Het is hoog tijd dat Syrische
vluchtelingen teruggaan naar hun thuisland, vindt president Michel Aoun van Libanon.
Dit zei hij vandaag tijdens een economische top in Beiroet. Aoun wil een
politieke oplossing voor het conflict niet langer afwachten en roept de
internationale gemeenschap op om de juiste omstandigheden te creëren om
Syrische vluchtelingen terug te laten keren.
Welke maatregelen voor een veilige terugkeer moeten zorgen,
zei de president niet. In Libanon zelf zijn naar schatting bijna een miljoen
gevluchte Syriërs. De meesten van hen leven onder erbarmelijke omstandigheden
in overvolle kampen.
De oproep van Aoun komt nu de oorlog na acht jaar ten einde
loopt: de Syrische president Assad heeft het land weer voor een groot deel
onder controle. Syrië is verwoest en 6,3 miljoen Syriërs zijn gevlucht. Steeds
vaker klinkt de vraag of en wanneer zij terug kunnen keren naar hun
oorspronkelijke land.
Libanon heeft inmiddels een minister voor vluchtelingenzaken
aangesteld: Mouin Merhebi moet de vrijwillige terugkeer van Syrische
vluchtelingen mogelijk maken. De repatriëring komt langzaam op gang. Sinds juni
zijn er volgens Merhebi 13.000 terugkeerders geregistreerd door de Libanese
veiligheidsdienst GSO. Maar niet iedereen geeft zijn vertrek officieel aan.
Van de 6,3 mensen die Syrië zijn ontvlucht, zitten 1,2
miljoen in Libanon, ruim een half miljoen in Jordanië, een
half miljoen in Irak, 1,5 miljoen in Turkije en 1
miljoen in andere landen in het Midden-Oosten. 2 miljoen Syriërs vluchtten
naar Europa. 1,2 miljoen daarvan gingen naar Duitsland en
ongeveer 80.000 vroegen in Nederland asiel aan.
Ook in Jordanië vertrokken veel Syriërs weer terug naar
huis, toen het land afgelopen oktober de grens met Syrië heropende. "89
procent van de vluchtelingen heeft aangegeven naar Syrië te willen terugkeren
als de oorlog voorbij is en er politieke stabiliteit is", zegt Merhebi.
Hoe is de situatie in Nederland? De Nederlandse regering
volgt op dit moment de vluchtelingenorganisatie UNHCR, die Syrië nog steeds als
onveilig land bestempelt. Dat betekent dat vluchtelingen niet gedwongen mogen
worden teruggestuurd.
De Syrische vluchtelingen die in ons land zijn opgevangen,
hebben allemaal een voorlopige verblijfsvergunning voor vijf jaar. Maar als een
land ineens veilig wordt, kan de juridische status van de verblijfsvergunning
veranderen.
"Dan kan die vergunning worden ingetrokken", zegt
Wil Eikelboom, voorzitter van de Nederlandse vereniging van asieladvocaten.
"Het idee is dat je de eerste vijf jaar hier mag blijven, dan kijken we of
je land veilig wordt of dat er een andere reden is dat je terug kan. Is dat zo,
dan raak je de vergunning in principe kwijt en dan ga je terug. Als dat niet zo
is na vijf jaar, dan krijg je een permanente vergunning. Dan is het idee: je
bent hier nu zo lang, je mag gewoon blijven."
Ik ben bang dat mensen teruggestuurd worden naar gebieden
waar het nog niet veilig is.
Jasper Kuipers, vice-voorzitter Vluchtelingenwerk Nederland
Maar er is politieke weerstand tegen dit vijfjarenplan. In
december 2014, toen de grootste stroom Syrische vluchtelingen naar ons land
kwam, waarschuwde CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma dat Syrische vluchtelingen
er niet op moesten rekenen voorgoed in Nederland te kunnen blijven.
Jasper Kuipers, vice-voorzitter van Vluchtelingenwerk
Nederland, is huiverig om nu al over terugkeer van Syrische vluchtelingen te
spreken."Wij horen ook van vluchtelingen dat ze in principe terug willen
keren. Waar ik bang voor ben, is dat daar druk en dwang achter wordt gezet en
dat mensen teruggestuurd worden naar gebieden waar het nog niet veilig is. Of
dat mensen terug worden gestuurd voor wie het persoonlijk niet veilig zal zijn
omdat zij een individuele reden hebben, bijvoorbeeld omdat ze politiek actief
zijn geweest, waardoor ze alsnog vervolgd kunnen worden."
De Libanese minister van vluchtelingenzaken weet niet hoe
het de teruggekeerde Syrische vluchtelingen vergaat. "Daar hebben we
weinig informatie over. De regering staat het de UNHCR niet toe om de
teruggekeerde vluchtelingen te volgen om te zien hoe ze worden behandeld. Of ze
in staat zijn weer een leven en een toekomst op te bouwen."
Het zal in ieder geval niet makkelijk zijn, denkt hij.
"Het is een hele moeilijke situatie, omdat er geen veiligheid gegarandeerd
kan worden."
Wat wil de Nederlandse politiek?
In Nederland hoopt
een aanzienlijk deel van de Tweede Kamer dat Syrië binnenkort veilig genoeg is.
Als het aan de VVD ligt, gaan Syriërs in Nederland dan zo snel mogelijk terug.
"Je ziet nu al dat Syriërs vrijwillig terugkeren, ook zelfs vanuit
Nederland", zegt Kamerlid Malik Azmani.
"Ik vind ook dat
we geen belemmeringen moeten opwerpen om die vrijwillige terugkeer te
faciliteren. Maar daarnaast moeten we kijken of bepaalde delen van het land al
veilig zijn voor bepaalde groepen Syriërs om veilig naar terug te keren."
Maar wat de VVD wil, wordt niet door iedereen in de
regeringscoalitie begrepen. Volgens Joel Voordewind van de ChristenUnie kan wat
Azmani wil niet. "Gezien de geopolitieke situatie is het zeer
onrealistisch, gezien de dreigingen die er nog zijn. IS is nog niet verslagen
en er is de dreiging vanuit het noorden, met Turkije. Daarnaast is Assad ook
nog in het zadel."
Voordewind voegt daaraan toe: "We moeten altijd blijven
kijken naar mogelijkheden, maar daar is UNHCR leidend in. Daar heb ik nog geen
signalen van gehad dat dit zich in de nabije toekomst gaat ontwikkelen."
Zodra de nood voorbij is, is het logisch dat je die
mensen helpt om daar weer aan de slag te gaan.
Roelof Bisschop, Kamerlid SGP
Toch hopen meer partijen aan de rechterflank van de Tweede
Kamer net als de VVD, dat de situatie in Syrië snel verbetert en Syrische
vluchtelingen niet permanent in Nederland blijven. De SGP is een van deze
partijen.
"Je vangt mensen op die in nood verkeren, dat is een
daad van pure medemenselijkheid", zegt Kamerlid Roelof Bisschop.
"Tegelijkertijd is het niet anders dan een noodvoorziening, een
asielopvang. Zodra die nood voorbij is, dan is het logisch dat je die mensen
helpt om daar weer aan de slag te gaan."
Voor de zomer komt de overheid met een nieuw zogeheten
ambtsbericht over de situatie in Syrië. Op basis daarvan wordt bepaald of Syrië
- of delen van het land - veilig genoeg is om vluchtelingen naar terug te sturen.
Bron + filmpje (Malik Azmani vanaf minuut 08.35): https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2268314-is-syrie-al-veilig-genoeg-om-naar-terug-te-keren.html
