Poliflw

Gemeenten worstelen steeds vaker met geheimhouding, ziet hoogleraar staatsrecht Solke Munneke. Uiteindelijk besluit de gemeenteraad over wat geheim moet blijven, maar daarmee kan het ook een politieke kwestie worden. ‘Geheimhouding heeft iets onsympathieks.’

Geheimhouding duikt de laatste tijd geregeld op in de nieuwskolommen. Zo was het vertrek van de burgemeesters van Gennep en Noordoostpolder met geheimzinnigheid omgeven. Maar ook in grotere gemeenten speelde geheimhouding een rol, zoals in de kwestie-Schiekadeblok in Rotterdam, die D66-wethouder ­Adriaan Visser de kop kostte, maar waarin ook veel geheim bleef, tot frustratie van vooral de oppositie. In Maastricht laakte de oppositie de ‘geheimhoudingscultus’ van het college. Dat ging niet alleen over de informatievoorziening over de spionageaffaire, maar ook over een procedurevoorstel over rechtmatigheidsonderzoeken in de jeugdzorg en Wmo die ‘conform afspraak’ vertrouwelijk mochten worden ingezien door de raad. Volgens de oppositie was die afspraak nooit gemaakt.

Vreugdevuren

En in Den Haag was er debat of sommige passages in de informatie over het verkoopproces van aandelen Eneco niet onderdeel konden worden van het openbare debat. Pas na veel discussie en extra afspraken werd er het convenant over de vreugdevuren in Scheveningen openbaar gemaakt. Reden voor de Rekenkamer Den Haag om niet pas volgend jaar, maar dit jaar al te beginnen met haar eerste onderzoek naar geheimhouding. In 2017 was al uit een landelijke enquête onder raadsleden gebleken dat een derde van hen meent dat colleges van B&W ­geheimhouding gebruiken om misstanden uit de openbaarheid te houden. En meer dan de helft van hen ervaart de vele geheimhoudingen als belemmerend in het raadswerk. Zij kunnen hun controlerende taak daardoor minder goed uitvoeren en niet vrijelijk spreken over geheime stukken of er onderzoeken naar doen.

Grave peilt meningen over herindeling niet voor 2022

Geschreven door Ben Martini op

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

Inwoners van de gemeente Grave mogen stemmen over de toekomst van Grave: er komt een nieuwe opiniepeiling. Maar waarschijnlijk pas tijdens verkiezingen in 2022.

Mirte van Rooijen de Gelderlander

,,Het lijkt wel alsof ik bij een vergadering over de Brexit ben. Alleen Burgemeester Lex Roolvink hoeft geen ‘order’ te roepen’’, zei Marion Wierda (D66) gisteren. Het plan voor een opiniepeiling  over de toekomst van Grave zorgde dinsdagavond voor een lange discussie. Dat inwoners van Grave hun mening mogen geven over een eventuele herindeling, daar is iedereen het over eens. Maar welke keuzes krijgen ze voorgeschoteld en op welke termijn volgt die stemming?  Als het aan de oppositiepartijen D66, VPGrave en Liberaal Land van Cuijk ligt, staat iedereen zo snel mogelijk in het stemhokje. Ook de vraagstelling is voor hen duidelijk: ‘Ik kies voor Grave als zelfstandige gemeente of Ik kies voor Grave in één gemeente met Cuijk, Boxmeer en St. Anthonis.’  coalitiepartij CDA denkt daar anders over. ,,Wij zijn vóór de herindeling en een opiniepeiling. Maar we moeten het niet overhaasten. Het is voor de inwoners nu kiezen tussen de cholera of de pest. Er zijn nog veel meer opties dan alleen het Land van Cuijk, zoals een fusie met Landerd, Uden en misschien zelfs Oss. Dit moeten we ook aan de mensen voorleggen’’, zegt Alex van Megen (CDA).  Het CDA neemt dankzij het uitstel tot 2022 een standpunt in zonder een bom onder de coalitie te leggen. Coalitiepartner LPG is voor zelfstandigheid en vindt de uitslag van de eerste opiniepeiling voldoende. In het gezamenlijke bestuursprogramma staat: ‘De LPG en het CDA zullen in de huidige periode (2018-2022) geen voorstellen steunen die betrekking hebben op de vorming/herindeling één Land van Cuijk.’ Door de nieuw opiniepeiling uit te stellen tot 2022, blijft deze afspraak behouden.  ,,We hebben de opiniepeiling het liefst tijdens de verkiezingen, omdat die een hoge opkomst kunnen garanderen. Dan bereiken we de mensen die niet naar bijeenkomsten of raadsvergaderingen komen. Het is ook hun gemeente en hun stem telt ook’’, zegt Van Megen.  De oppositie heeft gisteren tegen het plan van CDA en LPG gestemd, maar de partijen hebben het voorstel niet van tafel kunnen krijgen. ,,We hebben met onze handtekeningenactie 1161 handtekeningen opgehaald. Zij willen zo snel mogelijk een opiniepeiling’’, stelt Marion Wierda van D66. ,,Het probleem speelt nu.’’ Toch zal iedereen twee jaar moeten wachten. We moeten het niet overhaasten. Het is nu kiezen tussen cholera of de pest —Alex van Megen, CDA

