Wie had een jaar geleden kunnen denken dat we in Utrecht in 2020 te maken zouden hebben met een gezondheidscrisis en een economische crisis die hun weerga niet kennen. Dat veel Utrechters onzeker zijn over de gezondheid van zichzelf en hun naasten, over hun werk, hun bedrijf, hun inkomen en over activiteiten als school, sport, cultuur en vriendenbezoek die een half jaar geleden nog zo normaal waren. Dat we als gemeenteraad in grote onzekerheid zouden verkeren over zowel de inkomsten als de uitgaven in het lopende begrotingsjaar en de jaren erna. Een situatie die we nog niet eerder hebben meegemaakt. En waarin we allemaal zoekende zijn naar de juiste weg.
Ook dit debat is zoeken. In plaats van over concrete voorstellen, gaat dit debat over hoe, als het ware met welke bril, wij naar de huidige crisis en het herstel kijken. Wat zijn onze toetsstenen als we straks keuzes moeten maken. Voor GroenLinks is dat duidelijk: we moeten blijven investeren om uit de crisis te komen en de weg uit deze crisis is solidair en duurzaam.
Blijven investerenGroenLinks is ervan overtuigd dat we alleen goed uit deze crisis komen als we niet in de bezuinigingsreflex schieten, maar blijven investeren. Wij willen bij de begroting niet alleen kijken hoe we de koek anders gaan verdelen, maar uitdrukkelijk ook hoe we de koek groter kunnen maken. Daarom volle steun voor de keuze in de kaderbrief om ruimte te maken voor het investeren in de stad door onze spelregels te versoepelen. Zoals in de commissie al aangegeven, verwachten we wel een concreet voorstel over hoe lang en in welke stappen deze versoepelingen gelden.
Solidair uit de crisisDe huidige crisis legt de verschillen die er in onze samenleving al waren, keihard bloot. Niet alleen dat, de crisis maakt die verschillen groter. Allereerst als het gaat om gezondheid: ouderen en kwetsbare mensen lopen de grootste risico’s. Maar ook als het gaat om werk en inkomen: jongeren met onzekere contracten verliezen als eerste hun baan en mensen die al krap zitten, komen nog dieper in armoede of schulden terecht. Voedselbanken kunnen de vraag niet meer aan, maatschappelijke organisaties houden met moeite het hoofd boven water en juist de kleine middenstanders en kleine culturele makers krijgen de grootste klappen. Leerlingen die al op achterstand stonden, raken nog verder achterop. Investeren in eerlijke kansen is de laatste decennia nog nooit zo belangrijk geweest.
Concreet betekent dit voor GroenLinks het volgende:
Geen Utrechter zakt door het ijs: bestaanszekerheid is absolute prioriteit. In de kaderbrief wordt een viertal punten genoemd die van belang zijn voor de keuzes richting begroting. Omdat het vier ongelijksoortige en daarmee onvergelijkbare pakketten zijn, is hierin geen prioriteit aangebracht. Toch heeft voor GroenLinks het versterken van bestaanszekerheid absolute prioriteit. Wij dienen daarom een motie in die dit uitspreekt. Voorrang voor echt essentiële voorzieningen In de commissie spraken wij al onze verbazing uit dat in de kaderbrief bij essentiële voorzieningen wel horeca en evenementen worden genoemd, maar niet bijvoorbeeld daklozenopvang, buurthuizen, zorg, welzijnswerk, dagbesteding, de voedselbank, kortom de sociale basis in de buurt. Inmiddels hebben we een brief ontvangen waarin in elk geval welzijnswerk wel wordt genoemd. Echter, ook voorzieningen als voedselbanken, Dress for Succes, zorgorganisaties en dagbesteding hebben door corona te maken met extra regels, extra kosten, extra of juist minder toeloop, minder inkomsten, kortom met allerlei problemen die hun activiteiten of zelfs hun voortbestaan bedreigen. Wij willen dat zeker dit soort voorzieningen, de sociale basis in de buurt, op orde blijven. Dat vinden wij vele malen belangrijker dan bijvoorbeeld het automatisch aanvullen van het evenementenfonds. Graag een reactie van het college. Blijf investeren in betaalbaar wonen Ook de wooncrisis kan door corona nog erger worden dan die nu al is. Zeker als