Het vertrouwen in - en daarmee de legitimiteit van - het lokaal
bestuur staat onder druk. Bewoners, buurten, wijken en dorpen
moeten meer ruimte krijgen om dat te doen wat zij denken wat goed
voor hen is, zonder dat er blauwdrukken worden gebruikt. Dat
vinden zeventien (oud-)wethouders uit het hele land.
'Vernieuwing
van de lokale democratie' dat is het thema van een brede
wethoudersbijeenkomst die op 29 januari in Houten wordt
gehouden in het bijzijn van minister Ollongren van
Binnenlandse Zaken. Centraal staan negen bouwstenen, die door de
zeventien (oud-)wethouders van verschillende partijen zijn
aangeboden.
De wethouders kwamen met elkaar in contact
via het programma 'Democratic Challenge' van de Vereniging
voor Nederlandse Gemeenten. De opdracht was om zo veel mogelijk
initiatieven te verzamelen om de groeiende kloof tussen
burgers en politiek te verkleinen.
,,We willen
tegenwoordig dat inwoners hun eigen kracht gebruiken,
bijvoorbeeld als het gaat om zorgtaken, maar vervolgens houden we
allerlei regeltjes staan die het de inwoners moeilijk maken'',
zegt Frits Westerkamp, die tot voor kort wethouder was in de
gemeente Hollands Kroon.
Op hun manier
Volgens
Westerkamp en zijn collega's staat de huidige structuur met de
representatieve democratie onder druk. ,,Mensen willen steeds
meer zelf doen. Geef mensen de ruimte om zaken op hun manier te
organiseren. In Hollands Kroon hadden we een oud gemeentehuis
dat leeg stond. Toen kwam er een groep inwoners met het plan om er een
huis voor de inwoners van te maken met ruimte voor cultuur,
verenigingen en zzp'ers; De Cultuurschuur. Ambtelijk is
gekeken of de begroting realistisch was en of er voldoende
draagvlak voor was en nu draait het ongelooflijk goed, zijn er meer
dan honderd vrijwilligers en is er een wachtlijst voor de zzp'ers.
Een tip voor raadsleden: als je inwonersparticipatie wilt, dan
moet je durven loslaten.’’
Een coalitieakkoord waarin
alleen de coalitiepartijen met elkaar besluiten wat er in de
jaren na de verkiezingen allemaal gaat gebeuren in de
gemeente, noemt Westerkamp niet meer van deze tijd.
Hij pleit
voor een 'maatschappelijk akkoord' en voor wethouders die op
basis van hun capaciteiten worden benoemd en niet omdat ze lid
zijn van een bepaalde partij.
,,Na
de verkiezingen ga je aan tafel met alle partijen in de raad en
dan benoem je de punten waarover je het eens bent. Wat voor
gemeente je wilt zijn. Dat leg je aan de inwoners voor en vul je aan
met voorstellen die door de inwoners zijn gedaan. Vervolgens
kijk je op basis van dit akkoord hoeveel en wat voor type
wethouders je nodig hebt.’’
Wethouder Ko Scheele uit Ommen
valt hem bij. ,,Als het automatisme van waardering van
jarenlang raadslidmaatschap vertaald naar wethouderschap maar
ter discussie komt. Want een goed raadslid is niet per se een goede
wethouder, beide is een vak apart.”
,,Ook de tijd van het
doordrukken van zaken omdat de meerderheid voor is, is volgens
mij voorbij'', zegt Westerkamp. Minderheden zijn interessant om
naar te luisteren. Waarom zijn ze ergens tegen? Daar kun je juist
van leren.’’
De opkomst van de social media draagt volgens Westerkamp bij aan de veranderingen in de samenleving.
Dienstbaar zijn
,,In
Hippolytushoef had je het Kooibos, met een eendenvijver. Die
was helemaal overwoekerd. Een paar jaar geleden was er een oproep
op Facebook. Wie er mee wilde helpen om het Kooibos op te
knappen. Ik heb dat gevolgd en toen tegen onze afdeling beheer
gezegd: ga bij die mensen langs en inventariseer wat ze nodig
hebben. We hebben schelpen voor de paden aangeleverd, afval
opgehaald en bruggen geleverd. Je moet dienstbaar zijn aan de
samenleving. Het Kooibos is nu zelfs een trouwlocatie.’’