Poliflw

Woensdag besloot de Arnhemse gemeenteraad dat GroenLinks en VVD beide een verkenner aan kunnen wijzen voor een ronde langs alle fracties. Dit naar aanleiding van de coalitiebreuk, ontstaan nadat GroenLinks en PvdA de samenwerking met VVD en D66 opgezegd hebben. GroenLinks heeft Rutger Groot Wassink gevraagd namens GroenLinks verkenner te zijn. Eerder wees VVD Gelders gedeputeerde Jan Markink aan als verkenner namens die partij. Rutger Groot Wassink (geboren in 1974 in Doetinchem) is namens GroenLinks wethouder van Amsterdam. Eerder was hij fractievoorzitter in Amsterdam en werkte hij onder meer voor FNV en de Tweede Kamerfractie van GroenLinks. Fractievoorzitter Mark Coenders: "We zijn blij dat Rutger Groot Wassink bereid is om - samen met Jan Markink - een verkenning te doen naar welke coalitie in het belang van de stad is. Rutger heeft veel politieke en bestuurlijke ervaring, die nodig is om deze lastige klus te klaren."

Onlangs hebben GroenLinks en PvdA de samenwerking met VVD en D66 opgezegd. Daar lagen inhoudelijke meningsverschillen onder, en verschillen over hoe je samenwerkt. Woensdag 26 juni sprak de gemeenteraad over de ontstane situatie en het vervolg in een extra raadsvergadering. Daarbij werden enkele moties in stemming gebracht door andere fracties over een vervolg. Een motie voor een lijmpoging met de oude coalitie haalde geen meerderheid. Een motie om GroenLinks en VVD beide een verkenner aan te laten wijzen voor een ronde langs alle fracties haalde het wel. Fractievoorzitter Mark Coenders: “We zijn tevreden dat de gemeenteraad uitspreekt dat GroenLinks een rol moet hebben in toekomstige coalitiesamenwerking en we in de verkenning als GroenLinks met de VVD de leiding kunnen nemen. We gaan hier wat ons betreft snel mee aan de slag.”

Lees hieronder de spreektekst van Mark Coenders:

“Afgelopen vrijdag hebben we als GroenLinks een moeilijke beslissing moeten nemen. Ruim een jaar na de start hebben we de coalitiesamenwerking met VVD en D66 moeten opzeggen. Die breuk was niet voor niets. Daar lagen inhoudelijke meningsverschillen onder, en verschillen over hoe je samenwerkt. Zo’n besluit gaat niet over één nacht ijs. Zo’n besluit geeft ook verantwoordelijkheid.

Voorzitter. Een aantal mensen vroegen zich af: waarom, en waarom nu? De vraag kan wellicht beter zijn: waarom nu pas? Waarom zo lang gewacht, terwijl Arnhemmers wachten op een koers voor het oplossen van de enorme tekorten. Ik snap die vragen. En hoewel we vooral de behoefte hebben om vooruit te blikken, is het ook nog terug te blikken op de aanleidingen voor de ontstane situatie.

Een jaar geleden sloten GroenLinks, VVD, D66 en PvdA een coalitieakkoord. In dat akkoord zaten verschillende afspraken, met een aantal belangrijke ambities. We wilden een socialere stad, een duurzamere stad, een aantrekkelijke stad en goed en verantwoord bestuur. We spraken daarnaast onderling af dat we wilden werken in vertrouwen en het college in staat wilden stellen om te functioneren als boegbeeld van de stad.

Al snel bleek de samenwerking lastig te zijn, zo bleek bijvoorbeeld bij de begrotingsbehandeling. Na een aantal maanden bleek er een enorme stijging van de uitgaven in de zorg te zijn. Op 12 december ontvingen we daarover als gemeenteraad een brief.

In de tijd daarna bleek het niet mogelijk hier als coalitie over te spreken. Het college is wel aan de slag gegaan met mogelijke maatregelen. Na een zogenaamde college-tweedaagse begin maart hadden ze daarover een voorlopig akkoord. Het was de bedoeling om, zoals beloofd, daarover de gemeenteraad te informeren via een raadsbrief. Op 15 maart vroegen de wethouders ons als fractievoorzitters bij elkaar te komen om de situatie te bespreken. Het bleek immers ondanks keihard werk van de wethouders en de organisatie niet mogelijk om redelijke oplossingen te vinden zonder de kaders van het coalitieakkoord te raken. Het college gaf aan dat niet het doel was de raadsbrief te bespreken. Desondanks weigerde D66 aanwezig te zijn bij dit coalitieoverleg. Tijdens het overleg bleek dat het college haar verantwoordelijkheid had genomen om tot maatregelen te komen, maar dat daarbij iets gedaan werd aan de coalitieafspraak over de solvabiliteit. Al snel bleek dit voor de VVD niet acceptabel. Hiermee verviel de steun voor een oplossing en kwam het college niet tot een definitief besluit. Een oplossing werd er door partijen ook niet aangedragen. Door de opstelling van fractievoorzitters was een patstelling ontstaan die een collegebesluit onmogelijk maakte. En daarmee kon het college de raad niet informeren met een raadsinformatiebrief.