/index.php/2294-we-kunnen-asielzoekers-niet-tegenhouden

/index.php/2291-goed-nieuws-busverbinding

Het motiveren van het personeel Burgerzaken mee te gaan in de vereiste digitalisering van de dienstverlening vormt de komende jaren een grote uitdaging. Ruim één op de drie gemeenten heeft te maken met medewerkers die niet kunnen of willen meegaan in de noodzakelijke transformatie van Burgerzaken.

Dat geven leidinggevenden aan van de afdelingen Burgerzaken aan een in onderzoek dat door DUO Market Research is uitgevoerd in opdracht van het A&O fonds Gemeenten. Het onderzoek had als doel in kaart te brengen welke veranderingen bij Burgerzaken moeten worden ingezet om te kunnen voldoen aan de eisen voor de komende jaren. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om eisen als verdergaande digitalisering van de dienstverlening, minder werk door de reisdocumentendip en hogere eisen aan vakmanschap op het terrein van kwaliteit van dienstverlening, identiteitsvaststelling en fraude. Bij sommige gemeenten kan daarbij bovendien regionale samenwerking of fusie spelen.

Het onderzoek maakt duidelijk dat lang niet alle medewerkers de benodigde slag kunnen maken. De leidinggevenden schatten in dat drie op de vier medewerkers daartoe in staat zijn. De rest beschikt in onvoldoende mate over het benodigde werk- en denkniveau om zich verder te ontwikkelen en te voldoen aan de vereisten aan het werk bij Burgerzaken in 2020. 38 procent van de gemeenten zit met medewerkers die niet kunnen of willen meegaan in de noodzakelijke transformatie. Gemiddeld gaat het dan om 2,7 medewerkers bij de betreffende gemeenten.

Daarbij maken de leidinggevenden ook melding van een motivatieprobleem. Twee op de tien medewerkers zouden niet gemotiveerd genoeg zijn om te voldoen aan de nieuwe vereisten. Gevraagd naar wat de komende tijd de grootste uitdaging vormt, antwoordt één op de drie leidinggevenden dat dat het meenemen en motiveren van medewerkers is.

Dat gemeenten minder geld krijgen van Den Haag dan eerder was voorzien, is een regelrecht gevolg van de koppeling van de algemene uitkering aan de rijksuitgaven: geeft het rijk minder uit dan geraamd, dan krijgen de gemeenten naar rato ook minder (een zogeheten negatieve accresontwikkeling. Stijgen de netto-uitgaven van het rijk dan geldt het omgekeerde. Vanwege de nu al jaren aanhoudende accresinstabiliteit hebben veel gemeenten aanvullende maatregelen moeten nemen om hun begroting sluitend te krijgen.

Bezuinigen

Als het accres naar beneden worden bijgesteld, betekent dat volgens minister Ollongren niet per se dat er direct aanpassingen hoeven te worden gedaan in de inkomsten en uitgaven van individuele gemeenten. ‘Een deel van het lagere accres is het gevolg van lagere loon en prijs ontwikkelingen. Via lagere lonen en prijzen kunnen hier lagere uitgaven voor gemeenten tegenover staan’, legt de minister uit in antwoord op vragen van de Tweede Kamer. ‘Afhankelijk van de situatie van de gemeente kunnen er aanvullende maatregelen nodig zijn. Gemeenten kunnen dan beleidsmaatregelen nemen, bezuinigen, lokale belastingen verhogen of een onttrekking doen uit de reserves.’

Schommelingen

De afgelopen jaren waren er voortdurend aanzienlijke verschillen tussen de geraamde hoogte van het gemeentefonds en de daadwerkelijke cijfers. Zo pakte het voor gemeenten in 2014 liefst 359 miljoen euro nadeliger uit dan verwacht, het jaar erop liet een min zien van 111 miljoen euro. Een relatief klein plusje van 15 miljoen euro viel te noteren in 2016, gevolgd door een minnetje van 22 miljoen euro in 2017 en weer miniem plusje van 2 miljoen in 2018. Op Prinsjesdag werd bekend gemaakt dat 2019 een min laat zien van 218 miljoen euro ten opzichte van de raming in mei.

Die schommelingen zijn aanleiding geweest voor de fondsbeheerders Binnenlandse Zaken en Financiën om te bezien of het mogelijk en wenselijk is om voor de middellange termijn (2020 en 2021) maatregelen te treffen die de schommelingen kunnen voorkomen of dempen.

