Poliflw

De gemeente Deventer heeft verschillende regelingen voor mensen met een laag inkomen, zoals een collectieve zorgverzekering, bijzondere bijstand of een meedoenregeling. Al deze regelingen staan in het beleidsplan Minimabeleid en Schuldhulpverlening. Samen met VVD en D66 hebben wij het college gevraagd inwoners actief te betrekken bij de herziening en uitvoering van het minimabeleid. Met name inwoners – inclusief jongeren – die aan den lijve ondervinden en weten hoe het is om met problematische schulden en armoede te (over)leven moeten mee kunnen denken met de oplossing.

Vertraging beleidswijziging door corona

Afgelopen maanden stond eigenlijk de herziening van het beleidsplan Minimabeleid en Schuldhulpverlening 2017-2020 op de agenda van de gemeenteraad, maar de coronapandemie gooide roet in het eten. Armoede in Nederland is een hardnekkig probleem dat de kwaliteit van leven voor circa één miljoen mensen dagelijks ondermijnt. Zelfs nog zonder de effecten van de coronacrisis mee te rekenen, wordt voorzien dat armoede in Nederland de komende jaren met een kwart zal groeien. De verwachte recessie als gevolg van de coronacrisis komt hier zeer waarschijnlijk nog bovenop. Momenteel kunnen we nog niet goed inschatten van de financiële gevolgen zullen zijn voor de Deventer huishoudens. Om de langdurige gevolgen van de coronacrisis mee te nemen, zal de geplande herziening van het beleid worden doorgeschoven naar 2022.

Stadsgesprekken

De extra maanden geven het college en de raad de tijd om participatie van inwoners bij de beleidswijziging goed te organiseren. Dit kan naar voorbeeld van de gemeente Utrecht, die afgelopen jaar bij de ontwikkeling van de actieagenda ‘Utrechters Schuldenvrij’ een stadsgesprek met ruim 600 inwoners heeft georganiseerd, waar ervaringsdeskundigen, bedrijven, onderwijsinstellingen, wetenschappers, werkgevers, deurwaarders en woningcorporaties pitches hielden met ideeën voor aanpak en oplossingen.

Schriftelijke Vragen

Samen met VVD en D66 hebben we het college verder gevraagd om toe te lichten hoe in Deventer de afgelopen jaren werk is gemaakt van het uitgangspunt ervaringsdeskundigen – waaronder jongeren –  in te zetten bij de ontwikkeling van minimabeleid en uitvoering, en het uitgangspunt ook buiten het beleidsterrein van schuldhulpverlening en minimabeleid een prioriteit te maken van de aanpak van financiële problemen van inwoners. Normaal gesproken duurt het drie weken voordat deze beantwoord worden maar vanwege het reces zal dit waarschijnlijk langer gaan duren.

Het Havenkwartier is voor Deventer van dusdanig groot belang dat we daar blijvende aandacht voor moeten hebben en het daar ook in de gemeenteraad over moeten hebben. Daarom stelden wij recent, samen met D66, PvdA en Deventer Belang, schriftelijke vragen over dit karakteristieke gebied net buiten de Deventer binnenstad.

Zo vragen wij het college onder andere welke mogelijkheden zij ziet voor een structurele broedplaats binnen dit gebied voor kunstenaars en culturele makers, bijvoorbeeld in combinatie met wonen. Voor GroenLinks is dit een belangrijke pijler binnen het Havenkwartier. Kunstenaars en culturele makers voegen immers iets unieks toe aan een gebied als het Havenkwartier, bijvoorbeeld omdat zij in het alledaagse bijzondere dingen zien en Deventer daarmee een spiegel voorhouden. We moeten er alleen dan wel voor zorgen dat deze kunstenaars en culturele makers een plek hebben waar hun kunst kan ontstaan. Daarnaast vragen wij in de schriftelijke vragen aandacht voor de mogelijkheden om tot een goede mix te komen van wonen en werken, zodat het unieke karakter van het Havenkwartier behouden blijft.

