Gisteren werd in de gemeenteraad van Vianen gesproken over het bestemmingsplan voor Sluiseiland. Fractievoorzitter Christa Hendriksen zei er het volgende over:
Voorzitter,
Ik wil beginnen met een punt van ergernis dat niet direct dit voorstel betreft, maar wel de aanloop naar deze avond. In de raadsvergadering van 25 september is er een motie ingediend die raadsbreed gedragen werd. In de motie was een aantal vragen geformuleerd over het nu voorliggende voorstel aan het college. Ook mijn handtekening stond onder die motie. Nu heb ik begrepen dat op 2 oktober op uitnodiging van de heer Van der Velden van VHL Lokaal de collegepartijen bijeen zijn geweest om mondeling en middels een uitgebreide presentatie antwoord te krijgen op die vragen. De uitnodiging heeft mij helaas niet bereikt. Nu weet u inmiddels dat mijn partij nogal hecht aan transparante besluitvorming. Een overleg tussen coalitiepartijen over een onderwerp waar coalitie en oppositie samen de wenkbrauwen over gefronst hebben vind ik niet transparant. Dat onze aanwezigheid op die bijeenkomst kennelijk niet gewenst was geeft mij dan ook geen prettig gevoel.
Dan nu mijn bijdrage voor de eerste termijn.
“Gemeente Vianen zit vast aan plan Sluiseiland”. Ik las het eerst in de brief aan de raad en vervolgens als grote kop in het Kontakt. Het is een uitspraak van de wethouder en daarmee van ons college. Ik wil u, collega’s, er nadrukkelijk op wijzen dat dit geen juiste voorstelling van zaken is. Vandaag besluiten wij, als gemeenteraad, over het bestemmingsplan voor Sluiseiland. En de raad is volledig bevoegd om daarmee niet in te stemmen. En ja: dat zal misschien consequenties hebben. Maar ik ga u uitleggen waarom D66 van mening is dat dat de enige juiste keuze is.
In de afgelopen weken heb ik, net als de meesten van u, heel veel mensen over dit onderwerp gesproken. Collega’s van zowel oppositie als coalitie partijen, bewoners van Merenborch en inwoners van andere wijken in Vianen. En veel van deze mensen zijn verbaasd. Verbaasd over het voorstel dat nu voorligt. Verbaasd over dit plan dat kennelijk op de een of andere manier als beste plan uit de bus is gekomen.
Nu heeft het college ons uitgebreid uitgelegd dat de procedure die gevolgd is heus echt wel klopt. En dat zal dan wel zo zijn. Dus waar komt dan die verbazing vandaan? Hoe kan het dan dat niemand, ook in deze raad, dit zag aankomen als mogelijke uitkomst? Het antwoord op die vraag vindt zijn oorsprong op 17 december 2013. 2013? Ja, echt!
Op die datum heeft de raad, toen nog in andere samenstelling, de ontwikkelstrategie voor Sluiseiland vastgesteld. En deze ontwikkelstrategie had als titel “Laat de markt reageren op onze vraag”. Deze gedachte werd ingegeven doordat eerdere plannen met LekstedeWonen al waren gestrand. Het was crisis en de huizenmarkt floreerde niet bepaald. De wethouder was destijds van mening dat de markt met een beter plan zou kunnen komen. Hij was tenslotte VVDer en dus van mening dat de markt het allemaal wel oplost. Het voorstel kreeg steun van alle fracties, behalve D66 en PvdA.
Alles wat daarna gebeurd is is gebeurd in het licht van dat besluit. De vraagspecificatie is gemaakt om de markt zo goed mogelijk de kans te geven hun ideeën vorm te geven. Kaders die wij dachten te stellen waren zo geformuleerd dat de markt nog steeds maximale vrijheid bleef houden. En bleken dus minder kader te zijn dan wij als raad voor ogen hadden. Want de markt moest immers Sluiseiland ontwikkelen.
