Poliflw

Er is een crisis gaande in de jeugdzorg. Minister Hugo de Jonge zou daar een persoonlijke prioriteit van moeten maken. In plaats daarvan is hij bezig met het zoveelste actieplan, zonder hiervoor de portemonnee te trekken. Dat betoogt Kamerlid Lisa Westerveld in Dagblad Trouw. Vandaag debatteert de Kamer hierover.

In Dagblad Trouw stond afgelopen vrijdag een schokkend verhaal over Anne (13) die geen passende hulp krijgt voor haar eetsoornis. Dat verhaal staat niet op zichzelf, zegt Kamerlid Lisa Westerveld. 

"Dit weekend bezocht ik een 16-jarig meisje met zulke ernstige psychische problemen dat het risico groot is dat ze zichzelf iets aan doet. Omdat er geen plek was bij een crisisopvang in de buurt, moest ze verkassen naar de andere kant van het land. Daar moest ze echter binnen een week weer vertrekken. Want de opname vond plaats buiten de eigen gemeente en daardoor was onduidelijk wie garant stond voor de kosten.

Het wordt tijd dat we levensbedreigende psychische aandoening serieus nemen. Als je kanker hebt, krijg je toch ook bij een ziekenhuis verderop een behandeling?

Het is fantastisch dat de minister zich voor Anne heeft hardgemaakt en er binnenkort een behandelplek voor haar komt. Maar er zijn zoveel meer jongeren met complexe problemen die ook hulp nodig hebben. Jongeren die als gevolg van misbruik gebukt gaan onder angststoornissen en in de isoleercel terechtkomen vanwege personeelstekorten. Jongeren die keer op keer van instelling moeten veranderen en steeds hun verhaal moeten doen aan weer nieuwe hulpverleners. Jongeren die eindelijk de juiste hulp vinden, maar daar weer weg moeten, omdat de instelling de aanbesteding verloor.

Suïcide doodsoorzaak nummer één onder jongeren Er heerst een crisis in de jeugdzorg en het is dringend nodig dat de overheid ingrijpt en investeert. Suïcide is doodsoorzaak nummer één onder jongeren. In 2017 overleden 81 tieners door zelfdoding. De afgelopen decennia lag het aantal nooit boven de 58 jongeren per jaar. Te veel jongeren (2.650 in 2017) zitten in gesloten jeugdzorg, terwijl ze daar vaak niet thuishoren. En 4 van de 5 hulpverleners ervaart een (veel) te hoge werkdruk. Wachtlijsten lopen op. Intussen meldt de ene na de andere gemeente zich met miljoenentekorten om jeugdhulp te financieren.

Minister Hugo de Jonge komt tot nu toe nauwelijks in beweging. Al twee jaar belooft hij zicht op wachtlijsten, maar komt er niet mee over de brug. Als we hem vragen om gemeenten bij te staan in de oplopende zorgkosten, schuift hij dit voor zich uit. Als we hem vragen om oplossingen komt het zoveelste actieplan, zonder bijbehorende begroting. Maar de crisis in de jeugdzorg vraagt om meer dan een actieplan. We kunnen namelijk niet van het veld vragen alle problemen maar op te lossen zonder dat er een euro bijkomt. Deze crisis vraagt om investeringen en het vraagt om regie.

Misstanden in de jeugdzorg zijn niet de schuld van jeugdzorgmedewerkers, die zich dag in dag uit bekommeren om onze jeugd. Het zijn ook niet de gemeenten die onvoldoende middelen hebben om kwaliteit en capaciteit in te kopen. Het is de schuld van het onvermogen van de overheid om de feiten onder ogen te komen en in te grijpen.

Tijd voor een keerpunt Het is tijd voor een keerpunt. Dat begint met een minister die actieplannen niet alleen schrijft, maar er ook mee aan de slag gaat. En met een kabinet dat inziet dat het echt niet goed gaat in de jeugdzorg en rigoureus optreedt. Dat ervoor zorgt dat kwetsbare jongeren de zorg krijgen die ze nodig hebben. Vandaag nog, want morgen kan te laat zijn. 