In de weken die volgden zijn er diverse coalitie-overleggen geweest. Vele malen zonder D66. En als het wel lukte gezamenlijk te spreken, wilde met name D66 niet over de inhoud spreken. Steeds werden de posities duidelijk: om tot oplossingen te komen is het nodig iets met de kaders van het coalitieakkoord te doen, maar dit was niet mogelijk voor D66 en VVD. Daarnaast wilde D66 niet over de inhoud spreken. Het niet over inhoud willen spreken maakt samenwerken als een coalitie niet alleen lastig, maar onmogelijk. Je bent dan geen coalitie, maar vier verschillende losse raadsfracties. Het was hierbij zelfs extra naar, omdat die opstelling ervoor zorgde dat het college niet tot besluiten kon en mocht komen, waardoor de rest van de gemeenteraad tevergeefs wachtte op een brief met maatregelen om de tekorten in de zorg op te lossen. Ondertussen liep hiermee de voorbereiding op de perspectiefnota ook vertraging op.

Uiteindelijk deed ik een ultieme oproep tot oplossingen te komen. Hierbij werd duidelijk dat er volgens de VVD meer balans moest komen. Hier is naar gezocht. Zo is het dat ook aan afspraken van GroenLinks en PvdA geschaafd wordt, zoals te zien in de perspectiefnota. Die donderdag, inmiddels 18 april, kwam het college samen in een extra vergadering. Hierbij werd overeenstemming bereikt, na telefonisch contact met fractievoorzitters.

Eind goed, al goed, zou je zeggen. De brief en de perspectiefnota hebben weliswaar vertraging opgelopen, maar de coalitie heeft het college in staat kunnen stellen een sluitend verhaal met maatregelen vast te stellen. En voorzitter, dat dachten wij ook. Tot de perspectiefnota gedeeld werd. In coalitieoverleg gaf met name D66, maar ook VVD aan, dat zij nooit zullen instemmen met een ongewijzigde perspectiefnota. Al die maanden praten, accepteren, over grenzen heen stappen. Allemaal voor niets. Om nog maar te zwijgen over wat dit voor een signaal afgeeft aan ook de wethouders van VVD en D66, die keihard gewerkt hebben om tot zo’n akkoord te komen.

En laat helder zijn voorzitter: voor GroenLinks is dit een uiterst pijnlijk verhaal. Een bezuiniging van 7,5 miljoen op de zorg is niet onze keuze. Dat valt ons ontzettend zwaar, zeker wanneer we niet alleen belastingen niet verhogen maar zelfs niet indexeren. Zeker wanneer we als gemeente gewoon geld in kas hebben. Maar we snapten en snappen, dat je concessies moet doen in een coalitie. Dat er compromissen nodig zijn. In het belang van Arnhemmers. En ja, dan wilden we het nog wel hebben over de precieze invulling. Maar dat er maatregelen genomen zouden worden richting het coalitieakkoord, en dat dat ook wat betekende voor de zorgmaatregelen, dat was volstrekt helder voor alle coalitiepartijen. Een later voorstel van VVD en D66 om dan maar iets te doen aan bijvoorbeeld wijkvoorzieningen raakt Arnhemmers direct. De perspectiefnota was voor ons een ultiem compromis tussen de doelen van het coalitieakkoord, de nieuw onstane werkelijkheid en wat nodig is voor de stad. Wijzigingen daarop moeten verbeteringen zijn, en dat was dit niet voor GroenLinks en PvdA. Daarop gaven VVD en D66 aan dit amendement sowieso in te dienen. Ze vonden dat GroenLinks en PvdA niet konden instemmen met deze perspectiefnota.  En dat zij dat ook sowieso niet zouden doen.

