Poliflw

Gisteravond was het weer tijd voor het voorjaarsdebat. Het debat waar politieke partijen zich uitspreken over het gemeentelijke beleid van het komende jaar. Een belangrijk onderdeel van het debat was de besteding van de eenmalige inkomsten verkegen door de verkoop van Eneco. GroenLinks snapt dat er op korte termijn gaten gedicht moeten worden, maar zet het geld graag vooral in voor duurzame investeringen die de stad op de lange termijn versterken. Fractievoorzitter Jordy Boerboom geeft in onderstaande tekst de visie van de fractie weer en gaat nader in op moties die GroenLinks heeft ingediend.

Op dinsdag 11 maart kondigde het kabinet een intelligente lock-down aan. Diezelfde dag zei een vriendin tegen mij: “Het is een gek idee, maar we gaan door de corona-crisis onderdeel zijn van de geschiedenisboeken.” Op dat moment drong het bij mij nog niet binnen wat ze bedoelde, maar inmiddels zal iedereen deze uitspraak goed kunnen plaatsen. Het virus heeft het leven van een ieder in de wereld ontwricht en Zoetermeer is daarbij geen uitzondering. We waren een maatschappij in overlevingsstand, maar door een enorme saamhorigheid in de stad zijn we de afgelopen periode doorgekomen. Inmiddels kunnen we langzaam weer de blik op de toekomst werpen. Daarmee komt ook het moment waarop we keuzes moeten om die ene belangrijke vraag te beantwoorden in de geschiedenisboeken, welke kant ging Zoetermeer op na de coronacrisis?

In dezelfde week van 11 maart werd een collega met een flexcontract ontslagen, terwijl die net een week daarvoor begonnen was. De afgelopen maanden hebben we gezien dat het de inwoners met flexcontracten, tijdelijke contracten en ZZP’ers zijn die hun baan verliezen. Vaak zijn dit ook de mensen die praktisch opgeleid zijn en waarvoor helaas al weinig werk was in Zoetermeer. Ik herinner u graag aan de mismatch die wij in Zoetermeer hebben tussen de werkgelegenheid en de opbouw van de beroepsbevolking. GroenLinks vindt het cruciaal dat de wethouder onderwijs en economie nadenkt over een actieplan om de kansen op een baan te vergroten en de werkgelegenheid voor juist deze groep praktisch opgeleide inwoners te verhogen.

Anders dreigen zij een nieuwe groep kwetsbaren te worden, zoals het Rapport Halsema schrijft. In combinatie met de bestaande groep kwetsbaren die we al in de stad hebben en verder dreigt af te glijden, staan we voor een enorme uitdaging. Bij deze inwoners zullen de financiële problemen toenemen, de stress in deze gezinnen zal groeien en de kinderen zullen te maken krijgen met kansenongelijkheid. Uiteindelijk resulterend in meer gebruik van Jeugdzorg en armoedeondersteuning. Het is daarom nu het moment om als gemeente een keuze te maken. Laten we deze inwoners afglijden en doen we aan symptoombestrijding of durven we te kiezen voor het aanpakken van de oorzaken waar deze groep inwoners daadwerkelijk mee te maken krijgen of al hebben. Daarom heeft GroenLinks samen met D66 en de SP een motie ingediend om het college te vragen om maatregelen te bedenken die deze mensen aan de ‘voorkant’ helpen.

Helaas heeft de coronacrisis geen verandering gebracht in het aanbod van betaalbare woningen in de stad, die juist zo nodig zijn om grotere problemen te voorkomen bij inwoners in kwetsbare posities. Mijn fractie heeft het idee dat de goedkope huur op dit moment enkel invulling krijgt door via de particuliere sector goedkope woningen te bouwen. Als dit het geval is heeft GroenLinks daar grote moeite mee, want juist die sociale huurwoningen van de corporaties komen ten goede aan inwoners die ze het hardst nodig hebben. Daarnaast zullen corporatiewoningen zorgen dat de kwetsbare groepen niet verder afglijden. Graag een reactie van de wethouder over welke ambitie hij heeft om een goede balans tussen corporatiewoningen en goedkope particuliere huur te realiseren.

