad door onze spelregels te versoepelen. Zoals in de commissie al aangegeven, verwachten we wel een concreet voorstel over hoe lang en in welke stappen deze versoepelingen gelden.

Solidair uit de crisis

De huidige crisis legt de verschillen die er in onze samenleving al waren, keihard bloot. Niet alleen dat, de crisis maakt die verschillen groter. Allereerst als het gaat om gezondheid: ouderen en kwetsbare mensen lopen de grootste risico’s. Maar ook als het gaat om werk en inkomen: jongeren met onzekere contracten verliezen als eerste hun baan en mensen die al krap zitten, komen nog dieper in armoede of schulden terecht. Voedselbanken kunnen de vraag niet meer aan, maatschappelijke organisaties houden met moeite het hoofd boven water en juist de kleine middenstanders en kleine culturele makers krijgen de grootste klappen. Leerlingen die al op achterstand stonden, raken nog verder achterop. Investeren in eerlijke kansen is de laatste decennia nog nooit zo belangrijk geweest.

 Concreet betekent dit voor GroenLinks het volgende:

Geen Utrechter zakt door het ijs: bestaanszekerheid is absolute prioriteit. In de kaderbrief wordt een viertal punten genoemd die van belang zijn voor de keuzes richting begroting. Omdat het vier ongelijksoortige en daarmee onvergelijkbare pakketten zijn, is hierin geen prioriteit aangebracht. Toch heeft voor GroenLinks het versterken van bestaanszekerheid absolute prioriteit. Wij dienen daarom een motie in die dit uitspreekt. Voorrang voor echt essentiële voorzieningen In de commissie spraken wij al onze verbazing uit dat in de kaderbrief bij essentiële voorzieningen wel horeca en evenementen worden genoemd, maar niet bijvoorbeeld daklozenopvang, buurthuizen, zorg, welzijnswerk, dagbesteding, de voedselbank, kortom de sociale basis in de buurt. Inmiddels hebben we een brief ontvangen waarin in elk geval welzijnswerk wel wordt genoemd. Echter, ook voorzieningen als voedselbanken, Dress for Succes, zorgorganisaties en dagbesteding hebben door corona te maken met extra regels, extra kosten, extra of juist minder toeloop, minder inkomsten, kortom met allerlei problemen die hun activiteiten of zelfs hun voortbestaan bedreigen. Wij willen dat zeker dit soort voorzieningen, de sociale basis in de buurt, op orde blijven. Dat vinden wij vele malen belangrijker dan bijvoorbeeld het automatisch aanvullen van het evenementenfonds. Graag een reactie van het college. Blijf investeren in betaalbaar wonen Ook de wooncrisis kan door corona nog erger worden dan die nu al is. Zeker als investeringen wegvallen of bouwprojecten worden uitgesteld. GroenLinks wil dat we blijven werken aan het oplossen van het woningtekort, door het naar voren halen van investeringen in woningen en de daarvoor benodigde mobiliteit. Daarbij willen we graag de toezegging dat we niet alleen investeren ten guste van marktpartijen, maar dat juist bewonersinitiatieven een kans krijgen en in positie worden gebracht. Ook willen we een toezegging van de wethouder dat we voortaan wekelijks de intentiedocumenten voor woningbouw ontvangen, bijvoorbeeld in een map op ibabs. Zo houden we als raad het overzicht over de hopelijk voortvarende woningbouw. Investeer in jongeren Een van de groepen die extra hard getroffen worden door de crisis, zijn jongeren. Veel jongeren verloren hun stage, leerwerkplek of baan en zitten nu zonder werk of kunnen niet verder met hun opleiding. Als we daar nu niets aan doen, kweken we een verloren generatie. Daarom wil GroenLinks, net als een aantal andere partijen, een crisisaanpak en staan wij onder een motie die hierover later door D66 zal worden ingediend Duurzaam uit de crisis

De coronacrisis heeft een enorme impact op de levens van mensen en op de economie. Ook GroenLinks wil daar liever vandaag dan morgen verandering in brengen. Dat betekent niet dat we volledig terug willen naar hoe het was. We kunnen deze crisis juist gebruiken om dingen anders te gaan doen. Want ondanks alle ellende, heeft de coronacrisis ook een aantal zaken positief beïnvloed. Zoals minder auto- en vliegverkeer, meer thuiswerken, verbetering van virtuele vergadermogelijkheden en betere digitale dienstverlening. En door minder autoverkeer ook schonere lucht en minder geluidsoverlast. Deze positieve punten kunnen we behouden. Zeker omdat er naast de coronacrisis nog twee andere crisissen gaande, waarvan de gevolgen ook voor de inwoners van Utrecht op termijn vele malen dieper en ingrijpender zullen zijn. Ik heb het dan over de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis. We moeten de huidige wederopbouw aangrijpen om ook die crisissen het hoofd te bieden. Dit zegt niet alleen GroenLinks, zowel landelijk als lokaal, maar was ook het advies vorige week van het Planbureau voor de Leefomgeving. De weg uit de crisis is groen. Concreet betekent dit:

