Burgemeester Bolsius, Hans van Wegen en een gedragscode voor raadsleden
door John Spijkerman
Dat de begroting dinsdagavond is goedgekeurd, met tegenstemmen van Amersfoort 2014, BPA en SP en dat er toch 80 procent sociale huurwoningen komen in het woningbouwproject Park Weelde 3 in Kruiskamp, is vanavond bijzaak. In deze politiek ruis gaat het over de vraag hoe je je moet gedragen als raadslid. Daarvoor is in 2011 een gedragscode voor raadsleden gemaakt. Alleen houdt niet iedereen zich daar aan. Vanavond ligt BPA-voorman Hans van Wegen onder vuur, want kan hij op social media en in de raadzaal zomaar alles zeggen?
Er zijn duizenden Amersfoorters die hun vertrouwen in hem hebben gesteld, getuige de twee zetels die zijn partij heeft in de gemeenteraad en hij hoort al een beetje bij het meubilair: Hans van Wegen. Sinds 2002 is hij raadslid voor de Burger Partij Amersfoort. Sommige Amersfoorters waarderen zijn persoonlijke inzet en betrokkenheid, anderen verafschuwen hem. Voor collega-raadsleden is hij politieke ruis of erger een stoorzender. Zijn manier van politiek bedrijven is persoonlijk. Het persoonlijke is politiek, maar de politiek is ook persoonlijk bij Hans van Wegen.
Zijn hoogtepunt beleefde hij bij de verkiezingen in 2010 toen zijn partij met zeven zetels de grootste werd en in het college belandde. Toen brak al snel de storm los. De lokale partij ging ten onder aan interne strubbelingen en onverenigbare ego’s. De enige constante factor die overbleef was Van Wegen. Hij is een overlever en vecht altijd terug tegen aantijgingen die tegen hem gedaan worden. In rechtszaken en in politieke confrontaties.
In het tijdperk van sociale media is hij nadrukkelijk aanwezig op Twitter en Facebook, met hoofdletters, hashtags en uitroeptekens, maar vooral met zijn inhoudelijke aanvallen op de ‘jongens en meisjes’ van GroenLinks en D66, die de verkeerde besluiten nemen. Soms zit er dedain in zijn tweets naar collega-raadsleden. Hij twittert zijn voorliefde voor woorden als ‘opmerkelijk’ ‘humor’ en ‘helder’. Ondanks zijn stellige uitspraken, komt hij vaak niet met bewijzen. Wel zijn er insinuaties, over vermeende belangen, zoals eerder dit jaar een vermeend belang van de gemeente en wethouder Kraanen bij de kap van grote bomen. Hij liket en retweet veel berichten en is nadrukkelijk aanwezig in de sociale media met oproepen zijn berichten toch vooral te delen. En hij betrekt ook anderen ongevraagd in twitterdiscussies. En nu wordt hem een racistische tweet verweten en nagelt burgemeester Bolsius hem vanavond publiekelijk aan de schandpaal.
Directe aanleiding voor de tirade van burgemeester Bolsius dinsdagavond vormt een tweet van Hans van Wegen van 30 oktober. Daarin reageerde de BPA-voorman op een krantenbericht in het AD over twee overvallers die een juwelierszaak op De Kamp hadden overvallen. Een van de overvallers heette Youssef. Van Wegen tweette: ,, Als je Youssef heet en geen Henk komt het vast wel goed via het OM.’’ Ter ondersteuning van zijn tweet, retweette hij een krantenartikel van een rechtszaak in België waar iemand die Youssef heette niet veroordeeld werd voor doodslag, maar er af kwam met een taakstraf en geldboete voor bedreiging.
Meteen nadat Van Wegen de gewraakte tweet verstuurde, werd er al boos op gereageerd, bijvoorbeeld door D66 raadslid Dirk Joost van Hamersveld. Kon het Openbaar Ministerie de schrijver van deze tweet niet aanpakken voor racisme en wellicht voor smaad, vroeg Van Hamersveld zich af. GroenLinks raadslid Linda van Tuyl had het over een ‘racistische uitspraak’. En haar partijgenoot Youssef el Messaoudi stuurde via twitter een link rond met een aangifteformulier voor discriminatie. En vanavond is het de beurt aan burgemeester Bolsius in de raadzaal.
‘Hoogst ongebruikelijk’, noemt Bolsius zijn publieke verklaring. De tweet van Van Wegen kan volgens Bolsius worden opgevat als ‘buitensluitend, polariserend en ook discriminerend. Het gebruik van het woordje ‘kan’, maakt meteen al duidelijk waar het probleem zit. Want wat voor de een discriminerend is, is dat blijkbaar niet voor de ander.
Bolsius zegt geprobeerd te hebben Van Wegen op zijn gedrag aan te spreken, zo staat het in de gedragscode voor raadsleden uit 2011, maar dat leidde niet tot zichtbare veranderingen. ,,U laat zich niet aanspreken op de uitspraken die u in het publieke domein doet. Daarom zie ik geen andere weg dan u in datzelfde publieke domein op deze weg aan te spreken.’’
