Poliflw

In de schaduw van de coronacrisis gaan een aantal provinciale onderwerpen, het zij vaak in een lager tempo, toch door. Zo kwamen er twee weken geleden twee belangrijke stikstof gerelateerde nieuwsberichten naar buiten. Eerst werd bekend dat de provincie Brabant in een aantal andere provincies agrarische bedrijven heeft gekocht om met de stikstofruimte van die bedrijven de aanleg van logistiek park Moerdijk mogelijk te maken. Een paar dagen later werd bekend dat de opening van Lelystad Airport, mede vanwege fouten in de stikstofberekening, vertraagd wordt tot minimaal november 2021.

Het opkopen van agrarische bedrijven

De provincie Brabant heeft eind maart bekendgemaakt dat zij zes agrarische bedrijven hebben opgekocht om logistiek park Moerdijk mogelijk te maken. Vier van deze zes bedrijven lagen niet in de provincie Brabant, maar in andere provincies elders in het land. En hoewel er geen bedrijven in Gelderland gekocht zijn, verraste dit nieuws de meeste Gelderse politieke partijen. Over het ‘extern salderen’, zoals het opkopen van andere bedrijven om hun stikstofruimte voor jouw project heet, worden in Den Haag nog de nodige discussies gevoerd. Zo is er de vraag of het maatschappelijk wenselijk is dat op deze manier stikstofruimte, van de ene sector (in dit geval de landbouw) naar een andere sector (in dit geval de logistiek), verdwijnt. Koopt de rijkste sector straks ons landschap leeg?

Ook technisch ligt er de vraag of het gewenst is dat de ene soort stikstof ingewisseld kan worden voor de andere. Een logistiek park stoot namelijk vooral stikstofoxiden (NOx) uit. Met andere eigenschappen dan ammoniak (NH3), de grootste bron van stikstof uit de landbouw. Om die reden heeft D66 in Gelderland samen met VVD, FVD, CDA, GroenLinks, PvdA, ChristenUnie, SGP en 50Plus schriftelijke vragen hierover gesteld.

Lelystad Airport

Enkele dagen na dit bericht maakte Minister Cora van Nieuwenhuizen bekend dat de opening van Lelystad Airport opnieuw werd uitgesteld. Goed nieuws voor alle Gelderlanders die onder een voorgenomen laagvliegroute wonen. Naast de Coronacrisis is de belangrijkste reden hiervoor dat er fouten zijn gemaakt in de eerdere stikstofberekening van het vliegveld. Deze fouten werden in december 2019 ontdekt door de Samenwerkende Actiegroepen Tegen Lelystad Airport (SATL). Door met een onrealistisch hoge warmte te rekenen werd de stikstofuitstoot van de vluchten kunstmatig laag gehouden en ook de stikstofberekeningen van het wegverkeer van en naar het vliegveld was niet op orde. Het vliegveld zal dus nieuwe berekeningen moeten maken, waarbij de depositie op de Veluwe gegarandeerd zal stijgen. Ook hier is het opkopen van agrarische bedrijven één van de opties om de stikstofdepositie te verlagen. Samen met het CDA stelden we daarom deze schriftelijke vragen.

Op woensdag 14 november behandelde Provinciale Staten van Gelderland de begroting voor 2019. D66-fractievoorzitter Fleur van der Schalk sprak daarover de onderstaande tekst.

‘Voorzitter,

Andere dynamiek, andere uitdagingen

Zaten we bij de eerste begroting van deze periode nog in de naweeën van de economische crisis (‘uit de crisis, aan het werk’), nu draait de Gelderse economie goed en is gekwalificeerd personeel niet aan te slepen. Zette deze coalitie in 2015 nog vol in op energietransitie, het klimaatakkoord in Parijs en het Nederlandse antwoord daarop betekende een keerpunt in het debat. Deze periode loopt naar het einde, maar uitdagingen zijn er nog genoeg. Ik loop voor D66 de belangrijkste langs.

