Poliflw

Dit is nummer 526 van de weekverslagen van de PvdA fractie in Lansingerland. Op maandag bezocht de voorzitter van de PvdA-afdeling Lansingerland, Gerard Bovens, onze fractie om weer eens bij te praten. Hij werd bij het koffie-apparaat op het gemeentehuis warm ontvangen door de diverse fracties en wethouders. En natuurlijk ook door onze fractie. Op donderdag was er de maandelijkse raadsvergadering waar – al weer – de problematiek rond de standplaatsen in het centrum van Berkel en Rodenrijs op de agenda stond. Duidelijke regelgeving en volgen van afgesproken procedures blijken daar de crux van de oplossing. De wethouder en haar ambtenaren gaan het regelen. Verder werd in die raadsvergadering uitgebreid gesproken over de uitgangspunten bij parkeren en bouwen in Berkel Centrum Oost. We berichten nog kort over het Rotterdamse warmtebedrijf en de HSL. De mooie foto’s zijn van een regenachtig Rottemerengebied in Bleiswijk en behoeven geen titels.

PARKEREN EN BOUWEN IN BERKEL CENTRUM OOST

Vorige week in weekbericht 525 berichtten wij over de start van de grote bouwwerkzaamheden aan de westkant van Berkel centrum, deze week richten wij onze schijnwerpers op de ingrijpende veranderingen aan de oostzijde van Berkel centrum. Het Hergerborch-complex wordt gesloopt en wordt vervangen door nieuwe woningen waarvan 60-80 in de sociale huursector. Ook moet er het nodige aan de verkeersstromen en het parkeren gebeuren. De raad boog zich afgelopen donderdag over de nota van uitgangspunten voor dit nieuw te ontwikkelen gebied.

Het is volgens de gemeentelijke plannenmakers niet wenselijk om het huidige winkelcentrum nog verder naar het oosten door te trekken. Beter is om het bij de Kerksingel te laten eindigen. Het groene karakter van het nieuw te ontwikkelen Hergerborch-gebied wordt versterkt door het groen vanuit het Annie M.G. Schmidtpark zoveel mogelijk richting de Kerksingel te trekken. Zo ontstaat voor wandelaars en fietsers een aantrekkelijke en directe verbinding met dit mooie gebied. Het centrumgebied ligt in de toekomst om de hoek van het park.

Ook zijn er plannen voor het toekomstige parkeren in het gebied bij de Kerksingel, de Molenwerfstraat en de Raadhuislaan. Het idee is dat er voldoende parkeerplekken komen aan zowel de west- als aan de oostkant van het winkelcentrum. Aan de oostzijde zijn er momenteel veel te weinig. Er moeten volgens de nota van uitgangspunten zo’n 120 parkeerplekken bij komen om in de toekomstige vraag te voorzien. Drie varianten zijn bedacht om de uitbreiding van het aantal parkeerplekken te realiseren: het handhaven van het huidige parkeerterrein bij de Molenwerfstraat met hieronder een ondergrondse parkeergarage met één laag, het vervangen van het huidige parkeerterrein door een groen plantsoen met het hieronder bouwen van een parkeergarage met twee lagen en, tenslotte, een variant met parkeren op het maaiveld waarbij een ondergrondse parkeergarage wordt gebouwd bij de nieuwbouw op het huidige Hergerborch-terrein.

Petra Verhoef gaf tijdens het raadsdebat aan blij te zijn met de ontwikkeling van de 80 sociale huurwoningen op het Hergerborch-terrein. Het is goed om de diverse varianten met betrekking tot het parkeren en de verkeersstromen verder uit te werken. Voor de PvdA fractie staat centraal dat de herinrichting van Berkel centrum Oost toekomstbestendig is. Dat betekent bijvoorbeeld dat er qua aantal parkeerplekken rekening wordt gehouden met de groei van Lansingerland met nog zo’n minimaal 7000 woningen in de komende 10 jaar. Denk bijvoorbeeld aan de komst van Wilderszijde. Daarom steunt de PvdA het amendement van D66 om het aantal extra parkeerplaatsen op minimaal 120 te stellen. Petra Verhoef: “Het zou natuurlijk fijn zijn voor met name de winkeliers en winkelend publiek dat de overlast vanwege de bouw van een parkeergarage minimaal is, maar dit mag geen reden zijn om een suboptimaal aantal parkeerplaatsen te creëren. Ondergronds parkeerplekken bouwen is duur(der), maar heeft ook voordelen. Er kan een groene ruimte worden gemaakt op de plek waar nu de parkeerplaatsen zijn voor de supermarkten. Dit geeft veel groen in een centrum dat inmiddels flink versteend is, zorgt voor afvoer van regenwater en voor verkoeling, een mogelijkheid voor klimaatadaptatie”.

