Poliflw

De coronacrisis treft Utrecht hard. De gemeente maakt veel kosten, en terecht. Nu komt de vraag hoe dit betaald wordt. Het antwoord laat zich raden: bezuinigen. Dat kan Utrecht zich echter niet veroorloven. Er moet juist geïnvesteerd worden!

Bezuinigen is al veertig jaar de politieke mantra. Maar steeds weer blijkt dat dat vooral hen treft die het al het moeilijkst hebben. En zolang één op de vijf kinderen in Utrecht nog in armoede opgroeit, is dat onacceptabel.

Er moet juist geïnvesteerd worden! De coronacrisis heeft de schrijnende situatie van sommige gezinnen blootgelegd. Toen de scholen dichtgingen ontdekte men bijvoorbeeld hoe veel leerlingen geen beschikking hebben over een laptop. Ze konden er daarom een lenen. Maar wie denkt dat deze kinderen nu opeens geen laptop meer nodig hebben voor schoolwerk? Dit soort programma’s moet juist uitgebreid worden.

Hetzelfde geldt voor sociale en culturele voorzieningen. Vooral de kleinschalige en wijkgerichte. Buurthuizen, kleine musea, en buurtbibliotheken zijn van groot belang voor veel Utrechters, maar staan onder zware druk. Deze moeten juist nu extra ondersteund worden, voordat alle voorzieningen uit de wijken verdwenen zijn.

Hoe gaan we de rekening van de crisis dan betalen? Als het rijk niet bijpast moet Utrecht met andere gemeentes optrekken en weigeren te bezuinigen, zelfs als daardoor, tegen de regels in, geen sluitende begroting wordt neergezet. Dan teren we maar in op onze reserves, of we lenen bij. Met de lage rente kost dat toch bijna niets.

En die extra investeringen? Die kunnen we betalen door het eerlijker maken van de gemeentelijke belastingen. Als we de afvalstoffenheffing, rioolbelasting, en hondenbelasting afschaffen en dat, plus de extra investeringen, goedmaken door het verhogen van de belasting op onroerend goed wil dat zeggen dat 80 procent van de Utrechters er op vooruitgaat. Niet alleen verkleinen we zo het gat tussen arm en rijk, het is ook beter voor de economie!

Zolang het rijk wel met het grootste gemak 4 miljard euro uit de achterzak trekt om de KLM te redden maar gemeentes laat stikken moeten we ophouden het braafste jongetje van de klas te zijn. Om er voor onze inwoners te kunnen blijven staan moeten we tegen de budgetregels ingaan. Daarnaast moeten de gemeentelijke belastingen de sterkste schouder de zwaarste lasten laten dragen. Noem het een solidariteitstax. De SP roept het college daarom op: investeer juist in Utrechters die het minder hebben, en leg de rekening neer bij hen die het kunnen missen.

Dit opiniestuk verscheen op 08-08-2020 in het AD Utrechts Nieuwsblad

In deze crisistijd moeten we juist blijven investeren. Goede bestaanszekerheid voor Utrechters moet de belangrijkste prioriteit worden van de gemeentebegroting. Daarnaast moeten we blijven investeren in het tegengaan van de klimaatcrisis en het woningtekort. Dat stelt GroenLinks woensdag bij het commissiedebat over de impact van corona en de koers van de stad voor het aankomende jaar.

GroenLinks raadslid Floor de Koning: “De crisis heeft ons geleerd dat mensen die het toch al lastig hebben, zoals mensen met onzekere arbeidscontracten, gezondheidsproblemen of mensen zonder veilig thuis, de eerste en zwaarste klappen krijgen. Samen moeten we ervoor zorgen dat niemand door het ijs zakt!”

Goede bestaanszekerheid voor Utrechters is nu een van de voorgestelde prioriteiten voor de begroting. GroenLinks stelt voor om hier de eerste prioriteit van te maken. ”Alles begint met bestaanszekerheid. We moeten eerst zorgen dat alle Utrechters verzekerd zijn van een inkomen en vrij zijn van schuldenproblemen.”

Utrecht neemt hier nu extra maatregelen voor. Zo gaat de gemeente versneld schulden kwijtschelden. En schiet het mensen die door de crisis hun baan geraakt zijn te hulp. Zij kunnen zich bijvoorbeeld laten omscholen voor banen waar in de toekomst veel behoefte aan is, zoals de bouw en de energietransitie.

