Poliflw

De discussie in de Tweede Kamer afgelopen woensdag over racisme, dat Nederlanders met een migratieachtergrond de weg verspert naar een goedbetaalde baan en een fatsoenlijk huis, had meer weg van een ordinaire burenruzie in plaats van een inhoudelijk politiek dispuut. Terwijl alle ingrediënten voorhanden waren voor een volgende stap in het nationale racismedebat mondde het Kamerdebat een week voor de zomerstop uit in ruzie en gescheld. Partijen vlogen vooral elkaar verbaal in de haren. Allerlei onderwerpen werden erbij gehaald en persoonlijke kwesties werden weer actueel. Oud zeer tussen de PvdA en de partij DENK, die werd opgericht door oud-PvdA-Kamerleden, werd uitgevochten en verschillende fractievoorzitters botsten hard met PVV-leider Geert Wilders wegens zijn felle betoog. Grof taalgebruik Gesterkt door de uitspraken van de premier, die erkende dat racisme in Nederland net zo goed een systemisch probleem is, vroegen D66, PvdA en GroenLinks een debat aan. Een hardere aanpak van discriminatie door uitzendbureaus, een verbod op etnisch profileren en excuses voor het eigen slavernijverleden: met minder zouden zij geen genoegen nemen. En dan was het ook nog Keti Koti, de viering van de afschaffing van de slavernij in 1863. Alle ingrediënten dus voor een goede gedachtenwisseling. Maar al binnen het half uur was duidelijk dat het debat niet aan de hoge verwachtingen ging voldoen. De discussie ontaardde in een aaneenschakeling van oprispingen van oud zeer, beledigingen en grof taalgebruik. Bij vlagen ging het geruzie over in triviaal gescheld. Klaver noemde Wilders een idioot. Andersom was de Groen Linkser een politieke hooligan, met partijgenoten die vroeger communistische massamoordenaars steunden. De scheldgrage PVV-leider liet vervolgens niet na te zeggen dat er na het coronavirus een hysterisch discriminatievirus over de wereld gaat. Beschonken komkommer Hoewel onaanvaardbaar en zelfs verwerpelijk, was het origineelst met de pretentieuze coterie in ’s lands vergaderzaal Farid Azarkan, de fractievoorzitter van DENK, die SP-leider Lilian Marijnissen een beschonken komkommer noemde. Benieuwd of dit aforisme in de Handelingen (woordelijke verslaglegging) blijft staan. Klaver bracht vervolgens in herinnering dat Asscher als minister geen excuses voor de slavernij had aangeboden. Farid Azarkan noemde het verhaal van Asscher een goedkope babbeltruc, omdat de PvdA enkele DENK-moties tegen discriminatie niet had gesteund. Hij haalde ook uitspraken uit het verleden aan van PvdA-kopstukken over Marokkanen. Het ontlokte een woedende tegenaanval van Asscher, die een tirade afstak over de video’s waarin DENK kritiek uitte op Kamerleden met een Turkse achtergrond. De inbreng van Kees van der Staaij (SGP) aan het Kamerdebat was nog het meest veelzeggend. Voor hem is het uitgangspunt helder: alle mensen zijn naar Gods evenbeeld geschapen. Racisme is daarom uit den boze. We zijn immers allemaal van dezelfde lap gescheurd. Het is maar dat u het weet. Geen excuses Vanwege de vrees voor polarisering zag de premier niets in het aanbieden van excuses voor de Nederlandse rol in de slavernij en de slavenhandel. Eerder betuigde de Nederlandse staat wel zijn diepe spijt en berouw. Dat gaat niet voor iedereen ver genoeg, erkende hij. Maar voor anderen zouden excuses juist weer te ver gaan. ‘Kun je mensen die vandaag leven verantwoordelijk houden voor het verre verleden?’, vroeg hij zich af. Volgens de premier zouden excuses meer polariseren, dan dat ze mensen zouden samenbrengen omdat het aanbieden daarvan ook op tegenstand stuit. ‘Als ik het zal doen, voor wie doe ik het dan, aan wie bied ik ze dan aan? En hoe ver moeten we dan teruggaan? Tegelijkertijd, erkennen dat dat niet usance is in de wereld om dat wel te doen. Om al die redenen hebben we het niet gedaan’, aldus de premier. Het kabinet-Rutte II betuigde eerder diepe spijt en berouw voor het slavernijverleden, en dat vindt de premier voldoende. Wel is hij voorstander van een herdenkingsjaar over slavernij in 2023. In dat jaar is het 150 jaar geleden dat Nederland een eind maakte aan slavernij. Voortdurend punt van discussie Slavernij gebeurde honderden jaren geleden. Niemand die nu leeft, heeft daar direct verantwoordelijkheid voor. Schaamte en schuld is totaal niet nodig Maar waar men als samenleving wel verantwoordelijkheid voor heeft, is je te informeren over wat zich heeft afgespeeld. Je kunt niet de glorieuze kant van de geschiedenis vieren zonder dat je er rekenschap van geeft dat die niet voor alle mensen gold. Zoals ook de nieuwe Canon weer aantoont, is de omgang met het Nederlands verleden een voortdurend punt van discussie, dat evenveel zegt over hoe wij over onze gezamenlijke identiteit denken als over het verleden. Het Rijksmuseum werd bij heropening in 2013 gemunt als museum van Nationale Geschiedenis en nam de beslissing om kunst en geschiedenis voor het eerst integraal te laten zien. Zeven jaar geleden was dat nog vanuit het perspectief van het glorieuze Holland, de koopmansgeest; nu is het tijd voor gedeeld verleden. Dat maakt de functie gevoelig: die moet zich constant verhouden tot de gepolariseerde actualiteit.