Voor de PvdA-fractie is er dus sprake van een groot openbaar belang. Het is voor het college en raad het overwegen dus waard om zelf te financieren in de bouw van een ondergrondse parkeergarage en daarbij ook andere partijen om cofinanciering te vragen.

Petra Verhoef gaf aan het van groot belang te vinden dat er geen vertraging van de ontwikkeling van terrein van Hergerborch door 3B-Wonen ontstaat. “Het is ons onduidelijk of de eventuele bouw van een parkeergarage onder het huidige terrein van Hergerborch voor ons niet acceptabele vertraging zal geven. 3B-Wonen wil 80 sociale woningen bouwen, en het is dus belangrijk dat de kosten voor zo’n ondergrondse parkeergarage gedeeld worden en niet leiden tot vertraging of inkrimping van bijvoorbeeld het aantal sociale woningen”.

De nota van uitgangspunten werd door de hele raad onderschreven. De PvdA steunde uiteindelijk de motie van GroenLinks waarin om een onderzoek werd gevraagd om een eventueel bovengronds parkeerterrein te voorzien van een zonnepanelen-dak. Wel met enige aarzeling, omdat een serie van afdakken mogelijk niet zo’n aantrekkelijk straatbeeld geeft. Maar het is natuurlijk nuttig om elektrische auto’s tijdens het winkelen op die manier van stroom te voorzien. De motie kreeg geen meerderheid.

Ook gingen wij mee met een amendement van Leefbaar 3B waarin werd gesteld dat de raadscommissie Ruimte opnieuw aan zet moet zijn wanneer de in de nota van uitgangspunten geschetste verkeersvariant, waarin het verkeer via de Molenwerfstraat direct naar het Berkelsedijkje wordt geleid en niet meer naar de Raadhuislaan zoals nu het geval is, niet haalbaar is. In de nota van uitgangspunten staat dat, mocht de geschetste optie niet te realiseren zijn, er een terugvaloptie naar de huidige situatie zal zijn. Het amendement kreeg, dankzij de brede steun van de oppositiepartijen, een raadsmeerderheid.

De raad ging, met de stemmen van GroenLinks tegen, tenslotte ook akkoord met het D66 amendement om aantal extra parkeerplaatsen op minimaal 120 te stellen. Het college gaat nu aan de slag om de nu vastgestelde uitgangspunten uit te werken naar concrete plannen. Goed georganiseerde burgerparticipatie is hierbij van groot belang.

TOEKOMST WARMTEBEDRIJF OOK BELANGRIJK VOOR LANSINGERLAND

Er is de afgelopen week veel te doen geweest over het sinds 2006 opgerichte Rotterdamse Warmtebedrijf, waarvan Rotterdam het aandelenpakket bezit. De Rekenkamer maakte korte metten met de wijze waarop het Rotterdamse gemeentebestuur de afgelopen jaren is omgegaan met de financiële risico’s. De plannen voor een warmteleiding over ‘Oost’ die ook de stad Leiden van warmte zou moeten gaan voorzien, staan op de tocht. Het is zeer onzeker of het Warmtebedrijf op tijd warmte aan Leiden kan gaan leveren. Lukt dit niet dan slaat Rotterdam geen goed figuur, omdat de stad dan zijn leveringsverplichtingen niet kan na komen. De bestuurlijk verantwoordelijke van de gemaakte afspraken was wethouder Adriaan Visser (D66) die in februari 2019 aftrad vanwege een andere affaire.

Adriaan Visser trok tot 2019 ook het project dat moest leiden tot de verkoop van de in gemeentelijke handen zijnde aandelen van Eneco. Ook Lansingerland stemde, met tegenstem van onder meer de PvdA-fractie, voor de verkoop van het Eneco-aandelenpakket. Omdat een meerderheid van gemeentelijke aandeelhouders voor verkoop was, loopt momenteel het besluitvormingsproces welk bedrijf het aandelenpakket van zeker 3 miljard euro mag gaan overnemen.