Als het gaat over (woningbouw)projecten zijn er afgelopen jaar veel plannen gemaakt, maar komt de productie nog beperkt op gang. GroenLinks heeft het vermoeden dat dit mede komt door het enorme aantal projecten. Dit hebben wij in het najaar al aangegeven, maar de urgentie is inmiddels groter dan ooit. In onze ogen kunnen we alleen door keuzes te maken zorgen dat we onze ambities realiseren. Daarom doen we wederom een oproep aan het college om bij het Najaarsdebat inzichtelijk te maken welke (woningbouw)projecten kansrijk zijn en waarbij alle doelgroepen bediend worden. Graag een reactie van het college.

Deze keuzes zijn ook nodig om andere uitdagingen in de stad financieel op te kunnen pakken. Met een vooruitblik op Zoetermeer 2040 zien we een aantal bestaande wijken waar inwoners onze aandacht verdienen. Ook omdat dit de wijken zijn die het hardst getroffen worden door de effecten van de huidige crisis. Wat GroenLinks betreft gaan we in deze wijken samen met onze partners aan de slag om woningen te verduurzamen, de openbare ruimte op te knappen, maar bovenal de sociale cohesie te versterken Wij zien graag een perspectief van het college hoe zij tegen de ontwikkeling in deze wijken aankijken.

U heeft het GroenLinks al vaak horen zeggen, maar de diversiteit is een van de mooie dingen in onze stad. De afgelopen crisis heeft laten zien wat saamhorigheid betekent. Toch laat Zoetermeer 2040 zien dat er nog veel werk te doen is op het gebied van sociale cohesie. Het ontmoeten van elkaar zou daarbij wat GroenLinks betreft centraal moeten staan om het gepolariseerde wij-zij denken in het media landschap te verbreken. De voorstellen van het CDA en D66 voor de huizen van de wijk, inclusief een plek voor de bibliotheek, passen daar helemaal in en daarom dienen we die mede in. Daarnaast roepen wij het college op om met voorstellen te komen richting het Najaarsdebat om de sociale cohesie te versterken.

Sociale cohesie is voor GroenLinks ook dat we samen de stad maken. Daarbij moeten jongeren de kans krijgen om mee te denken over de toekomst van hun stad. Het afgelopen jaar klopten zij daarbij nadrukkelijk op de deur en vroegen zij om gehoord te worden. Daarbij kan hun creatieve en frisse blik bijdragen aan betere besluitvorming. Samen met D66, PvdA en CDA dienen wij daarom een motie in om te komen tot een jongerenraad.

Als er een thema is waar jongeren zich het afgelopen jaar hard voor hebben gemaakt, is dat de energietransitie. Het risico is dat deze mooie ambities in de ijskast verdwijnen door de crisis. Wat GroenLinks betreft is dit juist het moment om de ambities te versnellen. Het verduurzamen van woningen, kantoren en gemeentelijke panden draagt bij aan werkgelegenheid, vooral voor Zoetermeerders die praktisch zijn opgeleid. Een duurzaamheidsfonds geeft daarbij een mooie impuls aan deze ambitie. Ook omdat inwoners door de crisis geneigd zijn om financiële uitgaven uit te stellen. Daarom dienen wij samen met CU-SGP en het CDA een motie in om te onderzoeken hoe een duurzaamheidsfonds een bijdrage kan leveren aan de ambities van de energietransitie en daarbij rekening te houden met een verschillende omvang van het fonds.

Als de coronacrisis een ding heeft laten zien is het hoe belangrijk cultuur en sport zijn voor onze stad. Inwoners konden hun energie niet kwijt en mistten creatieve activiteiten. Gelukkig zijn er inmiddels meer mogelijkheden voor inwoners om te kunnen bewegen en geïnspireerd te raken. De toekomst van verenigingen en organisaties is echter onzeker. Wat GroenLinks betreft heeft de stad ook een ‘ziel’ en houden we onze stad gezond. Daarom diende GroenLinks moties van de PvdA en D66 die opriepen tot het versterken en ondersteunen van de cultuur mede in.

