Poliflw

Geen woorden, maar daden: juist nu meer geld voor innovatie in de landbouw

 

Zwolle, 21 april 2020

 

De provinciale coalitie van VVD, CDA, SGP, Pvda en CU wil het  provinciale innovatiebudget Agro & Food voor de komende 4 jaar halveren van 12 miljoen naar 6 miljoen Euro. D66 Overijssel is verbijsterd en wil het budget juist verdubbelen. Er moet ruimte zijn voor boeren om te innoveren en de omslag naar kringlooplandbouw te maken. Veel boeren in Overijssel willen wel.

Overijssel kan een voorbeeldprovincie zijn om kringlooplandbouw verder door te ontwikkelen. De overstap is door de vorige coalitie in gang gezet met een budget van 12 miljoen Euro voor 4 jaar. Volgens de huidige coalitie moet de sector het straks doen met de helft. Bij een kleine 6000 boerenbedrijven in Overijssel komt dit neer op zo Euro innovatiesteun per boer. Volgens D66 Overijssel moet dit bedrag nu juist worden verdubbeld: “Boeren die willen innoveren verdienen extra steun. Juist in economisch moeilijke tijden, en met de nieuwe eisen die aan boeren worden gesteld, moet de provincie voluit bijdragen,” zegt Wybren Bakker, fractievoorzitter van D66 Overijssel.

Kritiek

Het Agro&Food beleid van de provincie Overijssel is door de coalitie opnieuw tegen het licht gehouden. De subsidie is straks in de vorm van vouchers beschikbaar voor de boeren. Dat geldt nadrukkelijk voor alle boeren, zowel natuurinclusief als ook productiegedreven. D66 is het ermee eens dat er een wijziging in het beleid nodig is. In het verleden zijn middelen soms aan projecten besteed waarvan de bijdrage aan een duurzamere manier van boeren twijfelachtig is. Maar ook maakt de Gedeputeerde niet duidelijk wat er eigenlijk bedoeld wordt met ‘kringlooplandbouw’ of ‘duurzaamheid’. Volgens Bakker blijft dus het risico dat zelfs dit beperkte budget niet bijdraagt aan het sluiten van de kringlopen, maar een grabbelton voor subsidies wordt. De D66’er is niet terughoudend in zijn kritiek: “Van een coalitie met CU als mede-pleitbezorger van kringlooplandbouw en het CDA dat zegt op te komen voor boeren hadden wij meer verwacht. Warme woorden zijn mooi als de sector in de knel zit, maar laat dat dan ook zien in je daden!” aldus Bakker.

Kringlopen sluiten

Onder andere vanwege stikstofdeposities staat de landbouwsector onder grote druk. Kringlooplandbouw is volgens D66 een belangrijk deel van de oplossing. Het zorgt voor een nieuw evenwicht tussen individuele boeren, hoogwaardige voedselproductie en regionale natuurdoelen. Uiteindelijk leidt kringlooplandbouw tot een betere bodem, gezondere lucht, schoner water en levert een goed verdienmodel op voor de boer.

Bekijk hier ook de berichtgeving op RTV Oost.

 

 

Woensdag 16 oktober is een bijna 5 uur durend debat gevoerd in onze Staten, met 150 boeren op de tribune en veel trekkers buiten. Het ging natuurlijk over stikstof, de toekomst van de landbouw, de bestuurlijke koerswijzigingen en de emoties die hierbij vrij zijn gekomen. Het resultaat? De onduidelijkheid over wat er in een half uur overleg tussen de gedeputeerde en de afvaardiging van de boeren is gebeurd blijft bestaan. Of het college zich zal voegen in nieuwe, landelijk te maken afspraken tussen kabinet en alle provincies? De gedeputeerde zegt geen volmondig ja; hij sprak wel de intentie uit maar ook de optie om zelf Overijsselse regels uit te vaardigen blijft bestaan. Inmiddels is op 17 oktober door de minister duidelijk gemaakt dat er tot 1 december nieuwe afspraken tussen Rijk en Provincies zullen komen.