investeringen wegvallen of bouwprojecten worden uitgesteld. GroenLinks wil dat we blijven werken aan het oplossen van het woningtekort, door het naar voren halen van investeringen in woningen en de daarvoor benodigde mobiliteit. Daarbij willen we graag de toezegging dat we niet alleen investeren ten guste van marktpartijen, maar dat juist bewonersinitiatieven een kans krijgen en in positie worden gebracht. Ook willen we een toezegging van de wethouder dat we voortaan wekelijks de intentiedocumenten voor woningbouw ontvangen, bijvoorbeeld in een map op ibabs. Zo houden we als raad het overzicht over de hopelijk voortvarende woningbouw. Investeer in jongeren Een van de groepen die extra hard getroffen worden door de crisis, zijn jongeren. Veel jongeren verloren hun stage, leerwerkplek of baan en zitten nu zonder werk of kunnen niet verder met hun opleiding. Als we daar nu niets aan doen, kweken we een verloren generatie. Daarom wil GroenLinks, net als een aantal andere partijen, een crisisaanpak en staan wij onder een motie die hierover later door D66 zal worden ingediend Duurzaam uit de crisisDe coronacrisis heeft een enorme impact op de levens van mensen en op de economie. Ook GroenLinks wil daar liever vandaag dan morgen verandering in brengen. Dat betekent niet dat we volledig terug willen naar hoe het was. We kunnen deze crisis juist gebruiken om dingen anders te gaan doen. Want ondanks alle ellende, heeft de coronacrisis ook een aantal zaken positief beïnvloed. Zoals minder auto- en vliegverkeer, meer thuiswerken, verbetering van virtuele vergadermogelijkheden en betere digitale dienstverlening. En door minder autoverkeer ook schonere lucht en minder geluidsoverlast. Deze positieve punten kunnen we behouden. Zeker omdat er naast de coronacrisis nog twee andere crisissen gaande, waarvan de gevolgen ook voor de inwoners van Utrecht op termijn vele malen dieper en ingrijpender zullen zijn. Ik heb het dan over de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis. We moeten de huidige wederopbouw aangrijpen om ook die crisissen het hoofd te bieden. Dit zegt niet alleen GroenLinks, zowel landelijk als lokaal, maar was ook het advies vorige week van het Planbureau voor de Leefomgeving. De weg uit de crisis is groen. Concreet betekent dit:
Koppel werkgelegenheidsambities aan duurzaamheidsambities: Het college wil investeringen naar voren halen om werkgelegenheid te stimuleren en bijvoorbeeld klimaatverandering versneld aan te pakken. Dat klinkt goed, maar door veel prioriteiten en steeds andere formuleringen is het onduidelijk welke keuzes er gemaakt zullen worden. Terwijl investeren in duurzaamheid en investeren in werkgelegenheid ook een win-winsituatie kunnen zijn. GroenLinks stelt duurzaam herstel centraal en staat daarom onder een motie die D66 hierover zal indienen. Blijf investeren in schone energie, gezonde lucht en duurzame mobiliteit Eerder gaf ik al aan dat wat GroenLinks betreft het college moet blijven investeren in het bouwen van betaalbare woningen. Bij een duurzame weg uit de crisis betekent dit automatisch dat je ook blijft investeren in schone energie en duurzame mobiliteit. Graag een bevestiging van het college.Voorzitter,
Dit brengt mijn betoog van de kaderbrief naar een aantal concrete stukken die wij ook bespreken vandaag: het Meerjarenperspectief Ruimte en het Meerjarenperspectief vastgoed. Hierover een aantal concrete punten:
Meerjarenperspectief Ruimte
Parkeerrayons
Bij het Meerjarenperspectief Ruimte stellen we ook altijd eventuele wijzigingen aan de gebiedsindeling voor betaald parkeren vast. Op verzoek van de ChristenUnie, PvdA en GroenLinks heeft het college vijf bewonersvoorstellen tot wijziging van de indeling beoordeeld. Over één voorstel, de Bijleveldstraat en omgeving, was het college negatief. Op verzoek van GroenLinks heeft het college een nieuwe variant van de bewoners beoordeeld en wel positief bevonden. Daarom een amendement om deze wijziging ook door te voeren.