GroenLinks en PvdA voelen de verantwoordelijkheid om te komen tot een goede begroting met maatregelen om het tekort in de zorg op te lossen. Je bent een coalitie omdat je samenwerkt in het belang van de stad. Niet om vast te blijven houden aan een papieren werkelijkheid terwijl de wereld buiten enorm veranderd. Het is betreurenswaardig dat we als coalitie hier niet eens samen over konden spreken, en als we daar samen over spraken, het niet over de inhoud mocht gaan. En als het eindelijk over de inhoud mocht gaan, daar keihard op terug onderhandeld werd. Te vaak lukte het niet op een constructieve manier met D66 in gesprek te komen. Helaas is het ook met de VVD in deze samenstelling niet mogelijk gebleken tot goede samenwerking te komen, die nodig is voor een stevige coalitie. Een fout die we wellicht wel gemaakt hebben, is de titel van ons persbericht. Daarin staat dat GroenLinks en PvdA de samenwerking met VVD en D66 opzeggen. Maar die samenwerking was er niet meer. We hebben het alleen maar openbaar gemaakt.

Hiermee zien we ook dat de discussie over deze situatie gaat over de bestuurscultuur. Een cultuur die we allemaal laten bestaan, actief of passief. Hoe pijnlijk de beslissing ook is die we hebben moeten nemen, we hopen hiermee een positieve stap te zetten. Naar een politiek van de stad, in plaats van een politiek die vooral met zichzelf bezig is. Naar een politiek van praten, in plaats van schreeuwen. Naar een politiek van empathie. Van elkaar dingen gunnen. Van werken voor Arnhemmers in plaats van om anderen te tackelen. Naar politiek zoals politiek bedoeld is.

We moeten door voorzitter. En we gaan door. Allemaal. De blik moet vooruit. GroenLinks voelt de verantwoordelijkheid en de plicht de volgende stap te zetten naar een coalitie die het beste is voor de stad. Als de gemeenteraad ons die ruimte geeft en gunt, willen we hier zo snel mogelijk mee aan de slag. We hebben namelijk geen tijd te verliezen. We staan voor enorme opgaven met grote gevolgen voor Arnhemmers. Deze stad verdient een coalitie die met elkaar- de stad en de rest van de gemeenteraad samenwerkt. Die staat voor empathie, de schouders eronder en vooruit. Voor Arnhem en Arnhemmers.

Dankuwel voorzitter.”

De Arnhemse fracties van GroenLinks en PvdA zeggen de coalitiesamenwerking met VVD en D66 op. Reden hiervan is het verschil in bereidheid om de knellende financiële coalitieafspraken aan te passen om de tekorten – die met name ontstaan zijn doordat de uitgaven in de zorg zijn gestegen met 18 miljoen euro – op te lossen. GroenLinks en de PvdA vinden dat mensen in Arnhem zeker moeten kunnen zijn van goede zorg, daar is geld voor nodig. We kunnen daarom niet vast blijven houden aan knellende financiële afspraken, zoals het blijven vullen van onze spaarpot en het bevriezen van de lasten. GroenLinks fractievoorzitter Mark Coenders en PvdA fractievoorzitter Eric Greving: “Er zijn belangrijke maatschappelijke opgaven in de stad die we moeten aanpakken, zoals goede en bereikbare zorg en voorzieningen in de wijken voor kwetsbare Arnhemmers. We moeten verantwoordelijkheid nemen voor oplossingen.” GroenLinks zal daarom als grootste partij, samen met de PvdA, in gesprek gaan met verschillende partijen om te komen tot die oplossingen.

Sinds vorig jaar het coalitieakkoord tussen GroenLinks, VVD, D66 en PvdA is gesloten, zijn de uitgaven in de zorg met ruim 18 miljoen euro toegenomen. Om de tekorten op te lossen zijn maatregelen nodig. Pijnlijke maatregelen die kwetsbare inwoners van Arnhem kunnen raken. In de voorbereiding op de begroting doet het college van burgemeester en wethouders een voorstel voor het oplossen van het tekort, dat voor GroenLinks en PvdA een ultiem compromis is tussen de doelen van het coalitieakkoord, wat nodig is voor Arnhem en de ontstane financiële situatie. Ondanks veel overleg geven VVD en D66 aan niet te kunnen instemmen met het voorstel van het college. Zij stellen zelfs voor nog extra te bezuinigen op de wijkbudgetten, waaronder bijvoorbeeld armoede, Spelen en Groen. Mark Coenders en Eric Greving: “Voor GroenLinks en PvdA gaan goede zorg en ondersteuning voor Arnhemmers die dat nodig hebben boven knellende financiële afspraken. Daarbij staat wat nodig is voor Arnhemmers voorop.”

