Poliflw

De situatie van het busvervoer in Brabant is zeer zorgelijk . Vanwege veel lagere passagiersaantallen door Corona dreigen lijnen opgeheven te worden of veel minder te gaan rijden.  Daarom heeft de SPfractie samen met D66 en de PvdA de volgende vragen gesteld: 

Via onze partijgenoten in Eindhoven zijn wij geïnformeerd over het exploitatieplan 2021 van Hermes. Het betreft een presentatie en deze is in de bijlage [1]van deze brief meegezonden voor uw informatie.

Sinds maart hebben Hermes en Arriva bijna 90% van hun reizigers verloren. Het herstel gaat voorzichtig en hoe het zich op lange termijn ontwikkeld is nog erg onzeker. Veel mensen denken dat thuiswerken in de toekomst vaker voor zal komen; ook zeggen meer mensen de fiets of de auto te overwegen ten koste van het openbaar vervoer. Hiermee dreigt het basisnetwerk van openbaar vervoer in Brabant als een kaartenhuis in elkaar te vallen. Onze steden en dorpen worden minder bereikbaar, omdat het schrappen van dienstlijnen zeer waarschijnlijk is. Zeker als de tegenvallende reizigersaantallen voortduren. Dat brengt ons tot de volgende vragen:

1. Erkent uw College de noodzaak van het opgebouwde OV-netwerk in onze provincie voor de bereikbaarheid van de steden en dorpen in Brabant en welke impact heeft het schrappen van dienstlijnen volgens haar op het OV-netwerk?

2. Welke mogelijkheden ziet uw College om het huidige OV-netwerk zoveel mogelijk in stand te houden?

3. Welk instrumentarium heeft u om concessiehouders te ondersteunen in deze moeilijke tijd?

4. Waarom heeft uw College nog geen OV-steunpakket gepresenteerd?

5. Als concessieverlener is de provincie voor een groot deel verantwoordelijk voor de banen van werknemers bij de concessiehouder. Hoe ziet u deze verantwoordelijkheid?

6. Zijn er de afgelopen weken al ontslagen gevallen? Zoja, hoeveel? Zijn er in de afgelopen weken als ZZP-chauffeurs danwel chauffeurs die in dienst zijn van uitzendbureau’s minder ingehuurd? Zoja, hoeveel?

7. Welke inspanning verricht u om de werknemers baanbehoud te geven, ondanks tegenvallende reizigersaantallen? Is de inzet van deeltijd-WW volgens u een mogelijkheid voor deze werknemers?

8. Heeft u gesprekken met de concessiehouder over ontslagen van werknemers? Welke inspanning verwacht u van de concessiehouder op het gebied van re-integratie wanneer er ontslagen vallen? Ziet u omscholing, werk-naar-werk trajecten als goede instrumenten en gaat u de concessiehouder hierop wijzen?

9. Kan het College ons informeren over de stand van zaken rond de Buurtbussen? Tot 1 september is het mogelijk om tegen WMOtarief met de Regiotaxi te reizen in plaats van met de buurtbus. Is dit een volgens u een goed alternatief voor de kleine kernen gebleken? Wat is uw verwachting voor de komende periode?

10. Nu de scholen weer beginnen zien we dat ook scholieren en studenten weer gebruik willen gaan maken van de buurtbussen; mogen zij nu ook de Regiotaxi gebruiken? En is dit financieel betaalbaar?

Wij zien uit naar uw spoedige beantwoording en wensen u wijsheid in de besluitvorming rondom het exploitatieplan 2021.

In het advies van het Waterschap De Dommel (hierna het waterschap) dd 15 oktober 2018 en de zienswijze dd 21 dec 2018, beide n.a.v. de uitbreiding van de onttrekkingsvergunning van Refresco Benelux BV , neemt het waterschap posities in die afwijken van die van de provincie. Dit terwijl toch beide overheden gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het beheer van het Brabantse grondwater. Het verschil van inzicht bestaat vooral waar het gaat om het ondiepe grondwater (het z.g. grondwaterlichaam Zand Maas) en leidt ertoe dat het waterschap het verruimen van de grondwateronttrekkingsvergunning van Refresco Benelux BV afwijst.