Verschillen

Opvallend waren de verschillen tussen CU ten opzichte van CDA en VVD  enerzijds en anderzijds ook de uitzonderlijke pro-boeren opstelling van PVV en Forum. Die ontkennen volstrekt dat er een probleem is, geheel passend bij hun landelijke koers. Tenslotte viel ook de gehele afwezigheid van de PvdA in het debat op. Het leek erop dat men in de PvdA fractie ook ongelukkig was met hoe het allemaal was verlopen. CU en PvdA leken tegenover de CDA en VVD fracties te staan. En de ooit zo nette SGP fractie trok, sinds ze een gedeputeerde hebben die over landbouw gaat, fel van leer door onbehoorlijke opmerkingen naar D66, SP, de PvdD en GL . De verdeeldheid was groot. De emoties waren voelbaar.

Als fractie hebben we in het debat verschillen bloot gelegd. De bestuurlijke koerswijziging van de SGP gedeputeerde en het voltallige College hebben we publiek verwoord en zo voor iedereen zichtbaar gemaakt. We hebben vastgehouden aan de ambitie de stikstofdepositie fors te beperken en ook de reductie van de veestapel als middel benoemd. En we hebben in onze bijdragen in de Staten een krachtige stem gegeven aan kwetsbare natuur. Onze koers voor de toekomst van de landbouw in Nederland blijft: we willen de staat van de natuur versterken en de landbouw zal haar uitstoot van stikstof (die neerslaat in kwetsbare natuur) fors moeten beperken. Er is geen keus!

Onduidelijkheid blijft

Op het einde van het debat hebben we samen met andere partijen een motie van treurnis ingediend. Die haalde het uiteraard niet. De coalitie sloot de rijen. Maar ik voorzie dat het in de coalitie met dit dossier nog stevig kan botsen. De PvdA lijkt vleugellam. De CU staat achter haar minister van Landbouw en verwacht dan ook een wijziging van het landbouwbeleid in de provincie. De CDA fractie is verdeeld (maar zit gevangen in decennia boerensteun) en de VVD  babbelt mee. En ondertussen ontstaat het beeld dat de SGP alles uit de kast haalt om haar gedeputeerde vooral te steunen. Want die had het zichtbaar moeilijk.

Wij dienen naar aanleiding van de technische sessie en het debat een nieuwe serie schriftelijke vragen in. Er is en blijft nog veel mist bestaan dat het debat niet ten goede komt en geen recht doet aan transparant democratisch bestuur. We zullen als oppositiepartij blijvend opkomen voor de Tuin van Nederland waar het voor iedereen goed recreëren, ondernemen, wonen en werken blijft. Maar dan wel in een Tuin die veel beter in balans is!

Wil je het debat terugkijken? Klik dan hier!

Wybren Bakker,

Fractievoorzitter en woordvoerder natuur & landbouw

De afgelopen weken was er veel rumoer over uitingen van D66 dat de veestapel met 50% moet worden ingekrompen om zo bij te dragen aan de reductie van stikstofuitstoot. Veel boeren ervaren die boodschap als een klap in het gezicht. Ze voelen zich weggezet en ontkend. Want veel boeren innoveren permanent (in bodem-, mest en stalsystemen en in het realiseren van nieuwe aanvullende verdienmodellen). En ondertussen zijn ze dagelijks bezig ons allen van hoogwaardig voedsel te voorzien. Die inzet verdient waardering!

