Poliflw

GroenLinks vindt dat we er alles aan moeten doen om de biodiversiteit te vergroten. De gemeente werkt hieraan via bijvoorbeeld ecologisch beheer. Alleen, niet alle groene velden en stroken in Arnhem worden beheerd door de gemeente. Diverse stukken zijn in beheer bij een andere (commerciële) organisaties. Onlangs vernamen we dat op stukken gemaaid is op een manier die niet bijdraagt aan de biodiversiteit. Zo meldde de Gelderlander op 7 juli: 'Een watergang in het park bij playground Thialf in het Spijkerkwartier in Arnhem is deze week per ongeluk veel te grondig gemaaid.' Dit stuk is in beheer van Waterschap Rijn en IJssel. Ook is een bloeiende weide gemaaid in het Zeegbos, waar Staatsbosbeheer de eigenaar en Uiterwaarde de beheerder van is. Fractievoorzitter Mark Coenders: "We zetten ons als stad in voor biodiversiteit. Daar hebben we iedereen voor nodig. Daarom wil GroenLinks dat het college in gesprek gaat met bijvoorbeeld het waterschap en Uiterwaarde, die onlangs bloeiende stukken groen maaide. Dat moet veranderen."

GroenLinks vindt dat de gemeente het bevorderen van biodiversiteit als uitgangspunt moet hebben van haar groenbeleid. Dit is gelukkig verwerkt in onder meer het Bomenplan en de Groenvisie. Daarnaast voert de gemeente ecologisch beheer. We moeten bevorderen dat ook andere organisaties hier werk van maken. GroenLinks vraagt daarom aan het college of ze in gesprek gaat (of inmiddels in gesprek is geweest) met Waterschap Rijn en IJssel, Staatsbosbeheer en Uiterwaarde over de incidenten van deze maand. En wat het college gaat doen om dit soort situaties te voorkomen. Daarnaast wil GroenLinks weten in hoeverre het college overleg heeft met andere organisaties die groenstroken in beheer hebben over het bevorderen van ecologisch beheer en biodiversiteit. En zo niet, of het college bereid is dit te gaan doen.

Antwoorden op de vragen worden binnen ongeveer een maand verwacht.

Twee weken geleden presenteerde Rutger Groot Wassink en Jan Markink hun advies over toekomstige coalitiesamenwerking. GroenLinks neemt het advies van de verkenners over. We gaan serieus aan de slag met de adviezen in brede zin: lijmen, en zorgen voor structurele veranderingen in samenwerking en inhoud. Daar zijn we ook al mee begonnen. Inmiddels hebben de fractievoorzitters van de vier partijen al een aantal keer bij elkaar gezeten. Ook is Geke Faber, voormalig staatssecretaris en voormalig burgemeester van onder andere Zaanstad, bereid gevonden om de gesprekken voor te zitten en de partijen te ondersteunen in dit proces. Vervolgafspraken zijn inmiddels ook gemaakt. GroenLinks-fractievoorzitter Mark Coenders: "Zoals GroenLinks al langer bepleit: een doorbraak in samenwerking en inhoud is nodig. De verkenners onderschrijven dit. En dat gaat verder dan goed met elkaar overweg kunnen. Dat gaat wat GroenLinks betreft over hoe je samen kan werken om de stad beter te maken. Over het gezamenlijk uitdragen van- en aan de slag gaan met ambities voor Arnhem. En ook zeker over inhoudelijk tot elkaar komen."

Lees hieronder de spreektekst van Mark Coenders

"Dankuwel voorzitter.

Twee weken geleden ontvingen we het advies van verkenners Rutger Groot Wassink en Jan Markink over onze coalitiesamenwerking. Voor ik de inhoud induik wil ik allereerst beide heren bedanken voor hun werk, hun tijd, de goede gesprekken en het gedegen advies.

Dan terug naar de inhoud.

Terugblik

Op 21 juni hebben GroenLinks en de PvdA de coalitiesamenwerking met VVD en D66 opgezegd. Daar lagen inhoudelijke meningsverschillen onder over hoe om te gaan met de tekorten op de zorg. En er lagen verschillen onder over hoe je samenwerkt en wat het betekent om een coalitie te zijn. In het debat voor de zomer zijn we uitgebreid ingegaan om de redenen waarom we deze stap gezet hebben.