Naast inhoudelijke verschillen ervaarden GroenLinks en PvdA meermaals een gebrek aan constructieve samenwerking met vooral D66. Coenders en Greving: “We betreuren het dat deze stap nodig is. Maar te vaak lukte het niet op een constructieve manier met D66 in gesprek te komen. Helaas is het ook met de VVD in deze samenstelling niet mogelijk gebleken tot goede samenwerking te komen, die nodig is voor een stevige coalitie.”

Al jarenlang wordt in de stad gesproken over verbouw of nieuw van het Museum Arnhem. Eerder bleek de aanbesteding van het museum mislukt te zijn. In het coalitieakkoord van GroenLinks, VVD, D66 en PvdA is daarom extra geld beschikbaar besteld voor de vernieuwing van het museum. Na onderzoek bleek alleen het verbouwen van de huidige locatie mogelijk voor de beschikbare middelen. Mede daarom stemde de meerderheid van de gemeenteraad in met het voorstel van het college van burgemeester en wethouders om het Museum nóg duurzamer te verbouwen op de huidige locatie. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Gezien de omstandigheden is dit het beste besluit wat we konden nemen. Het Museum Arnhem hoort bij Arnhem als stad van kunst en cultuur. Daar moeten we zuinig op zijn.”

Op initiatief van onder andere GroenLinks start de wethouder met een onderzoek om de toegang van het museum vanuit de binnenstad en het station te verbeteren. Er was voor de verbouwing minder geld nodig dan de raad eerder begrootte. Het overgebleven budget gaat op voorstel van GroenLinks naar de algemene reserve. Via deze algemene pot kunnen allerlei zaken gedaan worden, zoals het dekken van een deel van het tekort op het sociaal domein.

Museum in de binnenstad

GroenLinks is altijd voorstander geweest van een museum in de binnenstad. Bijvoorbeeld door het realiseren van ArtA. Helaas is dit een aantal jaren geleden politiek onmogelijk gemaakt. In de huidige omstandigheden waren de kosten van een museum in de binnenstad vele miljoenen hoger dan verbouw op de huidige locatie. Dit bleek uit onderzoek waar onder meer GroenLinks naar had gevraagd.

Woensdag 14 november 2018 heeft de Arnhemse gemeenteraad de begroting 2019-2022 vastgesteld. Dit gebeurde na weken van voorbereiding. De begrotingsbehandeling startte met een presentatie van de concept-begroting door wethouder van financiën Ronald Paping (GroenLinks) en een inspirerende bijeenkomst met inwoners, maatschappelijke organisaties en raadsleden op 3 oktober. In de begroting 2019-2022 zijn de maatregelen van het coalitieakkoord verwerkt. Daarnaast zijn er een aantal amendementen en moties aangenomen, waaronder moties van GroenLinks voor toegankelijk duurzaamheidsadvies voor particulieren en het fietsvriendelijker maken van de binnenstad. Fractievoorzitter Mark Coenders: "We zijn tevreden met het vaststellen van de nieuwe begroting. Dit is een volgende stap in het realiseren van de groene en sociale doelen uit het coalitieakkoord."

Coalitieakkoord verwerkt in de begroting

Een van de doelen uit het coalitieakkoord die we terugzien in de begroting is het extra inzetten op armoedebestrijding. Zo is de bezuiniging op de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing voor mensen met een laag inkomen teruggedraaid. Én wordt er extra geïnvesteerd in maatregelen om armoede en schulden tegen te gaan. Daarnaast is in de begroting extra geld gereserveerd voor groen- en duurzaamheidsmaatregelen. Ook voor bijvoorbeeld inclusie is nu een budget gereserveerd.

Aanvullingen op de begroting

Tijdens de begrotingsbehandeling zijn ook aanvullende voorstellen gedaan om de begroting nog verder in te kleuren of te verbeteren. Onlangs kregen vele Arnhemmers een brief met de mededeling dat zij voor een gereduceerd tarief gebruik kunnen maken van duurzaamheidsadvies. Dit advies gaat bijvoorbeeld over schone energie of het isoleren van je huis. Het advies voor een gereduceerd tarief was echter maar beperkt beschikbaar. GroenLinks diende een motie in om deze duurzaamheidsadviezen met laagdrempelig tarief aan iedere Arnhemmer te kunnen aanbieden. De motie haalde een overgrote meerderheid.

Het tegengaan van klimaatverandering stopt niet bij schone energie. Ook klimaatadaptatie is van belang. Naast extra geld voor groen diende GroenLinks met ChristenUnie daarom een voorstel in voor watertappunten in de binnenstad. Hiermee kunnen Arnhemmers en bezoekers van onze stad hun waterflesjes hergebruiken en bijvullen. Deze motie haalde ook een ruime meerderheid. Alle partijen stemden in met een motie van GroenLinks (samen met de PvdD en PvdA) om extra fietsmaatregelen te nemen in de binnenstad, zoals fietsstraten en een goede fietsenstalling in de (zuidelijke) binnenstad. Met Arnhem Centraal en anderen dienden we een motie in om aan de slag te gaan met burgerparticipatie als gemeenteraad. Alleen de PVV stemde hier tegen.