Daar de beschikking tot deze verruimde vergunning nog onder de rechter is, stellen we hier geen vragen die concreet over Refresco gaan. We richten ons hier op een mogelijk beleidsmatig verschil van inzicht met een meer algemene, mogelijk Brabantbrede, strekking.

De politieke uitgangspunten zijn voor de SP het Provinciaal Milieu- en Water Plan (PMWP) 2016-2021 en de Statenmededeling dd 10 april 2018 ‘Grondwateronderzoeken als basis voor ontwikkeling nieuw grondwateronttrekkingsbeleid’. In deze Statenmededeling wordt becijferd dat het feitelijke verbruik van 255 miljoen m3 zeer dicht onder de gemiddelde jaarlijkse aanvulling zit van 260 miljoen m3 , dat de som van alle vergunde onttrekkingshoeveelheden samen 300 miljoen m3 bedraagt (sinds de nieuwe beleidsregel 250 miljoen m3 ). In een warm klimaatscenario is het denkbaar dat de toevoer afneemt en er meer vraag naar grondwater komt. De Statenmededeling stelt dat het grondwaterlichaam Zand Maas stabiel is. De eerste praktische vormgeving hiervan is de nieuwe Beleidsregel dd 07 sept 2018.

Het waterschap meent echter in zijn advies en zienswijze t.a.v. Refresco Benelux BV

dat een afname van de grondwatervoorraad sinds de invoering van de nieuwe Beleidsregel niet meer in het vigerend beleid past. Het waterschap stelt dit ongeclausuleerd. De Beleidsregel borgt de Waterwet en de Kader Richtlijn Water (KRW). Van de KRW mag een verdere verslechtering van grondwaterlichamen niet toegestaan worden. Uw College deelt deze mening niet waar het om het ondiepe grondwater gaat. dat ook de toestand van het ondiepe grondwater een negatieve trend laat zien (“Trendanalyse beregeningsbeleid 2018” door Artesia BV). Uw College stelt dat die trend niet significant is. Te controleren valt dit niet, omdat genoemde studie niet openbaar te vinden is. De Artesia-studie is van na de genoemde Statenmededeling. Extra ondiepe industriële onttrekkingen betekent, als deze een grondwaterdaling veroorzaken, dat de andere verbruikers mogelijk meer moeten beregenen. Zodoende heeft een dergelijk beleid een cumulatieve werking. Nieuwe en verruimde vergunningen moeten wachten op het nieuwe strategische grondwaterbeleid, waarvan men logischer zou verwachten dat het opgenomen wordt in het PMWP vanaf 2021.

Dit alles brengt Henri Swinkels van de SP Statenfractie tot de volgende vragen:

Is uw College bereid om de “Trendanalyse beregeningsbeleid 2018” door Artesia BV aan Provinciale Staten ter beschikking te stellen? In hoeverre is uw College het met Artesia BV eens dat er wel degelijk sprake is van een verslechtering van de toestand van het grondwaterlichaam Zand Maas? Kunt u uw antwoord nader onderbouwen? In hoeverre hebben naar het oordeel van uw College de uitspraken van het waterschap betrekking op een groot deel (mogelijk het hele deel) van de Brabantse zandgronden? Onderschrijft uw College de bewering van het waterschap dat een verhoging van industriële onttrekkingen kan leiden tot een grondwaterdaling nabij de oppervlakte, en dat die weer tot een verhoogde noodzaak tot beregenen kan leiden? Zo ja, welke conclusies trekt u daaruit. Zo nee, waarom niet? Uit de Statenmedeling van 10 april 2018 blijkt dat u de nieuwe Beleidsregel dd 07 sept 2018 9blz 7) koppelt aan het diepe grondwater van Maas Slenk Diep. Het waterschap leest blijkbaar een meer algemene strekking in deze beleidsregel (die dus ook over het ondiepe grondwater gaat). Hoe moet deze Beleidsregel volgens u gelezen worden? Hoe ziet de verdere procesgang richting het nieuwe strategische grondwaterbeleid eruit?