Het Rotterdamse Warmtebedrijf is mede in de problemen gekomen omdat het zware concurrentie kreeg van een ander initiatief waarin het ministerie van Economische Zaken, de Gasunie, het Havenbedrijf en, jawel, ook Eneco samen optrekken. Die willen een warmteleiding over ‘Midden’ richting Westland en Den Haag. Het aanvankelijke plan om beide initiatieven te koppelen tot een gezamenlijk te runnen “warmterotonde” ging in het voorjaar van 2018 de mist in. Rotterdam loopt volgens de regionale media het risico van een strop van een half miljard. De Rotterdamse Raad overweegt een raadsenquête over de hele gang van zaken. Wonderlijk is dat juist Eneco, dat nu nog voor 100% in gemeentelijke handen is, het Rotterdamse Warmtebedrijf dat ook voor 100% in handen van de gemeente Rotterdam is, frustreert. Met Adriaan Visser tot maart 2019 als voorzitter van de aandeelhouderscommissie Eneco en tevens als Rotterdamse portefeuillehouder verantwoordelijk voor het Warmtebedrijf.

De komst van een Warmtebedrijf dat in de nabije toekomst warm water vanuit energiecentrales en industrieën aan inwoners en bedrijven gaat leveren, is ook voor de gemeente Lansingerland van groot belang. Onze gemeente ligt vlakbij het Rotterdamse havengebied dat warmte kan gaan leveren. Om stap voor stap woningen en bedrijven van het bestaande gasnet los te kunnen koppelen, is aansluiting op een warmtenet van groot belang. De komst van een warmterotonde, die warmte levert maar waarop ook bijvoorbeeld de glastuinbouw overtollige warmte aan kan terug leveren, is voor onze gemeente essentieel om de duurzaamheidsplannen uit te voeren en de voor 2030 gestelde doelen te kunnen halen.

Het is onze fractie niet bekend hoe het college van Lansingerland, waarin Albert Abee (CDA) portefeuillehouder is, met de ontstane impasse omgaat. Wij halen onze informatie tot op heden uit de regionale media. Het zou ons college sieren wanneer zij op korte termijn de raad informeert wat de problemen met het Rotterdamse Warmtebedrijf en het initiatief van de Gasunie en Eneco c.s. voor onze gemeente gaan betekenen. Wist het college van de rol van Eneco? Welke vertraging voor de duurzaamheidsplannen zijn er te verwachten? Komt de warmterotonde er? De PvdA-fractie hoort het graag!

COLLEGE ZIET GEEN VERTRAGING BIJ BOUW HSL GELUIDSSCHERMEN

In weekbericht 524 berichtten wij over de vertraging die zal ontstaan bij het bouwen van de nieuwe geluidsschermen langs het HSL-spoor door de nachtelijke testritten van de nieuwe Intercity treinen. Volgens ons zou het zo maar 2023 kunnen worden voordat de schermen echt worden geplaatst. Zie: https://lansingerland.pvda.nl/nieuws/weekbericht-pvda-fractie-14-t-m-20-sept-2019/

Het college kijkt hier anders tegen aan. Dit blijkt uit antwoorden op de vragen die de Leefbaar 3B fractie in september stelde. Deze fractie vroeg zich af of de bouw van de extra geluidafscherming in Lansingerland pas vanaf 2023 zou kunnen starten. Dit vanwege de testritten in de nacht die doorlopen tot en met december 2022.

Het college reageerde ontkennend: “Voor de bouw van de extra geluidsafscherming zijn door ProRail Trein Vrije Periodes aangevraagd, waarbinnen de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden. Dit staat los van de testritten. Tijdens die Trein Vrije Periodes kunnen dus ook geen testritten worden uitgevoerd”.

Het antwoord van het college staat op gespannen voet met het verhaal van de stichting Stop Geluidsoverlast HSL in de Heraut van 25 september. De stichting op haar beurt vindt het “Onvoorstelbaar dat de bouw van geluidsschermen nu aanzienlijk wordt vertraagd door de testritten. Een betrekkelijk simpel project als het bouwen van geluidsschermen en aanpassingen van bestaande schermen duurt jaren, terwijl er nog geen zicht is op de start van de werkzaamheden”.

