Poliflw

Hoe zie jij de wereld na corona? Vallen we terug in het oude systeem, of weten we op een nieuwe manier met elkaar en de wereld om te gaan? In deze serie spreken we Zwolse GroenLinksers over hun idealen. Wat is jouw droom na de coronacrisis?

Anne Marth

 

Mijn naam is Anne Marth Kuilder. Ik werk in Kampen in de bibliotheek en houd me daar bezig met basisvaardigheden en de programmering. Vanaf mijn zestiende was ik lid van DWARS. Sinds een paar jaar heb ik mijn politiek lidmaatschap nieuw leven in geblazen en ben ik actief voor GroenLinks Zwolle in de campagne en het organiseren van activiteiten.

Mijn ouders komen uit protestantse kerken met weinig ruimte voor vragen. Al voordat ik geboren was, waren zij bezig zich daar losser van te maken. Ik ben zelf opgegroeid in een liberale protestantse gemeente en ging naar een katholieke basisschool. Ik heb stiekem communie gedaan, dus vanaf mijn achtste jaar ben ik een soort van oecumene. Toen ik twaalf was ben ik ook andere heilige boeken gaan lezen, toen nog in de overtuiging dat ik daarna kon zeggen dat ik de waarheid had ontdekt. Inmiddels noem ik mezelf nog altijd religieus en met aarzeling zeg ik daar dan ook christelijk achteraan, omdat die traditie mij het vertrouwdste is.

Mijn droom na Corona:

Een paar weken geleden werd een filmpje dat al drie jaar oud is opnieuw weer veel gedeeld. Het is een filmpje van een interview van Robert E. Kelly, een BBC-correspondent, waarin hij tijdens zijn serieuze verhaal live op televisie gestoord wordt door zijn twee kleine kinderen die zijn werkkamer binnenvallen. Zijn vrouw redderend en struikelend erachteraan in een poging de twee peuters buiten beeld te houden. Ik denk dat de situatie voor ouders van jonge kinderen die door Corona gedwongen thuis moeten werken erg herkenbaar was. Bij heel veel mensen zijn er de afgelopen weken deuken gekomen in zorgvuldig opgepoetste imago’s. Het is mijn wens dat er na deze crisis ruimte blijft voor dit menselijk gestuntel. Dat we niet meer hoeven te doen alsof we het allemaal alsmaar onder controle hebben.

Nu stuntelen we met nieuwe rituelen om iemand te begroeten, om met een hoogwerker tóch naar oma te kunnen zwaaien (die dat door alle emoties bijna niet aankan), met de 1,5-meter samenleving en wat daarin nu wel of niet mag. Ik hoop dat we blijven stuntelen en verdragen dat we het niet zo goed weten. Zodat we onszelf trainen in mededogen als we zelf of een ander niet voldoen aan een opgepoetst plaatje. In de hoop dat er zo meer ruimte ontstaat voor mensen voor wie betaalde arbeid niet passend is, die hebben moeten vluchten, die discriminatie aan de lijve ervaren, die niet in een heteronormatief M/V hokje passen, die armoede van huis uit meegekregen hebben, die gewoon vette pech gehad hebben... en net als iedereen gewoon maar mens zijn.

 

Spencer

Mijn naam is Spencer Roozeboom. Ik ben opgegroeid in Zwartsluis, maar ik woon al jaren in Zwolle. Ik weet nog goed hoe ik 12 jaar geleden, toen nog met een diesel rijdend op de snelweg, een vrachtwagen met varkens zag rijden. Opeens dacht ik: wie zijn wij om zo met dieren en met de aarde om te gaan? Sindsdien eet ik vega(n) en zet ik me in voor een schone aarde. Uiteraard heeft die diesel plaats gemaakt voor een elektrische auto.