Koppel werkgelegenheidsambities aan duurzaamheidsambities: Het college wil investeringen naar voren halen om werkgelegenheid te stimuleren en bijvoorbeeld klimaatverandering versneld aan te pakken. Dat klinkt goed, maar door veel prioriteiten en steeds andere formuleringen is het onduidelijk welke keuzes er gemaakt zullen worden. Terwijl investeren in duurzaamheid en investeren in werkgelegenheid ook een win-winsituatie kunnen zijn. GroenLinks stelt duurzaam herstel centraal en staat daarom onder een motie die D66 hierover zal indienen. Blijf investeren in schone energie, gezonde lucht en duurzame mobiliteit Eerder gaf ik al aan dat wat GroenLinks betreft het college moet blijven investeren in het bouwen van betaalbare woningen. Bij een duurzame weg uit de crisis betekent dit automatisch dat je ook blijft investeren in schone energie en duurzame mobiliteit. Graag een bevestiging van het college.

Voorzitter,

Dit brengt mijn betoog van de kaderbrief naar een aantal concrete stukken die wij ook bespreken vandaag: het Meerjarenperspectief Ruimte en het Meerjarenperspectief vastgoed. Hierover een aantal concrete punten:

Meerjarenperspectief Ruimte

Parkeerrayons

Bij het Meerjarenperspectief Ruimte stellen we ook altijd eventuele wijzigingen aan de gebiedsindeling voor betaald parkeren vast. Op verzoek van de ChristenUnie, PvdA en GroenLinks heeft het college vijf bewonersvoorstellen tot wijziging van de indeling beoordeeld. Over één voorstel, de Bijleveldstraat en omgeving, was het college negatief. Op verzoek van GroenLinks heeft het college een nieuwe variant van de bewoners beoordeeld en wel positief bevonden. Daarom een amendement om deze wijziging ook door te voeren.

Westelijk Stadsboulevard

Een ander belangrijk punt in het Meerjarenperspectief Ruimte is de toevoeging van middelen om de Westelijke stadsboulevard snel uit te kunnen voeren. Een van de belangrijke onderdelen van dit project, de herinrichting van de Majellaknoop en het Fris Alternatief, moet wachten tot duidelijk is wat er gaat gebeuren me de woningen aan het Thomas a Kempisplantsoen.

GroenLinks zou het zonde vinden als dit onderdeel vertraging oploopt. Herontwikkeling van het Thomas a Kempis-plantsoen leidt bovendien tot meer en betere betaalbare woningen in Utrecht. Daarom een motie om het college aan te moedigen er alles aan te doen om deze herontwikkeling te versnellen.

Rest Noordwest

De Westelijke stadsboulevard kan niet los gezien worden van de rest van het verkeer in Utrecht West en Noordwest. Na een uitgebreide studie naar netwerkeffecten in Noordwest, is het college met een reeks ingrepen gekomen die ervoor zorgen dat de Amsterdamsestraatweg gedeeltelijk opnieuw ingericht kan worden, het aantal vervoersbewegingen op het Lombokplein tot 15.000 beperkt kan worden en de Votulast-route verbetert. Allemaal zaken waar GroenLinks blij mee is en die verschillende bewonersgroepen zien als vooruitgang. Maar GroenLinks deelt met die groepen de teleurstelling dat de er niet meer mogelijk is gebleken.

GroenLinks wil nu vooral doorpakken en geen nieuwe, langlopende studies. Wel willen we dat het college zich bij de uitwerking maximaal inspant om te kijken of toch een hogere ambitie haalbaar is, door middel van aanvullende maatregelen. Denk aan het informeren van omwonenden over wenselijke routes, het aanmoedigen van andere modaliteiten en het ontmoedigen van autogebruik. Daarom de volgende motie.

Meerjarenperspectief Vastgoed

Ook dit keer worden weer miljoeneninvesteringen met het meerjarenperspectief  vastgoed ter goedkeuring aan de raad voorgelegd met heel weinig informatie. Goed dat na de commissie al wat extra informatie is toegestuurd, maar we hadden dat liever gelijk gehad. Het kan en moet echt beter. Dat is ook de aanbeveling van de accountant en van de raadsadviseurs. We roepen het college op alle aanbevelingen van de raadstoets voortvarend uit te voeren!

Voorzitter, ik rond af:

GroenLinks kiest richting begroting voor blijven investeren. Daarbij heeft bestaanszekerheid voor ons absolute prioriteit. Verder kiest GroenLinks voor een solidaire en duurzame weg uit de crisis. Voorstellen die in deze richting passen, zullen wij vandaag steunen. Waarbij wel geldt dat we de uiteindelijke afweging dit jaar pas echt bij de begroting kunnen maken.

