Poliflw

‘Eerst alle daken vol’ is het mantra van de zonneweidenvermijder. Of vriendelijker: de landschapsliefhebber. En de Mansholt-agrariër. Een oproep om geen zonnepanelen toe te staan in het weiland voordat alle andere mogelijkheden zijn benut, klinkt logisch en terecht. Waarom zonneweides zelfs maar tijdelijk toestaan en mogelijk kostbare groene ruimte verspillen? Toch is het geen haalbare kaart om alleen in te zetten op daken en ik wil met u delen waarom.

Misschien is het mogelijk andere oplossingen te vinden die technisch zo slim zijn, dat we zoveel energie opwekken dat er geen zonneweides nodig zijn. Of die oplossingen er komen, weten we natuurlijk niet zeker. Wat we wel zien, is dat tot nu toe aan elke oplossing ook nadelen kleven. Elke oplossing zal dan ook tegenstanders hebben. Voorlopig zitten we dus zonder voldoende alternatieven.

Of toch wel? Af en toe zie je een krantenberichtje dat daarop duidt. Als we nou echt àlle beschikbare daken benutten, zou het dan niet passen? Het gekke is, dat dat niet gebeurt. Waarom niet? Omdat we naast landschapsliefhebber ook homo economicus zijn. Omdat de leverancier ons voorrekent hoeveel panelen rendabel zijn en maar weinig mensen daar overheen gaan. En met de afschaffing van de salderingsregeling en het dalen van de elektriciteitsprijs, wordt het nog minder rendabel. Minder nieuwe panelen op daken in plaats van meer.

Goed idee. Echt, ik erger mij rot aan alle zwarte daken op loodsen en hallen. Om die vol te leggen, moet je wel eigenaar zijn van het pand. Of op zijn minst toestemming hebben van de eigenaar. Gemeenten en energiecoöperaties proberen eigenaren te verleiden. Helaas zijn er vaak allerlei redenen waarom ze daar niet in meegaan: het dak is niet sterk genoeg, de verzekering is te duur, het kan economisch niet uit (vergeet niet dat bedrijven veel minder voor hun stroom betalen dan u en ik) of de eigenaar heeft het tijdelijk in de portefeuille als beleggingsobject. We kunnen van alles vinden van die argumenten, maar feit is dat dwingen (nog) niet kan.

De regeltjes hebben ons dus gevangen in een systeem dat de hoeveelheid panelen op daken beperkt tot de economische grens - in plaats van de maximale hoeveelheid.

Eén beperking die ik nog niet heb genoemd, is de aansluiting op het elektriciteitsnet. Wie grote hoeveelheden zonnepanelen op een dak wil neerleggen, kan zomaar tienduizenden euro’s moeten betalen aan het netwerkbedrijf. Vooraf afrekenen graag. Vandaar die halfvolle boerenschuren.

We hebben dus alle reden om de regels aan de energietransitie aan te passen, in plaats van de energietransitie aan te passen aan de regels.

‘Eerst alle daken vol’ suggereert dat we moeten wachten. Wachten tot de regels zijn veranderd of tot we niet meer anders kunnen. Maar wachten is nu net iets wat we al te lang hebben gedaan in de energietransitie. We hebben nog tien jaar om tot een halvering van de CO2-uitstoot te komen. Als we eerder waren begonnen, had dat twintig of dertig jaar kunnen zijn. Maar er is kostbare tijd verspild.

Ruimte kun je uiteindelijk terugkrijgen, tijd niet.

Astrid Janssen

Op maandag 17 juni hebben de leden van SP Amersfoort uitgesproken dat Rob Molenkamp zijn raadszetel aan de SP terug moet geven. Hieraan ligt ten grondslag dat Molenkamp zelf een verklaring heeft ondertekend waarin hij aangeeft de raadszetel terug te zullen geven als de Algemene Ledenvergadering daarom vraagt. Sinds 17 juni jl. is dat het geval. Een brief met dit verzoek is inmiddels namens de leden naar Rob Molenkamp verstuurd.

Foto: SP Amersfoort

Over enkele maanden opent Amerena zijn deuren en wil het doorgaan voor het meest duurzame zwembad van Nederland. Maar is dat wel zo? Het zwembad zal verwarmd gaan worden met biomassa. Houtsnippers en pellets (korrels geperst hout). Bij het stoken van hout komt 15% meer CO2 vrij dan het stoken van kolen en zelfs 95% meer CO2 dan het verstoken van gas. Daarnaast worden steeds grotere aantallen bomen gekapt om te voldoen aan de vraag naar ‘resthout’.

