Poliflw

De financiële sector is niet goed voorbereid op de gevolgen van klimaatverandering en dat brengt grote financiële risico’s met zich mee.

Banken, verzekeraars en pensioenfondsen investeren nog steeds miljarden in de fossiele sector, terwijl nationaal en internationaal klimaatbeleid ervoor zorgt dat deze investeringen hun waarde zullen verliezen.

GroenLinks Tweede Kamerlid Bart Snels: ‘Als de Coronacrisis ons iets leert dan is het dat risico’s van buiten de financiële sector de financiële stabiliteit ernstig kunnen bedreigen’. GroenLinks dient daarom samen met D66, ChristenUnie en CDA een initiatiefnota in om de risico’s van klimaatverandering voor de financiële sector aan te pakken.

Een groot deel van de investeringen is nog niet in lijn met de klimaatdoelstellingen van Parijs. In 2018 ging meer dan tachtig procent van de investeringen in de energiesector naar de fossiele industrie. Deze investeringen zijn risicovol, want zullen hun waarde in de toekomst gaan verliezen. Dan komen financiële instellingen in problemen.

Banken, verzekeraars en pensioenfondsen zijn daarnaast kwetsbaar voor fysieke klimaateffecten. Zo hebben Nederlandse financiële instellingen voor bijna 100 miljard euro geïnvesteerd in bedrijven die actief zijn in gebieden met een groot risico op extreme waterschaarste. Ook zullen verzekeringsrisico’s toenemen door toekomstige toename van extreem weer. De politieke conflicten die ontstaan als gevolg van klimaatverandering vergroten de stabiliteitsrisico’s.

De grote financiële risico’s van klimaatverandering worden momenteel nog te weinig in kaart gebracht, net zoals financiële markten 15 jaar geleden geen inzicht hadden in de risico’s van gebundelde hypotheken. 

In het plan doen GroenLinks, D66, ChristenUnie en CDA een reeks voorstellen om de financiële sector te verduurzamen, zodat ook toekomstige generaties kunnen vertrouwen op een solide financieel systeem. De partijen stellen onder andere voor wetgeving met betrekking tot transparantie van financiële instellingen aan te scherpen, zodat meer bekend worden over welke risico’s instellingen lopen en hoe ze deze beheersen. De initiatiefnemers willen dat banken geleidelijk aan hogere buffers opbouwen met betrekking tot duurzaamheidsrisico’s.

Bart Snels: “We zijn blind voor klimaatrisico’s. Als we die niet gaan meewegen, dan kunnen we na de Coronacrisis zomaar in een financiële klimaatcrisis belanden. Dat kunnen en moeten we voorkomen.” 

 

D66 Kamerlid Joost Sneller: ‘De huidige Coronacrisis moet ons de ogen openen voor de gevolgen van de klimaatcrisis, die we al lange tijd zien aankomen. In dit soort tijden is de financiële sector extra kwetsbaar. Als de sector nu verduurzaamt, dan plukken we daar straks de vruchten van als samenleving.’

 

Bruins, Kamerlid ChristenUnie: ‘De financiële sector is niet goed voorbereid op een noodzakelijke en door velen gewenste groene toekomst. Met deze voorstellen geven we banken een ferme duw in de rug om de transitie naar een duurzame economie goed vorm te geven.’ 

 

Evert-Jan Slootweg, Kamerlid CDA: “Door de juiste prikkels in te bouwen levert de financiële sector een bijdrage aan duurzame productie door het bedrijfsleven. Veel Nederlandse financiële instellingen doen dit al. De voorstellen in de nota versterken dit.”

 

GroenLinks zet grote vraagtekens bij het handelsakkoord tussen de Europese Unie en Vietnam waarover het Europees Parlement woensdag stemt. Het eerste handelsakkoord dat de nieuwe Europese Commissie voorlegt aan het Europees Parlement is volgens Europarlementariër Bas Eickhout in strijd met de duurzame ambities van de Europese Commissie. We beantwoorden zeven vragen over het handelsakkoord.

1. Wat staat er in het handelsakkoord?

Sinds 2007 onderhandelde de Europese Unie en Vietnam over een handelsakkoord. In het akkoord spreken de twee partijen af om importheffingen geleidelijk af te schaffen. Daarnaast maken ze afspraken om elkaars productstandaarden te erkennen, zodat de handel makkelijker wordt. Voor landbouwproducten krijgt de EU voor 99 procent toegang tot de Vietnamese markt, terwijl de EU importquota behoudt voor de import van Vietnamese landbouwproducten. Behalve een handelsakkoord, ligt er ook een verdrag voor dat de bescherming van investeerders regelt. Dit zorgt ervoor dat investeerders overheden kunnen aanklagen, vaak ten koste van mens en milieu.