Samenwerking

Na vele gesprekken en ongetwijfeld veel denkwerk van de verkenners, ligt er nu een advies om te gaan lijmen. Maar het advies beperken tot die zin, doet geen recht aan het hele verhaal. Want het advies is breed. Ja, lijmen is op dit moment de enige logische optie. Maar de verkenners geven ook aan: “Een oplossing kan alleen bestendig zijn als bij alle partijen de bereidheid bestaat langs verschillende lijnen op een fundamenteel andere manier te gaan werken.” En: “Daarbij moet wel worden aangetekend dat elke oplossing moeilijk, zo niet zinloos is, zolang er niet iets structureels verandert in de raad maar vooral in de relatie tussen de coalitiefracties.”

Kortom voorzitter, zoals GroenLinks eerder al bepleitte: een doorbraak in samenwerking en inhoud is nodig. En dat gaat verder dan goed met elkaar overweg kunnen. Dat gaat wat GroenLinks betreft over hoe je samen kan werken om de stad beter te maken. Over het gezamenlijk uitdragen van- en aan de slag gaan met ambities voor Arnhem. En ook zeker over inhoudelijk tot elkaar komen.

De verkenners noemen het inhoudelijke twistpunt legitiem. Het oplossen van inhoudelijke twistpunten gaat beter wanneer de samenwerking goed is, maar ook dan moeten we nog een flinke slag slaan. De verkenners noemen dat er soms te veel gekeken wordt naar de letter van de afspraak, in plaats van de geest. Daarnaast benoemen de verkenners de disbalans in het coalitieakkoord, die zich uit wanneer er financiële tegenvallers zijn.

Lijmen is kortom ingewikkeld. Omdat dit het advies is van de verkenners zullen we de verantwoordelijkheid nemen om dit te onderzoeken. We zullen op basis van het advies stap voor stap kijken of hernieuwde coalitiesamenwerking tussen GroenLinks, VVD, D66 en PvdA mogelijk is.

Bestuurscultuur

Voorzitter, de afgelopen maanden ging het, zoals misschien al wel decennia lang, ook over de bestuurscultuur. Het gevaar in Arnhem is wat ons betreft dat we dingen normaal gaan vinden, die niet normaal zijn. Dat we de harde toon er maar bij vinden horen, dat we het niet naleven van regels of het niet eens kunnen afspreken van regels vinden horen bij politiek. Het is dan ook geen verassing, maar nog steeds naar om te lezen dat de verkenners ook constateren dat er “in de raad volgens velen een harde, onveilige, gepolariseerde cultuur heerst waar het beschadigen van een politieke opponent belangrijker lijkt dan inhoudelijke samenwerking.” Dit moeten we ons als gehele raad aanrekenen. En GroenLinks ziet hierin nogmaals de oproep, na bijvoorbeeld het rapport Frissen, aan de slag te gaan met een politiek voor de stad, en niet een politiek van frustreren en intimideren. Het moet ons aan het denken zetten als fracties niet in een coalitie willen stappen, mede door de cultuur. Wat GroenLinks betreft gaan we hier raadsbreed mee aan de slag.

Aan de slag met het advies

Voorzitter, eerder gaf ik al aan dat GroenLinks het advies van de verkenners overneemt. Dat we serieus aan de slag gaan met de adviezen in brede zin: lijmen, en zorgen voor structurele veranderingen in samenwerking en inhoud. Daar zijn we ook al mee begonnen. Inmiddels hebben we als fractievoorzitters al een aantal keer bij elkaar gezeten, en dat is positief. Ook hebben we Geke Faber, voormalig staatssecretaris en voormalig burgemeester van onder andere Zaanstad, bereid gevonden om de gesprekken voor te zitten en ons te ondersteunen in dit proces. Vervolgafspraken zijn inmiddels ook gemaakt.

Want voorzitter, zoals wij voor de zomer al zeiden: we staan voor enorme opgaven met grote gevolgen voor Arnhemmers. Deze stad verdient een coalitie die met elkaar- de stad en de rest van de gemeenteraad samenwerkt. Die staat voor empathie, de schouders eronder en vooruit. Voor Arnhem en Arnhemmers.

Dankuwel voorzitter."