Nederland heeft echter een zeer fors probleem. We stoten met elkaar teveel stikstof uit en dat is slecht voor onze natuur in de “stadstaat” die Nederland is. De veestapel is de grootste uitstotende partij. En ondanks alle inspanningen van ondernemers is de uitstoot vanuit de landbouw nog veel te hoog en gaat de natuur en biodiversiteit hollend achteruit. Logisch dat ook de commissie Remkes vaststelt dat ook daar de emissie teruggebracht moet worden. Dat vergt lef, visie, doorzettingsvermogen en geld. De visie is er: over naar natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Felle discussie

De individuele boeren, met al die bank- en leververplichtingen, hebben het al vele jaren niet makkelijk in het huidige systeem. Zij knokken dagelijks om het hoofd boven water te houden, en de bank en voedingsindustrie tevreden te houden. Het huidige kabinet heeft daarom in de begroting en het klimaatakkoord reeds honderden miljoenen vrijgemaakt voor hulp bij stoppen (warme sanering) en steun bij het wijzigen van bedrijfsmatige en regionale productie- en verwerkingsmethoden. Ook het CDA, VVD en CU steunen die koers en onderkennen dat het “agrarisch ondernemen” anders moet. Het ontbreekt nu echter aan lef om dat ook naar de traditioneel sterke boerenachterbannen te verwoorden. Een andere escape die CDA en VVD nu hanteren is het RIVM (de jarenlange stikstofmetingen) ter discussie te stellen. Daar zal de natuur niet door verbeteren!

Volgens de commissie Remkes is er meer nodig om de reductie van de stikstofemissie te realiseren, ook in de landbouw. Door het voorstel van D66 is er een debat ontstaan – een fel debat, zeker niet allemaal even fraai en empathisch. Maar de feiten spreken voor zich. Als politieke partijen nu gaan “strijden” voor de boeren zonder antwoord te geven hoe de problemen dan wel opgelost moeten worden, dan is dat een loos geluid. Daar hebben individuele boeren niks aan. Wat zij nodig hebben is échte zekerheid voor de toekomst. De staat van onze planeet laat nou eenmaal niet toe dat we eeuwig op deze manier door blijven gaan.

Wat dan wel?

Maak de visie concreet op regionaal en individueel niveau. Help boeren die vrijwillig willen stoppen zodat ze een fatsoenlijke toekomst houden (4 op de 10 Nederlandse boeren overwegen te stoppen omdat ze of geen opvolger hebben of nieuwe milieumaatregelen niet kunnen financieren) en steun huidige en toekomstige natuurinclusieve kringloopboeren bij de noodzakelijke veranderingen. Pak ondertussen natuurlijk ook mobiliteit, vliegen, industrie en ons consumptiepatroon individueel aan!

Regel nationaal en Europees een goed duurzaam verdienmodel voor boeren en creëer rust in de sector door langjarige wet- en regelgeving. Zorg dat de boer voor haar producten een eerlijke prijs verwerft. Als je nu 130 koeien melkt en alleen de laatste 10 zorgen voor je netto maandelijks inkomen dan kunnen we door meer te betalen voor ons dagelijks eten ook ervoor zorgen dat de toekomstige boer door 80 koeien te melken ook nog een goede boterham verdient. En regel goed dat de boer tevens mee blijft zorgen voor onze collectieve kwetsbare natuur, bijdraagt aan toerisme, lokaal hoogwaardige producten levert en er een duurzame toekomst is voor jonge boeren die graag blijven boeren.

Exportproduct kennis

Daarbij moeten we ervoor zorgen dat alle hoogwaardige landbouwkennis, die uniek is in de wereld, beschikbaar blijft en door kan ontwikkelen. Zodat onze bijzondere kunde op het gebied van landbouwtechnologie elders op de aarde benut wordt. Want ook daar moet geleerd worden goed met bodem, water, dieren en ons klimaat om te gaan. Nederland is het voorbeeld voor vele boeren elders op de wereld. Laten we van die kennis nog meer ons exportproduct maken. Want als je een boer kennis geeft zal ze die benutten als er daardoor meer inkomen ontstaat en haar kinderen naar school kunnen gaan. Dus: geen vis maar een hengel. Dat is de kracht van kennis!

D66 vraagt uw mening over asbestdaken en veranderingen in het buitengebied.