2. Wat betekent dit handelsakkoord voor het klimaat en milieu?

De Europese Commissie spreekt over duurzame ontwikkeling in handelsakkoorden, maar toch blijft ook dit akkoord business as usual: handelsafspraken zijn bindend maar afspraken over duurzaamheid blijven vrijblijvend. Eventuele negatieve effecten van de handel op het klimaat blijven daardoor zonder consequenties. Het verder vrijgeven van de handel in hout en vis, zonder bindende duurzaamheidsafspraken, kan de bestaande problemen van ontbossing en overbevissing verergeren. GroenLinks wil alleen handelsakkoorden die echt bijdragen om klimaatverandering aan te pakken en die goed zijn voor de biodiversiteit.

3. Hoe staat het met de mensenrechten in Vietnam?

De mensenrechtensituatie in Vietnam is zeer zorgelijk. De vrijheid van meningsuiting is sterk ingeperkt en kritiek op de overheid wordt hard gestraft. In 2019 werd in Vietnam een nieuwe cybersecurity-wet aangenomen, waardoor mensen die zich online uitspreken tegen de regering eenvoudig vervolgd kunnen worden. Verschillende journalisten en mensenrechtenverdedigers zijn door de overheid geïntimideerd of zelfs opgesloten. De journalist Pham Chi Dung werd gearresteerd nadat hij het Europees Parlement opriep om de ratificatie van het handelsakkoord met Vietnam uit te stellen.

Ondanks het samenwerkingsakkoord dat de EU al in 2016 met Vietnam sloot, verbetert de situatie in Vietnam nauwelijks. In dat samenwerkingsakkoord staat de mogelijkheid om het het handelsakkoord dat nu voorligt, op te schorten. Het is voor GroenLinks onacceptabel dat de EU dit handelsakkoord ratificeert voordat mensenrechtenschendingen in het land voldoende zijn aangepakt.

4. Maar is GroenLinks dan tegen handel?

Nee, GroenLinks is voorstander van handelsafspraken als die een positieve impact hebben op duurzaamheid en respect voor mensenrechten. Voor GroenLinks is het essentieel dat handelsafspraken ertoe bijdragen dat bedrijven handelen met respect voor mensen, dieren, klimaat en milieu. Door multinationals extra rechten te geven om overheden onder druk te zetten als bedrijfsbelangen worden geschaad, gaan we juist de verkeerde kant op.

5. Maar andere partijen hebben toch ook gezegd dat ze meer aandacht willen voor klimaat en mensenrechten in handelsakkoorden?

Klopt. Helaas ziet het ernaar uit dat ze zullen instemmen met het akkoord. In de handelscommissie stemden de Europese christendemocraten (Europese fractie van CDA), liberalen (fractie van D66 en VVD) en sociaaldemocraten (fractie van PvdA) vorige maand in met het verdrag.

6. Moet dit akkoord nu ook nog door nationale parlementen worden goedgekeurd?

Deels. Dit handelsakkoord is een Europese bevoegdheid en hoeft daarom alleen door het Europees Parlement en door Europese ministers goedgekeurd te worden. Het deel over het investeringsakkoord is een gedeelde bevoegdheid van Europa en van de lidstaten, het moet daarom langs ook alle nationale parlementen. Het Europees Parlement stemt komende week over beide delen.

7. Over welke andere verdragen lopen er nog onderhandelingen? Momenteel onderhandelt de Europese Commissie met onder andere Australië, Nieuw-Zeeland en Indonesië over handelsakkoorden. Met China onderhandelt de Europese Commissie over een investeringsakkoord. De Europese Unie sloot al een handelsakkoord op hoofdlijnen Zuid-Amerikaanse landen (EU-Mercosur) waar de lidstaten en het Europees Parlement zich over buigen zodra de volledige juridische tekst voltooid is. Het handelsakkoord met Canada (CETA) is voorlopig in werking getreden, maar EU-lidstaten moeten het nog wel ratificeren. Onder andere in Nederland is nog onzeker of dat gaat gebeuren. Een volledig overzicht van alle handelsonderhandelingen staat op de website van de Europese Commissie.

“Europese politieke partijen moeten niet langer geld aan kunnen nemen van bedrijven die belang hebben bij de uitkomst van stemmingen in het Europees Parlement.” Dat stelt Bas Eickhout, lijsttrekker voor GroenLinks en de Europese Groenen.