Op 20 maart gaan de stembureaus weer open. Je kunt je stem uitbrengen voor de Provinciale Staten van Flevoland, waar Zeewolde bij hoort. Hieronder lees je wat de ChristenUnie belangrijk vindt, wat er in de afgelopen periode al bereikt is en waar we de komende vier jaar voor gaan.

Wat vindt de ChristenUnie belangrijk?

De ChristenUnie wil een samenleving waarin docenten, (pleeg)ouders, studenten, schoonmakers, natuurbeheerders, vrijwilligers en ondernemers zich goed voelen en alle ruimte krijgen om bij te dragen aan hun omgeving. Praktisch betekent dit bijvoorbeeld het stimuleren van werkgelegenheid en bedrijvigheid zodat mensen betekenisvol (vrijwilligers)werk hebben. Maar ook het garanderen van goede zorg, want ouderen en zwakkeren in de samenleving verdienen een prettig en menswaardig bestaan.

Wat heeft ChristenUnie Flevoland in de afgelopen jaren voor resultaten bereikt waar we in Zeewolde iets van merken??• Gemeenten hebben extra geld voor de jeugdzorg vanuit de provincie gekregen. Voor de ChristenUnie een belangrijk besluit, omdat in de jeugdzorg grote tekorten ontstonden, terwijl deze zorg van levensbelang is. • Structureel extra budget voor weidevogelbeheer. Dit is belangrijk als onderdeel van het bevorderen van biodiversiteit.• Aanpak van waterplanten langs de kustlijn van Zeewolde. Fijn voor alle recreanten in en op het water.• Aandacht voor de leefbaarheid op het platteland en de voorwaarden die daarbij horen, zoals een goede internetverbinding

Kan ik op iemand van de ChristenUnie stemmen, die weet wat er speelt in Zeewolde?

Jazeker! Tamara Strating is sinds 18 april 2018 lid van de Provinciale Staten en staat nummer 2 op de kandidatenlijst. Tamara ziet het belang van een goede relatie tussen de gemeente en provincie. Ze zegt hierover: “Flevoland is een overzichtelijke provincie met maar 6 gemeenten, dan zou het onderhouden van contacten en de onderlinge relatie niet moeilijk moeten zijn. In Zeewolde zijn we vaak meer gericht op Gelderland en Utrecht, maar ook de provincie Flevoland moet in beeld blijven. Samenwerking met de provincie wordt steeds belangrijker, bijvoorbeeld als het gaat om de nieuwe omgevingsvisie, die directe invloed heeft op onze leefomgeving, maar ook op het samenleven en op de werkgelegenheid en bedrijvigheid. Dan is het goed om vanuit Zeewolde in Provinciale Staten vertegenwoordigd te zijn en ons geluid goed te laten horen. Dat geldt ook voor het uitvoeren van beleid op het gebied van verduurzaming en van een toekomstbestendige energiebehoefte en -voorziening. Die relatie en korte lijnen zijn hierbij belangrijk.”

Naast Tamara staan er nog drie Zeewoldenaren op de kandidatenlijst: Arjan Kremer, Erik van de Belt en Ewout Suithoff.

Wat wil de ChristenUnie in de komende jaren bereiken in de provincie Flevoland?

BEREIKBARE EN GOEDE ZORG Lelystad moet een volwaardig ziekenhuis terugkrijgen met 24/7 spoedeisende hulp en verloskundig zorg. Ook het opleiden en aantrekken van voldoende zorgpersoneel voor andere zorginstellingen, zoals bejaardentehuizen, blijft een belangrijke verantwoordelijkheid van de provincie.

LANDBOUW, NATUUR EN VISSERIJWe koesteren de mensen die werken in de landbouw, natuur en visserij, omdat zij een belangrijke rol vervullen in het onderhouden van de schepping. De provincie ondersteunt jonge boeren en vissers om in Flevoland een goede toekomst op te bouwen waarbij geld verdienen, innovatie en natuurbehoud hand in hand gaan.