Raadstoets

En helemaal tot slot wil ik namens de hele raad graag nog een motie indienen die de conclusies van de raadstoets vastgoed verankert. Ik wil de raadsrapporteurs Julia Kleinrensink, Rick van der Zweth en Eva Oosters enorm bedanken voor het vele werk dat zij in deze raadtoets hebben gestoken en ook de accountant bedank ik voor de ondersteuning hierbij.

 

Naar aanleiding van de Black Lives Matter protesten debatteerde de Utrechtse gemeenteraad donderdagochtend over het bestrijden van racisme en discriminatie.

Politieke partijen gaven het stadsbestuur alvast ideeën mee voor de nieuwe anti-discriminatie agenda van de gemeente Utrecht. Dankzij GroenLinks worden een slavernijmonument en specifieke aandacht voor vrouwen van kleur onderdeel van de nieuwe agenda. GroenLinks raadslid Melody Deldjou Fard diende deze voorstellen in samen met PvdA, SP, D66, VVD, ChristenUnie, Student &Starter en DENK. Melody Deldjou Fard: “Discriminatie is een pijnlijk en complex onderwerp. Niet voor niets gingen zoveel Utrechters – zwart en wit – samen de straat op om te demonstreren. Nu is het aan de politiek om hierover met Utrechters in gesprek te gaan. En keuzes te maken voor goed en effectief beleid.”

Aandacht voor vrouwen van kleur

Voor het maken van de anti-discriminatieagenda vraagt de gemeente Utrechters hun mening te geven via stadsgesprekken. GroenLinks vindt het belangrijk dat alle mensen waar het over gaat gehoord worden. En dat de gemeente in het bijzonder pro-actief op zoek gaat naar de stem van de Utrechtse meiden en vrouwen van kleur. Melody Deldjou Fard: “Vrouwen van kleur hebben te maken met meerdere vormen van discriminatie. Door racisme én seksisme kunnen ze dubbel op achterstand raken. We moeten ervoor zorgen dat ook de schoonmaakster met drie kinderen de kans krijgt om mee te praten.”

Slavernijmonument

Op initiatief van GroenLinks en D66 in de Tweede Kamer wordt 2023 een herdenkingsjaar voor 150 jaar afschaffing van de slavernij. Wat GroenLinks betreft gaat Utrecht dit vieren met een rijk aanbod aan voorstellingen, debatten, aandacht in het onderwijs en de onthulling van een slavernijmonument. Melody Deldjou Fard: “Veel bewoners en organisaties, waaronder de PvdA, zetten zich al jarenlang in voor een Utrechts slavernijmonument. Zulke symbolen zijn belangrijk om onze gezamenlijk geschiedenis en de pijn te erkennen. Mooi dat zoveel partijen hier samen met de stad de schouders onder willen zetten.”

De cultuursector is hard getroffen door de coronacrisis. Vorige week kwam het kabinet met een steunpakket 300 miljoen voor grote gezelschappen, concertzalen en theaterpodia. GroenLinks mist daarnaast aandacht en oplossingen voor de culturele makers en kleine spelers. Raadslid Melody Deldjou Fard stelt hierover samen met PvdD, Student en Starter, D66, PvdA en SP vragen aan het college.

Melody Deldjou Fard: “Ik heb veel culturele makers en kleine spelers gesproken die hard geraakt worden en zich zorgen maken over hoe ze na de crisis weer aan het werk kunnen. Ook zij verdienen aandacht en passende oplossingen.” Voor theater en dans is het nu bijvoorbeeld niet mogelijk om te repeteren. Zij hebben na de crisisperiode meer tijd nodig om producties te maken.

In Amsterdam is recentelijk een ‘snelloket’ geopend voor actuele kunstprojecten, zoals virtuele tours, podcasts en kunst op afstand. Melody Deldjou Fard: “Zo’n snelloket biedt mogelijkheden voor kunst in corona tijd. En wat ons betreft mag dit in Utrecht breder. Zodat culturele makers en kleine spelers die geen meerjarige subsidie ontvangen nu al aan de slag kunnen met projecten voor direct na de crisis.”

De partijen vragen het college of er mogelijkheden zijn voor een loket in Utrecht en of zij nog andere oplossingen ziet om de culturele makers en kleine spelers te steunen.

De Utrechtse fracties van GroenLinks, ChristenUnie, D66, PvdA, S&S, PvdD, SP en DENK maken zich zorgen over de escalatie van de vluchtelingencrisis op de grens tussen Griekenland en Turkije. Donderdag vragen ze het college zich uit te spreken voor het in Utrecht opvangen van een deel van de vijfhonderd kinderen, die nu zonder familie of toekomst vastzitten in onveilige kampen.  

De partijen gaan hiermee in op de oproep van samenwerkende hulporganisaties (Stichting Vluchteling, VluchtelingenWerk Nederland en Defence for Children) aan gemeenten om gezamenlijk leiderschap en solidariteit te tonen met de alleenstaande kinderen op de Griekse eilanden. GroenLinks raadslid Fred Dekkers: “In de overbevolkte kampen proberen vluchtelingen onder erbarmelijke en beschamende omstandigheden te overleven. Kinderen zijn extra kwetsbaar en verdienen onze bescherming.”