De commissie Remkes waarschuwde voor “de neiging om hoge ambities vast te stellen, maar realisatietermijnen vooruit te blijven schuiven en te reageren op wat op korte termijn prioriteit heeft”. Maar dat is precies wat het nieuwe Brabantse college doet. Voor de aangekondigde nieuwe Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS) laat men de oren volledig hangen naar de minister van LNV en het IPO. Belangrijkste wapenfeit wordt daarmee wat extra bedenktijd voor veehouders. Betrokken veehouders die overwegen te stoppen, doen dat nu ruim een jaar later. Met als gevolg een minder snelle reductie van de stikstofdepositie in Natura2000-gebieden, minder snel herstel van de natuurwaarden en voorlopig ook minder stikstofruimte voor economische ontwikkelingen.

Terwijl de minister op allerlei manieren (met verlaging van de snelheid op snelwegen, aanpassingen van het veevoer) een weliswaar marginale maar dan toch gegarandeerde afname van stikstofdepositie in Natura2000-gebieden probeert te realiseren, zet uitgerekend Brabant de hakken in het zand. De door Brabant in 2017 ingezette - en recent door de rechter toegestane - versnelling in de transitie wordt grotendeels teniet gedaan. Voor de echte keuzes die er uiteindelijk toe doen verschuilt het college zich vooral achter de minister van LNV en het IPO. Hoewel het nieuwe BOS pas komende winter wordt gepresenteerd, is nu al duidelijk dat dat niet meer wordt dan landelijk beleid aangevuld met de reeds in het bestuursakkoord aangekondigde maatregelen.

Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof

Aan de hand van de beantwoording van onze vragen (zie bijlage) valt op te maken dat de nieuwe aanpak (pas) komende winter aan Provinciale Staten zal worden voorgelegd. Het provinciebestuur heeft daarbij geen eigen inzet voor ogen. Men wil “samen met de minister en de overige provincies een oplossing formuleren”. Voor wat betreft reacties op het slotrapport van de commissie Remkes schaart men zich eveneens achter de reacties van de minister en van het IPO.

Wat wordt het doel?

Het college zegt voor de “doelen voor Natura2000-gebieden” aan te sluiten bij de door het ministerie van LNV geformuleerde aanwijzingsbesluiten per Natura2000-gebied. Deze doelen werden in 2006 geformuleerd waarbij realisatie van die doelen voor de meest urgentie situaties in een periode van zo’n 10 jaar zou plaatsvinden. Nu zegt het college, met de minister, realisatie in 2050 (bijna 30 jaar later) na te streven.

Waar de commissie Remkes stelt dat het, voor een robuust herstel van de natuur, essentieel is dat de stikstofdepositie uiteindelijk onder de Kritische Depositie Waarde (KDW) wordt gebracht, ziet het Brabants college dat als “geen doel op zichzelf”. Toch schaart het college zich even gemakkelijk achter het doel van de minister van LNV om landelijk 50% van de Natura2000-gebieden in 2030 onder de KDW te brengen. Maar als dat vervolgens zou gaan betekenen dat Brabant een hogere reductie opgave krijgt, wil het college daar weer niet aan meewerken. Hier blijkt het effect van gebrek aan een eigen visie.

Duidelijk wordt dat men niet uit is op een robuust natuurherstel, maar slechts aan de minimale juridische voorwaarden wil voldoen. Men zwakt zelfs het herstel van natuurwaarden af door genoegen te nemen met “(zicht op) het realiseren van de doelen voor beschermde natuurwaarden”.