Klimaat

Provinciale Staten heeft verantwoordelijkheid genomen door tot 2030 30 miljoen euro per jaar vrij te maken om klimaatverandering tegen te gaan. De uitwerking van deze motie in de Agenda Klimaat vormt wat D66 betreft belangrijkste onderdeel van de begroting. Eén, voor ons zeer relevant onderdeel, wordt niet opgepakt: GS wil de zogeheten 5%-regeling op te laten gaan in de Agenda Klimaat. Dit is niet wat wij beoogd hebben met de motie. Wij willen dertig miljoen euro extra per jaar reserveren om in 2030 het doel van 55% minder CO2-uitstoot te bereiken.

We moeten alle zeilen bijzetten en dienen daarom de volgende motie in met het volgende dictum: Verzoeken het college van Gedeputeerde Staten – De 5% regeling voor energietransitie niet te gebruiken als dekking voor motie M38. – De 5% regeling voor energietransitie bij de eerst volgende update weer op te nemen in planning en control cyclus. [De motie is aangenomen]

D66 houdt bij deze laatste begroting nogmaals een pleidooi voor langjarige investeringsprogramma’s. Dat is ook in ons belang. Een overheid, waar partners op kunnen rekenen, leidt sneller tot cofinanciering. Zorgen over teruglopend rendement mag geen argument zijn om minder te besteden als de opgaven hierom vragen.

Natuur

De Veluwe op 1 is een prachtige waardering van mensen voor onze natuur, maar staat ook symbool voor het belang van behoud en versterking van natuur in de hele provincie. De groene long van Gelderland is goed voor de longen van de Gelderlanders en dat moeten we behouden en versterken. De realisatie van het Gelders Natuurnetwerk (GNN) is voor ons dan ook een belangrijk punt. We hebben vaker onze zorg uitgesproken over het tempo van de realisatie. We zien in deze begroting een versnelling, maar het blijft spannend dat voor ruim 20% van de opgave nog niets is gebeurd. Aankoop, aanleg en richting van nieuwe natuur zijn taaie processen en de eindstreep van 2025 komt in zicht.

Groene Schoolpleinen

Onze motie Groene Schoolpleinen wordt goed op gepakt in deze begroting. Met de 1 miljoen euro kunnen we het komende jaar tientallen schoolpleinen vergroenen. Een groen schoolplein biedt een fijne leer- er speelomgeving voor kinderen, het verbetert de biodiversiteit in de stad, biedt verkoeling tegen warme zomers en bescherming tegen hoosbuien. De raden van Zutphen, Winterswijk, Arnhem, Nijmegen, Apeldoorn, Wijchen, Beuningen, Maasdriel, Harderwijk, Wageningen, Renkum en Montferland hebben hun colleges inmiddels aan het werk gezet. D66 vraagt ons college de subsidieregeling zo snel mogelijk vast te stellen, want scholen, gemeenten en kinderen staan te springen om aan de slag te gaan!

Lelystad Airport

Op deze plek maken we nogmaals duidelijk: D66 Gelderland is nooit voorstander geweest van de laagvliegroutes over Gelderland. En als het aan D66 Gelderland ligt, gaat Lelystad Airport pas open op het moment dat de vliegtuigen in één keer kunnen doorstijgen, zonder langdurig laag te vliegen. D66 wil er alles aan doen om de overlast voor onze inwoners zo veel mogelijk te beperken.

Duurzame Corridors

De druk op onze leefomgeving is enorm. Tel bij economie en ecologie de opgave voor energie bij op en het is helder dat we alleen met de samenleving onze doelen kunnen bereiken. Niet voor niets nam PS bij de Voorjaarsnota de motie Duurzame Corridors 2.0 aan met als doel langs de snelwegen in Gelderland grootschalige duurzame energie te realiseren. Om het van bovenaf op te leggen? Nee, juist om gemeenten gezamenlijk te laten optrekken en van onderop de ruimte te geven om mee te doen. We verwachten dan ook een duidelijke Statenbrief met een terugkoppeling van deze inspanningen.

Mobiliteit

D66 wil groen vooruit en het is daarom goed om in de begroting te lezen dat de werkagenda Slimme Mobiliteit,  opgesteld door leerlingen van het Candea College ter hand wordt genomen voor de doorstroming van de A12. Deze doorstroming zien we in samenhang met de studie naar de Regio-Express en spoorverdubbeling Didam-Doetinchem De Huet, een mooie volgende stap.