ENERGIEBESPARINGHet provinciale energie- en klimaatbeleid van de ChristenUnie staat in het teken van de Bijbelse opdracht om te bouwen en te bewaren. Voor schaliegas is in Flevoland geen ruimte, wel voor een brede mix van opwekmogelijkheden zoals wind op land, geothermie (aardwarmte) en zonneparken.

GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld wil dat jongeren die zijn aangewezen op de jeugdzorg altijd zonder tussenkomst van hun voogd of begeleider bij een vertrouwenspersoon kunnen aankloppen. Ook moeten zij één op één met een vertrouwenspersoon kunnen spreken. Nu gebeurt dat soms alleen in groepsverband.

Om deze garanties te verankeren, dient Westerveld een concreet voorstel in om de wet aan te scherpen. ‘We hebben het over soms zeer kwetsbare mensen in een lastige positie. Vooral jongeren in de gesloten jeugdzorg kennen vaak weinig vrijheden en zijn in grote mate afhankelijk van begeleiders. Als die behoefte hebben aan een vertrouwenspersoon, is hun privacy garanderen wel het minste dat je kunt doen. Groepsgesprekken zullen ongetwijfeld helpen, maar er zijn altijd situaties die mensen liever in vertrouwelijkheid bespreken.’

In gesprekken met jongeren, maar ook uit het rapport van Defence For Children dat dinsdag aan de Tweede Kamer is aangeboden, blijkt dat jongeren bij sommige instanties alleen via hun begeleider naar een vertrouwenspersoon kunnen. Dat vindt Westerveld zo mogelijk nog vreemder. ‘Hoe complex de situatie ook is: gun jongeren dit kleine beetje zelfbeschikking. Vooral jongeren die om welke reden dan ook in afzondering worden geplaatst hebben iemand nodig die primair opkomt voor hun belangen. Iemand met wie ze ook vervelende situaties kunnen delen. Want een voogd of begeleider kan ook zelf het probleem zijn. Vergeet niet dat qua personeel de spoeling dun is in de jeugdzorg. Een mismatch ligt dus meer voor de hand dan in een situatie waarin het aantal jeugdwerkers en de mensen die van hen afhankelijk zijn beter in balans is.’

Westerveld wijst er bovendien op dat een garantie van een individueel vertrouwenspersoon ook goed is voor het personeel zelf. ‘In de huidige situatie kan een vertrouwenspersoon in een rare spagaat terecht komen: door tegenstellingen in een groepsgesprek of omdat jongere en begeleider anders tegen een situatie aankijken. Daar ben je vanaf als je jongeren gewoon voor vol aanziet en ze de rechten geeft die eigenlijk voor iedere volwassene gelden.’

Er moeten expertisecentra komen die zich uitsluitend richten op seksueel misbruik van kinderen. Dit bepleiten GroenLinks-Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg en orthopedagoog en schrijfster van “De wetende getuige” Anneke van Duin in aanloop naar het debat vandaag over kindermisbruik. Het blijft in de samenleving te stil over de grootste groep slachtoffers van misbruik: kinderen binnen het gezin. De expertisecentra moeten werken met multidisciplinaire teams met onder meer een kinderarts, psycholoog en maatschappelijk werker. Dit is een andere werkwijze dan in al bestaande brede centra voor seksueel en huiselijk geweld.

De afgelopen jaren zijn we steeds opnieuw opgeschrikt door verhalen over seksueel misbruik van kinderen. Door priesters, trainers, leraren, in de gemeenschap van de Jehova’s Getuigen en elders. Er zijn speciale commissies geweest die uitgebreid onderzoek hebben gedaan naar wat zich heeft voorgedaan in de Rooms-Katholieke Kerk (Commissie Deetman), bij uit huis geplaatste kinderen (Commissie Samsom), in de Jeugdzorg (Commissie de Winter) en in de sport (Commissie de Vries). Maar wat blijft het stil rond de grootste groep slachtoffers: de kinderen die worden misbruikt binnen het gezin en de familie. Ook vanavond gaan meer dan tienduizend kinderen naar bed, vol angst dat de slaapkamerdeur opengaat en zij zich mentaal moeten uitschakelen om aan te kunnen wat geen kind zou moeten overkomen.