De ‘discriminerende’ tweet staat voor een veel breder ongenoegen bij de burgemeester over de ‘niet respectvolle manier’ waarop Van Wegen op social media en in de raadzaal omgaat met collega-raadsleden en het college. ,,Daarbij trekt u de integriteit van collega’s in twijfel, verkondigt u halve waarheden, doet u ongegronde insinuaties, maakt ongepaste vergelijkingen of speelt u op de man of de vrouw. U schaadt daarmee het aanzien van de gemeenteraad, het aanzien van het stadsbestuur.’’ Het zal je maar gezegd worden als gemeenteraadslid…
Van Wegen ondergaat de publieke veroordeling gelaten. Direct na de verklaring van Bolsius wandelt hij naar de microfoon en zegt de reactie van Bolsius ‘nogal fors’ te vinden. Dat hij in zijn tweet de naam Youssef gebruikte, heeft niks te maken met het GroenLinks raadslid Youssef El Messaouidi, verzekert Van Wegen. ,,Ik heb niet bedoeld om iemand met dezelfde naam te beledigen. Dat mensen daar wat achter zoeken, laat ik aan hun. Ik betreur het dat de persoon waar u nu aan refereert mij niet persoonlijk heeft aangesproken. Dat is onderdeel van de gedragscode.’’ Later op de avond ligt er een uitgebreide verklaring van Van Wegen. Een dag later spreek ik hem telefonisch.
Hij beroept zich eigenlijk op de vrijheid van meningsuiting. Het probleem ligt niet bij de boodschapper, maar bij de ontvanger van de boodschap. ,,Aan iedere mening kan in principe aanstoot worden genomen. Er bestaat niet zoiets als een recht om je nooit gekwetst te voelen.’’
Waar Van Wegen door de burgemeester in het beklaagdenbankje is gezet, draait Van Wegen de zaak om. Hij vindt dat burgemeester Bolsius de gedragscode niet goed heeft uitgevoerd. Volgens Van Wegen voelde raadslid Youssef El Messaouidi zich persoonlijk gekwetst en is hij daarom naar de burgemeester gestapt. Maar volgens de gedragscode had El Messaoudi met hem contact moeten opnemen. ,,In de 18 jaar dat ik raadslid ben geweest is er nog nooit een raadslid geweest of een collegelid dat ons gevraagd heeft voor een gesprek onder vier ogen. En dat is het eerst dat je doet als je denkt dat iemand je onheus behandelt. Ik ga met Lucas een stevig gesprek aan. Het kan niet zijn dat een burgemeester van de veertiende stad in Nederland zich niet aan de procedures houdt.’’ We hebben een gedragscode en die volgt men niet.’’
Van Wegen geeft aan dat de burgemeester hem enkele weken geleden had uitgenodigd voor een gesprek, maar dat daar ook de griffier en een jurist bijzaten. En daar had hij geen zin in. ,,Ik heb dat ook meegemaakt met de aangifte bij het OM in 2011.’’ Na een aangifte van Bolsius in verband met vermeende fraude van de fractievergoedingen door de BPA, onderzocht de Rijksrecherche de zaak. Uiteindelijk kwam er niets uit het onderzoek Daar ligt Van Wegens ongenoegen. Volgens Van Wegen heeft Bolsius in deze zaak veel te snel gehandeld en had hij toen eerst de lokale rekenkamer onderzoek moeten laten doen. ,,Hij maakt naar mijn mening weer een fout. Ik heb een verleden met deze burgemeester. Deze burgemeester profileert graag zichzelf over de ruggen van anderen en daar maak ik bezwaar tegen.’’
Maar is de tweet dan niet racistisch? ,,Absoluut niet’’, zegt Van Wegen. ,,Iedereen kan zichzelf gekwetst voelen. Gekwetst voelen is geen recht. Dan kan je helemaal niets meer zeggen.’’ Van Wegen is niet van plan zijn toon te veranderen. ,,De BPA gaat niet met de stroom meedrijven. Ik hou me aan de gedragscode en mochten anderen daar twijfel over hebben, dan kunnen ze me daar op aanspreken. Dat is nooit gebeurd tot op heden. Er is altijd een grijs gebied. Denigrerend? Als ze dat vinden kunnen we het erover hebben.’’
Van Wegen wil dat er zo snel mogelijk een gesprek komt tussen de burgemeester en de fractie van de BPA. Ik ga niet meer alleen met deze burgemeester aan de tafel. We gaan eerst praten en daarna komt er wat mij betreft een nieuw statement van de burgemeester in het openbaar. Ik heb hem woensdagmiddag een persoonlijke mail gestuurd. Dit moet ruim voor Sinterklaas opgelost zijn.
