Poliflw

Woensdag 2 juni hielden we onze Algemene Ledenvergadering. Het stond gepland op locatie "Burcht van Haeften" maar dat kon helaas nog niet en zo werd het een vergadering via zoom. Het enthousiasme om mee te doen was er niet minder om. We hadden een goede en interactieve bijeenkomst. Op voordracht van de selectiecommissie werd de huidige fractievoorzitter, Fred Temminck, opnieuw tot lijsttrekker gekozen.

In de Algemene Ledenvergadering werd o.l.v. voorzitter Henk Kruijt het huishoudelijke gedeelte eerst afgewerkt. Vervolgens de mutaties in het bestuur. Afscheid werd genomen van onze vorige voorzitter, de heer Gert-Jan Donker.

Hij werd via zoom toegesproken door bestuurslid Jan-Willem Ploeg, die hem uitvoerig bedankte voor zijn jarenlange inzet.

Volgend agendapunt was de benoeming van de nieuwe lijsttrekker voor de raadsperiode 2022 - 2026. Via digitale stemming werd Fred Temminck gekozen en benoemd. Hij sprak zijn dank uit voor het in hem gestelde vertrouwen.

Daarna waren er voordrachten van verschillende commissies en hun leden, die nodig zijn in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, welke woensdag 16 maart 2022 gehouden zullen worden.

Het laatste deel van de vergadering werd gebruikt voor een discussie met de leden over een aantal onderwerpen gerelateerd aan leefbaarheid in de kernen. O.l.v. de fractievoorzitter werd dit een levendige discussie. Heel mooi dat er actief aan deelgenomen werd door enkele nieuwe leden.

Direct na de zomervakantie hopen we een een fysieke bijeenkomst te houden met onze leden.

Sinds 12 maart zijn we met z’n allen zoekende naar manieren om ondanks de Corona-beperkingen toch besluiten te kunnen voorbereiden en nemen. Er moeten dit jaar namelijk nog een fiks aantal zogenaamde harmonisatiebesluiten genomen worden.

Fysieke vergaderingen kwamen vanaf mei toch langzaam (deels) weer op gang. Helaas vanwege ruimtegebrek door de 1,5 meter maatregel zonder publiek en ook zonder de aanwezigheid van de hele (steun)fractie. Whatsapp werd en wordt door ons dan ook vaak gebruikt voor onderling overleg, soms ook met andere fracties. Ook tijdens digitale vergaderingen waarbij iedereen thuis zit overleggen we als (steun)fractie zo met elkaar.  Onze fractievergaderingen zijn inmiddels weer ‘live’ al kan het ook zo zijn dat sommigen daarbij alleen ‘digitaal’ aanwezig zijn. Corona maakt opeens ook meer mogelijk.

Vergaderingen in de regio vinden tot nu toe alleen digitaal plaats. Dat maakt het beoordelen van en besluiten of adviseren over regionale kwesties, wat in ‘normale’ tijden al lastig genoeg was, nog moeilijker.

Democratisch tekort

Dit alles is verre van ideaal. Er wordt fiks afbreuk gedaan aan de democratische besluitvorming en controle. En van participatie van inwoners is in feite amper of geen sprake meer. Al met al zorgelijke ontwikkelingen in het lokale bestuur. Samen met de griffie, die ons als gemeenteraad bijstaat, wordt hard nagedacht en gewerkt aan mogelijke aanpassingen van de vergaderwijze. De 1,5 meter samenleving levert grote uitdagingen op.

Tijdens de speciale raadsvergadering 16 juli ter gelegenheid van de installatie van het nieuwe college met een nieuw coalitieakkoord. Dit was de bijdrage van de fractie:

“De fractie van D66 is blij dat de bestuurscrisis voorbij is, juist in deze uitzonderlijke tijden is een stabiel gemeentebestuur van groot belang. We zijn wel teleurgesteld in de bijgestelde ambities van deze coalitie. Bij de algemene beschouwingen hebben we al aangegeven dat we ons zorgen maken over de financiële toekomst voor West Betuwe. Dat we ons zorgen maken over de impact van eventuele bezuinigingen op de noodzakelijke zorg aan en ondersteuning van onze kwetsbare inwoners. En zorgen over het voortbestaan van de voor de leefbaarheid zo belangrijke lokale verenigingen en maatschappelijke organisaties. Die zorgen zijn met dit coalitie akkoord helaas niet weggenomen.