Voorstellen van andere partijen

Andere partijen deden ook diverse voorstellen waar GroenLinks mee instemde. Bijvoorbeeld: meer aandacht voor wandelaars, betere communicatie over de GelrePas en verbetering van het openbaar vervoer. Hoewel sommige andere voorstellen qua doel onze sympathie hadden, bleken ze betaald te worden op een manier die een gat in de begroting zou slaan. Zo wilden enkelen bezuinigen op het tegengaan van zogenaamde invasieve exoten en dit investeren in fietsmaatregelen. Dit zou uiteindelijk ten koste gaan van geld voor groen: invasieve exoten zijn verplicht om te bestrijden en funest voor onze biodiversiteit. Een voorstel voor dierenwelzijnsbudget konden we niet steunen omdat dit ten koste zou gaan van een groot deel van het budget dat is gereserveerd voor wegenonderhoud. Mark Coenders: "Ook wij geven liever geld uit aan andere dingen dan wegenonderhoud. En juist dáárom moeten we nú investeren. Want onze wegen liggen er, die moeten onderhouden worden en dat kost geld. Doen we het niet nu, dan moeten we straks 8 miljoen euro éxtra investeren. Geld, wat GroenLinks liever steekt in de zorg, armoedebestrijding en de aanpak van klimaatverandering." De komende tijd zal GroenLinks met de Partij voor de Dieren het dierenwelzijnsbeleid agenderen en kijken naar welk budget nodig is.

Verandering begint écht in Arnhem. De afgelopen weken heeft de gemeenteraad het uitgebreid gehad over hoe we het geld in Arnhem gaan verdelen. Dit leggen we vast in de zogenaamde MJPB, de meerjarenprogrammabegroting. De MJPB is dus erg belangrijk voor de richting van het beleid van de gemeente. We hebben het groenste en sociaalste coalitieakkoord ooit. We zetten ook grote stappen met deze begroting. Fractievoorzitter Mark Coenders voerde woensdag 14 november namens GroenLinks het woord tijdens de algemene beschouwingen.

"Voorzitter.

Er waait een groene wind door het stadhuis. Dat begon al op 21 maart. Dankzij overweldigende steun van heel veel Arnhemmers haalde GroenLinks Arnhem haar beste verkiezingsresultaat ooit. En sinds de lange maar geslaagde onderhandelingen met onze coalitiepartners VVD, D66 en PvdA zitten we niet alleen met zeven raadsleden in deze raadszaal, maar zitten er voor het eerst ook twee GroenLinks-wethouders in het college. Zij houden zich bezig met voor ons en voor Arnhem cruciale onderwerpen als armoedebestrijding, wonen, groen en duurzaamheid.

Voorzitter, tijdens de campagne hadden we als GroenLinks de slogan ‘Verandering begint in Arnhem’. Grote woorden. Dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Niet alleen richting onze kiezers, maar richting de stad. Wij hebben deze verantwoordelijkheid genomen en blijven dat doen. Met als resultaat onder andere het groenste en sociaalste coalitieakkoord ooit, en een begroting die dit akkoord heeft uitgewerkt.

GroenLinks wil welvaart eerlijk delen en armoede aanpakken. GroenLinks wil betaalbare en toegankelijke zorg voor alle Arnhemmers. GroenLinks wil een gezonde toekomst: wij willen een duurzame stad met schone lucht. Iedere Arnhemmer moet betaalbaar kunnen wonen in diverse wijken. En GroenLinks wil een groene stad: wij willen niet dat de groei van de stad ten koste gaat van onze natuur. Dat is de toekomst waar wij met elkaar aan willen bouwen.

Zorg

Voorzitter. Hoewel de begroting financieel er nu iets beter voorstaat, ziet GroenLinks ook zware financiële tijden komen. Vooral als het gaat om de zorg. GroenLinks wil dat iedereen de zorg blijft krijgen die voor hem of haar nodig is. We gaan er vanuit dat de rest van de raad en het college hier hetzelfde over denkt. Wanneer de kosten oplopen en we daarvoor een oplossing moeten vinden, kan die wat betreft GroenLinks niet gezocht worden in het verminderen van de kwaliteit van zorg.