Deze kinderen laten we in de steek. Volgens de Nationaal Rapporteur Mensenhandel ( rapport “Op goede grond”) worden verreweg de meeste kind-slachtoffers niet herkend, worden de meeste wel bekende slachtoffers niet gemeld, en leiden de meeste meldingen niet tot onderzoek. Soms is er onwil om te geloven dat echt sprake is van seksueel misbruik. Maar vaak wordt weggekeken uit onkunde en handelingsverlegenheid. Slechts 25% van de meldingen zou worden onderzocht. Dat is veel minder dan bij andere vormen van kindermishandeling. En als gevolg duurt het misbruik jaren voort, en worden kinderen bovendien verder beschadigd doordat hun verhalen niet worden geloofd.

De reden voor de collectieve terughoudendheid is dat het moeilijk is om signalen goed te duiden en we bang zijn voor de gevolgen, zowel voor als de vermoedens juist zijn als wanneer dat niet het geval is. Maar wegkijken is niet de oplossing. We kunnen en moeten meer investeren in het herkennen en vaststellen van seksueel misbruik. Uit wetenschappelijk onderzoek (Bosschaart, 2018) blijkt dat ook professionals er vaak niet in slagen om seksueel misbruik te herkennen. Extra lastig is dat veel misbruik geen fysieke sporen nalaat. Het komt dan aan op een goede diagnostiek van de signalen en verhalen van kinderen. 

Om die diagnostiek verder te ontwikkelen pleiten wij voor de oprichting van expertisecentra die zich uitsluitend richten op seksueel misbruik van kinderen. Met multidisciplinaire vaste teams (met oa een kinderarts, psycholoog, psychiater en maatschappelijk werker) die samen veel ervaring opdoen en zich specialiseren. De centra kunnen advies gevraagd worden voor (civielrechtelijke) besluiten zoals over uithuisplaatsing en omgangsregelingen. Maar ook de plek zijn waar professionals van andere instellingen, zoals van Veilig Thuis of maatschappelijk werk, terecht kunnen voor advies voor hulpverlening. Want vaak spelen in een gezin meerdere problemen. Misschien kan het ook de plek zijn waar leraren, buren en familieleden heen kunnen als zij met hun handen in het haar zitten over wat zij vrezen dat zich afspeelt. De toepassing kan breed zijn, maar de focus beperkt: seksueel misbruik van kinderen (4-15 jaar). Omdat we hebben geleerd uit eerdere ervaringen dat wanneer organisaties zich met alle vormen van huiselijk geweld bezig houden, juist dit onderwerp kind van de rekening is. 

Kathalijne Buitenweg, Tweede Kamerlid voor GroenLinks Anneke van Duin, orthopedagoog en schrijfster van “De wetende getuige”

Minister De Jonge moet de grootste problemen in de jeugdzorg als een crisismanager aanpakken. Dat stelt GroenLinks aan de vooravond van een Kamerdebat over het aantal suïcides in de jeugdzorg.

 

‘Het systeem staat van alle kanten onder druk’, stelt GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld. ‘Te veel radeloze jongeren krijgen geen hulp en warmte maar belanden op een wachtlijst of worden telkens overgeplaatst waardoor de problematiek verergert. Personeel moet roeien met de riemen die ze hebben en gaan gebukt onder een enorme werkdruk, gemeenten kampen met miljoenen tekorten, voortschrijdende inzichten landen niet op de juiste plek en instellingen die hun zaken wel op orde hebben zijn niet zeker van hun toekomst vanwege aanbestedingen. Ook met de helft van deze zorgen kun je spreken van een crisis.’