Het water staat de Groninger gemeenten aan de lippen. Aan de vooravond van de begrotingsbehandeling van VWS pleiten zij in een brandbrief aan de Kamer voor ophoging van het budget sociaal domein van minimaal 600 miljoen euro.

Financiële nood

Dat geld is nu nodig, stellen de gemeenten in hun brandbrief. ‘Voor de langere termijn gaan wij er vanuit dat de lopende onderzoeken op het gebied van Jeugdzorg, Wmo en de systematiek van het Gemeentefonds leiden tot verhoging van het budget. Voor de Groninger gemeenten duurt dat te lang, de financiële nood is nu hoog!’

Stijgende zorgvraag

De gemeenten hebben zelf hebben de afgelopen jaren niet achterovergeleund, maar ervoor gezorgd dat er meer op lichtere hulp en preventie wordt ingezet en dat zwaardere hulp wordt voorkomen, zo schrijven zij aan de Kamer. Ook is de hulp dichter bij inwoners gebracht. Maar tegelijkertijd stijgt de vraag naar hulp, waardoor de gerealiseerde kostenreductie teniet wordt gedaan. Daarnaast is de uitkering van het rijk afgenomen. Door dit alles is het tekort in het sociaal domein fors gestegen.

Afhankelijk

Krimp, vergrijzing, werkloosheid, een gemiddeld laag opgeleide bevolking, armoede en slechte gezondheid maken de situatie in een aantal Groninger gemeenten extra nijpend. Het aantal mensen in de sociale voorziening is hoog. Verhoging van de ozb-tarieven om de financiële pijn voor gemeenten te verzachten, zit er ook niet in. Bij elf van de twaalf gemeenten zit het tarief al tegen het plafond. ‘De gemeenten zijn hierdoor voor hun inkomsten vrijwel geheel afhankelijk van het rijk. De afgelopen jaren zijn de eigen reserves al fors aangesproken. Voor een aantal gemeenten is de artikel 12 status dichtbij.’

Omvangrijke tekorten bij veel Overijsselse gemeenten zorgen voor forse bezuinigingen en daarom vragen zij het rijk om een eenmalige bijdrage van 600 miljoen euro.

Noodzakelijke verlichting

De tekorten leiden tot bezuinigingen op belangrijke voorzieningen, lokale lasten worden verzwaard en bijdragen aan de aanpak van nieuwe uitdagingen komen in de knel, schrijft VNG Overijssel in een persverklaring. ‘Verlichting op korte termijn is noodzakelijk.’

Pijnlijke bezuinig

Er staan een aantal pijnlijke bezuinigingen gepland, zoals op ondersteuning in het huishouden, het sluiten van zwemvoorzieningen, het afblazen van ruimtelijke projecten, het sluiten van bibliotheken en op buurt-, ouderen- en jongerenwerk. Er zijn verhogingen van de onroerendezaakbelasting tussen de 2,1 en 25 procent, maar in Kampen zelfs 34 procent. De voorgestelde bijdrage van 600 miljoen euro ‘kan op korte termijn enige verlichting geven voor gemeenten’.

Directe verantwoordelijkheid

‘Nederlandse gemeenten zijn eensgezind over de oorzaken van de omvangrijke tekorten’, schrijft VNG Overijssel. ‘Dit is een combinatie van teruglopende uitkeringen uit het gemeentefonds en oplopende uitgaven in het sociaal domein, met name in de jeugdzorg. De Rijksoverheid heeft hier een directe verantwoordelijkheid.’

DE GRAAF: DISCUSSIE OVER ROL REGIOBURGEMEESTER

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

De rol van de burgemeester in de lokale democratie is een onderwerp dat Thom de Graaf op het lijf is geschreven. De vice-president van de Raad van State hield donderdag in Sneek de tweede Hayo Apothekerlezing. ‘De burgemeester is een evenwichtskunstenaar en overlevingskunstenaar.’

De burgemeester heeft een breed palet aan functies, ervoer de huidige burgemeester van Súdwest-Fryslân Jannewietske de Vries. Ze bekleedt het ambt een jaar, sinds Hayo Apotheker die ketting aan haar overdroeg en de eerste lezing met zijn naam werd gehouden. Vice-president van de Raad van State Thom de Graaf wees tijdens zijn lezing meteen op een opmerkelijke wetmatigheid rond het ambt: het is pas feest als de burgemeester er is en het is pas echt feest als de burgemeester weer weg is. ‘De burgemeester heeft een lastige rol in de complexe lokale democratie: het boegbeeld van de samenleving, maar ook het aambeeld van de lokale democratie.’

