In de nacht van dinsdag op woensdag (16 juni 2020) - in de late uurtjes dus - werden vragen van de SP Horst aan de Maas met betrekking tot de in opspraak geraakte "Ruimte voor Ruimte-regeling" (RvR-regeling) behandeld (lees hier het artikel over de vragen en het verzoek om een nader onafhankelijk onderzoek). Namens de SP-fractie voerde burgerraadslid Paul Geurts het woord. Bij zijn vragen betrok Geurts ook een door de burgemeester opgestelde "analyse van het dossier Knops", dat opgesteld was naar aanleiding van vragen van onderzoeksjournalisten.
Veel vragen over uitvoering RvR-regeling Op 23 mei publiceerden de onderzoeksjournalisten Dohmen (NRC) en Sniekers (Dagblad De Limburger een artikel over de gang van zaken bij de RvR-regeling. De journalisten constateerden dat het doel van de regeling niet behaald is, dat door bestuurders gehandeld is in strijd met de openbare orde en dat met name oud-wethouder Knops misbruik gemaakt zou hebben van de regeling. Het artikel was aanleiding voor diverse partijen om vragen te stellen, zowel in de gemeenteraad van Horst aan de Maas (in eerste instantie door de SP, later ook door D66/Groen Links - zie vragen in de bijlage) als Provinciale Staten van Limburg. Inmiddels zijn de antwoorden van respectievelijk het college van B&W van Horst aan de Maas en Gedeputeerde Staten van Limburg aan de raad en de staten verzonden (zie voor de antwoorden de bijlagen). De antwoorden van het college van B&W van Horst aan de Maas op de vragen van D66/Groen Links laten nog op zich wachten.
Horst aan de Maas in de fout bij uitvoering RvR-regeling? De vragen van de SP in de gemeenteraad spitsen zich vooral toe op twee zaken:
in hoeverre is er sprake van dat deelnemers aan de Ruimte voor Ruimte regeling in 2009/2010 in aanmerking komen voor een compensatie voor te veel betaalde gelden, net als een achttal andere deelnemers die de betaling bij de rechter hadden aangevochten en die daar wel een compensatie voor hadden ontvangen van de Ruimte voor Ruimte BV? En wat speelde er rondom die compensatie van het achttal? in hoeverre is oud-wethouder Raymond Knops (de huidige Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken) bevoordeeld bij de bouw van diens woning in het kader van de Ruimte voor Ruimte regeling?In antwoord op de SP-vragen geeft B&W in de Raadsinformatiebrief aan de gemeenteraad een nadere uitleg van de gang van zaken bij de rechtszaak van de acht deelnemers aan de RvR-regeling. Volgens B&W kwam het er kort samengevat op neer dat de rechter de gemeente van "misbruik van bevoegdheden" betichtte. Volgens B&W moest dat geïnterpreteerd worden als "de gemeente heeft op zich niets fout gedaan, maar had de zaken toen anders moeten regelen". En de raad zou toentertijd - vertrouwelijk via het zogenaamde 'seniorenconvent' waarin de fractievoorzitters zitting hebben - volledig geïnformeerd zijn over een en ander.
Nieuwe vragen over "dossier Knops". Wat het "dossier Knops" betreft, stelt het college van B&W dat toentertijd de vergunningverlening voor de woning voor Knops in een gebied met een agrarische bestemming met hoge landschappelijke waarden volgens de toen geldende regels open en transparant verlopen is. Maar deze stellingname van het college was voor onderzoeksjournalist Sniekers aanleiding om nieuwe vragen te stellen en die werden beantwoord door burgemeester Palmen (zie bijlage). Daaruit concludeerde de journalist dat Knops toentertijd groter had mogen bouwen van het toenmalige college van B&W dan de regels feitelijk toelieten. Daar had een ambtenaar toen nog wel op gewezen, maar B&W heeft dat advies terzijde gelegd en het projectbesluit ten behoeve van de vergunningverlening gewijzigd (zie in de bijlage het artikel in Dagblad De Limburger van 16 juni 2020). Burgemeester Palmen schreef vervolgens eigenhandig een "Nadere analyse dossier familie Knops" (zie bijlage), die hij zo'n vier uur vóór aanvang van de raadsvergadering op dinsdag 16 juni naar de gemeenteraad stuurde. De strekking van diens verhaal: de ambtenaar die toentertijd heeft aangegeven dat de regels die golden, een groot gebouw als Knops wenste niet zouden toestaan, was uitgegaan van verkeerde aannames. "Tien jaar geleden", aldus Palmen, "heeft er een passende beoordeling, een zorgvuldig gevoerde ruimtelijke procedure en transparante besluitvorming plaatsgevonden op een verzoek dat in lijn was met de gemeentelijke beleidsdoelstellingen". En "mij is niets gebleken van bevoordeling van de familie Knops". Kortom: er is niets aan de hand.
In de behandeling van de antwoorden op de SP-vragen in de gemeenteraad spitste de discussie zich gaandeweg toe op het dossier Knops. Was Knops nu wél of niet bevoordeeld toen hij een vergunning voor de bouw van een langgevelboerderij vroeg? Burgerraadslid Geurts wees er op dat het er op lijkt dat de regels die opgenomen waren in een ontwerp projectbesluit even aan de kant geschoven zijn ten gunste van Knops. Want korte tijd later - in 2012 - zou er in de gemeenteraad een regeling voor grote gebouwen in het buitengebied zijn aangenomen, waarin precies de regels stonden die bij de vergunning ten behoeve van Knops gewijzigd waren. Palmen wees er op dat niet in 2012 maar in 2013 een regeling voor grote gebouwen is vastgesteld door de gemeenteraad en dat de criteria die daarin opgenomen stonden wel degelijk afweken van het eerder ontwerp projectbesluit.
