‘We hebben veel meer geld nodig!’ Die luide roep van gemeenten,
zorgaanbieders en vakbonden was bijna dreigend de afgelopen maanden. Gemeenten
maakten het heel duidelijk: als er geen extra geld uit de schatkist kwam,
zouden ze hun verantwoordelijkheid voor de jeugdwet opgeven.
De VVD was en is niet overtuigd dat het tekortschieten van jeugdhulp
primair wordt veroorzaakt door financiële oorzaken. De VVD was en is niet
overtuigd dat extra geld per definitie gaat leiden tot betere jeugdhulp. Maar
natuurlijk zien wij VVD-volksvertegenwoordigers ze ook: de nijpende tekorten op
de begrotingen en voorjaarsnota’s. Die zijn veel te groot geworden en staan
gemeenteraden in de weg om de goede keuzes te maken en de jeugdhulp lokaal te
verbeteren.
Om die reden steunt de VVD het extra geld voor jeugdbeleid: de komende
drie jaar gaat er 1 miljard euro extra naar de gemeenten. Maar er is meer, veel
meer nodig om het jeugdbeleid te verbeteren: inzicht in de hulpvragen, een
visie op het zorgnetwerk en heldere kwaliteitscriteria.
Hoeveel gezinnen in je gemeente hebben eigenlijk een jeugdhulpvraag?
Hoeveel hebben behoefte aan opvoedondersteuning en hoeveel een behandeling voor
zware psychische problematiek? Hoeveel gezinnen krijgen de hulp die nodig is en
hoeveel worden onderbehandeld? Inzicht in de hulpvragen, dat is precies wat
lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers nodig hebben.
Er zijn weinig gemeenten waar de antwoorden op deze vragen beschikbaar
zijn. Bijna alle gemeenten die cijfers gebruiken, meten de zorgvraag van hun
populatie af aan het ingezette zorgaanbod. De wereld op zijn kop. Hoe kan je
nou weten of het zorgaanbod past bij de vraag als de vraag wordt afgemeten aan
het aanbod?
Het landelijk verdiepend onderzoek dat in april werd gepubliceerd was
helaas al even oppervlakkig. Ook in dat onderzoek worden dyslexie,
gedragsproblemen en anorexia op de grote hoop ‘jeugdhulp’ gestort. Nu er
financiële ademruimte komt, is het tijd om de echte vraag in kaart te brengen.
Doe in elke gemeente onderzoek naar de hulpvragen van de jeugdpopulatie.
Als de vraag duidelijk is, is het nodig dat gemeenten een visie hebben op
het zorgnetwerk. Het landelijke verdiepend onderzoek toonde aan dat sommige
gemeenten met meer dan 250 zorgaanbieders voor jeugdhulp werken. Met zoveel
aanbieders kan een gemeente alleen een puur administratieve relatie
onderhouden. En dat gebeurt dan ook: de bureaucratie ontneemt de gemeente het
zicht. Terwijl het voor passende hulp cruciaal is dat gezinnen en jongeren hulp
krijgen van samenwerkende zorgaanbieders. Met één hulpverlener die de regie
voert, zodat één gezin volgens één plan de best passende hulp krijgt. Met een
overzichtelijk aantal hulpverleners, die een relatie opbouwen met ouder en kind
en resultaatgerichte begeleiding en behandelingen biedt. Stap-voor-stap en in
nauwe afstemming met de ouder(s), maar ook met de school en het sociale netwerk
in de buurt.
En daarbij, leg vast wat kwaliteit is. Met criteria die gebaseerd zijn op
wetenschappelijk of praktijkgericht onderzoek. Maak gebruik van de expertise
van kennisinstellingen en kenniscentra om een klein aantal criteria te
benoemen. Maak ook gebruik van de ervaringsverhalen van de gezinnen in de
gemeente om te begrijpen welke hulp wel en welke te weinig effectief is in het
ondersteunen van een veilige voor de jongeren in je gemeente.
Zodat jeugdhulp wordt ingezet zoals die bedoeld is!
Judith Tielen is Tweede Kamerlid namens de VVD
Jenny Elbertsen is Gemeenteraadslid namens de VVD in Apeldoorn