Zorg vragen betekent ook zorg dragen. Mantelzorgers, vrijwilligers, buren en professionals dragen verantwoordelijkheid voor mensen die hun aandacht hard nodig hebben. Zij zijn onmisbaar, zij zijn uiteindelijk de drijvende kracht in Arnhemse wijken; en wij moeten ons steeds afvragen, zorgen wij wel voldoende voor hen? Zo heeft Arnhem te maken met een groeiend aantal zzp’ers, onder meer in de publieke sector. De afgelopen 10 jaar is het aantal zzp’ers bijna verdubbeld. Zzp’ers hebben geen cao en zijn kwetsbaar voor inkomensverlies. Ondanks dat zij werken, krijgen zij meer en sneller te maken met armoede. Wij vragen het college bij de komende Armoedeagenda expliciet aandacht te geven aan deze groep.

Armoedebestrijding

Voorzitter, de afgelopen jaren hebben we als gemeenteraad ons steeds sterk gemaakt om armoede te bestrijden. Er is hier in de gemeenteraad geen enkele partij die wegkijkt als we de verhalen horen van kinderen die niet goed mee kunnen komen op school, omdat hun ouders geen geld hebben voor de juiste spullen. Maar nog steeds groeien teveel kinderen op in armoede. De gevolgen van het opgroeien in armoede zijn veel te groot. Het tegengaan van armoede moet topprioriteit hebben. Zeker in een stad als Arnhem waar al jarenlang sprake is van een groeiende tweedeling. GroenLinks wil dat er geen kinderen opgroeien in armoede. We zijn daarom blij dat we in het coalitieakkoord de bezuiniging op armoedegelden hebben kunnen terugdraaien, dat minima de kwijtschelding voor afvalstoffenheffing toch behouden én dat de GelrePas voor inwoners met een inkomen tot 130% van het bijstandsniveau beschikbaar wordt.

Daarnaast krijgen we van het Rijk jaarlijks 1,1 miljoen euro om armoede onder kinderen te bestrijden. GroenLinks heeft lange tijd aandacht gevraagd voor dit budget, omdat dit tot voor kort niet gebruikt werd. Inmiddels gebeurt dat wel en kunnen we sterk bijdragen aan het verbeteren van kansen voor kinderen.

Schuldhulpverlening heeft ook al jaren onze aandacht. Uit rapporten van de Ombudsman bleek dat de schuldhulpverlening vaak niet goed genoeg toegankelijk is. We zien uit naar het onderzoek van de Rekenkamer over de schuldhulpverlening en de verbeteringen die zij aandragen. Een van de verbeteringen kan wat ons betreft zijn het beter inzetten van het schuldenfonds voor jongeren, en het mogelijk uitbreiden van dit fonds voor oudere Arnhemmers.

Duurzaamheid

Voorzitter, we kunnen niet wachten met het aanpakken van klimaatverandering. We moeten een inhaalslag maken op het gebied van energiebesparing en opwekking van schone energie. Hiervoor wordt jaarlijks extra geld beschikbaar gesteld.  En er komt een Klimaatfonds van 10 miljoen euro. We kijken uit naar de plannen het komende jaar.

Met deze begroting kunnen we de komende jaren een start maken met het van aardgas af halen van de Arnhemse wijken. Met het instellen van een Klimaatfonds wordt een stevig en ambitieus signaal afgegeven dat Arnhem de wil heeft koploper te worden op het gebied van energiebesparing en schone energie. We hopen dat dit niet alleen zorgt voor actie vanuit de gemeente, maar juist ook andere partners aanspoort om extra stappen te zetten voor een duurzamere stad.

We willen het ook voor alle huiseigenaren aantrekkelijk maken om hun huis te verduurzamen. De duurzaamheidsadvisering met speciaal laagdrempelig tarief willen we aan blijven bieden aan alle Arnhemmers die hier gebruik van willen maken. Hiervoor dienen we een motie in.

Groen

Groen kan gebruikt worden voor het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. Een duurzame stad zet ook in op klimaatadaptatie. Dit betekent onder meer investeren in groen en niet bouwen in groen. Het is duidelijk dat er een groene wind waait in de stad en het stadhuis. De laatste maanden ging het meer over bomen dan ooit. We hebben verschillende bomen weten te behouden. Nu is het zaak om door te gaan. Binnenkort krijgen we een voorstel voor een nieuw bomenbeleid. Het is belangrijk niet alleen achteraf bomen te beschermen, maar van tevoren goede kaders vast te stellen. We verwachten daarbij ook een investering voor méér bomen.