En dan de ambities voor het snelfietsroutenetwerk. Deze begroting pakt door met een aantal mooie projecten maar wat D66 betreft is de aanleg van snelfietsroutes nog maar net begonnen. We verwachten een grote uitbreiding van fietsverbindingen op basis van het voorstel dat GS over enkele maanden presenteert. Als we in 2030 in totaal 55% minder uitstoot willen behalen, dan stappen wat ons betreft de Gelderlanders voor korte ritten (nu 60% van het autoverbruik) op de fiets: Gelderland fietsprovincie!

Naast weg, spoor en fiets vragen we aandacht over vervoer over water. Al eerder stelde D66 schriftelijke vragen over dit onderwerp. Er is een wereld te winnen voor duurzame oversteekmogelijkheden over de Maas, de Waal, de IJssel, de Rijn en de Lek. Het debat moet niet gaan over een enkele brug, zoals de Rijnbrug bij Rhenen, nee, het debat moet gaan over hoe miljoenen reizigers per jaar zo duurzaam, efficiënt en effectief mogelijk de rivieren kunnen benutten voor een reis of een oversteek. Daarbij past als startpunt een gedegen onderzoek naar personenvervoer over water en de toekomstbestendigheid van de Maasveren (motie CDA).

Cultuur

Een gezonde en duurzame leefomgeving moet ook een fijne leefomgeving zijn. Een bloeiende culturele sector is daar voor D66 onlosmakelijk mee verbonden; goed voor het vestigingsklimaat, goed voor individuele ontplooiing, goed voor onderlinge verbondenheid.

Succes kan zichzelf in de staart bijten. Bij de Voorjaarsnota constateerden we dat in GeoFort de vonk voor oude en nieuwe techniek zo succesvol overslaat op de bezoekers dat de organisatie bijna uit zijn voegen barst. Onze vraag om met GeoFort in gesprek te gaan, heeft geresulteerd in de nu voorgestelde subsidiegrondslag. Dit biedt GeoFort de mogelijkheid om deze groei te borgen en daarop voort te bouwen. D66 is blij met het voorstel: als erfgoed, techniekmuseum en science-centre heeft Geofort een belangrijke rol en opdracht in onze samenleving.

Zondag 11 november stonden wereldleiders stil bij de wapenstilstand in 1918, volgend jaar herdenken we de bevrijding en vieren we de vrijheid.‘Van herdenken worden we slimmer’, het leidt tot een beter begrip van elkaar, onze buurlanden en context waarin zij handelen. De bijdrage van de provincie, financieel en organisatorisch, is voor ons vanzelfsprekend. Met vijf regionale programma’s en drie grotere evenementen komt zowel het grote verhaal en de kleine geschiedenis aan bod. Voor D66 is het belangrijk dat dat in alle regio’s scholieren betrokken zijn bij de plannen. We zijn erg benieuwd naar die uitwerking en kijken uit naar twee mooie herdenkingsjaren.

Europa

Herdenken van de oorlog en het vieren van de vrijheid is voor D66 onlosmakelijk verbonden met de Europese Unie. Naar analogie van Els Borst, die zei dat politiek te belangrijk is om alleen aan mannen over te laten, vinden wij Europa te belangrijk om alleen aan Brussel over te laten. D66 Gelderland wil Europa dichterbij PS brengen in de vorm van een werkgroep Europa.

Als startpunt dienen we daarvoor een motie in met het volgende dictum: verzoeken GS: Een opgave te doen van Europese thema’s op alle kerntaken en overzicht te geven van lopende samenwerking met Overijssel op Europese thema’s Verzoekt PS: Na ontvangst van de opgave van GS de benodigde stappen te zetten naar oprichting van een werkgroep Europa en na 2 jaar te evalueren [De motie is aangenomen]

Voorzitter, ik rond af. Andere dynamiek, andere uitdagingen. Deze begroting is geen afsluiting maar een opmaat – naar een duurzame toekomst met groene schoolpleinen, natuur en economie in balans, groen vooruit op de fiets, genietend van de Gelderse cultuur en met een open blik naar de samenleving. D66 gaat 2019 vol vertrouwen tegemoet!’