 

In december 2018 ontving de gemeenteraad van het college van burgemeester en wethouders het bericht dat de tekorten in het zorgdomein groot zijn. Op dat moment zo’n € 11 miljoen jaarlijks en inmiddels is het tekort meer dan € 18,5 miljoen. Een deel van dit tekort komt doordat in de vorige periode is besloten niet al het geld wat Arnhem ontvangt voor de zorg ook aan de zorg te besteden. Daarnaast heeft het vorige college een extra bezuiniging op de zorg voorgesteld. En keer op keer neemt het Rijk beslissingen die nadelig zijn voor Arnhem en die de tekorten in de zorg alleen maar groter maken. Woensdag 27 maart sprak de gemeenteraad over het vervolg op deze brief. Het college gaf aan zorgvuldigheid boven snelheid te kiezen: ze werken aan een integraal beeld en oplossingen en komen hiervoor voor juni naar de gemeenteraad. GroenLinks-fractievoorzitter Mark Coenders: “De komende maanden worden belangrijke maanden. Voor Arnhem, voor de zorg. GroenLinks staat voor toegankelijke en passende zorg. GroenLinks is geschrokken van de hoge tekorten, maar we moeten waarborgen dat iedereen de zorg blijft krijgen die voor hem of haar nodig is. We gaan er vanuit dat de rest van de raad en het college hier hetzelfde over denkt.”

Het college van burgemeester en wethouders gaf in de brief van december aan om in maart 2019 bij de gemeenteraad terug te komen. Enkele partijen vroegen een interpellatiedebat aan toen er eind maart nog geen vervolgbrief kwam van de gemeente. Dit debat vond 27 maart plaats. GroenLinks-fractievoorzitter Mark Coenders “Wij vonden het in december al erg ambitieus dat het college in maart oplossingen voor de tekorten naar de gemeenteraad zou sturen. Normaal krijgen we ook pas bij de perspectiefnota [in juni] meer informatie. GroenLinks begrijpt dat het college hier dus meer tijd voor nodig heeft.” Het college gaf aan zorgvuldigheid boven snelheid te kiezen. Voor juni moet het college met de perspectiefnota komen (een soort voorbereiding op de begroting). Daarin komt het college met een integraal beeld van de tekorten in de zorg, andere tekorten en de oplossingen.

Al jarenlang wordt in de stad gesproken over verbouw of nieuw van het Museum Arnhem. Eerder bleek de aanbesteding van het museum mislukt te zijn. In het coalitieakkoord van GroenLinks, VVD, D66 en PvdA is daarom extra geld beschikbaar besteld voor de vernieuwing van het museum. Na onderzoek bleek alleen het verbouwen van de huidige locatie mogelijk voor de beschikbare middelen. Mede daarom stemde de meerderheid van de gemeenteraad in met het voorstel van het college van burgemeester en wethouders om het Museum nóg duurzamer te verbouwen op de huidige locatie. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Gezien de omstandigheden is dit het beste besluit wat we konden nemen. Het Museum Arnhem hoort bij Arnhem als stad van kunst en cultuur. Daar moeten we zuinig op zijn.”

Op initiatief van onder andere GroenLinks start de wethouder met een onderzoek om de toegang van het museum vanuit de binnenstad en het station te verbeteren. Er was voor de verbouwing minder geld nodig dan de raad eerder begrootte. Het overgebleven budget gaat op voorstel van GroenLinks naar de algemene reserve. Via deze algemene pot kunnen allerlei zaken gedaan worden, zoals het dekken van een deel van het tekort op het sociaal domein.

Museum in de binnenstad

GroenLinks is altijd voorstander geweest van een museum in de binnenstad. Bijvoorbeeld door het realiseren van ArtA. Helaas is dit een aantal jaren geleden politiek onmogelijk gemaakt. In de huidige omstandigheden waren de kosten van een museum in de binnenstad vele miljoenen hoger dan verbouw op de huidige locatie. Dit bleek uit onderzoek waar onder meer GroenLinks naar had gevraagd.

De Arnhemse gemeenteraad kwam woensdag 19 december 2018 voor de laatste keer samen in 2018. Tijdens die avond werden belangrijke zaken besproken en besloten. Een van die zaken is het tekort in het zorgdomein, wat hoger is dan aanvankelijk gedacht. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Voor GroenLinks staat toegankelijke passende zorg bovenaan. We zijn geschrokken van de hoge tekorten, maar we moeten er met z’n allen voor zorgen dat goede zorg gewaarborgd blijft.