Plaats voor partijloze burgemeester

Waar hij als minister nog vergeefs ijverde voor de gekozen burgemeester zag hij in Nijmegen zelf de weerbarstige praktijk van het burgemeesterschap. In een kort college maakte De Graaf duidelijk hoe het ambt in de loop der jaren is veranderd. Waar de burgemeester in de vorige eeuw steeds meer aan invloed leek in te boeten, werd er juist meer slag geleverd over zijn legitimatie en politieke kleur. Toen de gemeenteraad meer invloed op de benoemingsprocedure ging uitoefenen kwam er plaats voor de partijloze burgemeester. En soms is een niet-politiek-bestuurlijke, maar bijvoorbeeld een journalistieke achtergrond eerder een voor- dan een nadeel, wijst De Graaf op de aanwezige Pieter Broertjes en ook op de pasbenoemde Sjors Fröhlich.

/index.php/2235-overijsselse-gemeenten-eisen-600-miljoen

/index.php/2233-gemeenten-bibberen-voor-pfas

Lastig hanteerbaar

Het huidige stembiljet is niet elektronisch telbaar en ‘elke verkiezing weer blijkt dat het huidige stembiljet zowel voor stembureauleden als voor veel (groepen) kiezers lastig hanteerbaar is’, schrijft de VNG aan minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66), die het wetsvoorstel middels een internetconsultatie voorlegde. De VNG juicht het wetsvoorstel toe.

Twee modellen

Er kan met twee modellen geëxperimenteerd worden: een met namen van de kandidaten en een met partijen en kandidaatnummers (zie afbeelding onderaan dit artikel). Testen bij de herindenlingsverkiezingen in november 2018, zouden volgens de VNG tot aanzienlijke verbeteringen hebben geleid: efficiënter tellen, een lager percentage ongeldige stemmen, betere toegankelijkheid voor bepaalde groepen kiezers (zoals laaggeletterde kiezers) en ze zijn elektronisch telbaar.

Kritiek

De VNG uit kritiek op de looptijd van het experiment: tien jaar. Het zou van te weinig ambitie getuigen. ‘Indien de volledige looptijd wordt benut, betekent deze volgordelijkheid dat gemeenten pas over tien jaar – vanaf 2031 – wettelijke experimenten met elektronisch tellen kunnen uitvoeren.’ Er wordt daarom aangedrongen op op een verkorting naar vijf jaar. Verder wil de VNG dat de raad moet kunnen kiezen met welk model de gemeente wil experimenteren.

Navigeren

Privacy

De verzamelde data geeft Den Bosch ook inzicht in de bezettingsgraad van parkeerplaatsen, maar de gemeente verzekert dat de privacy gewaarborgd blijft en dat niet gemeten wordt wélke auto op een parkeerplaats staat.

Digitale ambities

‘De pilot brengt twee kernwaarden van gemeente ’s-Hertogenbosch samen: onze ambities als inclusieve gemeente en datastad.’ De gemeente werkt in de pilot samen met Gehandicapten Platform ’s-Hertogenbosch en provider Spotten en de proef is gekoppeld aan het digitale Stadslab. Bestuurder met een gehandicaptenparkeerkaart die regelmatig in de stad parkeren, kunnen zich aanmelden.

Zoetermeer heeft als de meeste andere Nederlandse gemeenten te maken met forse tekorten. Om toch een sluitende begroting te krijgen in 2020 kiest het college van burgemeester en wethouders van Zoetermeer er onder andere voor wat minder ambities.

Dat blijkt uit de vorige week aangeboden programmabegroting. Daarin is een pakket aan bezuinigingsmaatregelen verwerkt. Één van de maatregelen om de kosten te drukken is wat minder ambitieus te zijn in het onderhoud van de openbare ruimte. Het aanvankelijke streven was dat 87 procent van de inwoners tevreden is met de openbare ruimte. Dat is percentage is neerwaarts bijgesteld: volgend jaar wil het college er genoegen mee nemen als 85 procent van de Zoetermeerders daar tevreden mee is. De lat wordt ook op sportief gebied wat lager gelegd. De streefwaarde van het aantal inwoners dat sport beoefent is bijgesteld van 78 naar 72 procent. Verder wil de gemeente gaan snijden in de overheadkosten: structureel moet dat jaarlijks twee ton goedkoper kunnen. De brandweer is een andere bezuinigingspost.

Het voorstel van het dagelijks bestuur van Zoetermeer is om structureel minder bij te dragen aan de nieuwbouw van de brandweerkazerne. ‘Ondanks een sluitende begroting voor 2020, is nu duidelijk dat de financiële situatie niet houdbaar is op langere termijn. Dit komt vooral doordat het rijk gemeenten onvoldoende geld geeft om hun taken uit te voeren’, aldus wethouder financiën Marc Rosier. In de Perspectiefnota 2021, die in juni volgend jaar verschijnt, worden aanvullende voorstellen gepresenteerd om ook de begrotingsjaren 2021 en verder van voldoende dekking te kunnen voorzien.