Wel of geen onafhankelijk onderzoek? In de brief van de SP Horst aan de Maas werd voorgesteld om een onafhankelijk onderzoek te verrichten naar de gang van zaken, vooral ook om daar van te kunnen leren. Palmen stelde daarop dat hij zo'n onafhankelijk onderzoek af moest raden. "Het gaat om zaken die al lang geleden hebben plaatsgevonden; wat betreft de compensatie van deelnemers is toentertijd alles uitgesproken met de betrokkenen; veel van wat de RvR-regeling betreft hoort bij de provincie (waar ook vragen zijn gesteld, ik heb alle feiten gepresenteerd); ik heb alle zaken op een rijtje gezet in de voorliggende analyse en daarmee is dit verhaal afgerond", aldus de burgemeester. Hij is van mening - zo liet hij weten - dat de gemeenteraad de tijd beter zou moeten besteden... Rudy Tegels (CDA), de verantwoordelijk wethouder, deed nog een duit in het zakje met de opmerking dat hij de risico's bij de uitvoering nog eens tegen het licht had gehouden en had geconstateerd dat die risico's beperkt waren. SP-woordvoerder Paul Geurts stelde dat de raad - als controlerend orgaan - beter zelf die beoordeling zou kunnen doen en wees het argument dat het om een provinciale kwestie ging van de hand. Hij wilde een onafhankelijk onderzoek naar de twee zaken die te maken hebben met de uitvoering van de RvR-regeling door de gemeente Horst aan de Maas. Verder vond hij een onderzoek door de burgemeester, als vertegenwoordiger van het college van B&W, niet onafhankelijk. Tenslotte merkte hij op dat - zoals bleek uit de nieuwe vragen van de journalist - er steeds nieuwe vragen zouden komen en dat het daarom beter zou zijn onafhankelijk onderzoek te verrichten, waarin alles aan de orde komt en leidt tot conclusies en - waar nodig - tot aanbevelingen. "Dat is ook in het belang van de gemeente en de heer Knops", besloot Geurts zijn pleidooi.
Vooringenomenheid? Tegen het einde van de behandeling van de SP-vragen werd burgemeester Palmen ineens persoonlijk naar de SP-woordvoerder. Palmen beschuldigde Geurts van vooringenomenheid: "Als u de lijn volgt, waarvan ik denk dat u er op zit, dan zal het nooit zo zijn dat een onderzoek dat niet uitkomt bij wat u vindt, u genoegdoening zal geven. Volgens mij zit u op de lijn dat u het antwoord voor uzelf al heeft gegeven. Dat blijkt ook wel uit de manier waarop u deze vragen stelt. Als er een uitkomst is die u niet bevalt, is mijn inschatting dat u altijd zult blijven zeggen dat er nog vragen zijn en dat de schijn van belangenverstrengeling niet is weggenomen". Vervolgens bood Palmen SP'er Geurts geen mogelijkheid daarop te reageren, door eenvoudigweg de geluidsknop terug te draaien. In zijn blog 'Horst Sweet Horst' schreef Wim Moorman naar aanleiding van dit incident: "Als hier íemand blijk geeft van vooringenomenheid is het de burgemeester zelf wel. En als het íemand niet past om vooringenomen te zijn is het een burgemeester wel. Insinueren dat een (burger)raadslid zich schuldig maakt aan iets zonder dat hij dat kan bewijzen, is een burgemeester onwaardig".
Standpunten van de andere fracties in de gemeenteraad De fracties van PvdA, D66/Groen Links, VVD, CDA en Essentie stelden tijdens de behandeling van de RvR-regeling geen vragen en bemoeiden zich niet met de discussie tussen Palmen en Geurts. Pas toen de SP de andere fracties vroeg of zij het voorstel voor een onafhankelijk onderzoek naar de gang van zaken wilden ondersteunen, kwamen er reacties. PvdA-woordvoerder Richard van der Weegen vond dat Geurts goede vragen stelde en dat de antwoorden hem steeds meer deden neigen naar een interpellatiedebat of een raadsonderzoek. Wel had hij moeite met de vragen die Geurts stelde over de analyse van de burgemeester inzake "dossier Knops", want die notitie zou pas geagendeerd staan voor de gemeenteraadsvergadering in september... CDA-fractievoorzitter Loes Wijnhoven vond dat de vragen van de SP afdoend beantwoord waren en vond verder dat de vraag of er een onderzoek zou moeten plaatsvinden, besproken zou moeten worden in het presidium van 2 juli. Ook Maarten Voesten van D66/Groen Links was van mening dat over wel of niet onderzoeken gesproken moest worden in het presidium van 2 juli, maar gaf tegelijkertijd aan dat was aangetoond dat er een onderzoek nodig was om alles boven tafel te krijgen. Yvonne Douven van de VVD vond een nader onderzoek in ieders belang, maar vond wel dat dat eerst in het presidium besproken moest worden. Daar sloot Bram Hendrix van Essentie zich bij aan.
Wordt ongetwijfeld vervolgd...
Bekijk hier de raadsvergadering van 16 juni 2020 (de behandeling van de vragen met betrekking tot de RvR-regeling start op 4.36.00 uur).