Politici en integriteit: Spijt hoor je niet vaak Politieke integriteit is een goede karaktereigenschap. Een integere politicus houdt vast aannormen en waarden, ook als deze van buitenaf onder druk staan. Eerlijk en betrouwbaar, niet laten omkopen en over eigen gedrag en keuzestransparant verantwoording afleggen. Integer handelen houdt ook in dat men een openbare functie goed en zorgvuldig uitoefent, met inachtneming van de beroepscode en de op dat moment geldende normen en waarden van de organisatie. In de meeste gevallen zijn deze uitgewerkt ingedragscodesdie concreet aangeven wat wel en niet toelaatbaar is. Niet-integer gedrag komt helaas veel voor, zoals bijvoorbeeld fraude en misbruik van bevoegdheden; belangenverstrengeling; het zich laten beïnvloeden door een persoonlijke relatie of sociale status, of familieleden en kennissen anders behandelen dan anderen. Politieke Integriteitsindex De Politieke Integriteitsindex (PII) meet sinds 2013 jaarlijks integriteitsschendingen door Nederlandse politici. In het overzicht van politieke schandalen van het afgelopen jaar had de VVD traditioneel weer de meeste affaires.Dat is vaste prik sinds het begin van de jaarlijkse meting. D66en de PVV telden ieder vijf affaires, de SGP, CDA en FvD ieder drie, GroenLinks twee en PvdA een. Lokale partijen scoorden samen acht. Het totaal aantal affaires kwam vorig jaar op ruim veertig schendingen. Van alle soorten integriteitsschendingen door Nederlandse politici komen misdragingen in de vrije tijd het meest voor. Ook vorig jaar was dat opnieuw het geval. Het gaat hier om misdragingen als dronkenschap en vechtpartijen maar ook bijvoorbeeld fraude in een nevenfunctie. VVD de meeste integriteitsaffaires De VVD blijft de partij met de meeste integriteitsaffaires, zo blijkt uit het overzicht van politieke schandalen van het afgelopen jaar. Dat zij de meeste brokken maken wijten zij zelf graag aan het feit dat hun partij nu eenmaal al jaren de grootste van Nederland is, en daarom ook meer kans loopt op integriteitsschendingen. Die redenering klopt deels, maar dat verklaart niet waarom het CDA, dat jarenlang de grootste was en nog steeds veel lokale bestuurders heeft, relatief weinig affaires heeft. Oud VVD-minister Frank de Grave kwam in zijn politieke memoires in 2018 met een andere verklaring: de VVD is een bestuurderspartij, met veel Machers uit de zakenwereld die in hun dadendrang niet altijd beseffen dat er in het openbaar bestuur andere regels gelden dan in het bedrijfsleven. Zij krijgen intern ook onvoldoende tegenspraak. Opmerkelijkste politieke affaire De opmerkelijkste politieke affaire van 2019 staat op naam van een GroenLinks-wethouder in Diemen. Hij maakte op 20 juni amok in een café bij de Stopera in Amsterdam. Op het terras ging hij flink tekeer tegen de inmiddels gearriveerde agenten, die hem arresteerden en met de nodige moeite in een arrestantenbusje wisten te werken. De beelden van zijn arrestatie gingen direct viraal en zijn aftreden was onvermijdelijk. De politie meldde daarna dat ze GHB (gamma-hydroxyboterzuur) in zijn tas hadden gevonden en dat hij agenten had bespuugd. GHB werd vroeger gebruikt als narcosemiddel en als middel voor slaapstoornissen. De val van de wethouder kan worden toegevoegd aan een lange lijst van politici die door een affaire in de privésfeer in de problemen zijn gekomen. Het is ieder jaar een van de opvallendste conclusies van de Politieke Integriteitsindex. De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) is recht in de leer en veroorzaakt doorgaans weinig affaires, maar vorig jaar ging het toch een paar keer mis. De voorzitter moest aftreden omdat er binnen