Het buitengebied van Salland is aan het veranderen en zal de komende jaren blijven veranderen. Nu al zie je dat zo’n 85% van de erven in Overijssel geen agrarische functie meer heeft en dat er veel voormalig agrarische bebouwing leeg staat. D66 wil hierover met u in gesprek. Met ‘Toekomstige erven’ (https://www.overijssel.nl/bestuur/kansen-overijssel/ ) wil de provincie Overijssel samen met andere overheden (gemeenten) en partners erfeigenaren in het landelijk gebied in staat stellen en stimuleren hun erf in één keer structureel te verduurzamen en te verbeteren.

In deze verandering speelt vooral ook het asbestdakenverbod. In Overijssel moet vóór 2024 nog ongeveer 12 miljoen m2 aan asbestdaken verwijderd worden. Naast de landelijke regelingen willen de provincie, de gemeenten en haar partners dat iedereen hierin mee kan doen. D66 is trots op onze tuin van Nederland en wil de ontwikkeling van nieuwe ‘duurzame’ erven realiseren. Huidige investeringsprogramma’s als ‘Vrijkomende agrarische bebouwing’ besteden al aandacht aan het verminderen/opruimen van leegstaande agrarische bebouwing. D66 ziet met dit soort programma’s een kans om erven in het buitengebied, voor wonen voor alle generaties, te behouden en  nieuwe buurtschappen mogelijk te maken. Nieuwe erfbebouwing moet duurzaam zijn en het landelijk gebied versterken.

In aanloop naar de verkiezingen gaat D66 op 26 februari graag met u in gesprek over de genoemde onderwerpen en andere uitdagingen in en van het buitengebied. Welke zaken spelen er nog meer en verdienen volgens u onze aandacht. Heeft u punten die u graag met ons wil bespreken dan horen wij dat graag en we nodigen u van harte uit op 26 februari in Luttenberg.

Namens D66 Overijssel zijn aanwezig Annemieke Traag (gedeputeerde voor de portefeuille Energie, Milieu en Europa) en Mathijs Perton (Statenlid).

Ook D66 Raalte en D66 Olst-Wijhe zijn aanwezig en gaan graag met u in gesprek.

Wanneer: Dinsdag 26 februari vanaf 19.30 uur

Plaats:   Gemeenschapscentrum Elckerlyc

Butzelaarstraat 22

8105 AR Luttenberg

Boeren met lef

Samen met CdK Andries Heidema, gedeputeerde Annemieke Traag en enkele collega D66-statenfractieleden bezocht ik onlangs Erve Kuiper in Denekamp, een van de melkveebedrijven van Energiecoöperatie IJskoud. Het bedrijf maakt deel uit van de zogeheten ‘Biogashub Noord-Deurningen’. Met dit werkbezoek wilden we graag een nog beter beeld krijgen van kringlooplandbouw en de energietransitie in de praktijk. Dat is gelukt. En nog veel meer. Want we zagen een mooi voorbeeld van hoe innovatieve boeren nieuwe verdienmodellen weten te ontwikkelen.

Monovergisters

De coöperatie is een bijzonder initiatief, met zeven melkveehouders die elk een eigen mono-mestvergister op hun erf willen hebben. Kuiper is de eerste die deze vergister al daadwerkelijk in bedrijf heeft. Samen gaan deze ondernemers voor een duurzame bedrijfsvoering, stoten minder CO2uit, besparen flink op transport en kunstmest, maken een einde aan geuroverlast voor de omgeving en zorgen o.a. door slimme beweiding voor dierenwelzijn, zoals de weidevogels. Er is ruimte nodig om te experimenteren want elke biogashub is anders. Bij elke melkveehouder wordt op een andere manier geëxperimenteerd met duurzame oplossingen. Denk daarbij aan de soorten silo’s, de manier van verwarmen, al dan niet bijstoken etc. Zo leert men van elkaar wat het hoogste rendement oplevert. De boeren kunnen dit realtime volgen met een eigen ontwikkeld datasysteem. Met het biogas van de boeren worden nu al – via een speciaal aangelegde leiding – twee fabrieken op het industrieterrein van Denekamp verwarmd. Het doel is uiteindelijk dat steeds meer boeren aanhaken en het gehele gebied van biogas wordt voorzien.