De PvdA fractie denkt dat het college in haar beantwoording aan de Leefbaar 3B fractie er naast zit. Wat zich ook nu weer wreekt, is het gebrek aan directe betrokkenheid van het college bij het nu al 4 jaar durende project van co-realisatie tussen de stichting en een afdeling van het ministerie van I&W dat tot de plaatsing van extra schermen zal moeten leiden. Het college staat al jaren langs het HSL-spoor en het ministerie van I&W spreekt met meerdere monden. En de inwoners van Berkel Noord zijn helaas de dupe.

Tot slot: De komende week is een commissieweek die natuurlijk start met een fractievergadering op maandag. Op dinsdag bespreken we onder andere de Regionale Energiestrategie (RES) bij commissie Ruimte. Op woensdag wordt de zomerrapportage besproken bij commissie AB. Let op: commissie Samenleving vervalt vanwege gebrek aan agendapunten. Heb een goede week!

Het bericht WEEKBERICHT PVDA FRACTIE 28 SEPT t/m 4 OKT 2019 verscheen eerst op PvdA Lansingerland.

Het zit erop! Het grootste gedeelte van de D66-fractie neemt na de laatste raadsvergadering afscheid van de raad. Met ziel en zaligheid hebben zij zich de afgelopen jaren ingezet voor een levendig, rechtvaardig, kansrijk, duurzaam en gezond Rotterdam. Tijd voor een terugblik: wat hebben we bereikt en hoe ging het er op het stadhuis aan toe?

Fractievoorzitter Samuel Schampers kijkt terug: “We hebben veel mooie momenten met elkaar gedeeld: successen gevierd, hard gelachen en fantastische dingen bereikt voor de stad. We hebben vergaderd tot de zon opkwam, verhitte discussies gevoerd en ook – onvermijdelijk in de politiek – frustraties gedeeld. Ook in verdrietige momenten vonden we steun bij elkaar, zoals na het plotselinge overlijden van ons raadslid Gerda Eeuwijk.”

De groeiende stad

Tien jaar geleden stond Rotterdam nog bekend als die rauwe, grauwe stad aan de Maas. Wie had gedacht dat Rotterdam zo populair zou worden?

Steeds meer mensen willen in onze mooie stad wonen. Om dit in goede banen te leiden, heeft het college een Woonvisie gemaakt. Daarin staat waar en voor welke groepen de komende jaren woningen gebouwd worden. De Woonvisie sluit aan bij de ambities van D66 om de stad nog levendiger, duurzamer en diverser te maken. In de gemeenteraad was de Woonvisie een heet hangijzer, dat zelfs leidde tot een lokaal referendum. Nils Berndsen, woordvoerder Bouwen, licht toe waarom de Woonvisie een stap in de juiste richting is: “In Rotterdam is de woningvoorraad uit balans. Er zijn te weinig woningen voor midden- en hoge inkomens. Door juist voor die groepen extra huizen te bouwen, brengen we de doorstroom weer op gang. Jarenlang zijn mensen die meer gingen verdienen gedwongen om uit hun wijk te verhuizen. Op deze manier is er straks voor álle groepen een goede en betaalbare woning.”

Nils spande zich daarnaast met succes in voor het behoud van Rotterdams erfgoed, zoals het Zuiderziekenhuis en de vergroening van de Hofbogen. Begin 2016 droeg hij de ruimtelijke portefeuille over aan een andere Noorderling, Stefan Kroon. Ambitieuze verdichting werd een van zijn speerpunten. Hij streefde daarbij naar een goede balans tussen groei en groen. Ook ging hij aan de slag met de vraag hoe de stad zich in de toekomst kan ontwikkelen. Stefan: “De stadsvisie die nu gebruikt wordt, stamt uit 2007 en is grotendeels gerealiseerd. Er is dus een nieuwe visie nodig om te bepalen waar we naartoe willen met de stad. Ik ben zeer tevreden over de vijf hoofdthema’s die nu in de nieuwe test-omgevingsvisie benoemd worden: de compacte stad, de inclusieve stad, de productieve stad, de circulaire stad en de gezonde stad.”

