Poliflw

Door Lodewijk Asscher op 21 januari 2020 Delen  

Het zijn vragen die veel mensen (gelukkig!) absurd in de oren klinken. Maar verhuld achter mooie termen van ‘efficiency’ en ‘flexibiliteit’ is dit te vaak de uitkomst van het doorgeslagen geloof in de markt. Maar waar leidt dat toe?

Ik denk dan aan binnenvaartschipper Wieger. Hij is zelfstandig ondernemer. Maar geen verzekeraar wilde hem verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Te oud. Toen hij zijn kuitbeen brak tijdens het opruimen van het ruim dreigde hij een half jaar zonder inkomen te moeten. Toen de arts het hem vertelde trok hij wit weg.

Concurrentie leidt zo tot een race naar de bodem in beloning en bescherming.

Of een pakketbezorger die nu net kan rondkomen. Hij belt per dag 130 keer ergens aan. Maar het bedrijf waar hij voor werkt staat onder druk, want de concurrent is goedkoper. Daar bezoeken de bezorgers 240 adressen per dag. Ze verdienen ze ook nog eens honderden euro’s minder. En ook al wil het bedrijf niet, de markt dwingt af dat ook zij meedoen. Concurrentie leidt zo tot een race naar de bodem in beloning en bescherming.

Werk is zoveel meer dan alleen je inkomen. Het is een bron van trots. Het is plezier hebben met je collega’s en een kans om iets bij te dragen. Maar steeds minder werkenden bouwen een goed pensioen of kunnen rekenen op steun bij pech. Bedrijven concurreren op de zekerheden van werkenden. Alle winst voor de aandeelhouders, alle risico’s voor de werknemers.

We kunnen samen nieuwe zekerheden afdwingen.

Deze ontwikkelingen zijn geen natuurwet. Het is een politieke keuze. We kunnen samen nieuwe zekerheden afdwingen. Daarom stellen wij het volgende voor:

1. Het werknemersvoordeel. Beloon werkgevers die hun mensen zekerheid geven, belast cowboys die de risico’s afschuiven op de werknemers. Zo wordt het veel aantrekkelijker mensen weer in dienst te nemen. En bedrijven die het goede met hun mensen voorhebben, worden niet langer weggeconcurreerd door bedrijven die de werknemers uitknijpen. 2. Bescherming bij ziekte en pensioenopbouw voor alle werkenden. Iedereen die werkt krijgt steun als het even tegenzit. Het moet niet uitmaken of je liever als zelfstandige aan de slag gaat of meer hecht aan een vast contract. Waar het om gaat is dat alle werkenden moeten kunnen rekenen op een goed pensioen én een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.

Na het neoliberale decennium breekt een ander tijdperk aan. Er zit een omslag aan te komen. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onderstreepte het vorige week nog maar eens. De economie moet mensvriendelijker worden. Ons doel moet niet zijn om de meest concurrerende economie te hebben, maar om de beste plek te zijn om te werken.

Je bent pas echt vrij als je zeker bent van de basis. Als je je geen zorgen hoeft te maken over je baan en je inkomen. Als je weet dat er een vangnet is als er iets mis gaat. Als je zelf kan bepalen hoe je je werk doet. Minder stress, meer zekerheid. Kiezen voor menselijke waardigheid boven winst. Dat is de opdracht voor de komende jaren.

Ontvang de laatste ontwikkelingen rondom dit plan via onze nieuwsbrief over Werk en Sociale zekerheid.

Tweede Kamerlid

Met de stap van ABN Amro en andere banken om voortaan 0% rente uit te keren komen negatieve spaarrentes dichterbij.

Minister Hoekstra van Financiën vindt negatieve spaarrentes ongewenst, net als de SP, maar hij vindt een wettelijk verbod voorlopig ook niet nodig. Hoewel ABN Amro als eerste grote bank heeft aangekondigd om vanaf april geen rente meer uit te keren aan spaarders, lijkt het er volgens hem namelijk niet op dat de financiële sector het aandurft om met de spaarrente ook onder de nul te duiken.

Op de achtergrond speelt mee dat De Nederlandsche Bank (DNB) op verzoek van de minister onderzoek heeft gedaan naar een mogelijk verbod op negatieve spaarrentes en tot de conclusie is gekomen dat het “overwegend nadelen en risico’s zou kennen”. Tóch moet de minister een verbod nu niet van tafel vegen. De analyse van DNB kent namelijk veel onjuistheden, en een stok achter deur kunnen wij in de toekomst zomaar weer nodig hebben.