Tekorten in het zorgdomein

Woensdag 12 december ontving de gemeenteraad van het college van burgemeester en wethouders het bericht dat de tekorten in het zorgdomein (Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Jeugdwet) groter zijn dan eerder gedacht. Het tekort bedraagt meer dan € 10 miljoen per jaar. Een groot deel van dit tekort komt doordat in de vorige periode is besloten niet al het geld was Arnhem ontvangt voor de zorg ook aan de zorg te besteden. Daarnaast heeft het vorige college een extra bezuiniging op de zorg voorgesteld, oplopend tot meer dan € 2 miljoen per jaar in 2021. 19 december sprak de raad met de accountant van Arnhem over het tekort. Begin januari spreekt de raad verder over het bericht van het college. In maart bespreken de gemeenteraad en het college vervolgens voorstellen om het tekort terug te dringen (zoals meer focus op preventie) en eventuele bezuinigingsvoorstellen om het tekort op te vangen. Voor 2019 nemen de gemeenteraad en het college tijdelijke maatregelen om het tekort op te vangen. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Voor GroenLinks staat toegankelijke passende zorg bovenaan. We zijn geschrokken van de hoge tekorten, maar we moeten er met z’n allen voor zorgen dat goede zorg gewaarborgd blijft."

Toeristenbelasting

GroenLinks is van mening dat wanneer toeristen gebruik maken van de prachtige voorzieningen die we hier hebben, van het groen tot en met de culturele voorzieningen, er ook een kleine bijdrage geleverd kan worden. Aangezien de toeristen volop gebruik maken van de voorzieningen is het ook goed als zij, naast alle inwoners van Arnhem, hun steentje bijdragen. In Arnhem krijgen bijvoorbeeld campings te maken met een lager tarief en worden sommige groepen vrijgesteld van toeristenbelasting. Opbrengsten boven de € 625.000 worden gebruikt om in te zetten voor toerisme, recreatie en citymarketing.

Debat over radicalisering

Omroep Gelderland publiceerde onlangs een onderzoek over de aanpak van radicalisering in Arnhem. Zij uitte kritiek op het gebrek aan focus op preventie. Onder meer dit onderzoek is besproken op 19 december jl. GroenLinks benadrukte tijdens het debat het belang van preventie: voorkomen is beter dan genezen. Na een vraag van GroenLinks zegde de burgemeester toe preventie nadrukkelijk terug te laten komen in de evaluatie van de radicaliseringsaanpak. Naar verwachting volgt de evaluatie halverwege 2019.

Woensdag 14 november 2018 heeft de Arnhemse gemeenteraad de begroting 2019-2022 vastgesteld. Dit gebeurde na weken van voorbereiding. De begrotingsbehandeling startte met een presentatie van de concept-begroting door wethouder van financiën Ronald Paping (GroenLinks) en een inspirerende bijeenkomst met inwoners, maatschappelijke organisaties en raadsleden op 3 oktober. In de begroting 2019-2022 zijn de maatregelen van het coalitieakkoord verwerkt. Daarnaast zijn er een aantal amendementen en moties aangenomen, waaronder moties van GroenLinks voor toegankelijk duurzaamheidsadvies voor particulieren en het fietsvriendelijker maken van de binnenstad. Fractievoorzitter Mark Coenders: "We zijn tevreden met het vaststellen van de nieuwe begroting. Dit is een volgende stap in het realiseren van de groene en sociale doelen uit het coalitieakkoord."

Coalitieakkoord verwerkt in de begroting

Een van de doelen uit het coalitieakkoord die we terugzien in de begroting is het extra inzetten op armoedebestrijding. Zo is de bezuiniging op de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing voor mensen met een laag inkomen teruggedraaid. Én wordt er extra geïnvesteerd in maatregelen om armoede en schulden tegen te gaan. Daarnaast is in de begroting extra geld gereserveerd voor groen- en duurzaamheidsmaatregelen. Ook voor bijvoorbeeld inclusie is nu een budget gereserveerd.