de partij discussie ontstond over wachtgeld dat hij nog ontving als oud-wethouder van Alblasserdam. Bij D66 bleek een Europarlementariër te veel gedeclareerd te hebben, een Rotterdamse wethouder moest aftreden omdat hij een vertrouwelijk rapport had gelekt en een Hilversumse wethouder kwam in opspraak wegens belangenverstrengeling en trad af. De partijleider van Forum voor Democratie (FvD) verzuimde, in strijd met de regels, een vlucht met een privévliegtuig in het geschenkenregister te melden en een FvD Tweede Kamerlid ontving een te hoge onkostenvergoeding, net als een PVV'er die opgaf in Maastricht te wonen, maar in werkelijkheid in Den Haag verbleef. Ernstigste affaire De ernstigste affaire speelde bij de gemeente Den Haag. Daar viel de Rijksrecherche binnen bij twee wethouders van Groep De Mos/Hart voor Den Haag. Zij zouden zijn omgekocht door bevriende horecaondernemers en in ruil daarvoor vergunningen hebben geregeld. Beiden ontkennen, maar moesten wel aftreden. Het zal nog wel even onrustig blijven in Den Haag. Richard de Mos en de zijnen verdedigen zich te vuur en te zwaard tegen de aanklachten. Er loopt daarnaast een intern onderzoek bij de gemeente naar mogelijke ambtelijke corruptie bij de bouw van het Spuiforum. De gemeenteraad heeft bovendien nog veel vragen over de verkoop van een monumentaal pand naast paleis Noordeinde aan tassenmaker Omar Munie voor het ogenschijnlijk lage bedrag van 1,7 miljoen euro, een pand dat hij bovendien binnen een paar maanden weer voor hetzelfde bedrag doorverkocht aan een vastgoedinvesteerder. Waarnemend burgemeester Johan Remkes heeft een groot integriteitsonderzoek binnen de gemeente aangekondigd, plus een aanscherping van de regels. Vastgoedbedrijf Een VVD Tweede Kamerlid was in voorgaande jaren al meerdere keren in opspraak geraakt omdat hij zich met zijn vastgoedbedrijf niet aan de regels had gehouden. In 2019 zette hij maar liefst drie nieuwe rellen op zijn naam: hij 'vergat' neveninkomsten op te geven, werd gepakt met drank achter het stuur (0,6 promille, de grens is 0,5) en hij bleek, tegen de afspraken met de partij in, toch nog betrokken te zijn bij zijn vastgoedbedrijf. Dat was voor de VVD de druppel: hij werd in september uit de fractie gezet. Hij ging ‘na enkele dagen van bezinning’ als eenmansfractie door. Een VVD-ster moest van het partijbestuur de Eerste Kamerfractie verlaten omdat ze zich als senator schuldig had gemaakt aan belangenverstrengeling met haar commerciële adviesbureau.Zij verschool zich achter haar man, toen ze in opspraak kwam door de vermenging van haar Eerste Kamerlidmaatschap en commerciële advieswerk. Bovendien bleek dat haar bedrijven zich schuldig maakten aan wanbetaling. Tegen haar partijgenoten had zij steeds gezegd dat haar man de zeggenschap had over de bedrijven. Zij zou slechts als advocaat optreden voor deze firma's. Maar volgens Quote was zij medeverantwoordelijk voor de bedrijfsvoering en voor de wanbetaling. Ze spande een kort geding aan tegen het tijdschrift, waarbij ze zich opwond over het feit dat er journalisten in de zaal zaten. Zij verloor het kort geding en was daarna boos omdat de VVD het besluit om haar uit de fractie te zetten, baseerde op het oordeel van de rechter. Dubbele reiskostenvergoeding De huidige VVD fractievoorzitter in de Tweede Kamer maakte het nog bonter.Hij bleek, haaks op de integriteitsregels van de partij, ten onrechte een dubbele reiskostenvergoeding te ontvangen. Bovendien liet hij zichzelf wachtgeld uitkeren, boven op zijn salaris als fractievoorzitter. Toen bekend werd dat hij ten onrechte ieder jaar 4.900 euro reiskostenvergoeding kreeg, reageerde hij laconiek: 