Voorscheiden of nascheiden van afval, het blijft een bron van verhitte discussies. Dit keer komt de knuppel in het hoenderhok vanuit Haaksbergen, waar verschillende partijen alle Twentse gemeenten willen overhalen om over te stappen op nascheiding.
Een belangrijke vraag die we elkaar moeten stellen: “Welk probleem willen nu eigenlijk oplossen met nascheiding”?
Laten we beginnen met de constatering dat nascheiding niets anders is dan bronscheiding met meer zooi tussen herbruikbare materialen. In dat licht is een redenatie “Er is sprake van teveel vervuiling, laten we een oplossing kiezen waarbij we er nog meer vervuiling doorgooien” opmerkelijk.
Toch zijn er steeds weer mensen die aangeven dat nascheiding veel beter is dan bronscheiding. Dus moeten we iets beter kijken naar de gebruikte argumenten.
Te vies om te scheidenAls het gaat om snel afkeuren van partijen (en daarom duur zou zijn), dan kunnen we rustig stellen dat de verwerker hier vooral contractueel-financiële argumenten voor heeft. Gesorteerd plastic levert momenteel heel weinig op, waardoor de verwerker een sterke prikkel kent om alles maar af te keuren, ook al is deze prima in staat een partij te sorteren. De werkelijkheid is dat verpakkingen die door bewoners aan de bron gescheiden zijn nog altijd van hogere kwaliteit zijn (en dus meer geld waard zijn) dan nagescheiden verpakkingen.
BijplaatsingenDaarnaast komen veel signalen voor nascheiding uit de anti-diftar-hoek. Uit deze hoek komt ook altijd het beeld dat het leeuwendeel van de bijplaatsingen het gevolg is van diftar. (Wat niet waar is, maar dat is een aparte discussie) Maar nascheiding en diftar hebben niet zo veel met elkaar te maken. Als het argument “Mensen willen niet betalen, dus ze zetten het ernaast” is, dan blijven ze dat doen als ze hun verpakkingen bij het restafval mogen doen. Nascheiden lost hier dus geen probleem op.
Te duurEen ander kostenaspect is het ophalen van twee afvalstromen, de ‘oranje bak’ en de ‘grijze bak’. Dit is duurder dan alles bij elkaar gooien. Maar een erg groot verschil maakt dat niet, omdat de totale hoeveelheid afval hetzelfde blijft. Een vergelijking met andere gemeenten in Nederland laat zien dat er geen groot kostenverschil zit tussen voor- of nascheiden. Dus waar zit dan het vermeende voordeel?
Goedkoper gewordenIn Enschede hebben we in 2017 diftar in combinatie met bronscheiding ingevoerd. Het resultaat daarvan is dat we gemiddeld ongeveer 10 euro per aansluiting goedkoper zijn geworden. Verder halen we sinds de invoering veel meer textiel, glas, papier en GFT op. En daarmee hebben we een grote stap gezet naar ons eigenlijke doel: het terugbrengen naar 50kg restafval in 2030 per inwoner per jaar.
StatiegeldTegelijk zijn er wel zaken aan het veranderen. Toen Enschede in 2015 koos voor diftar in combinatie met bronscheiding, was er nog geen sprake van statiegeld op kleine PET-flesjes of blik. Hoewel statiegeld op blik nog niet zeker is, lijkt statiegeld op kleine PET-flesjes nu toch echt ingvoerd te gaan worden. Daarmee verdwijnen er hoogwaardig en goed te recyclen verpakkingen uit de oranje bak. Ook zat er subsidie op het inzamelen van verpakkingen, wat inmiddels is omgezet naar een belasting op restafval. Daarmee wordt het steeds minder rendabel om de oranje bak ‘gratis’ te legen en ligt een discussie over een prijs voor een oranje bak op de loer.
KennisOmdat de afvalmarkt constant in beweging is, moeten we ook in Enschede blijven kijken wat de beste manier is om ons afval zo goed(koop) mogelijk te hergebruiken. Dat vraagt om kennis van zaken, niet om proefballonnetjes of zomaar iet beslissen.
Het bericht Nascheiden: voor welk probleem een oplossing? verscheen eerst op Enschede.