De noodzaak voor een verbod lijkt nu heel eventjes afgenomen, omdat de grootste banken hebben aangegeven dat zij in de nabije toekomst bij ‘gewone spaarders’ (tot een spaartegoed van € 100.000) geen negatieve rente in rekening zullen brengen. Dat is mooi, maar deze toezegging hebben banken alleen maar gedaan omdat zij de afgelopen maanden onder hevige druk stonden.

Afgelopen zomer nog gooide Ralph Hamers, topman van ING, een steentje in de vijver en zei hij dat zijn bank een negatieve spaarrente niet meer uitsloot. Boze klanten buitelden – terecht – over elkaar heen om te zeggen dat zij hun spaargeld dan direct van de bank af zouden halen. Ook van politieke partijen, waaronder de SP, en de Consumentenbond kreeg de financiële sector de wind van voren.

Uit onderzoek van de Consumentenbond bleek dat de overgrote meerderheid (80%) van de consumenten zijn spaargeld zou verplaatsen wanneer de spaarrente negatief wordt. Veel mensen gaven zelfs aan hun spaargeld thuis te zullen bewaren, met alle risico’s van dien, zoals verlies door brand of inbraak.

Onder dreiging van een wettelijk verbod deed de sector toezeggingen, maar zij willen eigenlijk nog steeds niets liever dan negatieve rentes doorberekenen aan gewone spaarders. Zij durven het voorlopig even niet meer aan, maar dat weerhoudt hen er niet van om wél alvast voorbereidingen te treffen voor de toekomst. De Consumentenbond waarschuwt voor financiële instellingen die alvast hun algemene voorwaarden aan het aanpassen zijn, zoals Centraal Beheer. Het lijkt dus slechts een kwestie van tijd voordat de sector het nogmaals probeert.

Een andere reden voor de minister om (nog) niet over te gaan tot een verbod op negatieve spaarrentes aan gewone spaarders is een analyse van DNB, waarin vier argumenten tegen een wettelijk verbod worden gegeven. Deze zijn alle vier onjuist:

Een verbod op negatieve spaarrentes zou de contractvrijheid in een markteconomie ondergraven… Maar de financiële sector is nu al geen functionerende vrije markt. In een vrije markt kunnen mensen immers stemmen met hun voeten, maar dat kan niet in een sector die wordt gedomineerd door slechts drie grote commerciële banken. Prijsvorming in de financiële sector is dus al niet gezond en wordt gekenmerkt door de marktmacht van ING, Rabobank en ABN Amro.

Een verbod op negatieve spaarrentes zou ECB-beleid doorkruisen en daarom nadelig zijn voor onze economie… De aanname achter dit argument is dat ECB-beleid nu voordelig zou zijn voor de Nederlandse economie. Je hoeft maar een blik te werpen op de inflatie, de pensioenfondsen en de huizenprijzen om te zien dat dit niet klopt. Het doorkruisen van ECB-beleid zou juist voordelig kunnen zijn voor ons.

Een verbod op negatieve spaarrentes zou de winstgevendheid van banken aantasten… Maar de verhouding tussen de winst van commerciële banken en wat spaarders daarvan terugzien is nu juist scheef. Commerciële banken maken al jaren winst en keren dividend uit aan aandeelhouders, met dividendrendementen tot wel 10%, terwijl spaarders met een beetje geluk 0,01% op hun spaarcenten kregen. Dat die verhouding wat rechtgetrokken zou worden is dus geen argument tegen, maar juist een argument vóór een verbod op negatieve spaarrentes.

Het laatste argument van DNB is niet eens een argument te noemen. DNB zegt de gevolgen niet te kunnen overzien… De gevolgen van negatieve spaarrentes kan ook niemand overzien, en juist daarom moet de politiek ingrijpen, als de sector ooit weer negatieve spaarrentes overweegt.

Met de stap van ABN Amro en andere banken om voortaan 0% rente uit te keren komen negatieve spaarrentes dichterbij en wordt de vraag waarom mensen hun geld nog aan een commerciële bank zouden toevertrouwen prangend. Het hebben van een spaarrekening kost namelijk geld, dat men niet meer terugverdient. Dat veel mensen ondanks de dalende spaarrentes zijn blijven sparen bewijst dat men niet uit is op rendement, maar inleveren op je spaarcenten gaat veel mensen gewoon te ver. De mogelijkheid van een wettelijk verbod blijft daarom nodig als stok achter de deur om de financiële sector mee te slaan als dat toch nodig blijkt. Waar geen wil is, is er immers een wet.