Het is niet de eerste keer dat GroenLinks aandacht vraagt voor het Havenkwartier. In juni 2017 organiseerden wij in samenwerking met andere partijen (Gemeentebelang, CDA en VVD) de zogenaamde Haventop, waarin we met elkaar en veel belangstellenden van gedachten wisselden over de vraag hoe Deventer van haar binnenhaven een duurzame haven vol kansen voor de werkgelegenheid kan maken. Daarnaast is in het coalitieakkoord afgesproken dat de de gemeente een emmissieloze haven nastreeft. GroenLinks staat dan ook voor die combinatie van een levendige, bruisende en culturele plek waar mensen graag willen wonen, werken en recreëren in combinatie met een werkzame binnenhaven. Dat kan alleen met een duidelijke visie op dit gebied waarin deze beide aspecten goed tot hun recht komen en waarin wij als gemeente duidelijk maken wat voor kant we met het Havenkwartier op willen. GroenLinks zal zich daar dan ook volop voor inzetten de komende tijd. 

De raad heeft unaniem ingestemd met de nieuwe visie voor de uitvoering van de participatiewet: ‘Inzet op maat’. GroenLinks is blij dat maatwerk en vertrouwen leidend zijn in het nieuwe beleid. We zijn ook erg tevreden met de expliciete aandacht voor mensen met een arbeidsbeperking. Raadslid Anne van der Meer heeft zich afgelopen maanden ingezet voor deze doelgroep: “De evaluatie van het beleid van afgelopen jaren heeft aangetoond dat de inkomenspositie voor jonggehandicapten is verslechterd en dat door het verloren gaan van de sociale werkvoorziening er meer mensen thuiszitten. De nieuwe ambitieuze plannen zijn een grote stap in de goede richting”.

Van ‘Iedereen actief’ naar ‘Inzet op maat’

Met de invoering van de Participatiewet werden taken overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten. Het doel van de Participatiewet is om zoveel mogelijk mensen, ook mensen met een arbeidsbeperking, zo regulier mogelijk een plek te geven op de arbeidsmarkt. In Deventer werd daarom in 2015 het beleid ‘Iedereen actief’ ingevoerd. Afgelopen jaren lag de focus vooral bij de groepen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast werd er uitgegaan van een gelijke (basis)dienstverlening. Daarom vond wethouder Thomas Walder (D66) het hoog tijd voor een nieuwe visie, met nieuwe uitgangspunten.

Uitgangspunten

In het nieuwe beleid wordt er uitgegaan van een stress sensitieve dienstverlening. Geldzorgen maken mensen ziek. Rust en inkomen zijn belangrijke randvoorwaarden voordat mensen in staat zijn om (vervolg)stappen te zetten richting participatie of werk. Een andere grote verbetering is de meer individuele aanpak, die beter aansluit bij de mogelijkheden van mensen. Voor de ene is participeren naar vermogen een reguliere baan, voor de ander is dat vrijwilligerswerk of een aanstelling met loonkostensubsidie. Ook komen de behoeften van de arbeidsmarkt in dit nieuwe beleid centraler te staan: we gaan intensiever begeleiden en opleiden richting arbeidsmarkt. Tot slot willen we werk lonender maken. Daarvoor verkennen we komende maanden verschillende opties, zoals meer ruimte voor bijverdienen naast de uitkering, parttime werken of ondernemen aantrekkelijker maken, sociale ondernemingen stimuleren en vrijwilligersvergoedingen ruimhartig toepassen.

Geld

Het college gaat er vanuit dat de nieuwe manier van werken uitvoerbaar is binnen de bestaande budgetten. Voor de uitvoering van de participatiewet krijgen gemeente een budget van het Rijk: het BUIG-budget. Toch blijkt al jaren dat dit eigenlijk budget niet genoeg is. Tijdens de vergadering heeft GroenLinks een oproep gedaan om te lobbyen voor een nieuwe financieringssystematiek vanuit het Rijk, waarbij we ook in economische mindere tijden in mensen kunnen blijven investeren. Raadslid Anne van der Meer: “Als gemeente kunnen wij ons in allerlei bochten wringen om de tekorten te minimaliseren, maar we kunnen het Rijk ook simpelweg vragen om het budget op te hogen”.

Uitvoering

Ambitieuze plannen vragen ook heel wat van de mensen die het moeten uitvoeren. Het realiseren van de doelstellingen uit dit kader vraagt veranderingen in de uitvoering: een echte cultuuromslag. Om dit realiseren, is in het beleidskader een implementatieperiode van een jaar benoemd. Met grote belangstelling zullen wij volgen hoe de resultaten van de verschillende experimenten met de regelarme bijstand bij de uitvoering betrokken zullen worden (naar aanleiding van Schriftelijke Vragen van GroenLinks samen met Kitty Schmidt van Deventer Sociaal is toegezegd dat opbrengsten uit de experimenten betrokken worden bij de uitvoering van het nieuwe beleid). GroenLinks wenst alle betrokkenen bij de uitvoering - van onder andere gemeente afdeling Inkomensondersteuning en Deventer Werktalent - heel veel succes.