Met veel plezier woon ik in een CO2-neutraal huis. Ons huis is zo duurzaam dat het energie oplevert! Wat mij zelf energie oplevert is het verduurzamen van de stad. Dat begon heel klein: met twee buren wilde ik een groen dak aanleggen. Dat heeft een sneeuwbaleffect veroorzaakt waardoor we nu bezig zijn om voor 500 huishoudens groene daken te realiseren – in totaal 10.000 vierkante meter aan extra groen in de stad!

Mijn droom na corona:

De coronacrisis nodigt uit om meer oog te hebben voor onze directe omgeving. We zijn allemaal meer thuis, misschien ook in de zomervakantie. In wat voor omstandigheden willen we eigenlijk wonen? Als ons gezin vroeger een dagje naar Zwolle ging reden we met de auto langs Milligen – toen nog allemaal prachtig weiland. Nu is dat bebouwd, en woon ik zelf in Stadshagen. Huizenbouw moeten we niet tegenhouden, maar als we het slim aanpakken kunnen we het groen bewaren, door duurzame opties de standaardkeuze te maken. En met Buurkracht Zwolle proberen we alle Zwollenaren daartoe aan te sporen.

Voor verduurzaming zijn twee dingen nodig: ten eerste moeten mensen weten dat het een heel haalbare optie is. Zeker als je samenwerkt, want iedereen kan meedoen. Dat verbetert de sociale cohesie in de buurt. Daarnaast moeten we leren iets verder vooruit te kijken. Verduurzamingskosten zijn investeringen die zichzelf terug betalen. Daarom moeten we ook kijken hoe we mensen met een laag inkomen de kans kunnen geven om hun huis te verduurzamen.

Mijn doel is om zoveel mogelijk impact te maken. We gaan nu richting de 10.000 vierkante meter groen dak in Zwolle. Ik heb goede hoop dat we dat doel gaan halen. Dat de subsidiepot hiervoor nu even leeg is, vind ik eigenlijk heel mooi. Er gaan veel meer mensen dan verwacht voor een groene en duurzame stad, dat is toch geweldig?  

 

Er komt een nieuwe biomassacentrale in Zwolle. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert legt uit welke haken en ogen deze energievorm heeft.

De nieuw te bouwen centrale aan de Rieteweg levert energie aan het bedrijf Sensus. De bouw van de centrale roept veel weerstand op bij omwonenden, én vragen over de duurzaamheid van zo’n centrale. Ook GroenLinks Zwolle plaatst grote kanttekeningen bij de echte duurzaamheid van deze energiebron. Maar met de juiste randvoorwaarden ziet GroenLinks dit plan voor nu als een noodzakelijke tussenstap in de energietransitie.

 

Schone energie

De effectiviteit van biomassa is omstreden, onder andere door incomplete berichtgeving. Zo kopten een aantal kranten in het najaar van 2019 er bij het gebruik van biomassa meer CO2-uitstoot is dan bij het gebruik van kolen. Dat bleek niet te kloppen: hoewel biomassa niet zo ‘schoon’ is als wind- en zonenergie, is de netto-uitstoot alsnog een stuk gunstiger dan bij de verbranding van kolen of gas.

 

Het is dus duurzamer om biomassa te gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen. Maar GroenLinks Zwolle ziet biomassa als een hooguit tijdelijk bruikbare techniek. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert: “Wij zien dat er veel haken en ogen zitten aan het gebruik van biomassa. Het is beter dan kolen of gas, maar zeker niet ideaal. Wij zien mogelijkheden om warmte op te wekken met geothermie straks voor woningen en bedrijven. Maar voor bedrijven die met zeer hoge temperaturen werken is zelfs dat geen oplossing. Dan is voor nu biomassa het enige alternatief voor gas.” 

 

Oorsprong biomassa

Een ander punt van zorg is de oorsprong van de biomassa. Er zijn heel veel verschillende soorten biomassa. Bijvoorbeeld snoei-afval, gft-afval, restafval van voedselproductie, maar ook algen en oude frituurolie. De duurzaamheid van biomassagebruik heeft te maken met het soort biomassa, waarvoor het wordt gebruikt en hoeveel biomassa er beschikbaar is. GroenLinks is tegen het gebruik van hele bomen of bossen voor de opwekking van elektriciteit.