Aanvullingen op de begroting

Tijdens de begrotingsbehandeling zijn ook aanvullende voorstellen gedaan om de begroting nog verder in te kleuren of te verbeteren. Onlangs kregen vele Arnhemmers een brief met de mededeling dat zij voor een gereduceerd tarief gebruik kunnen maken van duurzaamheidsadvies. Dit advies gaat bijvoorbeeld over schone energie of het isoleren van je huis. Het advies voor een gereduceerd tarief was echter maar beperkt beschikbaar. GroenLinks diende een motie in om deze duurzaamheidsadviezen met laagdrempelig tarief aan iedere Arnhemmer te kunnen aanbieden. De motie haalde een overgrote meerderheid.

Het tegengaan van klimaatverandering stopt niet bij schone energie. Ook klimaatadaptatie is van belang. Naast extra geld voor groen diende GroenLinks met ChristenUnie daarom een voorstel in voor watertappunten in de binnenstad. Hiermee kunnen Arnhemmers en bezoekers van onze stad hun waterflesjes hergebruiken en bijvullen. Deze motie haalde ook een ruime meerderheid. Alle partijen stemden in met een motie van GroenLinks (samen met de PvdD en PvdA) om extra fietsmaatregelen te nemen in de binnenstad, zoals fietsstraten en een goede fietsenstalling in de (zuidelijke) binnenstad. Met Arnhem Centraal en anderen dienden we een motie in om aan de slag te gaan met burgerparticipatie als gemeenteraad. Alleen de PVV stemde hier tegen.

Voorstellen van andere partijen

Andere partijen deden ook diverse voorstellen waar GroenLinks mee instemde. Bijvoorbeeld: meer aandacht voor wandelaars, betere communicatie over de GelrePas en verbetering van het openbaar vervoer. Hoewel sommige andere voorstellen qua doel onze sympathie hadden, bleken ze betaald te worden op een manier die een gat in de begroting zou slaan. Zo wilden enkelen bezuinigen op het tegengaan van zogenaamde invasieve exoten en dit investeren in fietsmaatregelen. Dit zou uiteindelijk ten koste gaan van geld voor groen: invasieve exoten zijn verplicht om te bestrijden en funest voor onze biodiversiteit. Een voorstel voor dierenwelzijnsbudget konden we niet steunen omdat dit ten koste zou gaan van een groot deel van het budget dat is gereserveerd voor wegenonderhoud. Mark Coenders: "Ook wij geven liever geld uit aan andere dingen dan wegenonderhoud. En juist dáárom moeten we nú investeren. Want onze wegen liggen er, die moeten onderhouden worden en dat kost geld. Doen we het niet nu, dan moeten we straks 8 miljoen euro éxtra investeren. Geld, wat GroenLinks liever steekt in de zorg, armoedebestrijding en de aanpak van klimaatverandering." De komende tijd zal GroenLinks met de Partij voor de Dieren het dierenwelzijnsbeleid agenderen en kijken naar welk budget nodig is.

Verandering begint écht in Arnhem. De afgelopen weken heeft de gemeenteraad het uitgebreid gehad over hoe we het geld in Arnhem gaan verdelen. Dit leggen we vast in de zogenaamde MJPB, de meerjarenprogrammabegroting. De MJPB is dus erg belangrijk voor de richting van het beleid van de gemeente. We hebben het groenste en sociaalste coalitieakkoord ooit. We zetten ook grote stappen met deze begroting. Fractievoorzitter Mark Coenders voerde woensdag 14 november namens GroenLinks het woord tijdens de algemene beschouwingen.

"Voorzitter.

Er waait een groene wind door het stadhuis. Dat begon al op 21 maart. Dankzij overweldigende steun van heel veel Arnhemmers haalde GroenLinks Arnhem haar beste verkiezingsresultaat ooit. En sinds de lange maar geslaagde onderhandelingen met onze coalitiepartners VVD, D66 en PvdA zitten we niet alleen met zeven raadsleden in deze raadszaal, maar zitten er voor het eerst ook twee GroenLinks-wethouders in het college. Zij houden zich bezig met voor ons en voor Arnhem cruciale onderwerpen als armoedebestrijding, wonen, groen en duurzaamheid.

Voorzitter, tijdens de campagne hadden we als GroenLinks de slogan ‘Verandering begint in Arnhem’. Grote woorden. Dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Niet alleen richting onze kiezers, maar richting de stad. Wij hebben deze verantwoordelijkheid genomen en blijven dat doen. Met als resultaat onder andere het groenste en sociaalste coalitieakkoord ooit, en een begroting die dit akkoord heeft uitgewerkt.