Voor Westerveld is het simpel: minister De Jonge moet voor alles de schade zoveel mogelijk beperken. ‘De politieke tegenstellingen zijn fors. Maar er moet Kamerbrede consensus zijn over het feit dat we jongeren met problemen moeten helpen. En dat we het aantal suïcides onder jongeren die een beroep doen op de jeugdzorg zo laag moeten krijgen als mogelijk. De minister is de meest logische persoon om te kijken wat er nodig is voor die doelen.’

Suggesties heeft Westerveld genoeg. ‘Wetenschappers en jeugdzorgwerkers hebben de meest urgente gevallen in beeld. Bespreek wat zij nodig hebben en regel dat. Daarnaast moet De Jonge er op toezien dat kennis sneller en beter wordt gedeeld. Specialisten hebben de afgelopen jaren nieuwe inzichten gepresenteerd. Niet alleen over de schade die je kwetsbare jongeren toebrengt door ze te isoleren, maar bijvoorbeeld ook over het behandelen van trauma’s en eetstoornissen of betere hulp binnen gezinnen. Alleen: ze landen niet goed in de jeugdzorg omdat de sector overspannen is. Daar moet De Jonge meteen mee aan de gang.’

Met abstracte vergezichten moet De Jonge in ieder geval niet meer aankomen. ‘Vergezichten over de toekomst van de jeugdzorg zijn echt voor later. Onderken dat er nu actie nodig is om de grootste problemen weg te nemen in deze sector. we hebben het hier over jongeren die het idee hebben dat ze door de muur waarachter ze verblijven onzichtbaar zijn. Wij moeten met elkaar aantonen dat we ze wel zien en dat we ze wel helpen. Ik wil van dit kabinet een uitgestoken hand zien richting deze groep, hun families en alle mensen die zich met hart en ziel inzetten in de jeugdzorg.’

Minister De Jonge moet de grootste problemen in de jeugdzorg als een crisismanager aanpakken. Dat stelt GroenLinks aan de vooravond van een Kamerdebat over het aantal suïcides in de jeugdzorg.

 

‘Het systeem staat van alle kanten onder druk’, stelt GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld. ‘Te veel radeloze jongeren krijgen geen hulp en warmte maar belanden op een wachtlijst of worden telkens overgeplaatst waardoor de problematiek verergert. Personeel moet roeien met de riemen die ze hebben en gaan gebukt onder een enorme werkdruk, gemeenten kampen met miljoenen tekorten, voortschrijdende inzichten landen niet op de juiste plek en instellingen die hun zaken wel op orde hebben zijn niet zeker van hun toekomst vanwege aanbestedingen. Ook met de helft van deze zorgen kun je spreken van een crisis.’

Voor Westerveld is het simpel: minister De Jonge moet voor alles de schade zoveel mogelijk beperken. ‘De politieke tegenstellingen zijn fors. Maar er moet Kamerbrede consensus zijn over het feit dat we jongeren met problemen moeten helpen. En dat we het aantal suïcides onder jongeren die een beroep doen op de jeugdzorg zo laag moeten krijgen als mogelijk. De minister is de meest logische persoon om te kijken wat er nodig is voor die doelen.’

Suggesties heeft Westerveld genoeg. ‘Wetenschappers en jeugdzorgwerkers hebben de meest urgente gevallen in beeld. Bespreek wat zij nodig hebben en regel dat. Daarnaast moet De Jonge er op toezien dat kennis sneller en beter wordt gedeeld. Specialisten hebben de afgelopen jaren nieuwe inzichten gepresenteerd. Niet alleen over de schade die je kwetsbare jongeren toebrengt door ze te isoleren, maar bijvoorbeeld ook over het behandelen van trauma’s en eetstoornissen of betere hulp binnen gezinnen. Alleen: ze landen niet goed in de jeugdzorg omdat de sector overspannen is. Daar moet De Jonge meteen mee aan de gang.’