,,Ik vind dat Hans van Wegen in zijn taalgebruik al lange tijd niet respectvol omgaat met collega-raadsleden, wethouders en ambtenaren’’, zegt D66 raadslid Dirk Joost van Hamersveld. ,,Er wordt op denigrerende wijze over anderen gesproken. Dit schaadt het aanzien van de gemeenteraad. Als je onderling al geen respect hebt, wat moeten de inwoners dan?’’ Volgens Van Hamersveld speelt Van Wegen ‘het altijd slim’. ,,Hij is moeilijk te pakken, maar hij insinueert wel.’’
Vorig jaar was er op twitter al een discussie over een tweet die werd geliked door Van Wegen of zijn tweede man Ralph Langendam, waarin iemand aangaf een teringhekel te hebben aan de Islam. En van Hamersveld zegt de raadsvergadering een keer te hebben stilgezet, nadat Van Wegen hem ‘kluns of klungel’ had genoemd. ,,Maar de burgemeester had het niet gehoord.’’ De tweet van vorige week was de druppel die de emmer deed overlopen. Dat vond Van Hamersveld een racistische tweet. ,,Ik was er wel klaar mee, met die Van Wegen.’’ Veel hoop dat het in de toekomst wezenlijk zal veranderen heeft Van Hamerveld niet. ,,Goed dat de burgemeester het gezegd heeft, maar Van Wegen is niet aanspreekbaar op dit vlak. Ik denk niet dat er iets gaat gebeuren.’’
GroenLinksraadslid Youssef El Messaoudi signaleert structureel discriminerend racistisch gedrag bij Van Wegen. ,,Dit is een opeenstapeling van negen jaar lang aan incidenten. Dit is gewoon keiharde discriminatie.’’ Alhoewel hij dezelfde voornaam draagt als de Youssef in de tweet, zegt El Messaouidi de tweet op geen enkele manier persoonlijk te hebben opgevat. ,,Het gaat me erom dat de man een discriminerende, racistische tweet verstuurt.’’ Voor El Messauoidi is elke vorm van discriminatie ontoelaatbaar. Hij bevestigt dat hij naar aanleiding van de tweet contact heeft gehad met de burgemeester. ,,Maar ik ben niet de enige.’’ Hij overweegt niet zelf aangifte te doen. Een persoonlijk gesprek met Van Wegen heeft volgens El Messaoudi geen zin.
Aan het einde van zijn publieke verklaring kondigt Bolsius dinsdagavond aan dat de gemeenteraad en het college op 7 januari een hele avond gaat praten over integriteit. De burgemeester wil het ook graag hebben over gedrag en onderling respect. Maar gelet op de al ingenomen standpunten en de karakters van de betrokkenen lijkt de kans dat er iets nieuws uit deze bijeenkomst gaat komen bij voorbaat minimaal.
Naar aanleiding van de opmerkingen van Hans van Wegen heb ik burgemeester Bolsius nog enkele vragen gesteld. Zojuist kreeg ik via de woordvoerder van de burgemeester zijn reactie binnen, die ik hierbij integraal toevoeg.
Ja er zijn meerdere gesprekken en pogingen daartoe geweest de afgelopen jaren dat ik burgemeester ben. Ik kan en wil over de inhoud van die gesprekken uiteraard niet in detail vertellen. Dat zijn contacten die tussen gesprekspartners in vertrouwelijkheid plaatsvinden. Wel wil ik benadrukken dat het niet gaat om één of twee voorvallen. Het gaat om herhaaldelijk gedrag naar raads- en collegeleden en ambtenaren toe dat ik als ‘niet respectvol’ duid. Neerbuigende opmerkingen over collega’s uit de raad, het college en ambtenaren. Het verkondigen van aantoonbare onwaarheden of insinuaties: het beschuldigen van anderen van eigen gewin of financiële problemen, terwijl de feiten niet kloppen. Allemaal opmerkingen die zijn gericht op de man of vrouw en niet op de inhoud.
Zaken waar ik de heer Van Wegen eerder op heb aangesproken. Gesprekken die in de afgelopen jaren niet hebben geleid tot zichtbare veranderingen. Dhr. Van Wegen laat zich niet aanspreken op de uitspraken in het publieke domein. Daarom zag ik geen andere weg, en ik besef heel goed dat dit uitzonderlijk is, dan mij in datzelfde publieke domein uit te spreken. Ik heb een opdracht vanuit de gemeentewet om te waken over de integriteit.
Er is overigens geen klacht ingediend.
Naar aanleiding van dinsdag heeft de heer van Wegen zelf aangegeven open te staan voor een gesprek. Die afspraak staat natuurlijk meteen in mijn agenda. Dat is hoe we het samen in het stadsbestuur hebben afgesproken.
Wat betreft het onderzoek van de rijksrecherche. Dat ligt achter ons, dat is goed uitgezocht. Ik kijk daar niet meer op terug. Ik ga ervan uit dat dat ook voor de heer Van Wegen geldt.
Wij, raad en college, starten het nieuwe jaar met een gesprek over integriteit. Daar zullen we samen moeten afspreken hoe respect eruit ziet en welke woorden en gedrag daarbij horen.
.png)