Ook wil het stadsbestuur voorkomen dat woningbouwprojecten stil komen te liggen door de crisis. De Koning: “Wonen is een basisrecht, maar door de wooncrisis is het voor veel mensen nu lastig een betaalbare woning te vinden. Bovendien maakt de crisis extra duidelijk hoe belangrijk een fijn thuis is. Belangrijk dus dat het college hier vaart mee wil en blijft maken.”

Daarnaast vindt GroenLinks het belangrijk dat Utrecht onverminderd blijft investeren in het tegengaan van klimaatverandering. De Koning: “We hebben geen tijd te verliezen. Als we niets doen aan klimaatverandering, zit we straks met een nog veel grotere crisis. Zoals een directeur van DNB laatst zei: “corona is een meteoriet-inslag, klimaatverandering een botsing van planeten.”

GroenLinks is daarom blij met de keuze van het stadsbestuur om te blijven investeren in de duurzaamheid, met zoveel verduurzaming van vastgoed en het gasloos maken van bestaande wijken. Juist nu veel noodgedwongen stilligt, ontstaan er kansen om op een duurzamere manier weer op te bouwen. “Het is win-win. Door nu te investeren in verduurzaming, creëren we banen, verlagen we de energierekening en pakken we de klimaatcrisis aan. Zo gaan we van een 1,5 meter economie naar een 1,5 graad economie.” aldus de Koning.

Het gemeentebestuur moet alles uit de kast trekken om de veiligheid van bewoners, fietsers en voetgangers op de grachten te garanderen en de torenhoge kosten voor het herstel van de werfmuren nu meteen inboeken. Die boodschap gaf SP-fractievoorzitter Tim Schipper aan wethouder Diepeveen, tijdens het raadsdebat daarover op 30 januari.

Het debat, dat werd gehouden naar aanleiding van de uitkomsten van onderzoeken in 2018 en 2019, ging vooral over het ontluisterende beeld van het al in 2009 gestarte megaproject om de werven en muren weer voor 100 jaar toekomstklaar te krijgen.

"Organisatorisch een janboel, financieel een janboel, qua kennis en kunde een janboel", waren de woorden waarmee SP-fractievoorzitter Tim Schipper de conclusies van de onderzoeken samenvatte. Er was geen overzicht op het werk, er werd niet geregistreerd wat er al was uitgegeven van het budget dat de gemeenteraad ervoor had uitgetrokken.

Schipper: "Natuurlijk loop je tegen onvermoede dingen aan als je gaat klussen aan eeuwenoude monumenten, maar dan kan je nog wel bijhouden hoeveel je uit hebt gegeven en moet je tijdig aan de bel trekken als je het niet in de hand hebt. Dat is gedurende al die jaren nooit gebeurd. Ronduit bizar. De bewoners aan de Kromme Nieuwegracht zitten al vanaf november 2017 met de brokken (foto), steeds weer duiken er de laatste tijd acute veiligheidsproblemen op."

Wethouder Diepeveen (GroenLinks) herhaalde in het debat zijn eerdere erkenning van de misstanden en zegde toe bij de komende begroting alvast weer een geldbedrag op te zullen nemen, na de pleister van 5,5 miljoen die hij in 2019 al plakte. Voor GroenLinks en D66 had dit gek genoeg niet gehoeven. 2021 zou vroeg genoeg zijn.

Schipper daarover: "Ongelofelijk. Je gaat toch nu niet nog even fuiven van de centen die er zijn en de problemen doorschuiven naar de volgende begroting die vlak voor de verkiezingen zit? Dan moeten de enorme ambities van dit stadsbestuur maar naar beneden. Veiligheid staat voorop. De wethouder heeft dat laatste ook toegezegd. We volgen het uiteraard op de voet."

U heeft hem misschien al ontvangen in uw (digitale) brievenbus: de brief met uw gemeentelijke belastingen. Het precieze bedrag van de aanslag verschilt per gemeente, maar het gaat vaak om honderden euro's. Belasting betalen is voor niemand leuk, maar deze belastingen zijn nodig. En gelukkig hebben veel mensen voldoende inkomen om hun aanslagen te voldoen.