Resultaatverplichting

Ook volgt het Brabantse college de minister waar het gaat om een wettelijk verankerde resultaatverplichting, maar ontwijkt een antwoord op mogelijke verplichtende maatregelen om dat resultaat ook te kunnen afdwingen met “dit is vooralsnog niet aan de orde”.

Aanpassing Natura2000-gebieden

Voor de met veel bravoure aangekondigde “aanpassing van Natura2000-gebieden” volgt het college eveneens de minister en schetst de commissie Remkes dat de mogelijkheden daartoe nihil zijn. Het is daarmee vooral een zoethoudertje voor met name VVD en FvD, die niet zoveel op lijken te hebben met biodiversiteit.

Stikstof is GEEN uitsluitend juridisch probleem

Saillant detail in de beantwoording is dat het voltallige college zich distantieert van de mening van het FvD dat stikstof een puur juridisch probleem zou zijn. Blijkbaar zijn de bestuurders van deze partij inmiddels tot inkeer gekomen.

(Hieronder vindt u de beantwoording van de vragen die we eerder over dit onderwerp stelden.)

 

De Gezondheidsraad heeft een rapport uitgebracht “Vervolgadvies gewasbescherming en omwonenden”. ‘Vervolg’ , want het is een continuing story waarin steeds meer studiemateriaal beschikbaar komt. Inmiddels boekenkasten vol. De regering en de Tweede Kamer hadden om dit advies gevraagd. Zie www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2020/06/29/vervolgadvies-gewasbescherming-en-omwonenden .De SP in Provinciale Staten heeft in 2017 en in 2019 ook al vragen  gesteld over dit onderwerp, maar toen kon respectievelijk wilde het College van GS geen antwoord geven – het laatste omdat een belangrijke studie toen nog niet officieel uit was. Die is nu wel uit en ligt mede onder het rapport van de Gezondheidsraad, dus de vragen nog maar eens gesteld, met wat aanpassingen vanwege het nieuwe rapport.

Alle onderzoeken samen tonen statistisch significante verbanden tussen bestrijdingsmiddelen enerzijds en Parkinson anderzijds (dat wou de Tweede Kamer weten). Het verband is niet hard genoeg om ‘oorzakelijk’ te mogen heten, maar wel hard genoeg om het Europese voorzorgsbeginsel toe te passen. Dat leidt tot het advies dat de verduurzaming van de landbouw intensiever en sneller moet. In Frankrijk is Parkinson inmiddels officieel tot beroepsziekte onder telers verklaard. Duitsland overweegt hetzelfde.

Er is ook een statistisch significant verband tussen bestrijdingsmiddelen en neurologische problemen bij ongeboren en jonge kinderen.

De Gezondheidsraad doet ook een paar concrete uitspraken op deelgebieden.

Met name in de bollenteelt (die apart onderzocht is) wordt het meest gespoten. In de, minder goed onderzochte, fruitteelt wordt minder gespoten, maar vaak wel horizontaal of omhoog. Nader onderzoek is hier nodig. De boeren trekken zich te weinig van het beleid aan. Ze blijven met  het giftigste gif spuiten en ruimen zelden verpakkingen en restanten op de juiste wijze op. Arbeiders worden vaak onvoldoende geïnstrueerd – niet zozeer zij die spuiten, want die zijn wel beschermd en geschoold, maar zij die na het spuiten werkzaamheden verrichten. Het gevaar houdt niet gelijktijdig met het spuiten op. Effecten zijn aantoonbaar tot op 250m van de bron. Er wonen in Nederland 90.000 mensen binnen 50m van een bollen- of fruitperceel. 18% van de bevolking in landelijk gebied woont binnen 250m van een landbouwperceel, anders dan gras.

De provincie is niet de eerste lijn tegen gewasbeschermingsmiddelen, en heeft alleen wettelijke bevoegdheden in waterwingebieden. Desalniettemin boekt het project ‘Schoon Water voor Brabant’ op vrijwillige basis toch goede resultaten.