Het nieuwe akkoord vertelt namelijk niet veel nieuws. Behalve dan dat opeens de ambitie van een energieneutraal West Betuwe in 2030 losgelaten wordt. Met de redenatie dat dit een toch niet te behalen doel zou zijn. Gemeenten zoals Zeewolde en Goeree-Overflakkee laten zien dat dit een slecht excuus is. Die behalen dit doel binnenkort al. Zelfs Culemborg, met de ambitie in 2040 energieneutraal te zijn, streeft West Betuwe, wel de grootste gemeente in de regio Rivierenland, nu in ambities voorbij. Willen we dat de aarde niet verder opwarmt dan 1,5 graad dan is het van groot belang dat we zorgen dat we uiterlijk in 2030 in ieder geval alle energie voor het grondgebied van West Betuwe duurzaam opwekken. En, om Marian Minnesma te citeren, nota bene uit het Bidbook: West Betuwe energieneutraal in 2030. Het kan echt!. En dan nu 2030 loslaten? Dat deze coalitie een latere datum acceptabel vindt en zelfs 2050 als uiterste datum noemt, is ronduit schokkend. Kernenergie en thorium centrales worden in een interview zelfs als serieus alternatief aangedragen. Dat lijkt verdacht veel op geloven in sprookjes.

D66 gelooft niet in sprookjes. D66 gelooft wel in het werken aan draagvlak onder inwoners en dat daarmee besluiten die voor 2030 nodig zijn niet vooruit geschoven hoeven te worden. We moeten nú aanpakken. Wij blijven u hierin uitdagen.

Wij hopen ook dat de door deze coalitie gewenste cultuurverandering in de raad en tussen college en raad daadwerkelijk lukt. Met besluiten, zoals deze week nog een door het college genomen is waarbij een motie van de gemeenteraad volledig naast zich neergelegd wordt, gaat dat in ieder geval niet lukken. Onze fractie wenst deze nieuwe coalitie dan ook veel succes en veel meer ambitie toe dan zij nu toont. En D66 zal zich, zoals men van ons gewend is, positief kritisch blijven opstellen. Al maakt u het ons op dit moment wel heel erg moeilijk.

In 2050 moeten, volgens het Klimaatakkoord, zeven miljoen woningen en een miljoen gebouwen van het aardgas af. Met nog iets meer dan achtduizend werkdagen te gaan zou je kunnen stellen dat er in Gelderland iedere dag bijna duizend woningen aardgasvrij gemaakt moeten worden om dit doel in 2050 te halen. Maar volgens Diederik Samsom, die binnen de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord verantwoordelijk was voor de verduurzaming van de ‘gebouwde omgeving’, kan je ook stellen dat dit in de praktijk betekent dat die woningen in dertig jaar één keer verbouwd moeten worden.

In de media zien we twee verschillende routes om het doel te halen: eerst isoleren van woningen versus het zo snel mogelijk starten van woningen/wijken van het gas af halen. Zo schreef David Smeulders, hoogleraar energiesystemen aan de TU Eindhoven, afgelopen 4 februari een opiniestuk in De Gelderlander over in zijn ogen de verkeerde keuze om alle huizen van het gas af te halen. Smeulders vindt juist dat aardgas een onderdeel is van de klimaatoplossing. Hij heeft berekend dat als huizen massaal van het gas af gaan de CO₂ uitstoot tot 2030 juist toe- in plaats van afneemt. Omdat er nog maar heel weinig energie wordt opgewekt via zon en wind, komt de meeste energie tot 2030 van energiecentrales. Deze draaien op kolen, gas of biomassa.

In het opiniestuk geeft Smeulders aan dat het huidige alternatief, warmtepompen, een veel lager rendement hebben dan de huidige CV-ketels. “Als je nou eens de helft van de 11 miljard subsidie voor biomassa zou uittrekken voor het isoleren van alle huizen in Nederland. Van isoleren krijg je nooit spijt. Die oplossing is veel goedkoper en aantoonbaar duurzaam; na isolatie hoeven we veel minder gas te stoken. Daarna kun je denken aan warmtepompen”. Machiel Mulder, hoogleraar Regulering van Energiemarkten aan de Rijksuniversiteit Groningen, berekende dat als het kabinetsvoornemen uitkomt om alle huizen in Nederland per 2050 van het aardgas af te koppelen, dat alleen kan door het aantal aardgasgestookte elektriciteitscentrales fors te verhogen (De Telegraaf, 16 nov 2018).

