Poliflw

Er moet veel meer ondersteuning komen voor mensen met psychische problemen. Zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) moeten richtlijnen krijgen voor het bieden van alternatieve behandelingen, nu reguliere behandelingen door corona wegvallen. En patiënten moeten weten waar ze terecht kunnen als ze in een crisis raken.

“Er is gelukkig oog voor het wegvallen van zorg voor patiënten met fysieke problemen. Maar er gaat weinig aandacht uit naar mensen die geestelijke gezondheidszorg nodig hebben. Het risico is dat het aantal indirecte slachtoffers van de corona-crisis onopgemerkt blijft”, zegt Tweede Kamerlid Wim-Jan Renkema.  

Minder sociaal contact, meer angst De corona-crisis vraagt het uiterste van ons zorgsysteem. Ziekenhuizen zetten alles op alles om zorg te verlenen aan de stijgende hoeveelheid corona-patiënten. Dat betekent dat anderen nu geen prioriteit hebben. Bovendien kan ambulante zorg niet doorgaan, omdat mensen thuis moeten blijven. En omdat zorgverleners in de GGZ geen of nauwelijks toegang hebben tot beschermingsmateriaal. Dat heeft gevolgen voor GGZ-patiënten.  

Renkema: “Dat zorg wegvalt, en mensen sneller in sociaal isolement terechtkomen, kan klachten verergeren. Alleen al de angst dat zij nergens heen kunnen in geval van nood leidt tot paniek.”

Zo signaleert de organisatie Lijm de Zorg een grote toename van angst en mogelijke suïcidale gevoelens. Ook uit een enquête van Stichting MIND blijkt dat meer mensen last hebben van psychische klachten zoals angst, depressie of paniek. Een derde van de respondenten vreest dat zij zich niet zal redden de komende periode.

Voorstellen van GroenLinks GroenLinks wil graag dat het kabinet oplossingen zoekt voor het wegvallen van crisisplekken, bijvoorbeeld door delen van nu leegstaande hotels hiervoor in te richten. Daarnaast vraagt GroenLinks het kabinet om hulpverleners handvatten te geven om maatwerk te bieden aan patiënten, en daarin ook te zorgen dat digitale zorg mogelijk is. Verder wil GroenLinks meer voorlichting over welke hulplijnen beschikbaar zijn voor mensen met psychische nood.  

Of je nu werkt in een groot of klein bedrijf, je zou altijd moeten kunnen terugvallen op een vertrouwenspersoon. GroenLinks heeft een wet voorbereid die dat mogelijk maakt. Vandaag legde Tweede Kamerlid Wim-Jan Renkema in EenVandaag uit waarom dit zo belangrijk is.

“Iedere werknemer heeft recht op een sociaal veilige werkomgeving”, vindt Tweede Kamerlid Wim-Jan Renkema. 

Helaas krijgen ruim 1,2 miljoen mensen per jaar op hun werk te maken met pesten, intimidatie, discriminatie of agressie. Hoewel iedereen het er over eens lijkt dat dit moet worden bestreden, lukt dat tot nu toe onvoldoende. Al jaren blijft het percentage Nederlandse werknemers dat wordt geconfronteerd met ongewenste omgangsvormen hangen op 16% (TNO/CBS). “Het is hoog tijd dat dit gaat dalen”.

Slechts de helft van de bedrijven heeft een vertrouwenspersoon Toch biedt slechts de helft van alle bedrijven hun werknemers de mogelijkheid te kunnen terugvallen op een vertrouwenspersoon. Dat ziet GroenLinks graag anders.

Renkema: “Ongewenste omgangsvormen veroorzaken slechte werksfeer en hebben een negatieve impact op de gezondheid van werknemers. Vertrouwenspersonen kunnen hierin een positieve rol spelen”, zegt Renkema

Iedere werknemer moet, als hij of zij te maken heeft met ongewenste omgangsvormen, terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon, vindt Renkema. Een werknemer kan zo laagdrempelig en in vertrouwelijkheid zijn verhaal doen, en geholpen worden met mogelijke vervolgstappen. Dit kan voorkomen dat een werknemer te lang alleen met zijn verhaal blijft rondlopen, ziek wordt, of in conflict komt met zijn werkgever of collega’s.