Innovatief en sociaal

Erve Kuiper is een prachtig voorbeeld van hoe boeren innovatie en hun sociale betrokkenheid combineren. Ik zag de toekomstige rol van boeren die niet alleen klassiek hun bedrijf willen runnen, maar letterlijk open staan voor ontmoeting. En hun bedrijfsvoering aanvullen met nieuwe mogelijkheden op het gebied van energie, natuur, bodemversterking, zorg en/of recreatie. Dit zijn toekomstbestendige ondernemers, die afrekenen met het negatieve imago waar boeren nog af en toe last van hebben.

Zo breidde Kuiper zijn bedrijf uit met een ijsboerderij, De IJskuip, waarin met melk van de eigen (Jersey)koeien ijs wordt gemaakt. Bezoekers kunnen dit ijs niet alleen proeven, maar ook zelf maken. Daarnaast is op het erf het Hennie Kuipermuseum te vinden.

 

Gedeputeerde als sparringpartner

Voor dergelijke initiatieven is samenwerking met grote organisaties, zoals nutsbedrijven, onontbeerlijk. In de praktijk blijkt helaas nog te vaak dat partijen elkaars ‘ taal niet spreken ‘. De nutsbedrijven zijn geneigd de boeren hun regels op te leggen, terwijl de coöperatie juist zelf wil experimenteren om zo de meest rendabele vorm te ontdekken. Om ruimte voor innovatie te creëren, moet je bepaalde regels doorbreken. Zo voorkom je stagnatie en frustratie bij dergelijke vooruitstrevende, innovatieve projecten. Het zou immers jammer zijn als dergelijke duurzame initiatieven stranden door starre regelgeving. Dat inzicht willen we graag helpen uitdragen. Want dat past bij D66. Ik vond het mooi om te zien hoe kort de lijnen zijn tussen onze gedeputeerde Annemieke Traag (die energie in haar portefeuille heeft) en de coöperatie. Annemieke kan echt iets voor hen betekenen in de afstemming met grote organisaties, zoals nutsbedrijven. En dat gebeurt regelmatig, vaak niet voor iedereen zichtbaar. Maar wel erg effectief en constructief. Hoezo staat het provinciaal bestuur op afstand van de inwoners?

Betrokken

Het was het eerste werkbezoek met de nieuwe Commissaris van de Koning voor onze fractie. Ik heb het als plezierig ervaren. Door samen regelmatig letterlijk met de voeten in de klei te stappen, blijven we feeling houden met wat er leeft in onze provincie. Het was mooi om te zien hoe Heidema dit gezamenlijke bezoek waardeerde en vooral hoe hij zijn oprechte betrokkenheid toonde. Hij heeft passie voor deze sector en stede, vanuit zijn eigen landbouwachtergrond, zeer gerichte vragen.

Coöperatie

Hoe je kringlooplandbouw vormgeeft, werd vandaag weer eens duidelijk. Het gaat tenslotte om de hele cirkel van bodem, lucht, minder kunstmest, nieuwe energie, natuur, etc. Het bevestigt mij in de gedachte dat we op koers zijn. En daarbij hebben we dergelijke innovatieve boeren nodig.

De manier hoe de coöperatie is opgepakt, vind ik bovendien erg constructief. De gemeenschap gaat er gezamenlijk voor en de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Precies zoals een coöperatie ooit bedoeld is. Ik heb dan ook ontzettend veel bewondering voor het doorzettingsvermogen van Kuiper en de vele andere innovatieve boeren. Die noem je met recht: ‘boeren met lef’.

 

Wybren Bakker

Statenlid en fractievoorzitter D66 Overijssel

De Overijsselse D66 Statenfractie bezocht vorige week stortplaats Elhorst Vloedbelt, de plaats waar een mestverwerkingsinstallatie van Twence is gepland. In de regio is een fors overschot aan mest. Als de plannen doorgaan zal rond de 50% van het regionaal overschot verwerkt worden tot nieuwe grondstof. De bal ligt nu bij de provincie om via een Provinciaal Inpassingsplan (PIP) te besluiten voor deze locatie.