 

Rikkert: “Voor ons is het een harde voorwaarde dat de biomassa van snoeihout komt. Dus er moeten geen bomen voor gekapt worden. En, het snoeihout moet van niet te ver weg worden gehaald. Maar dit geldt dus alleen voor de industrie. Het moge duidelijk zijn: voor bijvoorbeeld de verwarming van huizen zijn wij niet voor het gebruik van biomassa.”

Sterker: GroenLinks-Tweede Kamerlid Tom van der Lee bepleitte onlangs nog een stop op beschikkingen voor subsidies voor nieuwe biomassacentrales. Die motie heeft het niet gehaald, omdat VVD, CDA, ChristenUnie en D66 tegenstemden.

 

Uitstoot

Veel omwonenden van de toekomstige centrale maken zich grote zorgen. Dat heeft met name te maken met de uitstoot van de centrale. GroenLinks heeft daar begrip voor een deelt die zorgen ook. Rikkert: “We weten dat de wethouder de komende tijd in gesprek blijft met de bouwer, firma Brouwer, om te kijken hoe we bijvoorbeeld CO2 en fijnstof kunnen gaan afvangen. Wij zullen de bouwers eraan houden er alles aan te doen om de uitstoot zo laag mogelijk te houden.”

 

Vergunning

Voor de industrie is er dus voorlopig geen mogelijkheid voor echt groene energie. Daarnaast kon de aanvraag voor de vergunning van de nieuwe biomassacentrale niet worden tegengehouden door de gemeente: doordat de aanvraag voldoet aan alle voorwaarden van de landelijke wetgeving, had de gemeente geen andere optie dan de vergunning verlenen.

 

Toekomstplannen

Dat wil niet zeggen dat het college van B&W staat te juichen om biomassa. GroenLinks-wethouder Monique Schuttenbeld nuanceert: “Voorlopig is duurzame biomassa een geschikte alternatieve transitiebron voor de industrie, omdat bij toepassing van duurzame biomassa minder CO2 wordt uitgestoten dan de huidige toepassing van fossiele brandstoffen.” Maar zowel de wethouder als de GroenLinks-fractie houden de nieuwe ontwikkelingen goed in de gaten. Schuttenbeld: “Er wordt op dit moment in opdracht van het kabinet landelijk onderzoek verricht door het Planbureau voor de Leefomgeving naar biomassa. Als deze rapportage gereed is (waarschijnlijk in april) zal de Sociaal-Economische Raad hierover een advies opstellen voor het kabinet. Wanneer de onderzoeksresultaten beschikbaar zijn, kunnen wij zo nodig het Zwolse beleid aanpassen.”

 

motie Tom van der Lee

Er komt een nieuwe biomassacentrale in Zwolle. De aanvraag voldeed aan alle landelijke eisen, waardoor de gemeente de vergunning wettelijk niet kon weigeren. Wij zijn kritisch op biomassa als energievorm. Maar gaat het om duurzame biomassa én zijn er geen betere schone bronnen mogelijk? Dan steunen wij het als noodzakelijke tussenstap in de energietransitie. 

Er is een omgevingsvergunning verleend voor een biomassacentrale aan de Rieteweg in Zwolle. De nieuw te bouwen centrale moet energie gaan leveren aan het bedrijf Sensus. De bouw van de centrale roept veel weerstand op bij omwonenden, én vragen over de duurzaamheid van deze centrale. Groenlinks Zwolle is uiterst kritisch over deze stap in de energietransitie. We plaatsen kanttekeningen bij de echte duurzaamheid van de energiebron biomassa. Maar met de juiste randvoorwaarden voor duurzame biomassa zien we dit plan voor nu als een noodzakelijke tussenstap in de energietransitie. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert en wethouder Monique Schuttenbelt lichten toe.

Biomassa schone energie?