Te veel voorbeelden van ongewenste omgangsvormen Volgens Renkema zijn er te veel voorbeelden van ongewenste omgangsvormen. Zoals een hoogleraar die vrouwelijke collega’s intimideert, betast en ongepaste filmpjes stuurt. Een traumachirurg die verbaal agressief en intimiderend gedrag vertoont. En ook de talloze #metoo verhalen van vrouwen.

Het SCP deed in 2017 onderzoek naar de machocultuur bij Defensie. De ‘dominante mannelijke norm’ leidde daar tot negatieve ervaringen (zoals pesten, roddelen en uitsluiting) bij vrouwen, etnische minderheden en lhb-ers. 

Over de Nationale Politie ontstond afgelopen zomer grote ophef, na een brandbrief van de voormalig coach en adviseur van het politieleiderschapsprogramma Carel Boers. Hij sprak over homo- en moslimhaat, discriminatie, intimidatie van vrouwen en ander wangedrag.

Renkema: “Het gaat niet altijd om incidenten. Regelmatig is er sprake van een bepaalde cultuur in een organisatie, waardoor overschrijdend gedrag getolereerd wordt.”

Goed voor werknemer én werkgever

Vertrouwenspersonen zijn niet alleen positief voor werknemers, maar ook voor werkgevers. Uit de Arbobalans 2018  blijkt dat loondoorbetaling bij ziekte werkgevers 12 miljard euro kost, waarvan 5 miljard euro werkgerelateerd is.

Maar ook als werknemers zich niet ziek melden, zijn zij mogelijk minder productief en kunnen ze er zelfs voor kiezen de organisatie te verlaten. “Toegang tot een vertrouwenspersoon helpen om de sfeer op de werkplek te verbeteren en ziekteverzuim terug te dringen.”

Ook voor kleine bedrijven mogelijk Kleinere bedrijven kunnen een externe persoon aanwijzen als vertrouwenspersoon op basis van een uurtarief met een strippenkaart. Een andere mogelijkheid is om dit als branche te regelen. De Landelijke Huisartsen Vereniging en de Beveiligingsbranche zijn hiervan voorbeelden.    

In de praktijk controleert de Inspectie nu al op de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon, zeker bij de grotere bedrijven, met meer kans op ongewenste omgangsvormen. “Deze wet geeft de inspectie rugdekking bij het toezicht en de handhaving. Door het ontbreken van een wettelijk kader is het nu lastig om casussen bij de bestuursrechter voor te leggen.”

Het is tijd dat de hoge cijfers van ongewenst gedrag op de werkvloer dalen, vindt GroenLinks. Renkema: “Als iedere werknemer toegang heeft tot een vertrouwenspersoon en de vertrouwenspersoon een sterke positie heeft in de organisatie, kunnen ongewenste omgangsvormen op de werkvloer worden teruggedrongen.”

De initiatiefwet hiervoor wordt vandaag gepubliceerd en zal in het najaar worden besproken in de Tweede Kamer.

Urgenda heeft vandaag definitief de rechtszaak gewonnen waarmee het de overheid dwingt om de uitstoot van CO2 terug te brengen. Het doel voor 2020 wordt met de huidige stand van zaken bij lange na niet gehaald en daarom eist GroenLinks de onmiddellijke sluiting van minimaal twee kolencentrales.

Jesse Klaver: ‘Dit is historisch. De Hoge Raad heeft besloten: Urgenda won de zaak tegen de overheid terecht. Jarenlang probeerden kabinetten Rutte hieronder uit te komen door in alles tegen te werken. Kabinet, stop met smoesjes en doe je werk. Zet kolencentrales uit. Halveer de veestapel.’