Dit alles moeten wij doen met een begroting die ernstig onder druk staat. Het college kiest er voor om de Enecogelden te gebruiken om deze gaten te dichten. GroenLinks heeft daar, samen met het CDA, D66, PvdA en SP, begrip voor als het gaat om het huidige jaar en de begroting van 2021. Voor de jaren daarna vinden wij echter dat het college niet de eenvoudige keuze moet maken door een greep te doen uit de Enecogelden. GroenLinks is van mening dat deze middelen zo min mogelijk gebruikt worden voor eenmalige gaten, maar vooral bijdragen aan versterking van de stad. Graag gaan we in debat over op welke manier we voorkomen dat deze gelden voor ad-hoc ideeën worden ingezet. Daarnaast maakt GroenLinks graag nog 2 andere opmerkingen over de financiën:

1. We snappen de keuze van het college om structurele bijdrages van het Rijk in te boeken voor de jeugdzorg en Wmo. Wij gaan er wel vanuit dat het college maximaal blijft lobbyen om deze middelen ook daadwerkelijk te krijgen.

2. Vanavond heb ik wijzigingen van beleid voorgesteld waarbij een aantal mogelijk met Enecogelden gedekt kunnen worden, maar wij beseffen ook dat we (slimme) keuzes moeten gaan maken. Een eventuele verhoging van de OZB is daarbij voor mijn fractie een optie als dit bijdraagt aan een gezonde en leefbare stad van de toekomst.

Wat GroenLinks betreft komt in de geschiedenisboeken te staan dat de coronacrisis het kantelpunt is geworden waarbij Zoetermeer een inclusieve stad werd waar iedereen er toe doet en mee praat, waarbij de problemen van kwetsbare inwoners aan de ‘voorkant’ werden opgepakt en waarbij de verduurzaming van de stad een extra impuls heeft gekregen.

GroenLinks Zoetermeer wilde de jaarwisseling graag bespreken en tijdens de raadsvergadering van 18 mei stond dit onderwerp dan ook op de agenda. Voor GroenLinks is duidelijk dat de traditie van het afsteken van vuurwerk met veel overlast en (gezondheids)schade gepaard gaat. Uit onderzoek blijkt dat inmiddels een meerderheid van de Nederlanders het niet langer verantwoord vindt om op de oude manier vuurwerk te blijven afsteken. Daarom diende de fractie, samen met CU-SGP en FvdB, een motie in met de oproep om Zoetermeer consumentenvuurwerkvrij te maken.

De fractie begrijpt de bezwaren van tegenstanders en weet dat de meningen over het al dan niet afschaffen van consumentenvuurwerk verschillen, maar in onze belangenafweging kiezen wij voor verbetering van de gezondheid van inwoners en vermindering van de negatieve impact van de jaarwisseling op het milieu, de luchtkwaliteit en (huis)dieren. ’’Al jaren geeft GroenLinks Zoetermeer de voorkeur aan een alternatieve invulling van het nieuwjaarsfeest en dat standpunt zullen wij blijven uitspreken. De vrijheid van de een mag wat ons betreft niet ten koste gaan van de gezondheid van een ander,’’ zo stelt raadslid Walter van Steenis.

Steeds meer steden kiezen voor een consumentenvuurwerkvrije jaarwisseling. Helaas bleek tijdens de bespreking dat er binnen de Zoetermeerse gemeenteraad te weinig steun is voor deze motie. De fractie heeft hard gewerkt om het onderwerp bespreekbaar te maken en dat is gelukkig gelukt. Ook zegde burgemeester Lokker toe een brief aan de minister van Justitie te sturen en aan te dringen om ‘maatregelen te organiseren tegen de excessen en daarmee de handhaafbaarheid op lokaal niveau te vergroten’. Maar juist het gebrek aan mogelijkheden tot handhaving is voor GroenLinks een extra reden om consumentenvuurwerk te verbieden. Zoals de burgemeester al aangaf tijdens de vergadering, dit onderwerp zal nog wel eens ter sprake komen in de gemeenteraad en dat klopt, we geven de moed niet zo snel op.