GroenLinks wil welvaart eerlijk delen en armoede aanpakken. GroenLinks wil betaalbare en toegankelijke zorg voor alle Arnhemmers. GroenLinks wil een gezonde toekomst: wij willen een duurzame stad met schone lucht. Iedere Arnhemmer moet betaalbaar kunnen wonen in diverse wijken. En GroenLinks wil een groene stad: wij willen niet dat de groei van de stad ten koste gaat van onze natuur. Dat is de toekomst waar wij met elkaar aan willen bouwen.

Zorg

Voorzitter. Hoewel de begroting financieel er nu iets beter voorstaat, ziet GroenLinks ook zware financiële tijden komen. Vooral als het gaat om de zorg. GroenLinks wil dat iedereen de zorg blijft krijgen die voor hem of haar nodig is. We gaan er vanuit dat de rest van de raad en het college hier hetzelfde over denkt. Wanneer de kosten oplopen en we daarvoor een oplossing moeten vinden, kan die wat betreft GroenLinks niet gezocht worden in het verminderen van de kwaliteit van zorg.

Zorg vragen betekent ook zorg dragen. Mantelzorgers, vrijwilligers, buren en professionals dragen verantwoordelijkheid voor mensen die hun aandacht hard nodig hebben. Zij zijn onmisbaar, zij zijn uiteindelijk de drijvende kracht in Arnhemse wijken; en wij moeten ons steeds afvragen, zorgen wij wel voldoende voor hen? Zo heeft Arnhem te maken met een groeiend aantal zzp’ers, onder meer in de publieke sector. De afgelopen 10 jaar is het aantal zzp’ers bijna verdubbeld. Zzp’ers hebben geen cao en zijn kwetsbaar voor inkomensverlies. Ondanks dat zij werken, krijgen zij meer en sneller te maken met armoede. Wij vragen het college bij de komende Armoedeagenda expliciet aandacht te geven aan deze groep.

Armoedebestrijding

Voorzitter, de afgelopen jaren hebben we als gemeenteraad ons steeds sterk gemaakt om armoede te bestrijden. Er is hier in de gemeenteraad geen enkele partij die wegkijkt als we de verhalen horen van kinderen die niet goed mee kunnen komen op school, omdat hun ouders geen geld hebben voor de juiste spullen. Maar nog steeds groeien teveel kinderen op in armoede. De gevolgen van het opgroeien in armoede zijn veel te groot. Het tegengaan van armoede moet topprioriteit hebben. Zeker in een stad als Arnhem waar al jarenlang sprake is van een groeiende tweedeling. GroenLinks wil dat er geen kinderen opgroeien in armoede. We zijn daarom blij dat we in het coalitieakkoord de bezuiniging op armoedegelden hebben kunnen terugdraaien, dat minima de kwijtschelding voor afvalstoffenheffing toch behouden én dat de GelrePas voor inwoners met een inkomen tot 130% van het bijstandsniveau beschikbaar wordt.

Daarnaast krijgen we van het Rijk jaarlijks 1,1 miljoen euro om armoede onder kinderen te bestrijden. GroenLinks heeft lange tijd aandacht gevraagd voor dit budget, omdat dit tot voor kort niet gebruikt werd. Inmiddels gebeurt dat wel en kunnen we sterk bijdragen aan het verbeteren van kansen voor kinderen.

Schuldhulpverlening heeft ook al jaren onze aandacht. Uit rapporten van de Ombudsman bleek dat de schuldhulpverlening vaak niet goed genoeg toegankelijk is. We zien uit naar het onderzoek van de Rekenkamer over de schuldhulpverlening en de verbeteringen die zij aandragen. Een van de verbeteringen kan wat ons betreft zijn het beter inzetten van het schuldenfonds voor jongeren, en het mogelijk uitbreiden van dit fonds voor oudere Arnhemmers.

Duurzaamheid

Voorzitter, we kunnen niet wachten met het aanpakken van klimaatverandering. We moeten een inhaalslag maken op het gebied van energiebesparing en opwekking van schone energie. Hiervoor wordt jaarlijks extra geld beschikbaar gesteld.  En er komt een Klimaatfonds van 10 miljoen euro. We kijken uit naar de plannen het komende jaar.