Eerder deze week liet minister Wiebes heeft laten weten dat daling van de CO2 uitstoot ernstig te kort schiet om het Urgendadoel te halen. Het Kabinet hield tot deze week vol dat het Urgendadoel binnen bereik was maar het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeert dat de reductie lager is dan eerder werd berekend. Het PBL schat dat de reductie in 2020 tussen de 20 en 21% procent ligt, eerder werd geschat dat dit 23% zou zijn.  

De rechter heeft geoordeeld dat Nederland minimaal 25% reductie moet realiseren in 2020. Dit levert een gat van minstens 9 megaton op. GroenLinks wees het kabinet er al vaker op dat de gerealiseerde cijfers structureel slechter waren dan het model voorspelde. De Tweede Kamer steunde begin december nog een voorstel van GroenLinks om een extra pakket maatregelen te maken om het Urgendadoel te halen. Het kabinet moet op uiterlijk 1 april 2020 dat pakket aanleveren.

Urgenda eiste van de Nederlandse Staat het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% ten opzichte van 1990. In 2015 gaf de Rechtbank Den Haag Urgenda gelijk. Dat werd in 2018 in Hoger Beroep bevestigd door het Hof Den Haag. Daarna is de Nederlandse Staat in cassatie gegaan. De Hoge Raad heeft vandaag uitspraak gedaan en oordeelde in het voordeel van Urgenda. Er zijn geen mogelijkheden meer om hiertegen in beroep te gaan. De overheid dient zich dus aan het vonnis te houden.

Minister Wiebes heeft laten weten dat daling van de CO2 uitstoot ernstig te kort schiet om het Urgendadoel te halen.

Het Kabinet hield tot vandaag vol dat het Urgendadoel binnen bereik was maar het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeert dat de reductie lager is dan eerder werd berekend. Het PBL schat dat de reductie in 2020 tussen de 20 en 21% procent ligt, eerder werd geschat dat dit 23% zou zijn.  De rechter heeft geoordeeld dat Nederland minimaal 25% reductie moet realiseren in 2020. Dit levert een gat van minstens 9 megaton op. GroenLinks wees het kabinet er al vaker op dat de gerealiseerde cijfers structureel slechter waren dan het model voorspelde.

GroenLinks Kamerlid  Tom van der Lee: ‘We komen 9 megaton te kort, dat is evenveel als de uitstoot van twee kolencentrales. Drie dagen voor het ultieme vonnis van de rechter blijkt dat het kabinet al die tijd uit ging van misplaatste optimistische cijfers. Het kabinet moet kolencentrales versneld gaan sluiten om nog te voldoen aan de eis van de rechter.’

De Tweede Kamer steunde onlangs nog een voorstel van GroenLinks om een extra pakket maatregelen te maken om het Urgendadoel te halen. “Dat blijkt nu urgenter dan ooit. Het kabinet moet snel aan de bak’, aldus  Van der Lee.

Urgenda eiste van de Nederlandse Staat het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% ten opzichte van 1990. In 2015 gaf de Rechtbank Den Haag Urgenda gelijk. Dat werd in 2018 in Hoger Beroep bevestigd door het Hof Den Haag. Daarna is de Nederlandse Staat in cassatie gegaan. De Hoge Raad doet over drie dagen, op 20 december uitspraak hierover.

Er moet meer ruimte komen voor rouwverwerking op de werkvloer. De minister moet werkgevers bijvoorbeeld aansporen om rouwverlof op te nemen in cao’s. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt de voorstellen van SGP en GroenLinks hiervoor.

Meer ruimte voor rouw op de werkvloer is belangrijk vanuit menselijk oogpunt. Bovendien bevordert het algemeen welzijn van medewerkers en voorkomt het ziekteverzuim. Daarom moet de ondersteuning van nabestaanden worden verbeterd.