We leven in uitdagende tijden. Er komen allerlei maatschappelijke opgaven op gemeenten af die niet altijd vanzelfsprekend onderwerp van gesprek waren. Zaken als klimaatverandering, energietransitie, extra woningbouw, veranderende mobiliteit, natuur en groen hebben allen ruimtelijke impact. Er is raadsbrede steun voor zaken als het behoud van natuur en de reductie van CO2, maar als het spannend wordt en er keuzes moeten worden gemaakt, houdt het college dan de poot stijf? Of kiest het college voor de oplossingen die op de korte termijn het minste pijn doen. Daarnaast is er sprake van polarisering in de maatschappij. Voor GroenLinks is het cruciaal dat we deze uitdagingen aangaan door bruggen te bouwen, empathie te tonen en eerlijk te delen. Nog voordat wij naar het financiële plaatje van de stad kijken.

Vanavond bespreken we de financiële begroting van 2019. Een begroting die een andere aanloop had dan we gewend zijn in de gemeente Zoetermeer. Het heeft uiteraard te maken met het tekort in de Jeugdzorg. Dit brengt een flinke uitdaging met zich mee voor ons allemaal. GroenLinks is blij dat deze uitdaging op een zorgvuldige manier wordt aangevlogen. Het college maakt duidelijk de keuze om niet het kind met het badwater weg te gooien door rigoureuze taakstellingen op te leggen, maar door de tijd te nemen en verstandige besluiten te nemen waarbij we de impact van keuzes goed kunnen overzien.

Met name op het gebied van de jeugdzorg is GroenLinks te spreken over het feit dat er niet gekozen wordt voor het opleggen van budgetplafonds of andere maatregelen die de kinderen en jongeren in onze stad onherroepelijk zouden raken. Dat neemt niet weg dat we verwachten dat dit college flink aan de slag gaat om grip op de jeugdzorg te krijgen.

Door, in het kader van de bezuinigingen, een pas op de plaats te maken is het logisch dat er gekeken is hoe er voor 2019 alsnog een sluitende begroting gemaakt kan worden. De balans tussen een greep uit de vrij inzetbare reserves en een pas op de plaats te maken voor een aantal beleidsintensiveringen is daarbij een pijnlijk, maar wat GroenLinks betreft wel een passend antwoord. We zorgen dat we de reserves gebruiken waarvoor ze nodig zijn en er ligt een plan om de reserves weer aan te vullen. Daarnaast is de reserve 'vrij inzetbaar' sinds vrijdag alweer voor een deel aangevuld door het Rijk. Complimenten aan het college voor de inspanning om het maximale uit de stroppenpot te halen.

Daarnaast zorgt dit college dat het DNA met onderwerpen als wijkgericht werken, duurzaamheid, groen en wonen grotendeels overeind blijven. Desalniettemin heeft mijn fractie wel een aantal zorgen die we graag aan de orde willen stellen.

In mijn intro noemde ik al dat we moeten zoeken naar gelijke kansen van ieder kind. Helaas is dat nog steeds niet voor iedereen het geval. Kinderen die na 5 jaar in Nederland geworteld zijn worden zonder moeite teruggestuurd en lopen zo een nieuw trauma op. Helaas zien we maar een deel van die kinderen terug in de media, maar het is wachten tot er ook een Zoetermeers kind wordt teruggestuurd. Ook al is het Kinderpardon geen lokale kwestie. Gezien de actualiteiten en de schade die het deze kinderen aanricht, vindt GroenLinks dat wij als volksvertegenwoordigers een verantwoordelijkheid hebben naar deze kinderen. Het is belangrijk een signaal af te geven dat kinderen die 5 jaar in deze stad wonen onderdeel zijn van onze gemeenschap en daarom dient GroenLinks samen met de PvdA, D66 en CU-SGP een motie in.