Er is echter meer mogelijk, zij het niet altijd wettelijk vastlegbaar. De provincie kan bijvoorbeeld streven naar spuitvrije zones, op vrijwillige basis afspraken maken of de gemeenten stimuleren dat te doen, monitoringsprogramma’s en verder onderzoek mede financieren, en spuitvrije zones vastleggen in de Interim Omgevingsverordening.

De vragen aan GS gaan over wat er op dit gebied mogelijk is. Ze zijn hieronder te vinden.

Refresco Benelux BV in Maarheeze vult heel veel blikjes frisdrank met uit de eigen diepte opgepompt grondwater. De onderneming wil de opgepompte hoeveelheid verhogen van 500.000 naar 750.000 m3. De uitbreidende onttrekking vindt plaats op enige tientallen meters diepte en zal invloed hebben op de grondwaterspiegel in de omgeving. Daar staan woningen en liggen Natura2000-gebieden. De provincie wil toestemming geven, maar die wordt door twee organisaties van omwonenden en door de Brabantse Milieu Federatie (BMF) aangevochten. In deze zaak heeft de Rechtbank Oost-Brabant onlangs een kritische tussenuitspraak gedaan, maar nog geen eindvonnis gewezen.

De bestreden vergunning stelt eisen aan de monitoring van het grondwater. Daartoe moet een monitoringsplan worden opgesteld, waarvan de uitkomsten op gezette tijden in een op te richten werkgroep worden besproken. In die werkgroep moeten “minimaal de provincie, de gemeente, het Waterschap en Refresco zijn vertegenwoordigd”. De Dorpsraad Maarheeze is één keer op een heel laat moment in kennis gesteld van de eerste bijeenkomst van deze werkgroep, waardoor iemand van de Dorpsraad op het nippertje aanwezig kon zijn. Daarna is er niets meer vernomen.

De Socialistische Partij  (SP) in Provinciale Staten, bij monde van milieuwoordvoerder Swinkels, had hier vragen over gesteld. Zie hieronder Gedeputeerde Staten (GS) hebben die op 30 juni 2020 beantwoord.

GS erkennen dat de grondwaterstand kan leiden tot water in de kelders en lokaal op verzakkende funderingen. Burgers, en dus ook omwonenden van Refresco, hebben dus een direct belang en de natuur ook. Daarom wil GS dat “(een vertegenwoordiger van) omwonenden agendalid en toehoorder is van de monitoringswerkgroep.” Omdat de aanwezigheid van bewoners niet in de letterlijke tekst van de vergunning genoemd is, is hun aanwezigheid, volgens GS, de verantwoordelijkheid van Refresco. De bewoners kunnen hun reactie op het concept-monitoringsplan inbrengen via de gemeente Cranendonck, waaronder Maarheeze valt. De gemeente wordt geacht de bevolking te vertegenwoordigen.

In genoemde eerste bijeenkomst (dd 05 dec 2019) is een concept-monitoringsplan voorgelegd. Daarna heeft het werk stilgelegen in afwachting van de einduitspraak van de Rechtbank. Als die voor Refresco positief is (en de nog af te geven milieuvergunning en Natuurvergunning ook), kan Refresco vier weken na het opleveren van het definitieve monitoringsplan starten. Het agendalid krijgt namens de omwonenden het plan, en ook de gemeente kan het beschikbaar stellen.

De expliciete erkenning van de rechten van omwonenden is een stap vooruit. Een volgende stap vooruit zou kunnen zijn om de omwonenden een rechtstreekse stem in de monitoringswerkgroep te geven, en niet via de omweg van de gemeente. De voorliggende vergunning benoemt deze mogelijkheid niet, maar wijst hem ook niet af. Er staat ‘minstens’. Misschien kan hier nog eens over nagedacht worden.