Het voorstel dat vandaag een meerderheid kreeg, roept overheidsinstanties zoals UWV en gemeenten op meer te doen om voorlichting te geven over bijvoorbeeld de aanvraag van uitkeringen en andere hulp. Ook moet er voldoende subsidie komen voor steunpunten waar burgers en werkgevers terecht kunnen, zoals het Landelijk Steunpunt Verlies.

Daarnaast vragen partijen dat er meer kennis komt op de werkvloer over het rouwproces, bijvoorbeeld door het voorlichten van arbo- en bedrijfsartsen over dit onderwerp. En omdat er weinig onderzoek is gedaan naar de impact van rouw op de werkvloer, moet rouwgerelateerd ziekteverzuim beter geregistreerd moeten worden.

“Hoe pijnlijk ook: verlies hoort bij het leven. Rouwen is cruciaal om een ingrijpende gebeurtenis te verwerken. Werknemers moeten ervaren dat hiervoor ruimte is. Dat voorkomt onnodig ziekteverzuim en draagt uiteindelijk bij aan meer gezonde en prettige werkomstandigheden”, zegt Tweede Kamerlid Paul Smeulders van GroenLinks.

SGP-Kamerlid Chris Stoffer: “Het is heel zwaar om een dierbare te verliezen. Je moet de tijd kunnen nemen om daar bij stil te staan en dat te verwerken, zonder dat je je richting je baas schuldig voelt. Ook voor het regelen van praktische dingen is tijd nodig. Als je daarnaast ook nog gewoon doorwerkt, kan dat later resulteren in langdurig ziekteverzuim. Dat is uiteindelijk ook voor een werkgever nadelig.”

Medewerkers in de publieke sector mogen mee beslissen over wie hun toezichthouders zijn en krijgen daarmee dezelfde rechten als medewerkers in bedrijven. Het voorstel van GroenLinks en CDA hiervoor kreeg vandaag een ruime Kamermeerderheid.

Bij grote bedrijven hebben de werknemers het recht om een derde van de toezichthouders voor te dragen voor benoeming. In de publieke sector en bij maatschappelijke organisaties is dit nog niet overal zo geregeld. Dit voorstel van GroenLinks en CDA stelt werknemers in de publieke sector en in maatschappelijke organisaties beter in staat om mee te beslissen. Het voorstel geldt voor minimaal 1.500 organisaties (minimaal 150.000 medewerkers) in Nederland (CBS).

Gebrek aan zeggenschap van werknemers is demotiverend en is één van de oorzaken van de personeelstekorten in de zorg, blijkt uit onderzoek onder verpleegkundigen en verzorgenden (V&VN, 2019). Ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid concludeert dat veel toezichthouders onvoldoende zicht hebben wat er afspeelt op de werkvloer.

Om zeggenschap te vergroten en de publieke waarde van maatschappelijke organisaties te waarborgen, is het goed dat meer leden met inhoudelijke affiniteit en ervaring plaatsnemen in Raden van Toezicht, vinden GroenLinks en CDA.

Tweede Kamerlid Paul Smeulders van GroenLinks: “Werknemers verdienen het vertrouwen dat zij samen met bestuurders en toezichthouders de juiste beslissingen nemen. Samen de baas is het ideaal, niet een concentratie van de macht in de top. Dat werknemers tenminste een derde van de leden van de Raad van Toezicht kunnen kiezen, is daarin een belangrijke stap. De Raad van Toezicht is immers de werkgever van het bestuur.”

Tweede Kamerlid Hilde Palland van CDA: ”Een betere samenspraak tussen werknemers en werkgevers past goed binnen het Rijnlands denken. Het is daarom goed dat werknemers worden betrokken bij de voordracht van een deel van hun eigen toezichthouders. In bepaalde sectoren, zoals de zorg, kan dit veel beter. Het voorstel moet aansluiten bij de praktijk, de behoefte van de sector en de werknemers daarin. Ik ben benieuwd naar de reactie van de minister.”