Westelijk Stadsboulevard
Een ander belangrijk punt in het Meerjarenperspectief Ruimte is de toevoeging van middelen om de Westelijke stadsboulevard snel uit te kunnen voeren. Een van de belangrijke onderdelen van dit project, de herinrichting van de Majellaknoop en het Fris Alternatief, moet wachten tot duidelijk is wat er gaat gebeuren me de woningen aan het Thomas a Kempisplantsoen.
GroenLinks zou het zonde vinden als dit onderdeel vertraging oploopt. Herontwikkeling van het Thomas a Kempis-plantsoen leidt bovendien tot meer en betere betaalbare woningen in Utrecht. Daarom een motie om het college aan te moedigen er alles aan te doen om deze herontwikkeling te versnellen.
Rest Noordwest
De Westelijke stadsboulevard kan niet los gezien worden van de rest van het verkeer in Utrecht West en Noordwest. Na een uitgebreide studie naar netwerkeffecten in Noordwest, is het college met een reeks ingrepen gekomen die ervoor zorgen dat de Amsterdamsestraatweg gedeeltelijk opnieuw ingericht kan worden, het aantal vervoersbewegingen op het Lombokplein tot 15.000 beperkt kan worden en de Votulast-route verbetert. Allemaal zaken waar GroenLinks blij mee is en die verschillende bewonersgroepen zien als vooruitgang. Maar GroenLinks deelt met die groepen de teleurstelling dat de er niet meer mogelijk is gebleken.
GroenLinks wil nu vooral doorpakken en geen nieuwe, langlopende studies. Wel willen we dat het college zich bij de uitwerking maximaal inspant om te kijken of toch een hogere ambitie haalbaar is, door middel van aanvullende maatregelen. Denk aan het informeren van omwonenden over wenselijke routes, het aanmoedigen van andere modaliteiten en het ontmoedigen van autogebruik. Daarom de volgende motie.
Meerjarenperspectief Vastgoed
Ook dit keer worden weer miljoeneninvesteringen met het meerjarenperspectief vastgoed ter goedkeuring aan de raad voorgelegd met heel weinig informatie. Goed dat na de commissie al wat extra informatie is toegestuurd, maar we hadden dat liever gelijk gehad. Het kan en moet echt beter. Dat is ook de aanbeveling van de accountant en van de raadsadviseurs. We roepen het college op alle aanbevelingen van de raadstoets voortvarend uit te voeren!
Voorzitter, ik rond af:
GroenLinks kiest richting begroting voor blijven investeren. Daarbij heeft bestaanszekerheid voor ons absolute prioriteit. Verder kiest GroenLinks voor een solidaire en duurzame weg uit de crisis. Voorstellen die in deze richting passen, zullen wij vandaag steunen. Waarbij wel geldt dat we de uiteindelijke afweging dit jaar pas echt bij de begroting kunnen maken.
Raadstoets
En helemaal tot slot wil ik namens de hele raad graag nog een motie indienen die de conclusies van de raadstoets vastgoed verankert. Ik wil de raadsrapporteurs Julia Kleinrensink, Rick van der Zweth en Eva Oosters enorm bedanken voor het vele werk dat zij in deze raadtoets hebben gestoken en ook de accountant bedank ik voor de ondersteuning hierbij.
Gisteren was er een belangrijke vergadering in de gemeenteraad. De jaarlijkse begroting werd besproken. Dit leverde voor de ChristenUnie een mooie oogst op: een motie om aan de slag te gaan met de banenafspraak werd raadsbreed gesteund. Fractievoorzitter Rachel Streefland hield haar rede in het slotdebat met verve. Benieuwd? Lees het hier na!
Tijdens de laatste raadsvergadering (2 november 2017) werd de motie die mede door de ChristenUnie werd ingediend, aangenomen. Innoveren komt dichter bij de welzijnswerkers; goed nieuws, vindt de ChristenUnie.