Een mooie samenwerking tussen de jongere raadsleden en opvolgers van GroenLinks, VVD, PvdA en D66 leidde woensdag 3 juli tot een unaniem aangenomen motie tijdens het debat over de voorjaarsnota. In deze motie wordt het college opgeroepen om bij de invulling van het door het college voorgestelde aanvullende budget van 275.000 euro voor de evenementen- en citymartketingorganisatie InDeventer/dEVENTer een deel vrij te maken voor structurele programmering voor jongeren.

In Deventer kennen we enkele goede evenementen voor jongeren die de afgelopen jaren plaatsvonden. Denk hierbij aan de Grote Kick-off (dit jaar in een wat kleinere versie op de Nieuwe Markt), Kelderfest en Nacht van Goud. Dit zijn echter evenementen die niet leunen op een structurele basis, maar ad hoc worden georganiseerd. Met deze motie heeft het college de opdracht gekregen dat de programmering voor jongeren steviger en structureler moet. Naast goede en betaalbare woningen, toegankelijk onderwijs en voldoende werk is een divers cultureel aanbod van belang om jongeren te binden aan Deventer. Er moet wat te beleven zijn. GroenLinks is daarom erg blij dat deze motie op steun kon rekenen van de hele gemeenteraad.

Bijdrage van GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts tijdens het kaderdebat vanmiddag met bespreking van de voorjaarsnota 2019 en de kadernota 2020.

Voorzitter,

Over de jaarrekening 2018 komen we na het reces nog te spreken, maar de voorjaarsnota laat zien dat Rijswijk, zoals vele gemeenten in Nederland, te maken heeft met tekorten binnen het sociaal domein. Als het incidenteel financieel tegen zit, is het des te belangrijker om vooruit te blijven kijken. Om te blijven investeren in een sociaal, groen en open Rijswijk. Uit onderzoek blijkt namelijk dat door alleen financieel-economisch te reageren de financiële ruimte juist afneemt; de zogenaamde ‘bezuinigingsparadox’. Gemeenten die ook investeren in niet-financiële maatregelen zoals innovatie en gedragsverandering, blijken beter in staat te zijn om te opereren in een crisisgevoelige wereld. En zijn daarmee financieel weerbaarder.

“Laat de winst op korte termijn niet leidend zijn, maar het gemeenschappelijk belang op de lange termijn”, zo gaven we aan in de afgelopen algemene beschouwingen. “Kijk je alleen naar de effecten voor de portemonnee op korte termijn, dan doe je Rijswijk tekort. Zorg voor een duurzaam financieel beleid. Durf te investeren, in Rijswijk, in de stad, in de mensen, in de samenleving, in dat wat van waarde is. Met slimme duurzame investeringen aan de voorkant is een veel bescheidener bedrag gemoeid dan als het eenmaal misgaat.”

Het vervolgproces zoals geschetst in de kadernota en de daarin aangekondigde IB 19 071 met ombuigingsvoorstellen doet juist het tegenovergestelde. Met deze IB gaat dit college er met gestrekt been in, negeert de kaderstellende rol van de raad en ondermijnt eerdere raadsbesluiten. Het presenteert geen groslijst van voorstellen, maar een selectie door een eigenstandig gekozen toetsingskader toe te passen. De cultuurmakelaar krijgt niet eens de kans om haar werk goed af te ronden, door te willen temporiseren op de invoering van de Omgevingswet komt die over anderhalf jaar als een boemerang terug en het schrappen van innovatiebudget helpt de economische strategie om zeep. En daar blijft het niet bij, voorzitter. Dit college wil ook een greep uit de groenegalisatiereserve doen om volledig aan beheer te besteden. Dat is incidentpolitiek in optima forma. Wat heeft het voor zin om eenmalig een ton extra in een beheertaak als onkruidbestrijding te steken? De groenegalisatiereserve is bedoeld voor de broodnodige compensaties en investeringen in het groen. Niet voor beheertaken. Daar was bijvoorbeeld D66 in het verleden heel duidelijk in: geen investeringsbudgetten gebruiken voor structurele beheertaken. Met deze ombuigingenbrief brengt het college de consistentie van de besluitvorming ernstig in gevaar. En daarmee de toekomst van Rijswijk. Daarom hebben we voor dit kaderdebat een amendement op het in de kadernota geschetste vervolgproces ingediend.