Met deze begroting kunnen we de komende jaren een start maken met het van aardgas af halen van de Arnhemse wijken. Met het instellen van een Klimaatfonds wordt een stevig en ambitieus signaal afgegeven dat Arnhem de wil heeft koploper te worden op het gebied van energiebesparing en schone energie. We hopen dat dit niet alleen zorgt voor actie vanuit de gemeente, maar juist ook andere partners aanspoort om extra stappen te zetten voor een duurzamere stad.

We willen het ook voor alle huiseigenaren aantrekkelijk maken om hun huis te verduurzamen. De duurzaamheidsadvisering met speciaal laagdrempelig tarief willen we aan blijven bieden aan alle Arnhemmers die hier gebruik van willen maken. Hiervoor dienen we een motie in.

Groen

Groen kan gebruikt worden voor het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. Een duurzame stad zet ook in op klimaatadaptatie. Dit betekent onder meer investeren in groen en niet bouwen in groen. Het is duidelijk dat er een groene wind waait in de stad en het stadhuis. De laatste maanden ging het meer over bomen dan ooit. We hebben verschillende bomen weten te behouden. Nu is het zaak om door te gaan. Binnenkort krijgen we een voorstel voor een nieuw bomenbeleid. Het is belangrijk niet alleen achteraf bomen te beschermen, maar van tevoren goede kaders vast te stellen. We verwachten daarbij ook een investering voor méér bomen.

Binnenkort krijgen we in Arnhem de strengste milieuzone van het land. Dit zorgt ervoor dat onze binnenstad schoner wordt. Dit is keihard nodig. GroenLinks wil dat de fiets ook verder voorrang krijgt in de stad. We dienen daarom de motie binnenstad fietsvriendelijk in, samen met de Partij van de Arbeid en de Partij voor de Dieren.

Daarnaast ziet GroenLinks graag dat bij het wegenonderhoud de fiets prioriteit krijgt. Er ligt een amendement over fietsmaatregelen, met een dekking waarover ik het zo ga hebben. Deze bedragen zijn de afgelopen weken op en neer gegaan. Het lijkt alsof niet duidelijk is waar dit geld dan precies naartoe zou moeten. Wij vragen daarom nu aan het college; in hoeverre neemt u de fietsknelpunten die D66 noemt in hun amendement al mee in de huidige werkzaamheden, en in hoeverre kunt u hiervoor extra prioriteit stellen bij het budget voor wegenonderhoud? Graag horen wij een reactie.

De dekking van het amendement is ook lastig: niet bestrijden van invasieve exoten. Invasieve exoten tasten inheemse plantensoorten aan. Dit is funest voor onze biodiversiteit. In het bestrijden van deze exoten hebben we geen keuze. We moeten invasieve exoten bestrijden, dit is wettelijk verplicht. Daarnaast zien we dat de lijst met wettelijk verplicht te bestrijden soorten de komende jaren waarschijnlijk alleen maar langer wordt. En tuurlijk kunnen we kiezen nu geen geld te reserveren. Maar dan houden we elkaar voor de gek. Want het is verplicht én noodzakelijk. Straks kost het vele malen meer geld om deze oprukkende plantensoorten tegen te houden. Om nog maar te zwijgen over de mogelijke kosten als bijvoorbeeld de Japanse Duizendknoop funderingen van onze huizen gaat aantasten. Met deze extra financiële en maatschappelijke kosten wil GroenLinks komende raadsleden niet opzadelen. Wij kunnen daarom niet voor het amendement stemmen.

Wonen

Voorzitter. Het is inmiddels bekend. GroenLinks wil niet bouwen in het groen. In het coalitieakkoord hebben we onze groene gebieden beschermd. Maar het is wel nodig extra woningen te bouwen. Want voorzitter, er zijn te weinig sociale huurwoningen in Arnhem. Er zijn meer betaalbare woningen nodig, met name goedkope sociale huurwoningen. We gaan over nieuwbouwprojecten tenminste 30% sociale huurwoningen toevoegen. Om deze en andere zaken te verduidelijken in de begroting dienen we een amendement in ‘puntjes op de i’.

En voorzitter, wat GroenLinks betreft komende deze woningen niet alleen in de wijken waar nu al veel sociale huurwoningen zijn. Wij willen gemengde wijken. Een mix van (sociale) huur- en koopwoningen is belangrijk om de tweedeling in de stad aan te pakken.