Ook D66-wethouder Adriaan Visser leidde een aantal grote ruimtelijke projecten. Denk bijvoorbeeld aan Feyenoord City. Daarmee krijgt Rotterdam niet alleen een stadion met internationale allure; deze grootschalige gebiedsontwikkeling zorgt ook voor extra woningen, levendigheid en verbeterde bereikbaarheid van het gebied. De wethouder Binnenstad hield zich daarnaast bezig met de komst van het iconische Collectiegebouw en de herinrichting van de Coolsingel. De meerbaansautoweg die nu door de stad loopt, wordt omgetoverd tot groene verblijfsruimte, met volop ruimte voor voetgangers en fietsers. Groene mobiliteit en economie

In onze wereldstad in wording kunnen duurzaamheid, mobiliteit en gezondheid niet los van elkaar gezien worden. D66-wethouder Pex Langenberg heeft op dit gebied resultaten bereikt waar we trots op zijn. Rotterdammers ademen schonere lucht in, er is fors geïnvesteerd in fietsinfrastructuur en er liggen stevige afspraken over verduurzaming van de woningvoorraad. Het gebruik van parkeergarages wordt gestimuleerd, zodat de kostbare ruimte op straat gebruikt kan worden als terrasje, speelplek of voor vergroening.

We zetten ook stappen richting een groene economie. Met de Roadmap Next Economy hebben we een blauwdruk in handen voor deze transitie, zodat de klimaatdoelen van Parijs behaald worden.

Kansrijk Rotterdam

Het is belangrijk dat álle Rotterdammers kunnen profiteren van onze opbloeiende stad. Nog steeds leeft 1 op de 5 Rotterdammers in armoede. Voor D66 gaat armoedebestrijding hand in hand met het creëren van gelijke kansen, in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Het college heeft flink geïnvesteerd in de kwaliteit van schoolgebouwen en in vroeg- en voorschoolse educatie, zodat (taal)achterstanden spelenderwijs op jonge leeftijd worden weggewerkt. Ook strijden we tegen discriminatie op de arbeidsmarkt.

De doelstelling om zoveel mogelijk Rotterdammers vanuit de bijstand aan een baan te helpen, is ruim behaald. Nils Berndsen, woordvoerder Werk & Inkomen, diende een initiatiefvoorstel in om bijverdienen naast de bijstand makkelijker te maken. Nils: “Door bijstandsgerechtigden meer ruimte te geven, maak je de stap naar betaald werk kleiner. We moeten mensen op een positieve manier benaderen. Streng waar het moet, vanuit vertrouwen waar het kan.”

D66 heeft daarnaast gezorgd voor verhoging én effectievere verdeling van het Jeugdtegoed. Daardoor krijgen minimagezinnen een groter budget voor bijvoorbeeld een fiets of sportspullen. We zorgden ook voor laagdrempelige schulddienstverlening en schuldpreventie bij kwetsbare groepen, zoals jonge gezinnen en statushouders.

Gezondheid in eigen hand

D66 staat voor een Rotterdam waarin iedereen mee kan doen. Of je nu jong of oud bent, topfit of chronisch ziek. Mensen zijn over het algemeen zelf het best in staat keuzes te maken over hun gezondheid. Dankzij D66 hebben mensen meer touwtjes in handen gekregen om de zorg in te richten zoals zij dat willen, bijvoorbeeld door het oprichten van een eigen welzijnscoöperatie in de buurt.

D66 vindt dat een betuttelende ideologie over seks of drugs niet in de weg mag staan bij het beschermen van de volksgezondheid. Daarom hebben we ervoor gezorgd dat de gemeente gebruikers van hiv-preventiemiddel PrEP gaat begeleiden. Ook regelden we de terugkeer van het drugstestpunt. We zorgden daarnaast dat Rotterdam zich aanmeldt voor de landelijke wietproef en dankzij onze constante druk zit er eindelijk beweging in het rigide coffeeshopbeleid.

Levendigheid, vrijheid, diversiteit

Rotterdam bruist. Door ondernemers de ruimte te geven, is het horeca- en cultuuraanbod in korte tijd veel diverser geworden. De fractie heeft gezorgd voor experimenten met een nachtmetro en flexibele sluitingstijden in de horeca. Wethouder Pex Langenberg heeft de culturele sector een impuls gegeven, met extra investeringen en kansen voor vernieuwende culturele instellingen.