“Van isoleren krijg je nooit spijt. Die oplossing is veel goedkoper en aantoonbaar duurzaam; na isolatie hoeven we veel minder gas te stoken.” – David Smeulders, hoogleraar

In De Gelderlander van 8 februari 2020 en op zijn website reageert gedeputeerde Jan van der Meer op het artikel van Smeulders. De gedeputeerde geeft aan dat als we in 2050 alle wijken in Gelderland aardgasvrij willen hebben, we zo snel mogelijk moeten beginnen: ”Als we woningen gaan aansluiten op een warmtenet, of gaan voorzien van een warmtepomp dan zal vaak ook de straat open moeten om de warmtenetten te leggen of de elektriciteitsnetten te verzwaren. Mensen moeten dit werk doen en dan kan niet alles tegelijk. Je wilt ook niet dat overal de straten tegelijkertijd openliggen. Daarom moet vanaf nu buurt voor buurt van het aardgas af en daar gaan alle 51 gemeenten van Gelderland de komende jaren plannen voor maken.”  Van der Meer geeft aan dat in 2030 ongeveer 70% van de energie duurzaam wordt opgewekt, waardoor het gebruik van energiecentrales sterk zal afnemen. De gedeputeerde vindt dat iedereen zelf nu al aan het isoleren van het eigen huis kan beginnen.

“Je wilt ook niet dat overal de straten tegelijkertijd openliggen. Daarom moet vanaf nu buurt voor buurt van het aardgas af en daar gaan alle 51 gemeenten van Gelderland de komende jaren plannen voor maken.” – Jan van der Meer, gedeputeerde

Tot slot wordt in de aanbiedingsnotitie bij de ‘Voortgangsrapportage Programma Aardgasvrije Wijken’ aan de Tweede Kamer geconstateerd dat “binnen de eerste tranche proeftuinen er door de gemeenten voor verschillende mate van isolatie gekozen is waarbij de achterliggende afweging voor de keuze niet altijd helder is.” (Ministerie van Binnenlandse Zaken, 2020). Er zal daarom in de volgende uitvraag hier explicieter naar worden gevraagd. Daarnaast werkt de minister in het kader van het Klimaatakkoord aan een standaard en streefwaarden voor de isolatiegraad in de bestaande woningvoorraad vooral bedoeld voor woningen waarvoor het alternatief voor aardgas nog niet bekend is.

Deze verschillende opvatting leiden bij de fractie van de PvdA tot een aantal vragen over wat nu de officiële koers is vanuit het College van Gedeputeerde Staten van Gelderland:

De volgende vragen zijn op 17 februari schriftelijk ingediend:

Hoeveel subsidie is er binnen de provincie uitgetrokken voor het stimuleren/onderzoeken van het aardgasvrij maken van woningen en hoeveel subsidie is er uitgetrokken voor het stimuleren van het isoleren van woningen? Hoe kijkt Gedeputeerde Staten aan tegen de uitstoot van biogassen bij de elektrificatie van wijken tot 2030: leidt dat tot een afname of wordt juist een toename verwacht? Hoe ziet Gedeputeerde Staten de plek van isoleren, op basis van de trias energetica (dat wil zeggen: wat je niet gebruikt hoef je niet op te wekken), in het intensiveringspakket? Is Gedeputeerde Staten bereid om, indien er gewerkt wordt aan het aardgasvrij maken van wijken, zich nadrukkelijk te richten op de inzet van warmtenetten? Is Gedeputeerde Staten bereid om bij het intensiveringspakket een intensiveringsladder te ontwikkelen waarbij op de onderste trede bijvoorbeeld het isoleren van woningen staat en op de bovenste trede de inzet van warmtepompen?

Volgens het Reglement van Orde van de provincie Gelderland worden schriftelijke vragen binnen 30 dagen van antwoord voorzien. Wordt vervolgd!

Jan Daenen en Paul Hoogland

Het bericht Energiebesparing belangrijker dan aardgasvrije wijken? verscheen eerst op PvdA Gelderland.