Binnenkort krijgen we in Arnhem de strengste milieuzone van het land. Dit zorgt ervoor dat onze binnenstad schoner wordt. Dit is keihard nodig. GroenLinks wil dat de fiets ook verder voorrang krijgt in de stad. We dienen daarom de motie binnenstad fietsvriendelijk in, samen met de Partij van de Arbeid en de Partij voor de Dieren.

Daarnaast ziet GroenLinks graag dat bij het wegenonderhoud de fiets prioriteit krijgt. Er ligt een amendement over fietsmaatregelen, met een dekking waarover ik het zo ga hebben. Deze bedragen zijn de afgelopen weken op en neer gegaan. Het lijkt alsof niet duidelijk is waar dit geld dan precies naartoe zou moeten. Wij vragen daarom nu aan het college; in hoeverre neemt u de fietsknelpunten die D66 noemt in hun amendement al mee in de huidige werkzaamheden, en in hoeverre kunt u hiervoor extra prioriteit stellen bij het budget voor wegenonderhoud? Graag horen wij een reactie.

De dekking van het amendement is ook lastig: niet bestrijden van invasieve exoten. Invasieve exoten tasten inheemse plantensoorten aan. Dit is funest voor onze biodiversiteit. In het bestrijden van deze exoten hebben we geen keuze. We moeten invasieve exoten bestrijden, dit is wettelijk verplicht. Daarnaast zien we dat de lijst met wettelijk verplicht te bestrijden soorten de komende jaren waarschijnlijk alleen maar langer wordt. En tuurlijk kunnen we kiezen nu geen geld te reserveren. Maar dan houden we elkaar voor de gek. Want het is verplicht én noodzakelijk. Straks kost het vele malen meer geld om deze oprukkende plantensoorten tegen te houden. Om nog maar te zwijgen over de mogelijke kosten als bijvoorbeeld de Japanse Duizendknoop funderingen van onze huizen gaat aantasten. Met deze extra financiële en maatschappelijke kosten wil GroenLinks komende raadsleden niet opzadelen. Wij kunnen daarom niet voor het amendement stemmen.

Wonen

Voorzitter. Het is inmiddels bekend. GroenLinks wil niet bouwen in het groen. In het coalitieakkoord hebben we onze groene gebieden beschermd. Maar het is wel nodig extra woningen te bouwen. Want voorzitter, er zijn te weinig sociale huurwoningen in Arnhem. Er zijn meer betaalbare woningen nodig, met name goedkope sociale huurwoningen. We gaan over nieuwbouwprojecten tenminste 30% sociale huurwoningen toevoegen. Om deze en andere zaken te verduidelijken in de begroting dienen we een amendement in ‘puntjes op de i’.

En voorzitter, wat GroenLinks betreft komende deze woningen niet alleen in de wijken waar nu al veel sociale huurwoningen zijn. Wij willen gemengde wijken. Een mix van (sociale) huur- en koopwoningen is belangrijk om de tweedeling in de stad aan te pakken.

Inclusie

Arnhem is een open, gastvrije en diverse stad, waar vele culturen samenleven. GroenLinks staat voor die open, pluriforme samenleving, waarin je kunt zijn wie je bent en kunt zeggen wat je vindt. Waarin je je thuis voelt en veilig. Waar we respectvol met elkaar omgaan. Een stad ook, waarin iedereen de vrijheid heeft en de kans krijgt om mee te doen en zich te ontplooien, zonder discriminatie, racisme, seksisme of andere vormen van onderdrukking of beperking.

Wij willen ook een stad waar initiatieven van inwoners ruimte krijgen. We willen een politiek die luistert naar de stad. Om burgerparticipatie meer aandacht te geven, dienen we samen met onder meer Arnhem Centraal hiervoor een motie in.

Inclusie gaat ook over een inclusieve democratie. Een democratie waar er ruimte is voor verschillen. Een democratie waar deze verschillen worden gerespecteerd en waar men ondanks verschillen tot elkaar komt. In het belang van de stad. Helaas is op dit punt Arnhem de laatste jaren veelvuldig slecht in het nieuws gekomen. Zoals Frissen afgelopen jaar al concludeerde: “Hoe goed de bedoelingen van politici ook zijn, dat ontslaat hen nooit van de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van het eigen gedrag. Wie al te vaak intimideert en schoffeert, krenkt niet alleen personen, maar beschadigt vooral de politiek als institutie. Dat tast de legitimiteit aan.”

Maar samen kunnen we dit veranderen. Als gemeenteraad hebben we daar een grote rol in. En er worden al stappen gezet. We danken dan ook niet alleen onze coalitiepartners, maar ook collega’s in de oppositie voor hun constructieve bijdrage de afgelopen weken tijdens de begrotingsbehandeling. We hebben een hoop moties en amendementen te bespreken vandaag. Als GroenLinks zijn we blij dat we veel van de voorstellen van de oppositie kunnen en zullen steunen.