Naast het opvangen van een deel van de vijfhonderd kinderen, vragen de partijen het college om bij de regering aan te dringen op ingrijpen om de escalatie te doorbreken. Utrecht staat hierin niet alleen. Ook in andere grote steden en in het buitenland, zoals Berlijn, neemt de lokale politiek initiatieven om op te roepen tot effectief ingrijpen en zelf vluchtelingen welkom te heten.

Wake

Veel Utrechters maken zich zorgen over de escalatie. Woensdagavond 4 maart verzamelden zich op initiatief van New Neighbours zo’n 300 Utrechters op het Domplein voor een wake, om zich zo solidair te tonen met de vluchtelingen en schaamte uit te spreken voor de Europese Unie en de nationale regeringen die onvoldoende doen.

Vanaf het volgend schooljaar geldt er op alle schoolpleinen in Utrecht een rookverbod. GroenLinks, ChristenUnie, PvdA, DENK, PvdD en S&S zijn bang dat leerlingen dan naar speelplekken gaan om te roken. De Utrechtse partijen willen dat speelplekken ook rookvrij worden en stellen vandaag schriftelijke vragen aan het college.

GroenLinks raadslid Marcel Vonk: “Elk kind moet kunnen opgroeien in een rookvrije omgeving. En dus ook fijn kunnen spelen in een speelplek zonder rook.” De partijen vragen het college of zij  mogelijkheden ziet om speelplekken al komend jaar rookvrij te maken. En zo niet, of het doel uit het  preventieakkoord om in 2025 alle speelplekken rookvrij te hebben wel mogelijk is.

Een meerderheid van de gemeenteraad wil dat Utrecht in navolging van Amsterdam de tweede stad wordt die een woonplicht invoert voor nieuwbouw. GroenLinks, D66, PvdA, ChristenUnie en CDA stellen hierover donderdag vragen aan het college.

Woonplicht betekent dat kopers van nieuwbouw zelf in het huis moeten wonen. GroenLinks raadslid Floor de Koning: “Met deze maatregel willen we de enorm gestegen verkoopprijzen van woningen beteugelen en starters meer kansen bieden. Zij hoeven dan minder te concurreren met beleggers, die woningen opkopen en doorverhuren. Woonplicht is een zware maatregel, maar wel een die nodig is om de wooncrisis aan te pakken.”

De Utrechtse gemeenteraad heeft al vaker de wens uitgesproken om maatregelen te nemen voor meer betaalbare koopwoningen. In reactie op de mondelinge vragen gaf het college aan binnenkort met voorstellen te komen om het ‘kopen om te verkopen’ in te dammen. En het waar mogelijk nu al een woonplicht op te leggen bij nieuwbouw. Bijvoorbeeld bij nieuwbouwprojecten Leeuwesteyn en de Merwedekanaalzone.  

Uitzonderingen

De partijen willen wel dat specifieke uitzonderingen op de woonplicht mogelijk blijven. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om te verhuren aan directe familie of wanneer iemand een tijdje in het buitenland woont.  

Tijdens het slotdebat van de programmabegroting heeft fractievoorzitter Heleen de Boer de volgende speech gehouden.

Vandaag presenteren de fracties van GroenLinks, PvdA en SP uit de vier grote steden een pamflet met maatregelen die het kabinet moet nemen om de wooncrisis op te lossen, gebaseerd op twee uitgangspunten: minder markt en meer volkshuisvesting. 

Mijn bijdrage aan de algemene beschouwingen begon ik met het promotieonderzoek dat Patricia Wijntuin deed over hoe Nederlandse jongeren met een Marokkaanse achtergrond hun buurt ervaren. Ook andere partijen nemen het gezichtspunt van kinderen en jongeren als start voor hoe zij kijken naar de stad van de toekomst. En niet alleen in deze raad. Maria Vassilakou, tot voor kort locoburgemeester en raadslid voor de Groenen in Wenen, zei op de top van het Wereldforum voor de bebouwde omgeving in april 2018 in Londen: “Een stad die goed is voor kinderen, is goed voor elke generatie.” En sindsdien zeggen velen dat haar na.

 

Voor GroenLinks betekent zo’n kindvriendelijke, toekomstbestendige stad onder meer het aanpakken van armoede, een arbeidsmarkt en onderwijs gericht op eerlijke kansen, een publieke ruimte die vriendelijk en toegankelijk is, mobiliteit waarbij de voetganger en de fiets voorop staan, leefbare buurten en gemengde wijken waar bewoners elkaar ontmoeten, meer groen, schone lucht en duurzame energie. Met deze blik bekijken we de voorjaarsnota en waar nodig doen we zelf aanvullende voorstellen.

Financiën

Veel van de genoemde punten vinden we terug in de voorjaarsnota. Zo is GroenLinks is blij dat er geïnvesteerd wordt in het aan het werk helpen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, meer betaalbare woningen en in groen. Dit terwijl we te maken hebben met minder inkomsten van het Rijk, hogere uitgaven aan personeel en onvoorziene extra kosten.