Helaas geldt dat lang niet voor iedereen. Meer dan een half miljoen Nederlandse huishoudens leven op of onder het 'wettelijk sociaal minimum', het bedrag dat minimaal nodig is om van te kunnen leven. ‎

Sommige van deze mensen hebben met moeite een beetje spaargeld opzij kunnen zetten. Sommigen hebben zelfs geen spaargeld, maar wel een auto die nodig is voor werk. Of een eigen huis dat door de jaren heen meer waard is geworden. Die overwaarde bestaat enkel op papier, maar telt als eigen vermogen. Dan kom je niet in aanmerking voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. ‎

Er zijn mensen die wel gebruik mogen maken van armoederegelingen, maar geen‎kwijtschelding krijgen van de gemeentelijke belasting.

De oplossing is wat ons betreft simpel. Nu kan iemand met ongeveer 2200 euro of minder op de rekening worden vrijgesteld van gemeenteheffingen. Wij willen die grens optrekken naar pakweg 6000 euro (alleenstaande) en 12.500 euro (meerpersoonshuishouden).

Want wij zien dagelijks wat de gevolgen van de huidige strakke regels zijn. We spraken bijvoorbeeld een mevrouw zonder familie, die probeert te sparen van haar AOW om haar eigen begrafenis te kunnen bekostigen.

En iemand in de bijstand die met moeite elke maand wat opzij zet voor onverwachte uitgave.

Deze mensen worden gedwongen hun beetje spaargeld te gebruiken voor de gemeentebelastingen. Ze hebben geen financiële buffer.‎Het is gek genoeg niet de gemeente die bepaalt bij wie de gemeentebelasting kwijtgescholden mag worden. Die regels zijn bepaald door de Rijksoverheid.

Gemeentes vragen al jarenlang om versoepeling van de regels, zodat mensen met een laag inkomen kunnen sparen voor tegenvallers. Het kabinet weigert echter om dit aan te passen.

Het kabinet heeft grote ambities voor het voorkomen van schulden en armoede, maar wijst een van de simpelste oplossingen af. Een financiële buffer zorgt ervoor dat mensen minder snel in de schulden komen. Het Nibud adviseert mensen per maand 10 procent van hun inkomen opzij te zetten voor onverwachte uitgaven.

Onze oproep aan Den Haag: geef mensen ruimte om te sparen en help zo schulden voorkomen.

‎Julia Kleinrensink, Tirza de Fockert, Lies Roest en Erlijn Wenink zijn gemeenteraadslid voor GroenLinks in Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag

(Dit opiniestuk is op 21 januari gepubliceerd in het Algemeen Dagblad)

Met haar actieprogramma ‘Samen de stad maken’ gaat de gemeente meer verschillende Utrechters betrekken bij haar plannen en beleid. GroenLinks is blij dat hierbij actief op zoek gegaan wordt naar mensen die niet snel uit zichzelf meepraten en meedoen. 

GroenLinks raadslid Fred Dekkers: “Naast de mensen die al jarenlang veel waardevolle inbreng leveren zijn er zijn ook mensen die niet willen of kunnen deelnemen aan vergadercircuits. Ook zij hebben zorgen en dromen die de moeite waard zijn. We moeten zelf naar hen toegaan op een manier die bij hen past.”

Op dit moment onderneemt ongeveer twintig procent van de Utrechters actie om plannen en activiteiten van de gemeente over bijvoorbeeld verkeer, afval of woningbouw te beïnvloeden. Sommige groepen doen dit veel minder dan anderen. Onder andere ouderen, MBO jongeren, mensen met een beperking en Utrechters met een migratieachtergrond worden weinig gehoord. Het stadsbestuur wil hen meer betrekken via online media, sleutelfiguren en wijkplatforms, die bijeenkomsten organiseren over thema’s die in de wijk spelen.

GroenLinks zag ook ruimte voor verbetering van het actieprogramma. Dekkers: “Het gaat nu vooral over meedoen en meedenken, maar nog te weinig over initiatieven uit de stad. GroenLinks wil dat de gemeente nog meer gaat doen om maatschappelijke initiatieven mogelijk te maken en kleine initiatieven die moeilijk van de grond komen te ondersteunen.” De voorstellen van Dekkers hierover haalden een meerderheid in de raad.

Tijdens het slotdebat van de programmabegroting heeft fractievoorzitter Heleen de Boer de volgende speech gehouden.