Financiën

Voorzitter, dan nog de financiële kant. In een bekend boek staat ongeveer het gezegde: “De regel is er voor de mens, de mens niet voor de regel.” Maar de laatste weken lijkt een financiële verordening zowat een heilig boek. GroenLinks kijkt liever niet op deze manier naar de stad nodig heeft. We hebben samen de verantwoordelijkheid om een sluitende begroting te krijgen en de volgende generaties niet op te zadelen met extra kosten en lasten. We vinden het dan ook onbegrijpelijk dat er door verschillende partijen een ruk gedaan wordt uit de begroting, zonder inhoudelijke onderbouwing. We hebben te maken met enorme prijsstijgingen, vooral ook in het sociale domein. In de begroting zien we netjes uitgewerkt waar dit geld naartoe moet, inderdaad móet. We kunnen onze ogen daar niet voor sluiten.

Daarnaast geven voorstellen over de prijs- en volumeontwikkeling geen duidelijkheid over wegenonderhoud: mag dit bij aanname van bijvoorbeeld het amendement van D66 en VVD wel of niet gedaan worden, zoals op pagina 15 bedoeld is? En voorzitter, laat helder zijn: ook wij geven liever geld uit aan andere dingen dan wegenonderhoud. En juist dáárom moeten we nú investeren. Want onze wegen liggen er, die moeten onderhouden worden en dat kost geld. Doen we het niet nu, dan moeten we straks 8 miljoen euro éxtra investeren. Geld, wat GroenLinks liever steekt in de zorg, armoedebestrijding en de aanpak van klimaatverandering.

Slotwoord

Voorzitter, tot slot. Verandering begint écht in Arnhem. We hebben het groenste en sociaalste coalitieakkoord ooit. We zetten ook grote stappen met deze begroting. Maar we zijn er nog lang niet. We moeten blijven strijden tegen armoede. We moeten als raad blijven knokken dat iedereen de zorg krijgt die zij of hij nodig heeft. En we kunnen niet wachten met het tegengaan van klimaatverandering. Dit alles is in maart 2022 niet geregeld. Daarom blijft GroenLinks met de stad en haar collega’s keihard werken voor onze mooie stad. Arnhem verdient het. Arnhemmers verdienen het.

Dankuwel voorzitter."

Onlangs besloten de initiatiefnemers van Coehoorn Centraal per 1 september aanstaande te stoppen met hun initiatief. Ze gaven aan: “Gesprekken met de gemeente hebben niet geleid tot voldoende zekerheid over de toekomstige context van het project.” Woensdag 20 juni jl. besprak de Arnhemse gemeenteraad op onder andere het initiatief van GroenLinks de situatie en toekomst van Coehoorn. Naar aanleiding van het debat diende GroenLinks met D66, PvdA en VVD een motie in om door te gaan met de ontwikkeling van Coehoorn als creatieve wijk. De motie werd met een ruime meerderheid aangenomen. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Dit is goed nieuws voor de initiatiefnemers van Coehoorn, de ondernemers en de kunstenaars die daar hun thuis hebben. Bovenal is het goed nieuws voor Arnhem: onze stad heeft dit soort creatieve centra nodig.”

Vijf jaar geleden diende GroenLinks met andere partijen een motie in voor het ontwikkelen van Coehoorn tot creatieve wijk. Deze motie werd met een grote meerderheid aangenomen. De jaren daarna werd Coehoorn veel meer dan een creatieve wijk. Het werd een creatief centrum wat invloed had op de hele stad, niet alleen de directe omgeving. Coehoorn is het thuis van veel ondernemers en kunstenaars.

Wat GroenLinks betreft is de afgelopen vijf jaar dus een geslaagde periode wat betreft Coehoorn. Wij willen dit initiatief niet verloren laten gaan. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Als we Coehoorn verliezen, verliest Arnhem veel meer dan een creatieve wijk. Dan verliezen we iets wat bijdraagt aan onze identiteit als creatieve, kunstzinnige en eigenzinnige stad.”

In een motie van GroenLinks met D66, PvdA en VVD wordt het college van burgemeester en wethouders opgeroepen zich sámen met de initiatiefnemers van Coehoorn inzetten voor de toekomst van dit gebied. Vanuit de intentie er samen uit te komen. Op basis van die motie besloten de initiatiefnemers van Coehoorn Centraal het besluit om te stoppen terug te draaien.