GroenLinks vindt het belangrijk dat Utrecht haar financiële basis op orde heeft. U zult dat vandaag ook terugzien in ons stemgedrag. Wij vinden het niet verstandig om geld in te zetten voor allerlei nieuwe wensen, zo lang er nog forse en onbekende bezuinigingen boven ons hoofd hangen. Dat soort voorstellen verwijzen we vandaag rigoureus door naar de besluitvorming over de programmabegroting.

Wel moet ik zeggen dat we wat teleurgesteld zijn in de brief die het college gisteren stuurde over de 2,1 miljoen euro die dit jaar minder uitgegeven gaat worden aan college-ambities. Het lijkt vooral een creatieve rekensom, waarvan het risico is dat het college rustig aan gaat doen, omdat er toch vanuit gegaan wordt dat alles later begint. GroenLinks wil een college dat voortvarend aan de slag gaat met de ambities en zorgt dat deze zo goed en zo snel mogelijk worden gerealiseerd. Natuurlijk, wat niet lukt, lukt niet. Maar je moet vooral proberen dingen wél voor elkaar te krijgen. Daarom zullen we een amendement indienen om de ruim 1,3 miljoen euro die nu over is in het financiële beeld, te bestemmen voor het wél halen van zo veel mogelijk ambities in 2019 en wat er overblijft te gebruiken voor het opvangen van bezuinigingen in de jaren daarna. Het dictum hiervan luidt:

Besluit het volgende beslispunt toe te voegen aan het raadsvoorstel voorjaarsnota 2019 en Eerste Bestuursrapportage 2019:

De financiële ruimte van 1,3 miljoen euro die blijkt uit het totaalbeeld nu in te zetten voor het invullen van de financiële opgave van 2,1 miljoen euro in 2019 die in de voorjaarsnota gedekt wordt uit de incidentele verlaging van de ambities uit het coalitieakkoord. Als uit de jaarrekening 2019 blijkt dat dit bedrag niet nodig was omdat het tekort zich niet of minder heeft voorgedaan, het resterende bedrag weer te benutten als incidentele voorziening op de totale realisatie van het pakket van maatregelen.

Daarnaast is op ons verzoek de besluitvorming over de nota kapitaalgoederen uitgesteld naar de programmabegroting. Zo kunnen we een goede en integrale afweging maken over de voorgestelde investeringen.

Ook dienen we een motie in om te zorgen dat we minder te maken krijgen met aanpassing van de begroting halverwege het jaar door minder inkomsten van het rijk. De trap-op-trap-af-methode van het rijk zorgt ervoor dat gemeenten laat in het begrotingsjaar forse wijzigingen moeten verwerken, waardoor het lastig wordt om degelijk te begroten. Daarom dienen wij een motie in waarvan het dictum luidt:

Draagt het college op:  

Te pleiten voor aanpassing van de trap-op-trap-af-methode bij het Rijk, zodat gemeentes niet langer gedurende het jaar wijzigingen in de rijksbijdrage hoeven op te vangen.    Hierbij te wijzen op de mogelijkheid om de trap-op-trap-af methode te vereenvoudigen, door deze alleen op begrotingsbasis toe te passen en niet op basis van de daadwerkelijke uitgaven, zoals nu het geval is Wonen

In de Voorjaarsnota valt één investering bijzonder op. Ruim 13 miljoen voor meer betaalbare woningen in de stad. Dankzij een motie van GroenLinks-raadslid Thijs Weistra zet het college een deel van de opbrengsten uit de erfpacht in om 600 – 700 extra betaalbare woningen bij te bouwen. Uit de brief van het college blijkt dat tot nu toe alleen woningcorporaties hier mee aan de slag gaan. GroenLinks wil graag dat ook bewonerscollectieven met een eigen plan voor betaalbare woningen een kans krijgen om in aanmerking te komen voor het potje voor de 700 extra betaalbare woningen. Daarom dienen we een motie in waarvan het dictum luidt:

Draagt het college op:

Het mogelijk te maken dat een deel van de netto-opbrengsten van de Conversieregeling Erfpacht 2017 kan worden besteed aan het mogelijk maken van nieuwe woonconcepten, CPO’s, en bewonersinitiatieven die meer betaalbare woningen aan de Utrechtse woningvoorraad toevoegen. Tegelijkertijd met de presentatie van het onderzoek naar de barrières voor het realiseren van nieuwe woonconcepten en bewonersinitiatieven, een voorstel te doen voor de inzet van middelen voor nieuwe woonconcepten en initiatieven. In dat voorstel verschillende mogelijkheden te overwegen, waaronder opnemen in de investeringsvoorstellen of creëren van financiële instrumenten. Hierbij rekening te houden met een toevoeging op eventuele voorstellen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De daadwerkelijke omvang van de benodigde middelen in het voorstel af te wegen tegen het aantal toe te voegen extra betaalbare woningen, zodat zoveel mogelijk betaalbare woningen worden toegevoegd met de beschikbare middelen.

