Poliflw

Er komt een nieuwe biomassacentrale in Zwolle. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert legt uit welke haken en ogen deze energievorm heeft.

De nieuw te bouwen centrale aan de Rieteweg levert energie aan het bedrijf Sensus. De bouw van de centrale roept veel weerstand op bij omwonenden, én vragen over de duurzaamheid van zo’n centrale. Ook GroenLinks Zwolle plaatst grote kanttekeningen bij de echte duurzaamheid van deze energiebron. Maar met de juiste randvoorwaarden ziet GroenLinks dit plan voor nu als een noodzakelijke tussenstap in de energietransitie.

Schone energie

De effectiviteit van biomassa is omstreden, onder andere door incomplete berichtgeving. Zo kopten een aantal kranten in het najaar van 2019 er bij het gebruik van biomassa meer CO2-uitstoot is dan bij het gebruik van kolen. Dat bleek niet te kloppen: hoewel biomassa niet zo ‘schoon’ is als wind- en zonenergie, is de netto-uitstoot alsnog een stuk gunstiger dan bij de verbranding van kolen of gas.

Het is dus duurzamer om biomassa te gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen. Maar GroenLinks Zwolle ziet biomassa als een hooguit tijdelijk bruikbare techniek. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert: “Wij zien dat er veel haken en ogen zitten aan het gebruik van biomassa. Het is beter dan kolen of gas, maar zeker niet ideaal. Wij zien mogelijkheden om warmte op te wekken met geothermie straks voor woningen en bedrijven. Maar voor bedrijven die met zeer hoge temperaturen werken is zelfs dat geen oplossing. Dan is voor nu biomassa het enige alternatief voor gas.” 

Oorsprong biomassa

Een ander punt van zorg is de oorsprong van de biomassa. Er zijn heel veel verschillende soorten biomassa. Bijvoorbeeld snoei-afval, gft-afval, restafval van voedselproductie, maar ook algen en oude frituurolie. De duurzaamheid van biomassagebruik heeft te maken met het soort biomassa, waarvoor het wordt gebruikt en hoeveel biomassa er beschikbaar is. GroenLinks is tegen het gebruik van hele bomen of bossen voor de opwekking van elektriciteit.

Rikkert: “Voor ons is het een harde voorwaarde dat de biomassa van snoeihout komt. Dus er moeten geen bomen voor gekapt worden. En, het snoeihout moet van niet te ver weg worden gehaald. Maar dit geldt dus alleen voor de industrie. Het moge duidelijk zijn: voor bijvoorbeeld de verwarming van huizen zijn wij niet voor het gebruik van biomassa.”

Sterker: GroenLinks-Tweede Kamerlid Tom van der Lee bepleitte onlangs nog een stop op beschikkingen voor subsidies voor nieuwe biomassacentrales. Die motie heeft het niet gehaald, omdat VVD, CDA, ChristenUnie en D66 tegenstemden.

Uitstoot

Veel omwonenden van de toekomstige centrale maken zich grote zorgen. Dat heeft met name te maken met de uitstoot van de centrale. GroenLinks heeft daar begrip voor een deelt die zorgen ook. Rikkert: “We weten dat de wethouder de komende tijd in gesprek blijft met de bouwer, firma Brouwer, om te kijken hoe we bijvoorbeeld CO2 en fijnstof kunnen gaan afvangen. Wij zullen de bouwers eraan houden er alles aan te doen om de uitstoot zo laag mogelijk te houden.”

Vergunning

Voor de industrie is er dus voorlopig geen mogelijkheid voor echt groene energie. Daarnaast kon de aanvraag voor de vergunning van de nieuwe biomassacentrale niet worden tegengehouden door de gemeente: doordat de aanvraag voldoet aan alle voorwaarden van de landelijke wetgeving, had de gemeente geen andere optie dan de vergunning verlenen.