Aansluitend daarop is het belangrijk om de diversiteit in onze maatschappij te vieren en te zien wat we van elkaar kunnen leren en hoe we elkaar kunnen versterken. Bruggen bouwen door met elkaar in gesprek te gaan in plaats van over elkaar te praten en verschillen waarderen en deze optimaal benutten. Het is cruciaal dat we als gemeente daar het voorbeeld in geven en dit, waar mogelijk, faciliteren. We maken ons dan ook zorgen dat het beperkte budget hiervoor geschrapt is in de begroting. Daarom zou GroenLinks graag zien dat we ons in ieder geval wel aansluiten bij een internationaal initiatief vanuit de Europese Unie: het Charter voor diversiteit. Inmiddels hebben ministeries en vele gemeenten dit Charter getekend, waarin ze uitspreken diversiteit binnen de eigen organisatie van groot belang te vinden. Zoetermeer kan daar volgens GroenLinks, PvdA, CDA, D66 en PvdZ niet bij ontbreken.

Over het sociaal domein heb ik in mijn intro al het nodige gezegd. Voor GroenLinks staat de zorg voor kwetsbare burgers voorop. De ontwikkelingen binnen de jeugdzorg volgen we nauwgezet en we kijken uit naar het nieuwe armoedebeleid. Op het gebied van Wmo hebben we wel een aantal zorgen. Wachtlijsten en een dramatische leverancier maakt dat we op dit moment moeite hebben om waar te maken waar we als stad voor staan. We hebben er vertrouwen in dat de wethouder grip krijgt op de situatie, maar willen dat zij ons goed blijft informeren. Beide problemen moeten, wat GroenLinks betreft, zo snel mogelijk worden opgelost, ook als dit betekent dat er (tijdelijk) extra middelen nodig zijn.

De woningmarkt verslechterd met de dag. Steeds meer mensen zitten in de knoop en kunnen geen passende woning vinden. Voor starters is het al helemaal een onmogelijke missie geworden. Naast dat we tempo moeten maken met bouwen (van woningen) is het voor GroenLinks belangrijk dat de woningen die we bouwen terecht komen bij de mensen die ze nodig hebben en niet de mensen die ze voor financieel gewin gebruiken. Vooruitlopend op de reactie op onze schriftelijke vragen dienen we de motie van de PvdA mede-in.

Waar we aan de ene kant bij willen bouwen moeten we zorgen dat we aan de andere kant zuinig omgaan met ons groen en onze natuur. Het is immers datgene dat de Zoetermeerder het meeste waardeert aan onze stad. De kap van bomen brengt keer op keer tientallen inwoners op de been. Wij kijken dan ook uit naar een spoedige herziening van het bomenbeleid.

Daarnaast willen wij graag een aantal natuurgebieden expliciet beschermen. Zo is er aan de oostkant van de stad een zeer bijzonder stukje natuur de ‘Plas van Poot’, dat momenteel bedreigd wordt door ontwikkelingen. U heeft vanavond gehoord wat het belang van dit gebied is voor aalscholvers, vleermuizen, blauwe reigers, spechten en roofvogels. Wat GroenLinks betreft benoemen we dit dan ook tot een stuk natuur en gaan we op de Plas van Poot geen verdere ontwikkelingen toestaan. Het is in onze ogen het voorbeeld van de keuzes die we moeten maken met onze beperkte ruimte.

Een zomer die nog nooit zo warm was gaf dit jaar maar weer aan hoe groot de impact van klimaatverandering is. GroenLinks maakt zich dan ook grote zorgen om de energietransitie. We zien in de begroting een streefcijfer voor CO2-reductie staan dat wat GroenLinks betreft veel te langzaam oploopt. Wij snappen dat er een exponentiële ontwikkeling moet komen, maar met het huidige tempo is in 2040 CO2-neutraliteit behalen een illusie. Daarnaast zien we landelijk en wereldwijd belangrijke ontwikkelingen spelen. Bijvoorbeeld de recente uitspraak in de Urgenda rechtszaak die de staat verplicht om in 2020 minimaal 25% CO2-reductie te realiseren. Hoe verhoudt dit zich tot de 12% die we in Zoetermeer gaan realiseren in 2020? Een mooie eerste stap zou zijn om het klimaatpact een plek te geven in ons huidige beleid. De motie van de PvdA steunen we daarom van harte.