Voor een leefbare en toekomstbestendige stad, vragen we dit college om ambitie te tonen; ambitie wat betreft luchtkwaliteitsnormen, ambitie voor een energieneutrale gemeente, ambitie om te komen tot een circulaire economie. En daar naar te handelen en als gemeente het voortouw te nemen. In een circulaire economie gaan we anders om met plastic en daar kunnen we vandaag nog een concrete stap in zetten. Om het gebruik van wegwerpplastic in Rijswijk te verminderen zullen we in tweede termijn een MOTIE indienen.

Dat wat het probleem lijkt, kan ook de oplossing zijn. Dat geldt zeker voor groen. Om plagen als de eikenprocessierups of andere invasieve exoten te kunnen voorkomen, is een robuust ecosysteem met een hoge mate van biodiversiteit essentieel. Groen heeft een positief effect op de gezondheid en het welbevinden van inwoners. Het draagt bij aan gezonde lucht en een prettige leefomgeving en zorgt ervoor dat de temperatuur in de stad niet te hoog oploopt in de zomer. En die natuurlijke airco hebben we steeds vaker nodig. Door klimaatverandering sneuvelen warmterecords namelijk bij bosjes. Afgelopen maand was het weer raak; de warmste junimaand ooit gemeten in Nederland. We ondervinden het aan den lijve: groen is geen luxe, het is noodzaak.

De baten van de overstap naar een schone groene economie wegen ruimschoots op tegen de kosten. We krijgen er schone lucht voor terug, meer banen, minder kosten en meer comfort. De realisatie daarvan vraagt samenwerking, politiek lef en doorzettingsvermogen. De tijd van achterover leunen en afwachten is voorbij. We zullen aan de slag moeten om bij te blijven bij gemeenten in de regio.

Om oplossingen te bedenken voor grote vraagstukken die in deze tijd spelen, hebben we creativiteit, flexibiliteit en denkkracht nodig. Kunst en cultuur stimuleren dat bij mensen. Door bijvoorbeeld te luisteren naar muziek, te dansen of van toneel te genieten, of door zelf kunst te maken, houden we onze hersenen fit. De hedendaagse mens heeft cultuur daarom hard nodig. Cultuurbeleid is meer dan een discussie over het al dan niet plaatsen van een kunstwerk op het Bogaardplein. Cultuur geeft identiteit, brengt mensen met elkaar in contact en geeft zingeving.

Laat het tekort op het sociaal domein ons niet weerhouden om te blijven investeren in innovatie; in innovatieve projecten zoals de flatcoach en Rijswijk blijft staan. Juist dit soort nieuwe manieren van werken is wat we nodig hebben om er voor mensen te zijn en daarmee op termijn effectiever en goedkoper uit te kunnen zijn. Laat het niet bij mooie woorden over een inclusieve samenleving waarin iedereen zichzelf mag zijn, maar zet het om in concrete acties. Maak bijvoorbeeld de plannen voor een Regenbooggemeente niet te vrijblijvend door ambtenaren alleen te wijzen op aanbod van trainingen, maar neem een actieve rol en durf echte stappen te zetten. Houd oog voor mensen die het wat minder getroffen hebben en mensen die het ‘op eigen kracht’ tijdelijk of langdurig niet redden, zoals mensen met een arbeidsbeperking, mensen die leven in armoede en eenzame mensen. Iedereen die in Rijswijk woont is gelijkwaardig en zou de aandacht moeten krijgen die men verdient van de overheid. Zo ook de bewoners van het azc. Daarom zullen we in tweede termijn een MOTIE indienen die het college verzoekt de voorwaarden voor het verkrijgen van een Ooievaarpas te wijzigen, zodat mensen die woonachtig zijn in het azc voor een Ooievaarspas in aanmerking komen.