Inclusie

Arnhem is een open, gastvrije en diverse stad, waar vele culturen samenleven. GroenLinks staat voor die open, pluriforme samenleving, waarin je kunt zijn wie je bent en kunt zeggen wat je vindt. Waarin je je thuis voelt en veilig. Waar we respectvol met elkaar omgaan. Een stad ook, waarin iedereen de vrijheid heeft en de kans krijgt om mee te doen en zich te ontplooien, zonder discriminatie, racisme, seksisme of andere vormen van onderdrukking of beperking.

Wij willen ook een stad waar initiatieven van inwoners ruimte krijgen. We willen een politiek die luistert naar de stad. Om burgerparticipatie meer aandacht te geven, dienen we samen met onder meer Arnhem Centraal hiervoor een motie in.

Inclusie gaat ook over een inclusieve democratie. Een democratie waar er ruimte is voor verschillen. Een democratie waar deze verschillen worden gerespecteerd en waar men ondanks verschillen tot elkaar komt. In het belang van de stad. Helaas is op dit punt Arnhem de laatste jaren veelvuldig slecht in het nieuws gekomen. Zoals Frissen afgelopen jaar al concludeerde: “Hoe goed de bedoelingen van politici ook zijn, dat ontslaat hen nooit van de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van het eigen gedrag. Wie al te vaak intimideert en schoffeert, krenkt niet alleen personen, maar beschadigt vooral de politiek als institutie. Dat tast de legitimiteit aan.”

Maar samen kunnen we dit veranderen. Als gemeenteraad hebben we daar een grote rol in. En er worden al stappen gezet. We danken dan ook niet alleen onze coalitiepartners, maar ook collega’s in de oppositie voor hun constructieve bijdrage de afgelopen weken tijdens de begrotingsbehandeling. We hebben een hoop moties en amendementen te bespreken vandaag. Als GroenLinks zijn we blij dat we veel van de voorstellen van de oppositie kunnen en zullen steunen.

Financiën

Voorzitter, dan nog de financiële kant. In een bekend boek staat ongeveer het gezegde: “De regel is er voor de mens, de mens niet voor de regel.” Maar de laatste weken lijkt een financiële verordening zowat een heilig boek. GroenLinks kijkt liever niet op deze manier naar de stad nodig heeft. We hebben samen de verantwoordelijkheid om een sluitende begroting te krijgen en de volgende generaties niet op te zadelen met extra kosten en lasten. We vinden het dan ook onbegrijpelijk dat er door verschillende partijen een ruk gedaan wordt uit de begroting, zonder inhoudelijke onderbouwing. We hebben te maken met enorme prijsstijgingen, vooral ook in het sociale domein. In de begroting zien we netjes uitgewerkt waar dit geld naartoe moet, inderdaad móet. We kunnen onze ogen daar niet voor sluiten.

Daarnaast geven voorstellen over de prijs- en volumeontwikkeling geen duidelijkheid over wegenonderhoud: mag dit bij aanname van bijvoorbeeld het amendement van D66 en VVD wel of niet gedaan worden, zoals op pagina 15 bedoeld is? En voorzitter, laat helder zijn: ook wij geven liever geld uit aan andere dingen dan wegenonderhoud. En juist dáárom moeten we nú investeren. Want onze wegen liggen er, die moeten onderhouden worden en dat kost geld. Doen we het niet nu, dan moeten we straks 8 miljoen euro éxtra investeren. Geld, wat GroenLinks liever steekt in de zorg, armoedebestrijding en de aanpak van klimaatverandering.

Slotwoord

Voorzitter, tot slot. Verandering begint écht in Arnhem. We hebben het groenste en sociaalste coalitieakkoord ooit. We zetten ook grote stappen met deze begroting. Maar we zijn er nog lang niet. We moeten blijven strijden tegen armoede. We moeten als raad blijven knokken dat iedereen de zorg krijgt die zij of hij nodig heeft. En we kunnen niet wachten met het tegengaan van klimaatverandering. Dit alles is in maart 2022 niet geregeld. Daarom blijft GroenLinks met de stad en haar collega’s keihard werken voor onze mooie stad. Arnhem verdient het. Arnhemmers verdienen het.

Dankuwel voorzitter."