De uitstoot van zulke grote hoeveelheden CO2 als zal gaan gebeuren bij Amerena, en nu al geproduceerd wordt in De Nieuwe Stad, hebben gevolgen voor de volksgezondheid van omwonenden. De SP heeft daarom schriftelijke vragen gesteld aan het College over de negatieve gevolgen van het verbranden van biomassa. Rob Molenkamp (raadslid SP) hier over: “We moeten klimaatverandering beperken, maar dan wel op een manier die ook echt CO2-neutraal is. Klimaatdoelstelling mogen nooit leiden tot natuurverlies en extra CO2 uitstoot. Dat dreigt nu wel te gaan gebeuren”.

Op 26 september was het dan zo ver. De raad moest uiteindelijk zijn oordeel geven over de vraag, of Amersfoort wil starten om windmolens toe te staan. In meerderheid stemde de raad voor. Hoewel de VVD voorstander is van een toekomstige CO2 neutrale stad, stemden we tegen. We willen wel windmolens maar niet in of bij dichtbevolkte gebieden. Het is echter nog geen gelopen race!

Plaatsing van windturbines kan niet zomaar. Dit moet met een wijziging in bestemmingsplannen worden geregeld. Vandaar eerst de noodzaak van goedkeuring van een haalbaarheidsonderzoek.

De VVD is vanzelfsprekend ook voor het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen. Maar we willen niet alles op een hoop gooien. Er is verschil in de effecten van alternatieve energiebronnen. Het gaat daarbij niet alleen om opwekking, maar ook om besparingen. Denk o.a. aan isolatie. De VVD is ook geen voorstander van windmolens in of bij stedelijke bebouwingen. We moeten naar inwoners eerlijk zijn over de hinder, zoals lawaai en horizonvervuiling. Maar ook veiligheid speelt een rol. Bovendien ontstaat er dichtbij vaak een beperking in de bouw van woningen. Daar komt nog bij dat windmolens “subsidieslurpers” bij uitstek zijn.

Wij willen een historische stad als Amersfoort niet belasten met torenhoge windturbines. Ze zijn veel hoger dan onze Lieve Vrouwe Toren (Lange Jan = 98 meter). Daar komen meestal later problemen van: denk aan gemeenten als Houten, Urk. Als het effectief is plaats de turbines dan ver van stedelijk gebied, op windrijke plekken, bijv. aan of in zee. Tal van fracties hadden voorstellen ingediend. We hadden er moeite mee en stemden tegen die voorstellen en uiteindelijk ook tegen het raadsvoorstel. Maar dat raadsvoorstel haalde het wel. Het onderzoek kan dus gaan starten.

Na het raadsbesluit kreeg ik de vraag of, en zo ja wat, men tegen het besluit kan ondernemen.

Bij navraag bleek mij het volgende. Met het aangenomen raadsbesluit is een kader vastgesteld. De raad heeft nu uitgesproken dat hij positief staat tegenover het realiseren van windmolens.

Voor het daadwerkelijk kunnen bouwen van een aantal windmolens heeft de exploitant in ieder geval een omgevingsvergunning nodig. Tegen een dergelijke vergunning kunnen belanghebbenden een rechtsmiddel aanwenden. Als de vergunning met de reguliere procedure  wordt voorbereid, dan is er het rechtsmiddel bezwaar (en aansluitend beroep bij de rechtbank). Als de omgevings-vergunning met de uitgebreide procedure wordt voorbereid, dan wordt eerst een ontwerp ter inzage gelegd en kan een zienswijze worden ingediend. Tegen het besluit tot vergunningverlening kunnen belanghebbenden vervolgens in beroep. In het raadsbesluit staat ook vermeld dat mogelijk een wijziging van het bestemmingsplan dan wel een projectbesluit vereist is.

Waarschijnlijk moeten er voor een windmolen meerdere vergunningen worden verleend en mogelijk is er ook toestemming van een ander bestuursorgaan nodig (bijvoorbeeld provincie). Er komt dus nog een interessant vervolg. Laten we maar even afwachten waar de initiatiefnemers mee gaan komen.

De raad van Amersfoort heeft in de Ronde (voorbereidende vergadering) besproken hoe Amersfoort naar een CO² neutrale stad transformeert. Al in 2008 werd afgesproken dat Amersfoort CO² neutraal moet zijn in 2030. CO² neutraal betekent dat we het gebruik van fossiele brandstoffen hebben teruggebracht tot het absolute minimum en dat we zoveel mogelijk duurzaam opgewekte energie gebruiken.