Met abstracte vergezichten moet De Jonge in ieder geval niet meer aankomen. ‘Vergezichten over de toekomst van de jeugdzorg zijn echt voor later. Onderken dat er nu actie nodig is om de grootste problemen weg te nemen in deze sector. we hebben het hier over jongeren die het idee hebben dat ze door de muur waarachter ze verblijven onzichtbaar zijn. Wij moeten met elkaar aantonen dat we ze wel zien en dat we ze wel helpen. Ik wil van dit kabinet een uitgestoken hand zien richting deze groep, hun families en alle mensen die zich met hart en ziel inzetten in de jeugdzorg.’

GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld vindt het onbegrijpelijk dat bestuurders van jeugdzorginstellingen zeggen dat ze niet van hun isoleercellen af kunnen. ‘Ik snap dat het moeilijk is om staand beleid onder deze bijna onmogelijke werkomstandigheden los te laten, maar we hebben het hier over kwetsbare jongeren. Mensen waarvan bekend is dat ze dieper in de put raken als je ze afzondert of opsluit. Voor GroenLinks bestaat ‘kan niet’ niet in dit soort situaties.’

Wetenschappers wijzen al jaren op de schade die jongeren in gesloten jeugdzorginstellingen ondervinden van afzonderingsmaatregelen: het maakt ze wantrouwend richting hulpverleners en heeft een negatief effect op hun ontwikkeling. Westerveld: ‘De jeugdzorg moet deze mensen helpen en dan is het onbestaanbaar dat instrumenten worden ingezet die een averechts effect hebben. Deze jongeren hebben geen straf nodig. Deze jongeren zitten verlegen om therapie die werkt zodat ze hun leven weer kunnen oppakken.’

Zowel de Tweede Kamer als minister De Jonge wil daarom van de afzonderingsmaatregelen af. Maar bestuurders van jeugdzorginstellingen lieten deze week aan Omroep Gelderland weten dat dit niet gaat. Westerveld vindt dat niet te geloven. ‘GroenLinks is de eerste partij die zal onderschrijven dat de werkomstandigheden in de sector beroerd zijn. We staan schouder aan schouder met de jeugdzorg in hun pleidooi om een miljoeneninjectie zodat iedereen beter zijn werk kan doen en jongeren beter worden geholpen. Ik zie dat de marktwerking dit essentiële deel van de zorg moeilijk uitvoerbaar maakt. Ik weet dat jeugdzorgmedewerkers het liefste iedere jongere helpen op een manier die nu nauwelijks uitvoerbaar is. Maar als jeugdzorgbestuurders zeggen dat ze een middel nodig hebben dat haaks staat op het doel om jongeren beter te maken, zeg ik: u bent niet ambitieus genoeg.’

Wie het verhaal dat Omroep Gelderland optekende leest, snapt best dat bestuurders met de handen in het haar zitten. Ook Westerveld. ‘Ik ben steeds van de partij als er weer eens een terechte smeekbede van de sector richting minister De Jonge gaat. Ondersteun hun wensen. Maar ik vind het op zijn zachtst nogal een afknapper dat gepleit wordt voor het behoud forse strafmaatregelen richting extreem kwetsbare jongeren omdat anders de werklast niet te bolwerken is. De minister is duidelijk. De Kamer ook: we moeten stoppen met het isoleren van jongeren die zijn aangewezen op de jeugdzorg. Dan verwacht ik dat bestuurders aangeven hoe dat kan en wat dat kost. Kom met een ambitieus plan, wijs met goede argumenten op de onvermijdelijke extra investeringen die daar voor nodig zijn. Lobby bij het ministerie. Overtuig de coalitie. Ik help graag. Maar door nu in plaats daarvan ‘kan niet’ te roepen, aanvaarden de bestuurders dat jongeren in hun instelling worden beschadigd, terwijl ze voor hun genezing afhankelijk zijn van de hulp waarvoor diezelfde bestuurders verantwoordelijk zijn. Dat is triest.’

Volgende week donderdag debatteert de Kamer met minister De Jonge over suïcides in de jeugdzorg. Westerveld wil dat hij de Kamer voor dat overleg zijn reactie geeft. Ze heeft schriftelijke vragen ingediend.