Overgenomen uit Het Kompas van 13 september 2017
door Erik de Bruin
Jan de Vos is niet het oudste ('dat ben ik nooit geweest'), maar wel veruit het langst zittende gemeenteraadslid in Hardinxveld-Giessendam. Met de lokale verkiezingen in het vooruitzicht blikt de 65-jarige voormalige personeels- en salarisadministrateur van Eneco (hij is sinds enkele jaren gepensioneerd en doet nu vrijwilligerswerk voor Woord en Daad in Gorinchem) alvast terug op een imposante politieke carrière. Die ten einde raakt. ,,Begin volgend jaar, als een nieuwe raad is geïnstalleerd, stop ik er écht mee. Ik stel me niet meer verkiesbaar. Vier jaar geleden, bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen, overwoog ik dat al, maar ik vond het nog net te vroeg. Nu staat mijn besluit vast. Niet omdat ik het niet meer leuk vind, integendeel, maar je moet ergens een grens trekken." De Vos, een geboren en getogen Hardinxveld-Giessendammer, begon in 1982. ,,Ik kreeg een hoge plaats op de kieslijst. Helemaal onverwacht was dat niet want ik zat al een paar jaar in het bestuur. De vader van Arie van den Berg, met wie ik nu in de fractie zit, stapte eruit, ik nam zijn zetel over. Dat was ook de verwachting. Dat we weer op vijf zetels uit zouden komen. Ik was die nummer vijf."
'GEDEGEN- EN GEDREVENHEID'
,,Hoe ik me als beginnend raadslid manifesteerde? Aanvankelijk een beetje op de achtergrond denk ik. Je moet je het omvangrijke en soms complexe raadswerk eerst eigen zien te maken." Watch and learn. De Vos stak, zo vertelt hij, veel op van Kommer van der Plas, die zijn partij als wethouder vertegenwoordigde. ,,Zeer bekwaam en gezien in het hele dorp. Hij wist van wanten en dat werd ook buiten de SGP zeer gewaardeerd." Die naam zal zeker naar voren komen bij zijn afscheidsrede. Dat duurt nog even. De reden dat we op de zaken vooruit lopen, is de felicitatie die hij vorige week van Arjan Meerkerk, de fractievoorzitter, ontving. Op 7 september was hij precies 35 jaar raadslid. ,,Een beetje een rare datum inderdaad. Ik was er wel direct na de verkiezingen bij. Kennelijk gingen ze toen later in het jaar naar de stembus. Dat staat me eerlijk gezegd niet meer bij." Hij 'spiekt' in een boek dat hij heeft meegenomen, ter geheugensteun. ,,Kijk, in 1986 vonden de verkiezingen gewoon, zoals nu, in maart plaats. Dat zal dan denk ik voor het eerst zijn geweest." Het boek dateert uit 2007 en beschrijft de 50-jarige geschiedenis van de lokale SGP. ,,Dat ik me bij deze partij aansloot heeft natuurlijk voor een belangrijk deel met mijn levensbeschouwing te maken. Met ideologische en principiële standpunten die toen nog wel een rol speelden (denk bijvoorbeeld aan de zondagopenstelling van het zwembad en het dorpshuis in Boven-Hardinxveld), maar nu nauwelijks meer. Vraag je iemand naar haar of zijn mening over de SGP dan hoor je lang niet altijd dat ze het met ons eens zijn, maar negen van de tien keer zullen ze wel zeggen dat we betrouwbaar en deskundig zijn. 'Je weet wat je aan ze hebt, ze doen wat ze zeggen en hebben dossierkennis.' Daar hecht ik de meeste waarde aan. Vanuit gedegen- en gedrevenheid je verantwoordelijkheid nemen. Niet voor de bühne iets roepen wat je niet kunt waarmaken of wat je in feite alleen maar doet om punten te scoren bij je eigen achterban."