GroenLinks kiest voor betaalbaar wonen en gemengde wijken. Daarover spreken we volgende week verder in deze raad bij de Woonvisie. Bij een stad met gemengde wijken en veel verschillende inwoners passen meer diverse straatnamen. Nu zijn de meeste straten vernoemd naar mannen. Wat GroenLinks betreft komt hier verandering in en gaan we bij nieuwbouw meer straten vernoemen naar vrouwen, activisten, mensen met een bi-culturele achtergrond. Daarom dienen we een motie in, waarvan het dictum luidt:

Draagt het college op

Om er bij de straatnamencommissie op aan te dringen om in het vervolg bij vernoemingen meer evenwicht te creëren met betrekking tot diversiteit in brede zin. Dat kan zich vertalen in het vernoemen van nieuwe straten, pleinen en parken naar landelijke of lokale voorvechters van gelijke rechten, waaronder strijders tegen de slavernij, en landelijke of lokale vrouwelijke, bi-culturele, lhbtqi+ rolmodellen uit diverse maatschappelijke sectoren enzovoorts.

Openbare ruimte en groen

De publieke ruimte is de groene huiskamer van de stad. Alle Utrechters moeten hiervan kunnen genieten. Dit begint bij zeggenschap over de inrichting. GroenLinks wil dat bewoners kunnen meehelpen met de invulling van groen en bijvoorbeeld het herplanten van bomen. Zeker in buurten waar nu nog te weinig groen is, zoals Ondiep. Groen maakt gelukkiger, zorgt voor verkoeling en een betere afvoer van regenwater. Daarom hebben we het uitgangspunt ‘onverhard tenzij’ ingebracht in de commissie en zullen we dat naar voren blijven brengen.

Het inrichten van de publieke ruimte kan ook helpen om mensen zich veiliger te laten voelen en zelfs hun gedrag te veranderen. Kinderen zien dat ook, zo heeft de kinderraad al meerdere keren gevraagd om speelse, aantrekkelijke prullenbakken. In de commissie noemde ik een tunnel waarin een virtueel dier met je meeloopt. En zo zijn er tientallen voorbeelden. GroenLinks wil dat bij de inrichting van de publieke ruimte hier standaard naar gekeken wordt. Daarom dien ik een motie in, waarvan het dictum luidt: 

Vraagt het college:

Te kijken waar en hoe in Utrecht het gevoel van veiligheid én het gedrag van mensen kunnen worden verbeterd door gebruik te maken van bijvoorbeeld licht, geuren, kleuren, geluid, structuren, speelelementen, beelden en groen; Als straten, pleinen, hoekjes en tunnels worden gebouwd of verbouwd dit altijd mee te nemen in de plannen Duurzaamheid

Utrecht wil koploper zijn in de overgang naar duurzame energie. We kijken uit naar het plan om 20% van de Utrechtse daken te bedekken met zonnepanelen. Goed dat de wethouder aan de slag gaat met onze suggestie om ook grote dak-eigenaren te stimuleren zonnepanelen op de daken te leggen.

GroenLinks vindt het belangrijk dat bewoners gemeentelijke daken kunnen blijven gebruiken voor buurtstroomprojecten. Veel mensen die staan te springen om mee te doen, maar er zijn te weinig daken beschikbaar. Mooi dat de wethouder op onze Schriftelijke Vragen hierover antwoorde dat ze gaat kijken welke kansen er zijn voor buurtstroom op gemeentelijke daken. GroenLinks wil vaart maken, daarom vragen we de wethouder wanner ze de raad hierover kan informeren.

Bewoners zijn een essentiële schakel bij de omslag naar duurzame energie. Energiecoaches helpen bewoners om energie en daarmee kosten te besparen. Vorig jaar vroeg GroenLinks energiecoaches ook in te zetten bij lage inkomensgroepen in de particuliere sector. We zijn erg blij met het uitgewerkte voorstel hiervoor dat het college afgelopen week naar de raad heeft gestuurd.

Naast schone energie vindt GroenLinks het zorgvuldig omgaan met grondstoffen erg belangrijk. Heel mooi dat de wethouder in de commissie heeft toegezegd na de zomer te komen met een actieplan dat past bij de ambitie Utrecht circulair in 2050. Om dit te realiseren is de gemeente voor groot deel afhankelijk van partijen in de stad. Daarom roepen we de wethouder op deals te sluiten met partners in de stad met impact, zoals de Green Business Club en het Werkspoorkwartier. Hiervoor hebben we een motie, waarvan het dictum luidt: 