De effectiviteit van biomassa is omstreden, echter ook deels door incomplete berichtgeving. Zo kopten een aantal kranten in het najaar van 2019 dat bij het gebruik van biomassa meer CO2-uitstoot is dan bij het gebruik van kolen. Dat bleek niet te kloppen: hoewel biomassa niet zo ‘schoon’ is als windenergie en zonne-energie, is de netto-uitstoot alsnog een stuk gunstiger dan bij de verbranding van kolen of gas. Dat heeft te maken met de kort en lang cyclische CO2-uitstoot. De cyclus van bomen en een bos is dit 20 tot 100 jaar ten opzichte van fossiele bronnen van duizenden tot miljoenen jaren oud.

Het is dus duurzamer om biomassa te gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen. Maar GroenLinks ziet biomassa als een hooguit tijdelijk bruikbare techniek. We willen zo snel mogelijk naar een volledig duurzame situatie. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert: “Wij zijn uiterst kritisch over het gebruik van biomassa. Het is beter dan kolen of gas, maar zeker niet ideaal. Wij zien mogelijkheden om warmte op te wekken met (diepe en ondiepe) geothermie voor woningen en bedrijven. Maar voor de industrie die met zeer hoge temperaturen werken is dat geen oplossing. Daarvoor is voor nu biomassa het enige alternatief voor Gronings aardgas.”

Alléén duurzame biomassa en alléén als andere schone bronnen niet mogelijk zijn

Een ander punt van zorg is de oorsprong van de biomassa. Er zijn veel verschillende soorten biomassa. Bijvoorbeeld snoei-afval, gft-afval, restafval van voedselproductie, maar ook algen en oude frituurolie. De duurzaamheid van biomassagebruik heeft te maken met het soort biomassa, waarvoor het wordt gebruikt en hoeveel biomassa er beschikbaar is. Wij zijn fel tegen het gebruik van hele bomen of bossen voor de opwekking van elektriciteit.

Rikkert: “Voor ons is het een harde voorwaarde dat het duurzame biomassa betreft. Dat betekent dat het van snoeihout komt dat niet te ver weg is gehaald. En dat de toepassing alleen wordt gebruikt als andere schone bronnen niet mogelijk zijn. Dus in dit geval alleen voor de industrie. Het moge duidelijk zijn: voor bijvoorbeeld de verwarming van huizen zijn wij tegen het gebruik van biomassa.”

Uitstoot beperken

Veel omwonenden van de toekomstige centrale maken zich grote zorgen. Dat heeft vooral te maken met de uitstoot van de centrale. Wij hebben daar begrip voor en delen die zorgen. Rikkert: “We weten dat de wethouder de komende tijd in gesprek blijft met de initiatiefnemer, de firma Brouwer, om te kijken hoe we bijvoorbeeld CO2 en fijnstof kunnen gaan afvangen. Wij zullen de initiatiefnemer eraan houden er alles aan te doen om de uitstoot zo minimaal mogelijk te houden.”

Gemeente kon vergunning niet tegenhouden

Voor de industrie is er dus voorlopig nog geen mogelijkheid voor écht groene energie. Daarnaast kon de gemeente de aanvraag voor de omgevingsvergunning van de nieuwe biomassacentrale niet tegenhouden: de aanvraag voldoet aan alle voorwaarden van de landelijke wetgeving. Hierdoor had de gemeente geen wettelijke mogelijkheid om de vergunning te weigeren.