 

Natuurinclusieve landbouw

Wij zijn voorstander van een mestverwerkingsinstallatie en vinden de plaats passend. Maar is zo’n installatie – ook voor de toekomst – eigenlijk wel de oplossing? Er moet iets anders gebeuren, nl. het mestoverschot moet in Nederland fors verminderen. Het kabinet en de Provincie Overijssel zetten in op kringloop- en natuurinclusieve landbouw. Dat is de oplossing. Op langere termijn moet de sector zoeken naar een nieuwe balans. Veel boeren zijn al begonnen met een nieuw ondernemersconcept. Het doel is de hoeveelheid dieren in balans te brengen met de beschikbare grond en zo de uitstoot van schadelijke emissies fors te reduceren.

 

Waardevolle grondstof

In de tussenliggende tijd zal mestverwerking bijdragen aan CO2-reductie door het opwekken van nieuwe energie. Bovendien gaat er in een dergelijk circulair proces praktisch niets verloren van de mest als waardevolle grondstof.

 

Innovatie

En er is meer mogelijk met mest. D66 wil van buitenaf aangevoerde kunstmest sterk beperken. Bij de productie van kunstmest is nl. veel energie nodig, terwijl we mest als grondstof in overvloed hebben. Voorkomen moet worden dat mest in gierputten gaat rotten. Dan gaat de waarde achteruit en vormen zich schadelijke stoffen. De sector is met o.a. innovatiemiddelen van de provincie hiermee aan de slag. Tempo is daarbij noodzakelijk en de koers niet meer onderhandelbaar.

 

Op termijn, als we allemaal over zijn op duurzame energie én circulair leven, is er geen mestverwerkingsinstallatie meer nodig.

 

 

Wybren Bakker

De afgelopen dagen publiceerde het ministerie van Landbouw verontrustende cijfers over mogelijke fraude onder melkveehouders. Meer dan 2100 bedrijven zitten nu op slot vanwege het vermoeden dat er fraude gepleegd is met de registratie van kalveren. D66 Overijssel heeft schriftelijke vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten over de omvang van de fraude in Overijssel en of het mogelijk is veroordeelden van fraude alle rechten voor financiële steun vanuit te provincie Overijssel te ontzeggen.

 

Wybren Bakker (Statenlid D66 Overijssel): ‘Bewuste fraudeurs schaden de sector en moeten wat D66 betreft dan ook uitgesloten worden van subsidieregelingen én provinciale middelen. Fraude is niet te tolereren en het Openbaar Ministerie dient dan ook op te treden’.

 

Het harde ingrijpen van het Ministerie maakt duidelijk dat er een serieus probleem bestaat. Veroorzaakt door grote of kleine fouten in de verplichte administratie.

De komende periode zal de werkelijke fraudeomvang blijken. Wybren Bakker ‘De melkveesector ligt onder een vergrootglas en zit (al langer) met een fors imagoprobleem. De boeren die van goede wil zijn lijden nu wederom om de kwade, dat verdienen ze niet. De melkveesector is een mooie sector die hoog innovatief is, internationaal toonaangevend en waar we allen dagelijks de producten van gebruiken. Juist daarom is spoedige duidelijkheid noodzakelijk voor allen die in deze sector hun brood verdienen. Dat deze vermoedens van fraudes zouden ontstaan door de toenemende druk op verdiensten of de vele eisen die de politiek stelt aan de sector – of aan individuele boeren – is wat D66 betreft een onacceptabele uitleg. Fraudegedrag, ook van enkelen, kan niet worden getolereerd.

D66 pleit dan ook voor een systeem waarbinnen boeren werken op basis van kringlooplandbouw in evenwicht met de natuur. Een methode waar boeren het goede doen voor henzelf en de aarde en met een nette prijs voor eerlijke producten. Boeren die zo willen ‘boeren’ verdienen publieke steun van dezelfde politiek én van alle consumenten.