“De invloed van bedrijven op politieke besluitvorming is veel te groot. Dit geldt voor Nederland, maar zeker ook voor Europa.” GroenLinks wil dat de nieuwe Europese Commissie donaties en betalingen van bedrijven aan Europese politieke partijen helemaal verbiedt. 

Lees het volledige plan om de invloed van bedrijven op politieke besluitvorming in te perken op de website van GroenLinks.

Uit het verplichte transparantieregister over donaties blijkt dat Europese politieke partijen donaties aannemen van grote multinationals. Dat is nu toegestaan tot een bedrag van 18.000 euro. Een aantal van deze bedrijven heeft gelobbyd voor standpunten die ten koste gaan van bijvoorbeeld gezondheid, privacy of het milieu.

Eickhout: "Of het nu gaat om de farmaceutische industrie, autofabrikanten, producenten van bestrijdingsmiddelen of de fossiele industrie: hun invloed op Europese wetten en besluiten moet drastisch worden ingeperkt. Europese beleidsmakers moeten de belangen dienen van mensen in plaats van die van grote bedrijven. Te nauwe banden tussen politiek en het bedrijfsleven zit een eerlijk en duurzaam Europa in de weg."

Van Bayer tot Disney

De fractie van de Europese liberalen (ALDE) waartoe VVD en D66 behoren, nam donaties tot 18.000 euro aan van multinationals als Monsanto-Bayer en Syngenta Crop Protection. Deze bedrijven verzetten zich actief tegen strengere regels voor giftige bestrijdingsmiddelen die slecht zijn voor de natuur. Een groot deel van ALDE-fractie stemde tegen een verbod op pesticiden in ecologische focusgebieden. Ook techbedrijven als Uber en Google gaven geld aan Europese politieke partijen. Zo ontving de stichting van de Europese christendemocraten 18.000 euro van Microsoft.

De Europese liberale ALDE-fractie ontving ook geld van Walt Disney dat een belanghebbend bedrijf was in een recente stemming over copyright. Veel Europarlementariërs uit deze fractie stemden in met de omstreden uploadfiltersdie in deze wet werden opgenomen dankzij een zeer krappe meerderheid.

Om alle schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan wil GroenLinks dit soort betalingen aan Europese politieke partijen totaal verbieden. Het Europees Parlement sprak zich onlangs uit tegen donaties van grote bedrijven. VVD, D66, ChristenUnie en PVV stemden tegen een oproep tot dit verbod.

Lobbyregister

Het verbod op betalingen van bedrijven aan politieke partijen is onderdeel van een breder plan van Bas Eickhout om de invloed van bedrijven op politieke partijen aan banden te leggen. In dat plan stelt GroenLinks tevens voor om mogelijke belangenverstrengeling van Europese politici te laten beoordelen door een onafhankelijk ethisch comité. Ook wil GroenLinks snel een bindend lobbyregister op alle niveaus.

Eickhout: “Het moet kristalhelder zijn voor mensen dat Europese politici het algemeen belang dienen. Daarvoor is transparantie cruciaal en moet hard worden opgetreden tegen belangenverstrengeling met het bedrijfsleven.”

Uit onderzoek van 19 Europese nieuwsmedia, waaronder het Nederlandse Follow The Money blijkt dat bankiers jarenlang fraudeerden met dividendbelasting en zo miljarden onttrokken aan Europese overheden.

Ze maakten gebruik van ingewikkelde constructies om betaalde dividendbelasting meerdere malen terug te vorderen. In Nederland gaat het vermoedelijk om een bedrag van 150 miljoen euro. In Duitsland gaat het om miljarden. Het Duitse parlement heeft in 2016 een parlementaire enquête gehouden. Vandaag blijkt dat ABN Amro herhaaldelijk heeft geweigerd om vragen te beantwoorden van de Duitse enquêtecommissie. GroenLinks, PvdA en D66 hebben vandaag voorgesteld om namens het Nederlandse parlement ABN Amro alsnog om een reactie te vragen. Dit voorstel is vandaag aangenomen.

GroenLinks Tweede Kamerlid Bart Snels: “Ik wil weten waarom ABN Amro niet heeft gereageerd op het verzoek van onze Duitse collega’s en welke rol zij hebben gespeeld in deze belastingfraude. Ik wil antwoord op de vragen die de Duitsers gesteld hebben”.

ABN Amro wordt verzocht om deze vragen binnen enkele weken te beantwoorden.  In ieder geval voor het Kamerdebat met de minister en staatssecretaris van Financiën.