Roept het college op om

Krachten te bundelen om leerproces over circulariteit te versnellen door deals te sluiten met partijen die ambitie hebben, pionieren en het goede voorbeeld geven, te denken valt aan CS stationsgebied (Green Business Club Utrecht), Werkspoorkwartier, Utrecht Science Park; Een actieve rol te spelen in de Alliantie Cirkelregio Utrecht;  In gesprekken partijen met impact zoals Economic Board Utrecht, vastgoedeigenaren, ontwikkelaars, producenten, installateurs, afvalverwerkers en leveranciers te stimuleren om circulariteit centraal te stellen in de activiteiten en waar mogelijk  deals te sluiten;  In de gemeentelijke organisatie afspraken te maken met andere afdelingen om circulariteit mee te nemen in de activiteiten (denk aan inkoop, aanbesteding en tendering); In het actieplan Utrecht Circulair dat in het najaar van 2019 naar de raad komt, te beschrijven hoe invulling wordt gegeven aan de motie. Mobiliteit

De afgelopen weken circuleert er een filmpje van BycycleDutch, dat met aanstekelijk enthousiasme de transformatie laat zien van Utrecht als autostad naar een stad die voorrang geeft aan fietsers en voetgangers. Het past bij een stad die goed is voor kinderen. En het maakt mij trots op Utrecht en de rol die GroenLinks daar de afgelopen decennia in gespeeld heeft. Deze trend zet het college daadkrachtig voort. Ook voor de toekomst kiest GroenLinks voor duurzame mobiliteit en meer ruimte voor langzaam verkeer en toegankelijk openbaar vervoer. En voor mobiliteit voor iedereen, ook als je minder te besteden hebt. Daarom staan wij onder de motie van de ChristenUnie om vervoerdersarmoede terug te dringen. Wij zijn dan ook blij met de toezegging dat de wethouder samen met de provincie en belangenorganisaties de toegankelijkheid van trams wil testen. Voor veel rolstoelgebruikers is het weliswaar toegestane hoogteverschil tussen perron en tram namelijk echt te groot. Bij de toegankelijkheidsagenda zal de wethouder ons bovendien informeren over de mogelijkheden voor oproepbare stoplichten, die ervoor kunnen zorgen dat ook blinden, slechtzienden en rolstoelgebruikers prettig en veilig kunnen oversteken.

Sport

Ook bij sport blijft toegankelijkheid onze voortdurende aandacht vragen. De mogelijkheden voor sporten met een beperking liggen in Utrecht onder het landelijke gemiddelde en zijn niet goed verspreid over de stad. Mooi dat er na een toezegging van de wethouder in het sportakkoord nu pijlers staan om sporten met een beperking te stimuleren bij verenigingen. Ook zijn we blij met de toezegging over een indicator voor wachtlijsten, zodat we als raad beter inzicht hebben in de capaciteit.

Economie

In 2020 organiseert Utrecht de start van de Vuelta. Op aandringen van onder andere GroenLinks staat duurzaamheid hierbij centraal en wordt het een feest voor iedereen met activiteiten in de hele stad. Op een mooie startbijeenkomst hebben we zelf kunnen ervaren dat hiervoor al tientallen bruisende ideeën zijn. En het feest wordt nog groter, want de wethouder heeft ons verzekerd dat we binnen de begroting blijven. Omdat in de voorjaarsnota de Vuelta ineens onder sport stond in plaats van onder evenementen, maakt GroenLinks zich toch een beetje zorgen dat een eventuele overschrijding geheel of gedeeltelijk bij sport terecht komt. Dat kan wat ons betreft niet de bedoeling zijn. Daarom graag de verzekering van de wethouder dat de normale systematiek bij overschrijdingen wordt gevolgd, dus eerst kijken in het eigen programma – in dit geval evenementen – en als dat niet lukt naar de algemene middelen. Eventueel heb ik een motie achter de hand.

Werk en Inkomen

GroenLinks is blij met de extra investeringen in de Voorjaarsnota om mensen vanuit de bijstand aan het werk te helpen. De eerste stappen worden al gezet, zoals met extra werkmatchers.

Voor een goede samenwerking tussen de gemeente en Utrechters is het belangrijk dat de gemeente helder communiceert. Mooi dat de wethouder de Direct Duidelijk Deal heeft ondertekend. Daar passen ook duidelijke brieven bij. De indicator voor 100% begrijpelijkheid van brieven is verdwenen uit de jaarstukken, maar GroenLinks vindt het belangrijk dat hier veel aandacht voor blijft. Daarom hebben we een amendement, waarvan het dictum luidt:

Daarom besluit de raad

De indicator ‘Begrijpelijkheid van brieven’ (b1-niveau) in de begroting op te nemen bij het programma Werk & Inkomen Een indicator ‘Bejegening’ (de toon van brieven) in de begroting op te nemen bij het programma Werk & Inkomen

GroenLinks is ook trots op de Utrechtse actieagenda schulden die laatst unaniem is aangenomen door de raad. Wel maken we ons zorgen over de wachtlijst. Uit de brief die we gisteren kregen, blijkt dat bij de tussenvoorziening nu 74 mensen op de wachtlijst staan, die gemiddeld 7 maanden moeten wachten voor ze aan de slag kunnen met het oplossen van hun schulden. De wethouder werkt uit hoe dit kan worden opgelost. We vragen de wethouder om ons voor de programmabegroting hierover nader te informeren en daarbij ook aan te geven of er extra geld nodig is om dit probleem op te lossen en zo ja hoeveel.