Toekomstplannen

Dat wil niet zeggen dat het college van B&W staat te juichen om biomassa. GroenLinks-wethouder Monique Schuttenbeld nuanceert: “Voorlopig is duurzame biomassa een geschikte alternatieve transitiebron voor de industrie, omdat bij toepassing van duurzame biomassa minder CO2 wordt uitgestoten dan de huidige toepassing van fossiele brandstoffen.” Maar zowel de wethouder als de GroenLinks-fractie houden de nieuwe ontwikkelingen goed in de gaten. Schuttenbeld: “Er wordt op dit moment in opdracht van het kabinet landelijk onderzoek verricht door het Planbureau voor de Leefomgeving naar biomassa. Als deze rapportage gereed is (waarschijnlijk in april) zal de Sociaal-Economische Raad hierover een advies opstellen voor het kabinet. Wanneer de onderzoeksresultaten beschikbaar zijn, kunnen wij zo nodig het Zwolse beleid aanpassen.”

motie Tom van der Lee

Er komt een nieuwe biomassacentrale in Zwolle. De aanvraag voldeed aan alle landelijke eisen, waardoor de gemeente de vergunning wettelijk niet kon weigeren. Wij zijn kritisch op biomassa als energievorm. Maar gaat het om duurzame biomassa én zijn er geen betere schone bronnen mogelijk? Dan steunen wij het als noodzakelijke tussenstap in de energietransitie. 

Er is een omgevingsvergunning verleend voor een biomassacentrale aan de Rieteweg in Zwolle. De nieuw te bouwen centrale moet energie gaan leveren aan het bedrijf Sensus. De bouw van de centrale roept veel weerstand op bij omwonenden, én vragen over de duurzaamheid van deze centrale. Groenlinks Zwolle is uiterst kritisch over deze stap in de energietransitie. We plaatsen kanttekeningen bij de echte duurzaamheid van de energiebron biomassa. Maar met de juiste randvoorwaarden voor duurzame biomassa zien we dit plan voor nu als een noodzakelijke tussenstap in de energietransitie. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert en wethouder Monique Schuttenbelt lichten toe.

De effectiviteit van biomassa is omstreden, echter ook deels door incomplete berichtgeving. Zo kopten een aantal kranten in het najaar van 2019 dat bij het gebruik van biomassa meer CO2-uitstoot is dan bij het gebruik van kolen. Dat bleek niet te kloppen: hoewel biomassa niet zo ‘schoon’ is als windenergie en zonne-energie, is de netto-uitstoot alsnog een stuk gunstiger dan bij de verbranding van kolen of gas. Dat heeft te maken met de kort en lang cyclische CO2-uitstoot. De cyclus van bomen en een bos is dit 20 tot 100 jaar ten opzichte van fossiele bronnen van duizenden tot miljoenen jaren oud.

Het is dus duurzamer om biomassa te gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen. Maar GroenLinks ziet biomassa als een hooguit tijdelijk bruikbare techniek. We willen zo snel mogelijk naar een volledig duurzame situatie. Fractievoorzitter Sylvana Rikkert: “Wij zijn uiterst kritisch over het gebruik van biomassa. Het is beter dan kolen of gas, maar zeker niet ideaal. Wij zien mogelijkheden om warmte op te wekken met (diepe en ondiepe) geothermie voor woningen en bedrijven. Maar voor de industrie die met zeer hoge temperaturen werken is dat geen oplossing. Daarvoor is voor nu biomassa het enige alternatief voor Gronings aardgas.”

Een ander punt van zorg is de oorsprong van de biomassa. Er zijn veel verschillende soorten biomassa. Bijvoorbeeld snoei-afval, gft-afval, restafval van voedselproductie, maar ook algen en oude frituurolie. De duurzaamheid van biomassagebruik heeft te maken met het soort biomassa, waarvoor het wordt gebruikt en hoeveel biomassa er beschikbaar is. Wij zijn fel tegen het gebruik van hele bomen of bossen voor de opwekking van elektriciteit.

Rikkert: “Voor ons is het een harde voorwaarde dat het duurzame biomassa betreft. Dat betekent dat het van snoeihout komt dat niet te ver weg is gehaald. En dat de toepassing alleen wordt gebruikt als andere schone bronnen niet mogelijk zijn. Dus in dit geval alleen voor de industrie. Het moge duidelijk zijn: voor bijvoorbeeld de verwarming van huizen zijn wij tegen het gebruik van biomassa.”

