De Oktoberrevolutie, die plaatsvond in de nacht van woensdag 7 november 1917 volgens de moderne Gregoriaanse kalender en in de nacht van woensdag 25 oktober volgens de toenmalige Juliaanse kalender in tsaristisch Rusland, werd georganiseerd door de bolsjewistische partij. Hiermee zou Rusland het eerste socialistische, of beter gezegd communistische land ter wereld worden.
Lenin had geen directe rol in de revolutie. Vanwege zijn persoonlijke veiligheid was hij ondergedoken. Het door de bolsjewistische partij ingestelde Revolutionair Militair Comité organiseerde de opstand en Leon Trotski was de voorzitter. Lenin speelde echter een cruciale rol in het debat in de leiding van de bolsjewistische partij voor een revolutionaire opstand, aangezien de partij in de herfst van 1917 een meerderheid kreeg in de sovjets. Een bondgenoot in de linkse fractie was de Revolutionair-Socialistische Partij, met enorme steun van de boeren, die zich verzetten tegen de deelname van Rusland aan de oorlog Zij steunden de slogan 'Alle macht aan de Sovjets'.
Liberale en monarchistische troepen, losjes georganiseerd in het Witte Leger, gingen onmiddellijk ten strijde tegen het Rode Leger van de bolsjewieken, in een reeks veldslagen die bekend zouden worden als de Russische Burgeroorlog. Dit gebeurde niet in 1917. De burgeroorlog begon in 1918 toen binnenlandse anti-bolsjewistische troepen tegen het opkomende Rode Leger ten strijde trokken.
In de herfst van 1918 (op het moment dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog verloren had) gingen de geallieerde landen de Duitse toegang tot Russische voorraden blokkeren. Ze stuurden troepen om de "Witten" te ondersteunen met voorraden wapens, munitie en logistieke uitrusting, maar dit werd helemaal niet gecoördineerd.
Lenin geloofde niet, zoals Karl Marx, dat een socialistische revolutie een ontwikkelde kapitalistische economie veronderstelde en daarom nog niet plaats kon vinden niet in een semi-kapitalistisch land als Rusland. Rusland was “achterlijk”, maar niet zo achterlijk, met een arbeidersbevolking van zo'n 4-5% van de bevolking.
Hoewel Lenin de leider van de bolsjewistische partij was, is er wel aangevoerd dat, aangezien Lenin niet aanwezig was tijdens de feitelijke overname van het Winterpaleis, het in werkelijkheid Trotski's organisatie en leiding was die de revolutie leidde.
Veel leden van de Socialistische Revolutionaire Partij, anarchisten en andere linksen creëerden via de sovjets zelf oppositie tegen de bolsjewieken. De verkiezingen voor de Russische grondwetgevende vergadering vonden plaats op 25 november 1917. De bolsjewieken kregen 25% van de stemmen. Toen duidelijk werd dat de bolsjewieken weinig steun hadden buiten de geïndustrialiseerde gebieden van Sint-Petersburg en Moskou, verbood ze niet-bolsjewieken eenvoudigweg het lidmaatschap van de sovjets. De bolsjewieken ontbonden de grondwetgevende vergadering in januari 1918. Rusland was een eenpartijstaat geworden.
De Oktoberrevolutie was een ordinaire staatsgreep van de bolsjewieken