Toekomstplannen

Dat wil niet zeggen dat het college van B&W staat te juichen voor allerlei toepassingen van biomassa. GroenLinks-wethouder Monique Schuttenbeld nuanceert: “Voorlopig is duurzame biomassa een geschikte alternatieve transitiebron voor de industrie, omdat bij toepassing van duurzame biomassa minder CO2 wordt uitgestoten dan de huidige toepassing van fossiele brandstoffen.” Maar zowel de wethouder als de GroenLinks-fractie houden de nieuwe ontwikkelingen goed in de gaten. Schuttenbeld: “In opdracht van het kabinet verricht het Planbureau voor de Leefomgeving op dit moment landelijk onderzoek naar biomassa. Als deze rapportage gereed is (waarschijnlijk in april) stelt de Sociaal-Economische Raad hierover een advies op voor het kabinet. Wij kunnen daarna zo nodig het Zwolse beleid rondom biomassa hierop aanpassen.”

motie Tom van der Lee

Zwolle kent een groot aantal waardevolle maatschappelijke organisaties. GroenLinks stelt voor dat de gemeente hen helpt met het verduurzamen van hun gebouwen.

Maatschappelijke organisaties leveren een belangrijke bijdrage aan ons sociale Zwolle. Deze instellingen, zoals bijvoorbeeld het Dierenasiel, zijn vaak gehuisd in panden die niet goed geïsoleerd zijn en een laag energielabel hebben. Lieke Harpe van het Dierenasiel Zwolle: “We betalen ons blauw aan stookkosten in de winter. Het is zo zonde dat we zoveel geld moeten uitgeven aan energiekosten in plaats van aan dierenwelzijn. En in de zomer moeten we met provisorische doeken zorgen dat de zon niet naar binnen brandt, waardoor het veel te heet wordt in de hondengang.” 

Raadslid Sylvana Rikkert: “We hebben in Zwolle een gezamenlijke opgave om onze duurzaamheidsambities te realiseren. We moeten beginnen met energiebesparing, en het duurzaam opwekken van energie. Juist deze maatschappelijke organisaties zouden een lagere energierekening moeten hebben; daar heeft de hele stad baat bij.”

Lening

Rikkert pleit voor een speciale lening voor deze organisaties. Onder gunstige voorwaarden zouden zij geld van de gemeente moeten kunnen lenen om hun huisvesting te verduurzamen. Ze zouden bijvoorbeeld het gebouw kunnen isoleren of duurzame energie kunnen opwekken. Dat scheelt voor hun in de kosten, en maakt de stad weer een stukje groener. De lening kunnen ze terug betalen met de kosten die bespaard worden op de energierekening.

Rikkert: “Volgens mij is dit een win-win situatie. De gemeente moet zorgen dat deze organisaties, die vaak heel graag willen verduurzamen, de hulp krijgen die ze nodig hebben. En de duurzame maatregelen bij de instellingen laten een goed groen voorbeeld zien aan de omgeving en bezoekers.” In de behandeling van de begroting komende vrijdag zal GroenLinks dit voorstel doen.

 

Afgelopen maandag debatteerde de gemeenteraad over Plan van Aanpak Energietransitie van wethouder Schuttenbeld. GroenLinks fractievoorzitter Sylvana Rikkert begon haar betoog met een slogan van een van de jongeren die demonstreerde voor een beter klimaat ‘Geen klimaatverandering, maar systeemverandering’. Dat gaan we in Zwolle doen. 

Met het dit plan gaan we de doelstellingen om in 2050 energieneutraal te zijn halen. Door middel van de zon, wind, warmte uit de grond en uit water en biogas, kunnen we onze eigen Zwolse energie gaan oogsten. En tegelijkertijd gaan we besparen door nog veel beter en meer te isoleren. Want hoe je straks je huis ook zal verwarmen, isolatie draagt sowieso direct bij aan het zuiniger en efficiënter omgaan met energie.

Wel vraagt de fractie nogmaals extra om de inwoner tijdens het hele traject goed te betrekken. De overstap naar schone energie is een grote stap en daar moet iedereen goed in meegenomen worden.

Ook wil GroenLinks dat iedereen kan meedoen met de transitie. Juist ook inwoners met een lager inkomen en mensen die nu een relatief groot deel van hun inkomen besteden aan energiekosten. Dat kan door deze mensen bijvoorbeeld voorrang te geven in de transitie of door aanvullende financieringsmogelijkheden beschikbaar te maken voor huishoudens die wel over willen stappen, maar dat financieel anders niet kunnen.