'Ik kijk nooit op mijn loonstrookje'. Een klassieke uitvlucht in de categorie 'Ik wist het niet.' Dat is vrijwel nooit een sterk verweer, zeker niet bij hoogopgeleide en slimme politici. In zijn geval was het misschien nog wel minder overtuigend. Als een burger die verdacht wordt van fraude tegen de rechter zegt dat hij niet eens wist dat er geld op zijn rekening binnenkwam, zal hij niet op veel begrip hoeven te rekenen. Daarnaast beschadigde de VVD fractievoorzitter het zorgvuldige gecultiveerde VVD-imago als kampioen van de gewone hardwerkende Nederlander. Hoeveel gewone hardwerkende Nederlanders kunnen het zich veroorloven om nooit op hun loonstrook te kijken? Of zijn zo rijk dat 4.900 extra, ongevraagde euro's niet eens opvallen? Strafrecht Net als in voorgaande jaren liepen er in 2019 weer VVD'ers tegen het strafrecht aan. Sinds 2008 zijn er 31 VVD'ers strafrechtelijk vervolgd, terwijl partijen als CDA, D66 en PvdA ieder slechts een handjevol strafzaken kenden. De fractievoorzitter van de VVD in Emmen, werd aangehouden op verdenking van de illegale export van koeien- en schapenorganen naar Azië. De VVD in Flevoland deed aangifte van fraude tegen hun oud-penningmeester. Die stond al eerder op de PII omdat hij wegens fraude met een erfenis veroordeeld was. Een voormalig kandidaat-raadslid voor Almere belandde in 2018 op de PII toen hij gepakt werd wegens het hacken van computers en het verspreiden van naaktbeelden. Het werd daarvoor in december tot 16 maanden cel veroordeeld. Ook andere oude affaires bleven in het nieuws komen. De voormalige VVD'er Jos van Rey schikte in november met Justitie in een ontnemingszaak. Daarmee kwam een eind aan een corruptieaffaire die de Roermondse politicus al sinds 2011 achtervolgt. Robin Linschoten haalde weer de kranten toen het hoger beroep in zijn belastingfraudezaak diende. Het OM eiste opnieuw vijf maanden tegen de ex-staatssecretaris. Robin Linschoten erkende dat hij schuld heeft, maar de fiscus nooit bewust heeft benadeeld. Het Hof heeft meer informatie nodig en heeft de zaak voor onbepaalde tijd aangehouden. Uitvluchten Bij al die affaires valt op dat slechts weinig politici zonder omhaal hun excuses aanbieden en het daarbij laten. Vrijwel altijd volgt er een of andere rechtvaardiging of uitvlucht. Integriteitsexperts spreken van 'neutralisaties': dus redeneringen die mensen voor zichzelf en anderen gebruiken om het feit dat ze een regel overtreden te neutraliseren. De meeste overtreders kennen de regels en wetten namelijk wel, maar kunnen voor zichzelf wel uitleggen waarom zij zich er niet aan konden of hoefden te houden. In het Tijdschrift voor Compliance is er een artikel over geschreven, waarin alle uitvluchten systematisch zijn geordend over vier categorieën. Het begint met het ontkennen of verdraaien van de feiten (Ik heb het niet gedaan), dan volgt het ontkennen van de norm (Ik heb het wel gedaan, maar het is niet erg), vervolgens het afschuiven op omstandigheden (Ik was niet verantwoordelijk), tot aan het opvoeren van karakterzwakte (Ik ging privé door een zware periode). Er zijn dus nogal wat ontsnappingsmogelijkheden die een overtreder heeft om de verantwoordelijkheid voor zijn of haar gedrag te ontlopen. Politieke uitvluchten spelen niet alleen op individueel niveau een rol, ze spelen ook mee in collectief verband. Om het aantal integriteitsschendingen tegen te gaan, zijn politieke partijen strenger geworden op het naleven van partijregels en hebben de Eerste- en Tweede Kamer het afgelopen jaar eindelijk gedragscodes voor zichzelf ingevoerd. Conclusie: Politici ontlenen hun gezag niet aan hun moralisme, maar aan hun betrouwbaarheid.