Door Lodewijk Asscher op 3 november 2019 Delen  

Er hangt verandering in de lucht. The Economist schrijft over “broken capitalism”. “Is capitalism in crisis?” vraagt Forbes zich af. En het antwoord is helder:  ja, het kapitalisme is in crisis en moet hervormd worden om de samenleving te dienen. Geen nieuws voor een sociaaldemocraat, maar eindelijk lijkt rechts ook het licht te zien. Na de ontmaskering van het verhaal dat welvaart vanzelf wel neerdaalt van de rijksten – trickle down – naar de rest van de samenleving, lijkt rechts zich langzaam te realiseren wat wij al lang wisten: ‘capitalism as we know it’ werkt vooral voor de happy few. Het goede nieuws is: er is een alternatief mogelijk dat werkt voor ons allemaal.

‘Capitalism as we know it’ werkt vooral voor de happy few

Ook in Nederland is de verandering bijna voelbaar. Na een jaar lang, op het belachelijke af, het afschaffen van de dividendbelasting te verdedigen – een ultieme oprisping van het aandeelhouderskapitalisme – is zelfs bij de VVD het besef doorgedrongen dat de relatie tussen de grootste bedrijven en de samenleving onder hoogspanning staat. Het verhaal van Klaas Dijhoff over zijn Philips-achtergrond laat zich simpel samenvatten als een pleidooi voor “gezellig kapitalisme”.

Probleem van de huidige inrichting van onze economie is dat slecht gedrag beloond wordt. Een bedrijf dat ten koste van werknemers en milieuschade ‘lean and mean’ opereert wordt op korte termijn beloond met hogere winsten en tevreden aandeelhouders. Concurrentie leidt al te vaak tot een race naar de bodem, een race die overheden meesleurt in een strijd om de laagste belastingtarieven en de minste bescherming van werknemers. Zie Ruttes verdediging van de dividendflop, hij voelde tot in het diepst van zijn vezels dat hij mee moest doen aan die race.

Concurrentie leidt al te vaak tot een race naar de bodem

Deze race erodeert het draagvlak onder de verzorgingsstaat en zorgt ervoor dat de lasten, risico’s en onzekerheid vooral bij de grote groep werkende mensen terecht komen. Zij krijgen onzekere contracten en van hen wordt een steeds hogere productiviteit in steeds moeilijker omstandigheden verwacht. Zet daar de kleine maar ultra welvarende aandeelhoudersklasse tegenover die zich door hun rijkdom verzekerd hebben van een veilig bestaan. Soms komt er wat terug via filantropie, maar Anand Giridharadas laat in zijn boek ‘Winners Take All’ goed zien dat dergelijke initiatieven – hoe sympathiek ze ook ogen – in feite een schaamlap zijn voor een uitbuitingseconomie.

Nu zijn er hier en daar pleidooien om dan maar afscheid te nemen van economische groei. Of van groei in het algemeen. Dat klinkt ook logisch als je ziet hoe gigantisch de ecologische schade is van ons huidige model en hoe  enorm ontwrichtend de verschillen tussen arm en rijk kunnen zijn. Toch vind ik dat een slecht idee.  Ik ben vicepremier geweest in een tijd van economische krimp en heb gezien hoe groot de impact is van werkloosheid voor mensen. Niet alleen op hun inkomen, ook op hun bestaan. Is het niet beter te streven naar economische vooruitgang in combinatie met maatschappelijke doelen?

Is het niet beter te streven naar economische vooruitgang in combinatie met maatschappelijke doelen?

Ik ben er van overtuigd dat ook werknemers graag zien dat hun werk – en hun bedrijf – bijdraagt aan meer dan alleen een beurskoers. De behoefte om ertoe te doen reken ik tot de fundamentele behoeften van ieder mens.

De behoefte om ertoe te doen reken ik tot de fundamentele behoeften van ieder mens

Wat kunnen we doen om samen een economie te creëren waarin iedereen zinvol werk doet en waarmee we samen nieuwe zekerheden voor de toekomst bouwen? Hoe kunnen we goed gedrag belonen en slecht gedrag beprijzen? Voor de Partij van de Arbeid is het altijd de missie geweest dat ieder mens bestaanszekerheid geniet en een kans op ontplooiing heeft. Zekerheid is niet schadelijk voor groei en vooruitgang, maar er juist een voorwaarde voor. In deze tijd vergt dat een aantal grote hervormingen.