We hebben de procedures bestudeerd en hebben geconcludeerd dat ze correct doorlopen zijn, al kun je nog vraagtekens zetten bij de aanpassingen in bouwhoogte en bouwvlakken. Deze zijn in het biedingenboek écht wel als kader neergezet en daaraan is in dit plan na aanpassing niet voldaan.
Inwoners en raadsleden zijn verbaasd dat dit de uitkomst is en de wethouder zegt een beetje verslagen “we zitten er aan vast”. Dat alles heeft volgens ons 1 belangrijke oorzaak: U heeft de ontwikkeling van Sluiseiland aan de markt overgelaten. En de markt houdt zich echt wel aan de wet. Maar gewoon niet aan uw bedoeling.
Een ander punt waarover ik het met u wil hebben is de betrokkenheid van onze inwoners. Gesprekken met omwonenden hebben geleerd dat niemand tegen de bebouwing van Sluiseiland is. Ook D66 niet; wij vinden het een prima voorbeeld van binnenstedelijk bouwen. Desondanks is de kritiek op het huidige bestemmingsplan groot. Ook hier is de kern daarvan te herleiden tot 1 simpele constatering: de gemeente heeft niet, of niet goed, naar de wensen en zorgen van de omwonenden geluisterd.
D66 richt zich op versterking van de lokale democratie. Wij vinden het belangrijk dat inwoners meedenken en meepraten over besluiten die zo direct invloed hebben op hun woonomgeving. Daarom delen wij de kritiek – en meer specifiek om de volgende redenen.
Wie de nota van zienswijzen heeft gelezen, zal tot de conclusie komen dat de afstand tussen inwoners en de politiek onoverbrugbaar groot is geworden. Vrijwel elke kanttekening wordt met ambtelijke efficiëntie weggewuifd. In de nota verschuilt het college zich voortdurend achter de ‘juiste’ procedures en regelgeving. Wettelijk gezien kan dat misschien door de beugel, maar het is natuurlijk niet raar dat een dergelijke gang van zaken door inwoners niet wordt begrepen. Uit de nota spreekt daar geen enkel begrip voor. Er wordt geen enkele poging gedaan om de kloof tussen overheid en bezorgde inwoner te slechten.
Sterker: in zijn brief aan de raad zegt de wethouder dat gesprekken met deze groep inwoners niet heeft geleid tot wederzijds begrip. En voorzitter, daar schrik ik nogal van. Want dat die gesprekken niet hebben geleid tot begrip van de bewoners voor het voorstel is heel jammer. Maar dat er kennelijk de andere kant op ook geen begrip is ontstaan is voor mij echt onbegrijpelijk.
De wijze waarop inwoners niet zijn betrokken in de besluitvorming en het bestemmingsplan, is wat D66 betreft vooral een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Onbedoeld is de nota van beantwoording dan ook een pleidooi voor lokale democratische vernieuwing gebleken. We moeten niet vanuit een verheven positie de regeltjes en procedures toepassen, maar de inspraakmogelijkheden verruimen, de besluitvorming transparanter maken en betrokken inwoners beschouwen als volwaardige partners. Dat wil dus zeggen: Bottom-up, volgens de stelregel ‘samen bouwen aan lokale democratie’. Wat zou het mooi zijn als dat in de gemeente Vijfheerenlanden gewoon werd.
Voorzitter, ik rond af.
De manier waarop in dit proces met de bewoners is gecommuniceerd en hoe de participatie heeft vorm gekregen is voor ons onacceptabel. Voor veel van mijn collega’s is dat kennelijk onvoldoende om tegen dit voorstel te stemmen. Men ziet de financiële consequenties als onoverkomelijke hindernis. En de kans dat we als gemeente een sterk punt hebben als we bij de rechter aangeven dat het plan niet langer voldoet aan de kaders in de vraagspecificatie schatten zij te klein in. Tegen die collega’s zeg ik dit: Al sinds 2013 heeft de raad nagelaten voor Sluiseiland heldere kaders te stellen. Dit is het moment dat de raad van Vianen haar verantwoordelijkheid hiervoor moet nemen en tegen dit voorstel moet stemmen.
