De stad is getroffen
Velen in onze stad hebben hun leven op pauze zien gaan, van de een op de andere dag. Zij verloren hun baan, waardoor hun bestaanszekerheid met 1 klap onder hun weg werd geslagen. Sommigen zitten noodgedwongen al maanden als kluizenaren in huis, omdat ze tot de risico groepen behoren. En zeker 23 Enschedeers zijn er niet meer, zij zijn overleden aan de gevolgen van deze nieuwe ziekte. De PvdA wil de nabestaanden ontzettend veel sterkte toewensen.
Ongelijkheid neemt toe
Het college schrijft in haar beleidsbrief zeer rake dingen. Het risico dreigt dat de coronacrisis de al bestaande verschillen in de maatschappij vergroot en tot nog grotere kansenongelijkheid leidt. Waarom? Omdat deze crisis heeft blootgelegd wat er eigenlijk al tijden mis was. Het heeft ons laten zien welke beroepen vitaal zijn en wie als eerste in de problemen komt.
Thuis moeten blijven kan prettig zijn met een zeker inkomen, met voldoende ruimte en een fijne tuin. Maar, het kan ook een enorme straf zijn als je thuis nooit veilig heeft gevoeld en juist werk en school de kansen waren om daaraan te ontsnappen. Maar ook de daklozen die net als iedereen het advies kregen ‘thuis te blijven’. Als het niet zo schrijnend was, was het idee briljant geweest, want als men dat kon, hadden we ineens het probleem van dakloosheid opgelost. Gelukkig heeft het college hier snel en adequaat op gereageerd, dank daarvoor.
Onze arbeidsmarkt en sociale zekerheid blijken kapot, omdat onze economie te veel risico’s afschuift op mensen die deze risico’s niet kunnen dragen. Flexwerkers, jongeren, zzp’ers. Ook het woningtekort wreekt zich: de vele arbeidsmigranten die op een kluitje zitten in slecht onderhouden en krappe huisvesting, waar het virus ongestoord zijn gang kan gaan. De onderwijskloof die groeit: kinderen die de fysieke aanwezigheid op school zo hard nodig hebben om goed te kunnen leren en te klimmen op de sociale ladder. Wij zijn dan ook ontzettend blij met de zomerscholen die dit jaar van start gaan.
Hoop
Tegelijkertijd is er veel om hoopvol over te zijn, want in een crisis worden sommige dingen ineens glashelder, bijvoorbeeld het overzicht ‘cruciale beroepen’ eindelijk erkenning. De innovaties van ondernemers die zich razendsnel aanpassen en omschakelen naar een duurzamere toekomst. Hoe deze pandemie ons verbroedert en tot nog meer noaberschap leidt. Inwoners laten massaal zien dat ze om elkaar geven en bereid zijn te delen
Risico’s
Voorlopig gaan we onzekere tijden tegemoet. We varen in de mist. Niemand weet nu al precies hoe de wereld eruit ziet als de mist optrekt. Terwijl we aan het begin van een economische recessie staan, konden al veel huishoudens het hoofd moeilijk boven water houden.
Het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Planbureau waarschuwden vorige week gezamenlijk dat armoede de komende vijftien jaar sterk zal toenemen, met ruim een kwart in 2035.
Het college geeft in de risico paragraaf alvast een inkijk in de aankomende, onzekere periode: Het aandeel ‘sociaal’ in de gemeentelijke begroting gaat weer stijgen en we zijn het met andere partijen eens die zeggen ‘dit gaat niet goed’. De taart wordt niet groter, we gaan er niet meer geld bij krijgen. We worden eerder steeds armer met elkaar de komende jaren. Dus, hoe gaan we het dan wel goed doen, waarbij we niet ontkomen aan de uitgaven in het sociale domein, of we dat nu leuk vinden of niet. Één ding is voor de PvdA helder, zolang we niet serieus kijken naar radicaal andere oplossingen die wij zelf kunnen toepassen (bijvoorbeeld het stoppen met aanbesteden, terug naar minder aanbieders, perverse prikkels en knellende regels opruimen) gaan we niet verder bezuinigen op het sociale domein.
Toekomst
De PvdA gaat voor een samenleving waarin het leven van mensen centraal staat. Geen concurrentie in de zorg maar samenwerking, in het belang van ons allemaal. Eigenlijk moeten we op zoek naar een vaccin tegen de groeiende ongelijkheid. Nieuwe zekerheid voor hen die nu te veel onzekerheid en risico’s moeten dragen. Want zekerheid is de basis voor een goed bestaan. In de afgelopen maanden hebben duizenden mensen ineens te maken gekregen met grootse onzekerheid en in de komende maanden zal dit alleen nog maar toenemen. Datgene wat wij nu doen moet dus bijdragen aan de bestaanszekerheid van de (nu nog) kwetsbaarder geworden inwoner. Gelukkig beschrijft het college dit ook, dat ze ‘verlichting wil geven’ op de impact van corona en zich ‘bovenal verantwoordelijk voelt voor de kwetsbare burgers en organisaties die daarin een essentiële rol vervullen’.
Wat kunnen we zelf doen?
Maar nog meer dan alles, laten we nu zelf doen wat morgen al kan, maak dingen mogelijk die (ons) nu geen geld kosten maar waarmee we onze mensen en de stad wel mee aan de gang houden. Dus ruim die eindeloze hoeveelheid knellende regels op, zoals de kostendelersnorm. Stop met aanbestedingen waar dit nu al kan, ga met arbeidsmigranten zo snel mogelijk op zoek naar fatsoenlijke huisvesting, vraag de creatieve sector met ons mee te denken.
Vraag aan de partijen in het sociale domein wat zij nodig hebben en ga dit doen, zoals alles in de crisis ineens wel mogelijk was. Er is nu geen tijd voor wantrouwen, want dat is duur, bureaucratisch en traag. Vertrouwen versnelt en creëert. Ga dat doen.
Ga aan de slag met een experiment voor de basisbaan, Wij zien juist nu de kans om in te zetten op basisbanen. Te veel van wat van waarde is blijft nu liggen. Waar de markt verzaakt moeten we zelf basisbanen creëren voor het doorbreken van eenzaamheid, voor veiligheid in buurten en het zorgen voor anderen. Niemand hoeft ongewenst thuis te zitten nu er zoveel is dat de samenleving nodig heeft.
We hebben de kans en de plicht om de samenleving na corona eerlijker en fatsoenlijker te maken. Laten we die kans benutten.
Het bericht Coronanota 2020 verscheen eerst op PvdA afdeling Enschede.
Lodewijk Asscher