Veel omwonenden van de toekomstige centrale maken zich grote zorgen. Dat heeft vooral te maken met de uitstoot van de centrale. Wij hebben daar begrip voor en delen die zorgen. Rikkert: “We weten dat de wethouder de komende tijd in gesprek blijft met de initiatiefnemer, de firma Brouwer, om te kijken hoe we bijvoorbeeld CO2 en fijnstof kunnen gaan afvangen. Wij zullen de initiatiefnemer eraan houden er alles aan te doen om de uitstoot zo minimaal mogelijk te houden.”

Voor de industrie is er dus voorlopig nog geen mogelijkheid voor écht groene energie. Daarnaast kon de gemeente de aanvraag voor de omgevingsvergunning van de nieuwe biomassacentrale niet tegenhouden: de aanvraag voldoet aan alle voorwaarden van de landelijke wetgeving. Hierdoor had de gemeente geen wettelijke mogelijkheid om de vergunning te weigeren.

Dat wil niet zeggen dat het college van B&W staat te juichen voor allerlei toepassingen van biomassa. GroenLinks-wethouder Monique Schuttenbeld nuanceert: “Voorlopig is duurzame biomassa een geschikte alternatieve transitiebron voor de industrie, omdat bij toepassing van duurzame biomassa minder CO2 wordt uitgestoten dan de huidige toepassing van fossiele brandstoffen.” Maar zowel de wethouder als de GroenLinks-fractie houden de nieuwe ontwikkelingen goed in de gaten. Schuttenbeld: “In opdracht van het kabinet verricht het Planbureau voor de Leefomgeving op dit moment landelijk onderzoek naar biomassa. Als deze rapportage gereed is (waarschijnlijk in april) stelt de Sociaal-Economische Raad hierover een advies op voor het kabinet. Wij kunnen daarna zo nodig het Zwolse beleid rondom biomassa hierop aanpassen.”

motie Tom van der Lee

Zwolle kent een groot aantal waardevolle maatschappelijke organisaties. GroenLinks stelt voor dat de gemeente hen helpt met het verduurzamen van hun gebouwen.

Maatschappelijke organisaties leveren een belangrijke bijdrage aan ons sociale Zwolle. Deze instellingen, zoals bijvoorbeeld het Dierenasiel, zijn vaak gehuisd in panden die niet goed geïsoleerd zijn en een laag energielabel hebben. Lieke Harpe van het Dierenasiel Zwolle: “We betalen ons blauw aan stookkosten in de winter. Het is zo zonde dat we zoveel geld moeten uitgeven aan energiekosten in plaats van aan dierenwelzijn. En in de zomer moeten we met provisorische doeken zorgen dat de zon niet naar binnen brandt, waardoor het veel te heet wordt in de hondengang.” 

Raadslid Sylvana Rikkert: “We hebben in Zwolle een gezamenlijke opgave om onze duurzaamheidsambities te realiseren. We moeten beginnen met energiebesparing, en het duurzaam opwekken van energie. Juist deze maatschappelijke organisaties zouden een lagere energierekening moeten hebben; daar heeft de hele stad baat bij.”

Lening

Rikkert pleit voor een speciale lening voor deze organisaties. Onder gunstige voorwaarden zouden zij geld van de gemeente moeten kunnen lenen om hun huisvesting te verduurzamen. Ze zouden bijvoorbeeld het gebouw kunnen isoleren of duurzame energie kunnen opwekken. Dat scheelt voor hun in de kosten, en maakt de stad weer een stukje groener. De lening kunnen ze terug betalen met de kosten die bespaard worden op de energierekening.

Rikkert: “Volgens mij is dit een win-win situatie. De gemeente moet zorgen dat deze organisaties, die vaak heel graag willen verduurzamen, de hulp krijgen die ze nodig hebben. En de duurzame maatregelen bij de instellingen laten een goed groen voorbeeld zien aan de omgeving en bezoekers.” In de behandeling van de begroting komende vrijdag zal GroenLinks dit voorstel doen.