D66 is blij met de verscheidenheid van Rotterdam, die je overal op straat terugziet. We zijn trots dat we de poorten van onze stad hebben geopend voor vluchtelingen. Op initiatief van D66 wordt Rotterdam bovendien een ‘Shelter City’, waar buitenlandse mensenrechtenverdedigers tijdelijk op adem kunnen komen. In onze vrije stad mag iedereen zichzelf zijn. Ook komt er op ons verzoek een overkoepelende anti-discriminatieaanpak. De fractie heeft regelmatig aandacht gevraagd voor LHBTI-kwesties: meer voorlichting over seksuele diversiteit op basisscholen, meer gespecialiseerde hulpverlening aan LHBTI-jongeren en meer aandacht voor de sociale acceptatie van roze ouderen.

Met Gerda Eeuwijk hadden we een voorvechter van vrouwenrechten in de fractie. Jarenlang maakte zich zich hard voor vrouwenvoetbal in Rotterdam. Ze was ook verguld met de uitbreiding van het vaderschapsverlof, een discussie die D66 aanzwengelde. Nadia Arsieni, die in februari in de raad geïnstalleerd werd, nam het stokje vol enthousiasme over. Zij presenteerde tijdens haar maidenspeech een initiatiefvoorstel om bij de toewijzing van nieuwe straatnamen bewust te kiezen voor meer diversiteit. Nadia: “Er zijn genoeg vrouwen en Rotterdammers met een migratieachtergrond die van grote betekenis zijn geweest voor Rotterdam. Het is tijd dat de straatnamen een betere afspiegeling worden van onze diverse stad.”

Rechtvaardig en democratisch Rotterdam

Een vrije stad is voor D66 ook een rechtvaardige stad. We spraken ons stevig uit tegen etnisch profileren en kwamen meerdere malen op voor het recht van betoging. Robin de Roon, woordvoerder Veiligheid: “De grondrechten moeten we koesteren. Daarom zullen altijd pal staan voor het recht op betoging. Of het nu Feyenoord-aanhangers zijn of anti-zwarte Piet-demonstranten, binnen de grenzen van de wet moet iedereen zijn mening kunnen laten horen.”

En de Rotterdammers laten ook steeds meer van zich horen. Ze praten graag mee over hun stad, vooral als het gaat om hun eigen buurt. Daarom brengen we de lokale democratie dichterbij de Rotterdammer. Dankzij D66 komen er twee experimenten met wijkraden en krijgen 16- en 17-jarigen kiesrecht voor de gebiedscommissies. Het college voerde daarnaast ook een aantal andere democratische vernieuwingen door. Met de right to challenge kunnen bewoners verantwoordelijkheden van de gemeente in hun wijk overnemen en zelf organiseren. Adriaan Visser, D66-wethouder Financiën, zorgde daarnaast voor een transparante begroting.

De stad dendert door

Op het stadhuis is het nooit saai. Onverwachte gebeurtenissen zetten de politieke arena soms totaal op zijn kop. Halverwege de rit werd onze fractievoorzitter, Salima Belhaj, geïnstalleerd in de Tweede Kamer. Met haar vertrok een schat aan ervaring. Ook het recente aftreden van wethouder Pex Langenberg maakte diepe indruk op de fractie. We hopen van harte dat het volgende college verder gaat op de door hem ingeslagen weg. Pex bracht een belangrijke verschuiving teweeg in het denken over duurzaamheid en mobiliteit: groen biedt kansen voor álle Rotterdammers, mobiliteit draait ook om verbinding en de fiets is de nieuwe heilige koe.

Samuel: “In deze coalitie was het niet altijd makkelijk. Iedereen weet dat wij over sommige zaken fundamenteel anders denken dan Leefbaar en het CDA. Ook binnen de fractie hebben we lastige momenten gehad. Het vertrek van Jos was pijnlijk voor alle betrokkenen. In zulke periodes kom je het verst door eerlijk en kritisch te zijn, naar elkaar en naar jezelf. Dat wil ik ook meegeven aan de nieuwe fractie: spaar elkaar niet en drink na afloop samen een borrel. Want ook al is er op het stadhuis soms turbulentie, daarbuiten dendert de stad gewoon door.”

Het bericht Terugblik 2014 – 2018 verscheen eerst op Rotterdam.