Naast energietransitie is de leefbaarheid in een wijk van groot belang. De luchtvervuiling in Zoetermeer en de regio is een groot probleem, vergelijkbaar met het inademen van 5 sigaretten per dag zonder dat we daar zelf invloed op hebben. Steeds meer inwoners willen dat de overheid hier regie op voert en beleid op maakt. Aangezien we voor een groot deel afhankelijk zijn van de regionale uitstoot van fijnstof is de MRDH een belangrijk orgaan. Ziet het college binnen de MRDH kansen om dit thema voortvarend op te pakken?

Als het gaat over duurzaamheid en leefbaarheid speelt ook de plastic afvalberg een rol. Recent heeft deze raad een prachtig burgerinitiatief aangenomen om het oplaten van ballonnen te verbieden. Het was een mooie eerste stap om naar een economie te gaan waarin we producten gebruiken die afbreekbaar zijn. Wat GroenLinks en een zevental andere fracties betreft gaan we binnenkort een nieuwe stap zetten met het verbieden van single-use-plastics bij evenementen. We dienen daarvoor een motie in.

We wonen in een prachtige stad waar vrijwel elke Zoetermeerder met veel plezier woont. Dat neemt niet weg dat we voor grote uitdagingen staan. Ik zou het college willen vragen om ons tijdig te informeren wanneer deze uitdagingen onder te grote druk komen staan door bijvoorbeeld financiële beperkingen. Wij hebben er alle vertrouwen in dat we dan samen deze stad nog een stukje groener en socialer kunnen maken. 

Vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, hebben zeven Zoetermeerse politieke partijen het Zoetermeers Duurzaamheidspact gesloten. In het pact staan de gezamenlijke ambities van deze partijen voor een duurzaam Zoetermeer. Uiteraard heeft ook GroenLinks meegedaan aan dit duurzaamheidspact. Namens GroenLinks Zoetermeer heeft Marcel van der Tol het document ondertekend. Het duurzaamheidspact is op de raadsvergadering van 5 maart 2018 aan burgemeester Aptroot, als voorzitter van de raad, aangeboden.

Marcel van der Tol: “Ik ben er trots op dat we dit pact samen met de andere partijen hebben kunnen afsluiten. Jarenlang heeft GroenLinks voor de muziek uitgelopen met plannen voor verduurzaming en gingen de veranderingen ons vaak niet vlug genoeg. Vandaag hebben de Zoetermeerse partijen PvdA, D66, CDA, ChristenUnie/SGP, Zó! en VVD met GroenLinks laten zien dat we hier in Zoetermeer eensgezind serieuze stappen willen  zetten.”

Het pact beschrijft op hoofdlijnen een grote variatie aan duurzame maatregelen, waarover overeenstemming is bereikt en maakt daarmee de weg vrij voor een volgende raad om in ieder geval die maatregelen te gaan uitvoeren.

Marcel van der Tol: “Er zijn zeker onderwerpen, waarop wat ons betreft nog wel meer meters gemaakt zouden moeten worden, maar als je weet waar we nog maar een paar jaar geleden in Zoetermeer stonden, dan kan je hiermee alleen maar tevreden zijn. Onderwerpen en maatregelen, waarover een paar jaar geleden nog helemaal niet gesproken werd, staan nu gewoon in dit pact.”

Uiteraard zal GroenLinks doorgaan met het uitvoeren van de eigen duurzaamheidsagenda. Het pact geeft elke partij de ruimte om de eigen accenten te zetten. En GroenLinks zal, zoals altijd, door blijven gaan met het aandragen van nieuwe duurzame voorstellen.

Lees hier de complete tekst van het Zoetermeerse duurzaamheidspact.