Even verheft hij z'n stem als de toetreding tot de Drechtsteden, die op 1 januari officieel z'n beslag krijgt, ter sprake komt. ,,Dat het gemeentebestuur de kosten die gepaard gaan met de overstap vanuit samenwerkingsverbanden in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden rooskleuriger heeft voorgesteld, zoals de oppositie stelt, gaat te ver. Dat is bezijden de waarheid." Hij was net nog heel kalm en oogt normaal gesproken ook als de rust zelve. ,,Maar bij zo'n onderwerp, waarin de politieke debatten op het scherp van de snede worden gevoerd (en dat mag ook, houd me ten goede), gaat het van binnen wel een beetje koken ha ha ... . Je kunt bij zulke grote, allesomvattende processen niet alles precies uitrekenen. Daar is geen wiskundige formule voor, er zijn geen exacte regels."
'GEVEN EN NEMEN'
Hij vervolgt: ,,Eén groot samenwerkingsverband met alle gemeenten in de A-V is een dood spoor gebleken. Er ligt een goed alternatief. 'Ga daar dan voor en pak eens echt door.' Ook al kost het geld, we krijgen er ook veel voor terug. De Drechtsteden is een samenwerkingsverband dat zich over een langdurige periode heeft bewezen. Wij zitten op de grens met dit gebied, zijn grotendeels verstedelijkt. Daar kun je niet omheen." Dat geldt ook, om een bruggetje te slaan, voor de coalitie die in 2014 met de T@B werd gesmeed. ,,'Jullie moeten samenwerken', werd er gezegd en dat was gezien de verkiezingsuitslag natuurlijk ook zo. Of we dat zagen zitten? In eerste instantie niet, zeg ik heel eerlijk. Het botste natuurlijk nog wel eens in de periodes daarvoor, ook tussen personen. Ik geloofde er niet direct in, maar gaandeweg de besprekingen veranderde dat. De sfeer was goed en beide partijen waren, wat essentieel is, bereid tot geven en nemen. Met een goede maand waren we eruit en de verhoudingen zijn nog steeds prima."
'NOOIT SLECHT GESLAPEN'
Dat was nog altijd lang niet zo snel als in een verder verleden. ,,Soms duurde het hooguit een paar dagen. De partijen die al samenwerkten en, getuige de verkiezingsuitslag, het vertrouwen behielden van de inwoners, gingen om de tafel en schudden elkaar de hand. Er hoefde niets op papier te worden gezet, er bestond nog niet zoiets als een coalitieprogramma. In 2006 deden we dat pas voor het eerst. Het coalitieakkoord werd geschreven door Kim Putters, een naam die ik ook zeker wil noemen. Qua ideologie (hij was fractievoorzitter van de PvdA en ik destijds van de SGP), verschilden we behoorlijk, maar we konden prima door één deur. Er was van twee kanten acceptatie en respect. Waardering ook. Als je kijkt hoe hoog hij is geklommen (directeur van het sociaal- en cultureel planbureau en een vooraanstaand hoogleraar, dat is nogal wat) dan is dat reuzeknap. Temeer omdat hij heel bescheiden is gebleven."
Over hoogte- en dieptepunten breekt hij z'n hoofd. ,,Die stromen niet gelijk binnen. Je laat je als raadslid meeslepen door de politieke waan van de dag. Het verleden is geweest. De grootscheepse dijkverzwaring was natuurlijk zeer interessant om mee te maken. Ik mocht in een commissie plaatsnemen die daar zeggenschap over had. Wat ook het geval was bij de bouw van het gemeentehuis. De tijd waarin we onder curatele van de provincie stonden omdat de financiën niet op orde waren, zou je misschien het liefst willen vergeten, maar dat lukt natuurlijk niet. Dat was echt een dieptepunt. Zo ook, in 2012, het ontslag van mevrouw Wiebosch, de toenmalige burgemeester. Waar geen ontkomen aan was (de raad was unaniem), maar dat maakte het niet minder triest. Vooral voor haarzelf. Heftige gebeurtenissen, maar ik moet zeggen dat ik er nooit een nacht minder om heb geslapen. Al moest ik er 's morgens, als ik wakker werd, dan wel direct aan denken."