De aanpak van de transformatie gaat in 5 stappen:

Stap 1: Verkennen opgave

Stap 2: Uitwerken transitiepaden

Stap 3: Opstellen actieplannen en afsluiten Amersfoortse Green Deals

Stap 4: Vertalen van Green Deals naar aanpak per wijk: CO² wijkactieplannen

Stap 5: Overall Plan van aanpak

Op dit moment zitten we in de overgang van stap twee naar stap drie. De VVD heeft aangegeven dat we het doel voor ogen moeten houden en ons niet moeten verliezen in de details. Om een voorbeeld te geven, één van de aanwezige raadsleden wilde graag weten hoeveel m² dak er beschikbaar is om zonnepanelen op te plaatsen. Dat lijkt een goede vraag, maar we moeten ons wel beseffen dat de innovatie ons ingehaald heeft op het moment dat het plan van aanpak gereed is. Zo is er niet alleen  een enorme verbetering van de zonnepanelen te verwachten, maar ook het aantal plaatsen waar zonnepanelen geplaatst worden groeit. Niet alleen op daken en in weilanden, transparante panelen kunnen nu al op ruiten geplaatst worden. Misschien kunnen we over een paar jaar wel stoeptegels met zonnepanelen verwachten. Wat voor zonnepanelen geldt, geldt ook voor alle andere vormen van duurzame energie. Daarom is het belangrijk aan te geven wat we willen en de manier waarop aan de markt over te laten.

In de raad is de theorie van wortel en stok erg populair onder veel linkse raadsleden. Bij het opvoeden van kinderen heb je het dan over belonen en straffen, dat is precies wat hiermee wordt bedoeld. De VVD heeft aangegeven dat het belangrijker is om eerst een mogelijkheid te creëren, daarna te motiveren en daarna pas als laatste mogelijkheid de verplichting te zoeken. VVD gelooft in de eigen kracht van mensen, die moeten dan natuurlijk wel de mogelijkheden krijgen. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de oplaadpalen voor elektrische auto’s. Eerst moet de gemeente een paar palen plaatsen om de mogelijkheid van emissievrij vervoer mogelijk te maken. Daarna willen we mensen motiveren om gebruik te maken van de nieuwe mogelijkheden. Pas wanneer er voldoende omvang in de markt is en het een serieus alternatief vormt voor benzine en diesel kan verplichting een mogelijkheid zijn om emissievrij rijden in te voeren.

Een ander aspect is de inhoudelijke transformatie van energie gebruik. Eén deel moet worden bereikt door energie besparing, één deel door het inzetten van duurzame, schone energie en één deel moet komen uit innovatie. Bij besparing kunt u denken aan isolatie van gebouwen, zuinigere apparatuur en warmte/koude opslag. Duurzame energie komt bijvoorbeeld van zonnepanelen, biomassa en aardwarmte. Innovatie is het moeilijkste te doorgronden, omdat we dit nog niet weten. Een belangrijk deel van de transformatie naar CO²  vrij moet van de innovatie komen, vandaar dat de VVD hier aandacht voor vraagt. De markt is altijd sneller en slimmer dan de overheid. Het is aan de overheid om de marktbeweging in goede banen te leiden.

Een voorbeeld van innovatie is te zien op YouTube, https://youtu.be/rKaEhBjt1ls. Een slimme ondernemer van het bedrijf Ubitricity heeft slimme laadkabels gemaakt die rechtstreeks aan de lantaarnpalen aansluiten. Het ombouwen van een lantaarnpaal kost slechts 20 minuten. Een voorwaarde is wel dat de lantaarnpalen deel uitmaken van een SmartGrid. SmartGrid is een manier om meerdere diensten aan te bieden via het net van de lantaarnpalen. Behalve intelligente LED verlichting (tijd, aanwezigheid, kleur e.d.) kunt u daarbij denken aan informatie voorziening voor openbaar vervoer, WIFI en bewakingssystemen. Amersfoort is op dit moment samen met Hilversum en het EBU (Economic Board Utrecht) aan het onderzoeken of en hoe zij een SmartGrid kan invoeren.

Beetje bij beetje maken we de transitie naar CO²  neutraal. Na het reces, op 22 augustus gaat de discussie over CO² neutraal weer verder over de manier waarop. De VVD wil daarbij met een motie komen om de inzet van slimme laadkabels in Amersfoort mogelijk te maken. Want behalve de grote lijnen (kaders in jargon) hebben we de slimme innovaties hard nodig om de transitie compleet te maken.