Onderwijs

Op het terrein van onderwijs hebben we in Utrecht een aantal grote uitdagingen, waaronder het bevorderen van eerlijke kansen, toenemende segregatie en het lerarentekort. Sinds een paar jaar hebben we in Utrecht een subsidieregeling voor projecten die het Utrechtse onderwijs versterken. GroenLinks heeft voorgesteld dit budget (jaarlijks 1,2 miljoen) nadrukkelijk in te zetten voor deze grote uitdagingen. In de vorige week gepubliceerde beleidsregel onderwijs lezen we terug dat alleen bij meer aanvragen dan het beschikbare budget gekeken wordt naar o.a. de onderwijsagenda en gelijke kansen. Wij zouden graag zien dat dit altijd gebeurt: daarom vragen we de toezegging van de wethouder dit bij de eerstvolgende gelegenheid zo te wijzigen. Eventueel heb ik een motie achter de hand.

Vanuit GroenLinks hebben we regelmatig aandacht gevraagd voor groene schoolpleinen. Goed dat de verordening hierop aangepast gaat worden, zoals we in de recent ontvangen brief hebben gelezen. De verdere ambitie op dit terrein mag wat ons betreft wel een paar tandjes hoger. Daar gaan we na het zomerreces graag over in gesprek.

Eerlijke kansen krijgen betekent ook dat het wat GroenLinks tijd is voor concrete acties om stagediscriminatie bij MBO’ers aan te pakken. Zodat ook deze jongeren aan hun toekomst kunnen werken. Wij willen een plan van aanpak tegen stagediscriminatie en dienen een motie in waarvan het dictum luidt:

Verzoekt het college:

Samen met jongeren, onderwijsinstellingen, werkgevers en andere belangrijke stakeholders uit de stad een concreet plan van aanpak tegen stage discriminatie vorm te geven; De suggesties die in eerdere schriftelijke vragen vanuit de Raad, diverse RIB’s en bijeenkomsten zijn gedaan in dit plan mee te nemen; Dit plan van aanpak tegen stage discriminatie, een onderdeel te laten zijn van het uitvoeringagenda van het mbo ambitie document; In samenwerking met wethouder Diversiteit het plan van aanpak van stage discriminatie uitvoeren; De raad ieder halfjaarlijks informeren over de vorderingen en eventuele resultaten van het plan van aanpak tegen stage discriminatie, zodat hiermee de raad in staat is haar controle en kader gevende rol goed uit te voeren; Cultuur

Verder blijk uit het recent uitgevoerd visitatierapport dat Utrechtse culturele instellingen inclusiviteit een warm hart toedragen. Dat vinden we mooi. Er werd echter wel aangeven dat ondanks de inzet, er nog onvoldoende kennis, ervaring en netwerken aanwezig zijn om echte stappen te zetten. En dat Utrecht hiermee achterloopt op andere grote steden. We zien dat er al succesvolle initiatieven van de grond komen in andere steden, waarbij mbo-jongeren met relevante opleiding, kennismaken met de cultuursector als leer en werk plek. Wat GroenLinks betreft volgt Utrecht! Daarom komen we met een motie, waarvan het dictum luidt:

Verzoekt het college:

In gesprek te gaan met Utrechtse culturele instellingen en MBO-opleidingen om te komen tot een vergelijkbare intentieverklaring als inde gemeente Rotterdam; De Utrechtse instellingen op de hoogte te brengen van het bestaan en de mogelijkheden van Fonds 21 Programmaregeling “Kunsteducatie voor MBO’ers”; De raad te informeren voor eind 2019 over de resultaten van deze gesprekken en de gemaakte plannen;

GroenLinks wil cultuur voor iedereen in alle Utrechtse wijken. De stad groeit en wijkcultuurhuizen geven aan tegen hun plafond aan te lopen qua capaciteit en menskracht. GroenLinks wil daarom dat de wethouder bij de verdeling van het groeikaderbudget cultuur aandacht heeft voor Makers én de oproep van de wijkcultuurhuizen. Samen met het CDA dienen we een motie in om het groeikader cultuur niet nu al met deze Voorjaarsnota vast te stellen, maar dit in de brede afweging van de cultuurnota 2021-2024 te doen. Verder vinden we een eerlijke beloning voor de Utrechtse culturele Makers belangrijk. En staan we samen met andere partijen onder de motie van PvdA en D66 over de fairpractice code.

Voorzitter, ik rond af.

Deze voorjaarsnota is een zuinige voorjaarsnota in de zin dat er weinig geld te verdelen valt.  GroenLinks is blij met de investeringen die het college desondanks doet. Investeringen die bijdrage aan een eerlijke, groene, duurzame, inclusieve stad van de toekomst. Een stad die goed is voor kinderen. En dus voor elke generatie.