Vorige week lazen we in het AD een interessant interview met Milo Schoenmaker, bestuursvoorzitter van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Hij geeft aan dat er de komende jaren meer opvanglocaties nodig zijn in onze regio. Naar aanleiding van die oproep zullen we, wederom in tweede termijn, een MOTIE indienen waarin we het college verzoeken om het COA een brief te sturen en in die brief te vermelden dat wanneer er richting 2021 nog steeds noodzaak is voor het opvangen van vluchtelingen in onze regio, de gemeente Rijswijk bereid is om reguliere vluchtelingen op te vangen.

Er is daarvoor een groot draagvlak binnen Rijswijk en velen van ons zijn betrokken bij het azc. Betrokkenheid en burgerparticipatie is meer dan alleen een manier om draagvlak te vergroten. Ook hierin vragen we het college om meer ambitie te tonen. Participatie hoeft niet alleen maar geld te kosten, maar kan juist leiden tot vernieuwende ideeën, beter beleid en een efficiëntere uitvoering. In de afgelopen anderhalf jaar zijn wij als GroenLinks bij duizenden Rijswijkers langs de deur geweest met één vraag: ‘Wat speelt er in uw wijk?’ Genoeg om honderden gesprekken te voeren. Tijdens al deze gesprekken kwamen uitlopende gezichtspunten naar voren. Dat waren niet alleen irritaties over bijv. zwerfafval, hondenpoep of parkeren; of over gevoelens van onveiligheid of spanningen in de wijk. We voerden vooral veel positieve gesprekken, over hoe fijn mensen het vinden om in Rijswijk te wonen. En uiteindelijk ging het vaak over verlangens: naar meer ‘verbinding’ onderling, bijvoorbeeld. Zet als gemeente in op wederzijds contact met je inwoners, zorg dat de openbare ruimte is ingericht op ontmoeting en ondersteun initiatieven vanuit de inwoners. In tweede termijn zullen we daarom een MOTIE indienen om het loket Stadskracht interactiever te maken waardoor er meer mensen bij betrokken raken.

Toon visie en ambitie. Op alle terreinen. Hoe moeilijk dat ook is als het financieel even tegen zit. Want juist dat maakt op lange termijn weerbaar. Voorzitter, dat zijn de kaders die we als GroenLinks dit college willen meegeven.

Het kabinet doet er alles aan om zonder fatsoenlijk debat onder de verplichting uit te komen om 25 duizend mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. GroenLinks voorkwam vorige week dat er zonder uitleg gestemd zou worden over dit voorstel van de coalitiepartijen. De staatssecretaris steunt dat voorstel in een brief, maar heeft nauwelijks oog voor de bezwaren van Kamerlid Wim-Jan Renkema.

Overheid en bedrijfsleven hebben plechtig beloofd voor 2026 respectievelijk 25 duizend en 100 duizend vacatures te laten vervullen door mensen met een arbeidsbeperking. Het bedrijfsleven ligt redelijk op koers, maar de overheid geeft te weinig blijk van ambitie en gaat zijn doel bij lange na niet halen.

In plaats van de bakens te verzetten en alsnog werk te maken van het vergroten van het aantal medewerkers met een arbeidsbeperking in overheidsdienst, maakt de coalitie het zichzelf liever makkelijk: haal het schot weg tussen de 25 duizend banen bij de overheid en de 100 duizend bij het bedrijfsleven. Met als gevolg dat er geen stok meer achter de deur is om op dit punt iets aan het aannamebeleid te doen van de overheid. De verantwoordelijkheid om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen, wordt door VVD, CDA, D66 en ChristenUnie geparkeerd bij het bedrijfsleven.

Renkema vindt het niet fraai. ‘Blijkbaar wil het kabinet hoe dan een voordeeltje halen ten koste van mensen met een arbeidsbeperking. Eerst moesten ze van Van Ark onder het minimumloon gaan werken. Nu dat plan geen draagvlak heeft, probeert ze er in ieder geval voor te zorgen dat ze deze kwetsbare werkzoekenden niet hoeft aan te nemen. Liefst zonder dat er al te veel over wordt gepraat.’

GroenLinks vindt het onbegrijpelijk dat de coalitie dit plan met enige haast door de Kamer wil rommelen en vraagt om uitstel van de stemmingen. Renkema wil alsnog een debat met Van Ark en de coalitiepartijen, zodat die de gelegenheid krijgen te motiveren waarom het zo goed is dat de overheid zijn ambities niet hoeft na te komen.