Zekerheid is niet schadelijk voor groei en vooruitgang, maar er juist een voorwaarde voor

Een belangrijk onderdeel daarvan is dat bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke rol. Hun missie. Aandeelhouders verwachten winstmaximalisatie op korte termijn, maar de samenleving verwacht terecht meer van bedrijven. In Frankrijk is daartoe een wet aangenomen. Die wet regelt in essentie drie dingen:

Aanvankelijk leidde de wet tot kritiek, maar bedrijven zijn er nu serieus mee bezig. Ze bespreken het met de werknemers. Wat doet ons bedrijf voor de samenleving, wat is onze echte toegevoegde waarde? Sommige Nederlandse bedrijven doen dat sowieso al. Een bedrijf als Tony Chocolonely vind ik een mooi voorbeeld. Zij maken winst, maar de missie is 100% slaafvrije chocolade. Ik wil dat alle Nederlandse bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke missie en wil daarom een zelfde soort wet als in Frankrijk gaan maken.

Ik wil dat alle Nederlandse bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke missie

Deze initiatiefwet is onderdeel van een bredere agenda. Belastingen moeten goed gedrag gaan belonen slecht gedrag bestraffen. In Oostenrijk doen ze dat al, door de winstbelasting te verhogen voor bedrijven die geld oppotten en te verlagen voor bedrijven die investeren. Verder is winstdeling nodig zodat welvaart eerlijker gedeeld wordt. En zeker werk moet weer de norm worden, met inspraak en invloed voor werkenden op het werk zelf, op beloningen (en maximale beloningsverschillen) en de balans tussen werk en privé.

Ik roep de CEO’s van de grote bedrijven op: laat zien dat dat je het goede wil doen en spreek je uit voor een dergelijke verandering! Want verantwoord kapitalisme gaat niet vanzelf, dat heeft de geschiedenis wel aangetoond. Maar we kunnen het wel degelijk veranderen.

Want verantwoord kapitalisme gaat niet vanzelf

Tweede Kamerlid

Het geld waar jij hard voor hebt gewerkt, veilig op een rekening. Een plek waar het niet kwijt kan raken doordat de bank weer te veel risico’s neemt in hun zucht naar winst. Een plek waar geen onzekerheid over negatieve spaarrentes bestaat. Een bankrekening waar vandaan je altijd kunt pinnen, overschrijven of contant geld opnemen ook in tijden van crisis. Een voorziening die aan de basis ligt van een goed functionerende, stabiele en democratische samenleving, net zoals de politie, de openbare scholen en de zorg. Dat is de Publieke Bank.

Met het initiatiefvoorstel van SP Kamerlid Mahir Alkaya - 100% veilig sparen en betalen - proberen we de Publieke Bank te verwerkelijken voor al die burgers die een veilig en eerlijk geldsysteem willen. Dit is een eerste stap in de richting die gesteund wordt door vele economen en hoogleraren, onder andere van het Sustainable Finance Lab, door de burgerbeweging Ons Geld, en recentelijk door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Dit fundament geeft ons allemaal de vrijheid om te kiezen: laat ik mijn geld veilig staan op de Publieke Bank of kies ik er voor om risico te nemen door het op een private bank zoals ING, ABN Amro of Rabobank te zetten. Ook geeft het ons als samenleving de vrijheid om te kiezen wanneer het extreme risicogedrag van banken weer leidt tot een financiële crisis: willen we ze eigenlijk wel weer redden van ons belastinggeld of maken we andere keuzes? Dit zal private banken dwingen meer verantwoord om te gaan met risico’s en verkleind de kans op een crisis.

Als we niet meer gegijzeld worden door de financiële sector kunnen we weer voor onszelf beslissen wat we voor onze gemeenschap belangrijk vinden. Een Publieke Bank is er voor de mensen, geeft ons een stabiel fundament om een maatschappij op te bouwen en de democratische keuzevrijheid die aan de basis ligt van een rechtvaardige samenleving.

Stop de klimaatbangmakerij en jaag de burgers niet op kosten!

Vragen van de leden Wilders en Kops (beiden PVV) aan de minister van Economische Zaken en Klimaat:

1.)

Bent u bekend met het bericht “Alarmerende klimaatstudie blijkt niet te kloppen – Zeespiegel stijgt niet zo hard”(*)?

2.)

Wat vindt u ervan dat wetenschappers een onderzoek, waaruit zou blijken dat de zeespiegel sneller zou stijgen, hebben moeten intrekken, omdat zij een ‘statistische fout’ hebben gemaakt?

3.)

4.)

Bent u ertoe bereid niet langer mee te doen aan deze klimaatbangmakerij, direct te stoppen met uw eigen klimaatagenda en de burgers niet langer op kosten te jagen? Zo nee, waarom niet?

(*) De Telegraaf, 30-9-2019